Το Ιράν φυλακίζει τον Παναχί, στηρίζει τον Τρίερ;

Φαίνεται ότι καθόλου δεν άρεσε στο Υπουργείο Πολιτισμού του Ιράν, το αφιέρωμα του φεστιβάλ Καννών εναντίον της φίμωσης και της λογοκρισίας των σκηνοθετών – ένα αφιέρωμα που βράβευσε συμβολικά στο άνοιγμα του Δεκαπενθημέρου τον φυλακισμένο Ιρανό σκηνοθέτη Τζαφάρ Παναχί. Για αυτό και περίμεναν το φεστιβάλ στη γωνία.

Η διαβόητη πλέον συνέντευξη Τύπου του Λαρς φον Τρίερ μετά την προβολή του «Melancholia» και όσα μετά ακολούθησαν, με αποκορύφωση την επίσημη αποκύρηξή του από το φεστιβάλ ως «persona non grata» έδωσαν στους Ιρανούς την ευκαιρία που ήθελαν. Μέσω του Τζαβάντ Σαμαγκντάρι, Υφυπουργού Πολιτισμού και εκπροσώπου του Υπουργείου Πολιτισμού σε θέματα κινηματογραφίας, το Ιράν πήρε θέση στο σκάνδαλο. Δημιουργώντας ένα ακόμη:

«Θα πρέπει να θυμάστε ότι το φεστιβάλ των Καννών δημιουργήθηκε με σκοπό την αντίσταση κατά του φασισμού,» γράφει ο Σαμαγκντάρι στην ανακοίνωσή του. «64 χρόνια αργότερα όμως, με θλίψη διακρίνει κανείς ψήγματα φασιστικής συμπεριφοράς στην απόφαση των διοργανωτών του φεστιβάλ να αποκηρύξουν έναν από τους σπουδαιότερους Ευρωπαίους σκηνοθέτες. Ισως λοιπόν να χρειαστεί να βρούμε έναν νέο ορισμό στα λεξικά μας για την ελευθερία του λόγου. Γιατί διαφορετικά, η συμπεριφορά των Καννών που ανάγκασε τον Τρίερ να απολογηθεί πολλάκις, φέρνει στο μυαλό τον Γαλιλαίο αντιμέτωπο με μεσαιωνικές εκκλησιαστικές τακτικές Ιερής Εξέτασης.»

Ο Σαμαγκντάρι κατέληξε μάλιστα την επιστολή του με τη φράση ότι «...το Κινηματογραφικό Φεσιβάλ των Καννών μόλις άφησε ένα μελανό στίγμα στην Ιστορία του.»

Ο Λαρς φον Τρίερ δεν είχε επισήμως κάνει καμία άλλη ανακοίνωση μετά την πρώτη απολογία του. Είχε μιλήσει μόνο μέσω συνεντεύξεών του για την ταινία, όπως αυτή που έδωσε στο Flix. Σήμερα όμως, μετά την επέμβαση του Ιράν, έκανε επίσημη δήλωση για να διαχωρίσει τη θέση του.

Μετά την επιστολή του Ιρανού Υφυπουργού Πολιτισμού κύριου Τζαβάντ Σαμαγκντάρι στο φεστιβάλ των Καννών σχετικά με την αποκήρυξή μου ως «Persona non grata», νιώθω ότι πρέπει να κάνω την ακόλουθη δήλωση:

Κατά τη γνώμη μου, η ελευθερία του λόγου, σε όλες τις μορφές της, αποτελεί ένα από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Ομως, τα σχόλιά μου στην συνέντευξη Τύπου του φεστιβάλ ήταν βλακώδη, ασαφή, παράλογα κι επώδυνα.

Αυτό που προσπάθησα να πω είναι ότι σε κάθε άνθρωπο, σε όποια εθνικότητα, κουλτούρα, τάξη ή θρησκεία κι αν ανήκει, υπάρχει η δυνατότητα απίστευτης σκληρότητας, ή απίστευτης καλοσύνης. Αν επιμένουμε να εξηγούμε ιστορικά ολοκαυτώματα αποδίδοντάς τα απλά στην σκληρότητα ενός μόνο ατόμου, τότε καταστρέφουμε κάθε πιθανότητα να κατανοήσουμε σε βάθος τους μηχανισμούς της ανθρώπινης φύσης, και έτσι κάθε ελπίδα να αποφύγουμε μελλοντικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Λαρς φον Τρίερ