Ο Τζιανφράνκο Ρόζι έμεινε για ενάμιση χρόνο στη Λαμπεντούζα, ανάμεσα στους κατοίκους του νησιού και τους μετανάστες και πρόσφυγες «επισκέπτες» που δεν σταματούν να καταφτάνουν εκεί με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής και ενός περάσματος για την Γη της Επαγγελίας που γι' αυτούς ονομάζεται Ευρώπη. Το «Φωτιά στη Θάλασσα» είναι η ταινία που προέκυψε από την παρατήρηση και των δύο σε αντίστιξη, σε ένα ενορχηστρωμένο ποιητικό δοκίμιο για όλα όσα συμβαίνουν όταν η τραγωδία γίνεται καθημερινότητα και η πραγματικότητα ξεπερνάει ακόμη και την πραγματική ζωή.
Ενάμιση μόλις μήνα μετά το θριάμβο της Χρυσης Αρκτου στο 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Βερολίνου, ο Τζιανφράνκο Ρόζι (που μόλις δύο χρόνια πριν είχε κερδίσει και το Χρυσό Λέοντα στη Βενετία το 2013 με το «Sacro Gra»), βρίσκεται στην Αθήνα για την πρεμιέρα του «Φωτιά στη Θάλασσα» και την επικείμενη έξοδό του την Πέμπτη 14 Απριλίου στις ελληνικές αίθουσες από τη Strada Films.
Διαβάστε ακόμη: Berlinale 2016: Ο Τζιανφράνκο Ρόζι έβαλε φωτιά στη θάλασσα του Φεστιβάλ
Σκηνή από το «Φωτιά στη Θάλασσα»
Στην καρδιά μιας χώρας, της Ελλάδας, που, όπως και η Ιταλία, είναι οι βασικοί δέκτες των κυμάτων των μεταναστών και των προσφύγων από τη Συρία και τις υπόλοιπες εμπόλεμες ζώνες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Στην καρδιά μιας χώρας που θα άξιζε να κλείσει για λίγο την τηλεόραση και να προσπαθήσει να δει με καθαρά μάτια όλα όσα κρύβονται πίσω από τις άλλοτε ήσυχες, άλλοτε σπαρακτικές, άλλοτε αστείες, άλλοτε αμφιλεγόμενες, πάντα προσανατολισμένες στην αναζήτηση της αλήθειας εικόνες ενός δημιουργού που επιμένει πως με κάθε ντοκιμαντερ, σε αντίθεση με τον Μάικλ Μουρ, κλείνει την πόρτα και αφουγκράζεται όλα τα στοιχεία που κάνουν την πραγματικότητα να μοιάζει με ποίηση.
Διαβάστε παρακάτω τι απάντησε ο Τζιανφράνκο Ρόζι στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών όπου έγινε και η επίσημη πρεμιέρεα της ταινίας, όταν ρωτήθηκε για το αν το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, για την επίδραση που είχε η ταινία του στην ευρωπαϊκή πολιτική και στα μέτρα που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί συνολικά και μια για πάντα το προσφυγικό.
Ο Τζιανφράνκο Ρόζι στα γυρίσματα του «Φωτιά στη Θάλασσα»
Δεν πιστεύω ότι μια ταινία ή ένα βιβλίο μπορεί να αλλάξει τον κόσμο ή αυτό που αποκαλούμε πεπρωμένο. Ομως, μπορεί να οδηγήσει στη συνειδητοποίηση. Η ταινία μου δεν είναι πολιτική ταινία αλλά εξ ορισμού ενέχει το στοιχείο του πολιτικου. Το γεγονός ότι μπορεί να οδηγήσει σε μια συνειδητοποίηση όσους την παρακολουθήσουν είναι, αν θέλετε και το πιο σημαντικό. Η ταινία δεν περιγράφει αριθμούς, αλλά άτομα, ανθρώπινες υπάρξεις. Αναφέρομαι και στους πρόσφυγες και στους κατοίκους του νησιού. Το συλλογικό φαντασιακό όλα αυτά τα χρόνια οδηγούσε όλους μας στο άκουσμα «Λαμπεντούζα» να σκεφτόμαστε συνειρμικά «250 πνιγμένοι», «60 που πνίγηκαν έξι μίλια έξω από το νησί», «φωτιά στο κεντρο υποδοχής στο νησί». Κάθε φορα που ηχούσε το λήμμα «Λαμπεντούζα», στο μυαλό μας εικονογραφούσαμε την έννοια του τραγικού ατυχήματος. Βεβαίως, η βούληση η δική μου ήταν να περιγράψω το νησί, να περιγράψω τους ανθρώπους, να δώσω ταυτότητα στους κατοίκους του νησιού, να παραπέμψω στο αρχαϊκό πρότυπο, το παιδί. Το παιδί, που είναι ένα έξοχος χαρακτήρας και μας βοηθάει να κάνουμε την ανάγνωση μέσω του ψυχισμού του και να δούμε πραγματικά με πόση ευκολία μπορούμε να διαβάσουμε τα όσα προηγούνται της ανθρωπινης φύσης. Το «Φωτιά στη Θάλασσα» είναι ένα μυθιστόρημα, ένα ρομάντσο κατάρτισης. Το παιδί μας βοηθάει να δούμε ποιοί είμαστε, τον άνθρωπο, τις αγωνίες και τους φόβους μας.
