Buzz

(Δίκαιο) Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Λάσλο Κρασναχορκάι

of 10

Στον Ούγγρο «Aρχοντα της Αποκάλυψης» όπως τον περιέγραψε η Σούζαν Σόνταγκ και έναν από τους πιο στενούς συνεργάτες του Μπέλα Ταρ, απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2025.

(Δίκαιο) Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Λάσλο Κρασναχορκάι

«Για το επιβλητικό και οραματικό του έργο, που μέσα στον τρόμο της Αποκάλυψης, επιβεβαιώνει εκ νέου τη δύναμη της Τέχνης.»

Με αυτήν την αιτιολογία η επιτροπή των βραβείων Νόμπελ, τίμησε τον Ούγγρο συγγραφέα που έχει συνδέσει το έργο του με την πιο βαθιά ουσία της μελαγχολίας, με ήρωες ανθρώπους που φλερτάρουν με τη δυστοπία, προσπαθούν να βρουν έξοδο από την καταστροφή, αναζητούν την ελπίδα ακόμη και μέσα στην πιο αποκαρδιωτική διαπίστωση για το ανθρώπινο γένος.

Γνωστός όχι μόνο ως «Αρχοντας της Αποκάλυψης», όπως τον περιέραψε ιδανικά η Σούζαν Σόνταγκ, αλλά και ως ένας γνήσιος απόγονος του Φραντς Κάφκα και του Νικολάι Γκογκόλ, ο Λάσλο Κρασναχορκάι είναι δημοφιλής παρά την απαιτητική γραφή του. Διάσημος, φυσικά, την ίδια στιγμή και για τις συνεργασίες του με τον συμπατριώτη του, Μπέλα Ταρ.

Το Νόμπελ Λογοτεχνίας που αναμενόταν να κερδίσει, ταιριάζει ιδανικά με μια εποχή «Αποκάλυψης» στην οποία ζούμε και την οποία ο Κρασναχορκάι έχει περιγράψει με τον πιο γλαφυρό, τολμηρό, συγκλονιστικό τρόπο στο έργο του.

santatango Σκηνή από το «Sátántangó» του Μπέλα Ταρ, βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του «Το Τανγκό του Σατανά»

Η τέχνη είναι η εξαιρετική απάντηση της ανθρωπότητας στο αίσθημα της χαμένης πορείας που αποτελεί το πεπρωμένο μας. Η ομορφιά υπάρχει. Βρίσκεται πέρα από ένα όριο, εκεί όπου αναγκαζόμαστε διαρκώς να σταματάμε - δεν μπορούμε να προχωρήσουμε παραπέρα για να την αγγίξουμε ή να την κατακτήσουμε - μπορούμε μόνο να την αντικρίζουμε από αυτό το όριο και να αναγνωρίζουμε πως, ναι, υπάρχει πράγματι κάτι εκεί μακριά.»

Το χαρακτηριστικό του στιλ, μεγάλες προτάσεις που κρύβουν μέσα τους ολόκληρη τη διαδρομή από το φως στο σκοτάδι (με αυτή τη σειρά) και τα δυστοπικά του θέματα γίνονται ένα με την προσωπική του ιστορία: τη φυγή του από την κομμουνιστική Ουγγαρία το 1987, τα χρόνια στο Δυτικό Βερολίνο και την έμπνευση από τη διαμονή του στην Μονγκολία και την Κίνα, τα ταξίδια του στην Ελλάδα, την Ισπανία και πάλι πίσω στην Ουγγαρία.

Ανάμεσα στα πιο διάσημα βιβλία του είναι τα «Το Τανγκό του Σατανά» του 1985 (από εκεί το «Sátántangó» του Μπέλα Ταρ), «Η Μελαγχολία της Αντίστασης» του 1989, «Πόλεμος και Πόλεμος» του 1999, «H Σέιομπο Πέρασε από Εκεί Κάτω» του 2008, τα οποία κυκλοφορούν μεταφρασμένα και στα ελληνικά.

O Λάσλο Κρασναχορκάι έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, ανάμεσά τους το βραβείο Kossuth, που αποτελεί την πιο σημαντική διάκριση της Ουγγαρίας, και το γερμανικό βραβείο Bestenliste-Prize. Το 2015 κέρδισε το Man Booker International Prize, το ετήσιο βρετανικό λογοτεχνικό βραβείο από το 2005, για το σύνολο του έργου του. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πολωνικά, τα τσέχικα, τα βουλγάρικα, τα εβραϊκά, τα ιαπωνικά και τα ελληνικά.

Μπορούμε μόνο να αυταπατόμαστε με το μέλλον. H ελπίδα ανήκει πάντοτε στο μέλλον. Και το μέλλον δεν έρχεται ποτέ. Είναι πάντα έτοιμο να έρθει - μα δεν έρχεται ποτέ. Υπάρχει μόνο αυτό που είναι τώρα. Η κόλαση και ο παράδεισος βρίσκονται και οι δύο πάνω στη Γη, και είναι εδώ, τώρα Δεν χρειάζεται να τους περιμένουμε. Κι όμως περιμένουμε, με την παρηγοριά που μας δίνει το νανούρισμα της ελπίδας.»

lazlo Με τον Μπέλα Ταρ

Με τον Μπέλα Ταρ, ο Λάσλο Κρασναχορκάι έχει συνεργαστεί σε πέντε ταινίες: στο «Κολαστήριο» του 1988, στο μικρού μήκους «The Last Boat - City Life» του 1990, στο «Sátántangó» του 1994, στις «Αρμονίες του Βερκμάιστερ» του 2000, στον «Ανθρωπο από το Λονδίνο» του 2007 και στο «Αλογο του Τορίνο» το 2011, όλα εμπνευσμένα ή από μυθιστορήματα ή από διηγήματα ή από ιδέες του Ούγγρου συγγραφέα.

«H μέθοδος της συνεργασίας μας με τον Μπέλα είναι ότι αναπτύσσω το φιλοσοφικό υπόβαθρο των ερωτημάτων που έχουμε θέσει, μέρα νύχτα, μέρα νύχτα. Δεν με ενδιέφερε ποτέ μια κινηματογραφική διασκευή ενός λογοτεχνικού έργου, γιατί για μένα είναι τελείως άχρηστη. Ενα βιβλίο για μένα δεν χρειάζεται καμία διασκευή.»

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μπέλα Ταρ: «Δεν διασκευάζω τα βιβλία του. Ανακάλυψα τα βιβλία του και στη συνέχεια κατανόησα την οπτική του γωνία και κάπως έτσι συναντήσαμε ο ένας τον άλλον. Και από εκείνη τη στιγμή ήταν πολύ εύκολο να συνεργαζόμαστε.»

Δείτε εδώ τον τον Λάσλο Κρασναχορκάι να μιλάει για το έργο του: