Ο Ντόναλντ Τραμπ επανάφερε για μία ακόμη φορά στο προσκήνιο τη σκληρή εμπορική του ατζέντα, στρέφοντας το βλέμμα του στην κινηματογραφική βιομηχανία. Συγκεκριμένα, μέσα από μία αιφνιδιαστική ανάρτησή του στην πλατφόρμα «Truth Social», οπού συνηθίζει να τοποθετείται ιντερνετικά, εξήγγειλε την πρόθεσή του να επιβάλει δασμούς 100% σε ταινίες που έχουν γυριστεί εκτός Ηνωμένων Πολιτειών, επιχειρώντας να ανακόψει την τάση της διεθνούς παραγωγής και να τονώσει παράλληλα την εγχώρια δημιουργία.
Διαβάστε ακόμη: Για τον Πέδρο Αλμοδόβαρ ο Ντόναλντ Τραμπ θα μείνει στην ιστορία ως «μία καταστροφή για την ανθρωπότητα»
Επιπλέον, ο Τραμπ χαρακτήρισε τη μεταφορά των κινηματογραφικών παραγωγών στο εξωτερικό ως απειλή για την εθνική ασφάλεια, επισημαίνοντας ότι πολλές χώρες προσφέρουν επιδοτήσεις και φορολογικά κίνητρα με στόχο να αποσπάσουν στούντιο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Η αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία σβήνει γρήγορα», έγραψε, εκφράζοντας ανησυχίες για το ότι ξένα έργα μεταφέρουν όχι μόνο ψυχαγωγία, αλλά και πολιτιστικά μηνύματα με προπαγανδιστικό χαρακτήρα.
Προς το παρόν, παραμένει ασαφές το πώς θα μπορέσει να εφαρμοστεί πρακτικά ένας τέτοιος δασμός, δεδομένου ότι μεγάλο ποσοστό των σύγχρονων παραγωγών, ειδικά οι ταινίες υψηλού προϋπολογισμού, πραγματοποιούν γυρίσματα σε πολλαπλές χώρες. Η περίπτωση του «Mission: Impossible – The Final Reckoning», που γυρίστηκε σε πολλές διεθνείς τοποθεσίες, είναι ενδεικτική της πολυπλοκότητας του παγκόσμιου μοντέλου παραγωγής.
— Donald J. Trump Posts From His Truth Social (@TrumpDailyPosts) May 5, 2025
Αξίζει να σημειωθεί ότι η απήχηση χωρών όπως ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Κεντρική Ευρώπη και η Αυστραλία, για γυρίσματα έχει αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των ευνοϊκών φορολογικών πολιτικών και των χαμηλότερων λειτουργικών εξόδων. Μάλιστα, πρόσφατη έρευνα του Hollywood Reporter κατέδειξε ότι καμία αμερικανική τοποθεσία δεν βρέθηκε στις πέντε πρώτες επιλογές των στελεχών της βιομηχανίας.
Η παραγωγική δραστηριότητα στις ΗΠΑ έχει επηρεαστεί αισθητά από την πανδημία, τις περσινές απεργίες σεναριογράφων και ηθοποιών, αλλά και φυσικές καταστροφές όπως οι πυρκαγιές στην Καλιφόρνια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ProdPro, το 2023 η συνολική παραγωγή στις ΗΠΑ ήταν μειωμένη κατά 26% σε σύγκριση με το 2021. Ειδικά στην ευρύτερη περιοχή του Λος Αντζελες, η πτώση άγγιξε το 5,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Σε αυτό το περιβάλλον, πολιτείες όπως η Τζόρτζια, το Νιου Τζέρσι και η Νέα Υόρκη επιχειρούν να αντιστρέψουν την κατάσταση με επιθετικές πολιτικές επιδοτήσεων και φορολογικών πιστώσεων. Η Καλιφόρνια, από την πλευρά της, πρότεινε πρόσφατα την αύξηση του προγράμματος ενίσχυσης παραγωγών από 330 σε 750 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Ωστόσο, παρά τις προκλήσεις, οι αμερικανικές εξαγωγές κινηματογραφικών έργων παραμένουν εξαιρετικά ισχυρές. Το 2023, σύμφωνα με την Motion Picture Association (MPA), οι εξαγωγές του Χόλιγουντ έφτασαν τα 22,6 δισεκατομμύρια δολάρια, με εμπορικό πλεόνασμα 15,3 δισ. Η πρόθεση του Τραμπ να επεκτείνει την πολιτική των δασμών στον τομέα της ψυχαγωγίας εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον δασμό 145% στα κινεζικά προϊόντα και το βασικό δασμό 10% σε εισαγόμενα προϊόντα άλλων χωρών. Ο ίδιος έχει δηλώσει επανειλημμένα πως οι δασμοί λειτουργούν ως εάν σημαντικό μέσο επαναφοράς της εγχώριας βιομηχανίας.