Η ταινία δεν επήρεασε στο ελάχιστο την πραγματικότητα. Διοτί, λίγες μέρες μετά την πρεμιέρα της ταινίας που έγινε η σύνοδος κορυφής οι αποφάσεις που ελήφθησαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο έδειξαν το εντελώς αντίθετο. Ούτε η Ευρώπη συνειδητοποίησε βαθιά το πρόβλημα. Χρησιμοποιήσε ξανά τον όρο «emergency» - μια κατάσταση επείγουσας κρίσης. Κι εγώ θα έλεγα να καταργηθεί από το λεξιλόγιό μας ο όρος «επείγουσα κρίση», γιατί όσο αυτός υπάρχει συνεπάγεται και την υιοθέτηση μέτρων σε πολιτικό επίπεδο που αντιμετωπίζουν την κατάσταση ως κρίσιμη για κάποια χρονική περίοδο, ενώ θα έπρεπε να δούμε το θέμα μακρόπνοοα. Η λύση στο θέμα των προσφύγων θα έπρεπε να είναι ένιαία και ευρωπαϊκή, αν όχι παγκόσμια. Αυτό δεν συμβαίνει, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε μια ήττα της Ευρώπης. Η πολιτική που ασκεί η Ευρωπαϊκή Ενωση αυτή τη στιγμή είναι μια πολιτική μυωπική. Αυτό καταδεικνύει και την ήττα της Ευρώπης.
Διαβάστε εδώ τη γνώμη του Flix για το «Φωτιά στη Θάλασσα»
Αυτό που κάνει αυτήν την ταινία λίγο διαφορετική και από τις ταινίες που γυρίζονται για τους πρόσφυγες, αλλά και τις εικόνες που βλέπουμε καθημερινά στα δελτία ειδήσεων είναι η οπτική της γωνία. Υπάρχει μια αμεσότητα η οποία όμως δεν έχει καμία σχέση με τις τηλεοπτικές εικόνες που βλέπουμε καθημερινά στα δελτία ειδήσεων των τηλεοράσεων. Εδώ μιλάμε για ένα αφήγημα, ένα τρόπο κινηματογραφικού αφηγήματος, το οποίο έχει μια τέτοια ικανότητα να καθισταται οικείο στον θεατή. Ο θεατής έχει μια σχέση ανταλλαγής με αυτό το αφήγημα και η γλώσσα η κινηματογραφική που χρησιμοποιώ δεν είναι μια γλώσσα για να μεταφέρω ακριβώς την αλήθεια, αλλά θέλω να μεταβάλλω την αλήθεια. Αν αποτύπωνα ψυχρά την αλήθεια όπως υπάρχει, τότε δεν θα είχε κανένα νόημα. Το σημαντικό για μένα όταν κάνω ένα ντοκιμαντέρ τέτοιου είδους είναι ότι κλέινω πόρτα, δεν ανοίγω διάπλατα τις πόρτες όπως κάνει ο Μάικλ Μουρ. Σκοπός μου, κλείνοντας την πόρτα είναι να αντλήσω όλα εκείνα τα στοιχεία του εσωτερικου κόσμου που θα μου δώσουν τα ποιητικά στοιχεία. Το ντοκιμαντέρ είναι ποίηση.
Το «Φωτιά στη Θάλασσα» του Τζιανφράνκο Ρόζι θα βγει στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη 14 Απριλίου από τη StraDa Films.
Διαβάστε ακόμη:
- 18o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Για όσους βαρέθηκαν τις ταινίες με τους πρόσφυγες
- Berlinale 2016: «Fuocoammare». Στη Λαμπεντούζα οι ψαράδες μαζεύουν μόνο κορμιά
- O Ιταλός πρωθυπουργός πιστεύει ότι το «Fuocoammare» μπορεί ν΄αλλάξει την συζήτηση για το μεταναστευτικό
- Από το «Game of Thrones» στο προσφυγικό ή όταν η φαντασία συναντά την πιο σκληρή πραγματικότητα
