Χρειάστηκε μόνο μια κινηματογραφική αφορμή για να βρεθεί ο Ρούφους Γουεϊνράιτ στο 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, επιστρέφοντας στην πόλη όπου έγραψε το «Release the Stars» του 2007, γνώρισε τον άνθρωπο που μετά από πέντε χρόνια θα γινόταν ο επίσημος σύζυγός του, τον Γιορν Βάισμπροντ, καλλιτεχνικό διευθυντή διάσημων μουσικών και θεατρικών φεστιβάλ ανά τον κόσμο.
Και αυτή ήταν το «Sing me the Songs that Say I Love You», το πρώτο από μια σειρά κονσέρτων που ο Ρούφους Γουεϊνράιτ και η αδερφή του, Μάρθα Γουεϊνράιτ αφιέρωσαν στη μνήμη της μητέρας τους, Κέιτ ΜακΓκάριγκλ, διάσημης φολκ τραγουδοποιού από τον Καναδά που πέθανε τον Ιανουάριο του 2010 από μια σπάνια μορφή καρκίνου σε ηλικία 63 ετών.
Μαζί με «διάσημους» φίλους, όπως την αδερφή της ΜακΓκάριγκλ, με την οποία τραγουδούσαν μαζί, τη Νόρα Τζόουνς, τον Αντονι Χέγκαρτι, την Εμιλού Χάρις και άλλους, ο Ρούφους και η Μάρθα θυμούνται τα τραγούδια της μητέρας τους, προσωπικές στιγμές μαζί της και θρηνούν τραγουδώντας το τέλος μιας ολόκληρης εποχής, έτσι όπως όλα ενορχηστρώνονται σκηνοθετικά σε μια γιορτή για το θάνατο και τη ζωή από την Αυστραλέζα Λιάν Λάνσον, η οποία γνώρισε την οικογένεια κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του «Leonard Cohen: I'm Your Man».
Τρία χρόνια μετά το θάνατο της μητέρας του, ο Ρούφους Γουεϊνράιτ δεν πίστεψε ποτέ πως αυτή η ταινία θα μπορούσε να τον συγκινεί κάθε φορά και περισσότερο και μιλώντας στο Flix - σε μια συνέντευξη που δεν επιβεβαιώσε τη μονομανία γύρω από τον εαυτό του, αλλά τον βρήκε πιο τρυφερό και προσγειωμένο από συνήθως - θυμήθηκε τα χρόνια που άκουγε Στράους, την εμμονή της γιαγιάς του να είναι «δεμένοι» με τη Μάρθα, το μεγαλύτερο μάθημα που πήρε ποτέ από τη μητέρα του και εξηγεί το λόγο για τον οποίο παντρεύτηκε, τη θέση που έχει η πολιτική στη ζωή του, την κόρη του και τους παπαράτσι που δεν ήρθαν στον γάμο του!
H Μάρθα (αριστερά), ο Ρούφους (δεξιά) και η μητέρα τους στο κέντρο
Πιστεύεις ότι αυτή η ταινία βοήθησε στο να ξεπεράσεις πιο γρήγορα το θάνατο της μητέρας σου;
Δεν νομίζω ότι καμία ταινία, καμία συναυλία, κανένα τραγούδι και κανένα βιβλίο δεν μπορεί να σε βοηθήσει να ξεπεράσεις οτιδήποτε, πόσο μάλλον το θάνατο της μητέρας σου, απλά όλα αυτά μπορούν να κάνουν τη διαδικασία της δικής σου συμφιλίωσης με το θάνατο και την απώλεια να τρέξει λίγο γρηγορότερα. Αυτό είναι και το καλό όταν αποφασίζεις να εκφράσεις αυτό που νιώθεις και να μην το καταπιέσεις. Ο θάνατος όμως είναι κάτι τόσο ορμητικό, τόσο δυνατό που πρέπει να είσαι πολύ δυνατός και συγκεντρωμένος για να καταφέρεις να μην γίνεις κομμάτια, επιλέγοντας να θρηνήσεις δημόσια. Οι ΜακΓκάριγκλ όμως και οι Γουεϊνράιτ είμαστε δυνατοί. Είναι επικίνδυνο, αλλά νομίζω πως καταφέραμε να το κάνουμε με τον πιο «υγιή» τρόπο.