Παραμένει να φανεί εάν και πώς το προτεινόμενο μέτρο των δασμών στις διεθνείς ταινίες θα προχωρήσει, ποια νομικά εμπόδια ενδέχεται να προκύψουν, και το σημαντικότερο: πώς θα αντιδράσει η ίδια η κινηματογραφική βιομηχανία των ΗΠΑ, η οποία εδώ και δεκαετίες λειτουργεί με έντονο διεθνή προσανατολισμό.
Για το θέμα τοποθετήθηκε εντός ελληνικών συνόρων ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Εργων (ΣΑΠΟΕ), προκρίνοντας τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν άμεσα από την κρατική πολιτική για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής. Διαβάστε παρακάτω αυτούσια την ανακοίνωσή του:
Τον έντονο προβληματισμό του εκφράζει ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων (ΣΑΠΟΕ) έπειτα από τη νέα εξέλιξη στον ευρύτερο πόλεμο δασμών των τελευταίων μηνών, δηλαδή την ανακοίνωση του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ότι εξουσιοδοτεί το Υπουργείο Εμπορίου και τον Εμπορικό Αντιπρόσωπο των ΗΠΑ να επιβάλλει δασμούς 100% σε όλες τις κινηματογραφικές παραγωγές που έχουν γυριστεί εκτός ΗΠΑ, όπως ανακοίνωσε στον λογαριασμό του στην πλατφόρμα Truth Social το βράδυ της Κυριακής 4 Μαΐου.
Παρόλο που δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό πώς, πότε και με ποιους όρους θα μπορέσει να υλοποιηθεί αυτή η αμφιλεγόμενη και δυσεφάρμοστη αυτή πρόθεση, είναι σίγουρο ότι η ανακοίνωση ήδη θα επιφέρει επώδυνους κλυδωνισμούς στην παγκόσμια κινηματογραφική βιομηχανία, μόλις λίγες μέρες από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται εν μέσω της συνεχιζόμενης εκστρατείας του ΣΑΠΟΕ για εφαρμογή της νομοθεσίας που ενσωμάτωσε την Ευρωπαϊκή Οδηγία AVMS (AVMS Directive), η οποία, μεταξύ άλλων, προβλέπει ήδη από το 2018 τη φορολόγηση των παρόχων υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας με στόχο την ενίσχυση των εθνικών βιομηχανιών, καθώς και τη διεύρυνση της επιβολής τελών συνδρομητικής τηλεόρασης και στους διεθνείς παρόχους που υφίστανται στη χώρα μας.
Ο στόχος αυτός βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό στην κορυφή της ατζέντας του ΣΑΠΟΕ, πουέχει προβεί σε απαραίτητες κινήσεις τόσο προς το ΥΠΠΟ, όσο και προς το αρμόδιο για το ζήτημα ΥΠΟΙΚ. Σε αντίθεση με χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Δανία, η Τσεχία κα, που έχουν προβεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις για τη φορολόγηση των αλλοδαπών παρόχων έως και 20%, η χώρα μας έχει μείνει ανησυχητικά πίσω και στον τομέα αυτό.
Αποτέλεσμα της κυβερνητικής απραξίας στο ζήτημα είναι η αποστέρηση της εθνικής οικονομίας - και της οπτικοακουστικής βιομηχανίας εν προκειμένω - από πολύτιμους πόρους αλλά και η δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού για τους εγχώριους παρόχους. Το ζήτημα πλέον γίνεται πιο επιτακτικό από ποτέ ως τρόπος υπεράσπισης και θωράκισης της εθνικής οπτικοακουστικής βιομηχανίας έπειτα κι από τις άνω εξελίξεις.