Πόσο δύσκολο είναι να βλέπεις την ταινία τώρα, τρία χρόνια μετά από τότε που έγινε το πρώτο, αφιερωμένο στη μνήμη της μητέρας σου, κονσέρτο;
Πολύ δύσκολο. Σχεδόν σοκαριστικό. Κάθε φορά που το βλέπω κλαίω πάντα στο τέλος. Και κάθε φορά κλαίω για διαφορετικό λόγο. Χθες, εδώ στο Βερολίνο, έκλαψα πολύ γιατί θυμήθηκα τις μέρες που είχα περάσει μαζί της όταν έμενα εδώ. Της άρεσε πολύ η πόλη. Αλλά άλλες φορές ανακαλύπτω μέσα στην ταινία πράγματα που μου τη θυμίζουν, μνήμες που επανέρχονται σχεδόν από το πουθενά. Και φυσικά είναι πάντα συγκινητικό να ακούω τα τραγούδια της.
Ηταν η μουσική ένας τρόπος να ξεπεράσεις τα δικά σου προβλήματα μέσα στα χρόνια;
Ποτέ δεν ντράπηκα να εκφράσω όλα αυτά που νιώθω μέσα μου, αλλά και όσα πιστεύω μέσα από τα τραγούδια μου, αφήνοντας όλον τον κόσμο να μάθει τα πάντα για μένα. Δεν ξέρω αν είναι για καλό ή για κακό. Τώρα που μεγάλωσα, σκέφτομαι πως αν μπορούσα να γυρίσω το χρόνο πίσω ίσως θα έπρεπε να μην είμαι τόσο ανοιχτός σε όλα - κάποιος θυμάμαι μου είχε προτείνει να πω πως είμαι bisexual. Αν είχα επικεντρωθεί σε μια στρατηγική καριέρας θα ήμουν σίγουρα πιο διάσημος. Αλλά μου ήταν αδύνατον - όχι επειδή δεν μπορώ να είμαι καλός ψεύτης! - και νομίζω πως όσοι ακούν τη μουσική μου και όσοι με γνωρίζουν, ξέρουν πως μιλάω ανοιχτά επειδή έτσι είμαι.
Πόσο σε βοήθησε η μητέρα σου στη δύσκολη ενηλικίωση που είχες, στις περιπέτειες σου με τα ναρκωτικά και με την αποδοχή της ομοφυλοφιλίας σου;
Οσο ήταν και υπεύθυνη για όλο αυτό, όπως όλες οι μητέρες! Η μεγαλύτερη βοήθεια που μου έδωσε η μητέρα μου ήταν ότι δεν έχασε ποτέ πίστη στην επιθυμία μου να είμαι ζωντανός. Είτε αυτό είχε να κάνει με τα ναρκωτικά, είτε με το γεγονός ότι ήμουν gay, είτε απλά επειδή ήθελα να είμαι ο εαυτός μου. Ηξερε πάντοτε πως ο Ρούφους θα επιβιώσει. Πως θέλει να ζήσει, θέλει να πετύχει. Δεν ανησυχούσε πολύ για μένα...
Είχε η μητέρα σου κάποιο αγαπημένο από τα τραγούδια σου;
Είναι αστείο γιατί πάντοτε με παρακολουθούσε να παίζω πιάνο και να τραγουδάω και πάντοτε μου έκανε παρατηρήσεις όταν έκανα λάθος κάποια νότα. Οταν έγραψα τα πρώτα μου τραγούδια, πίστευε πως ήταν απαίσια και μου έλεγε να προσπαθήσω να συγκεντρωθώ και να μην νομίζω ότι είμαι ήρωας των τραγουδιών της Τζόνι Μίτσελ... Εγραψα κάποτε ένα τραγούδι γι' αυτήν, το «Beauty Mark» για να την κάνω να πιστέψει σε μένα. Της άρεσε. Το αγαπημένο της τραγούδι όμως ήταν το «Zebulon», αυτό που κλείνει το «Songs for Lulu». Δεν μιλάει γι' αυτήν ακριβώς, αλλά μιλάει για το θάνατο και με κάποιο ιμπρεσιονιστικό τρόπο την αφορούσε προσωπικά.
Νιώθεις πιο δυνατός έχοντας περάσει την εμπειρία του θανάτου της μητέρας σου;
Δεν είναι κάτι για το οποίο χρειάζεται κανείς να υπερηφανευτεί. Είτε καταφέρνεις να επιβιώσεις ή γίνεσαι κομμάτια. Γενικά, όμως, έχω μια θετική στάση στη ζωή. Υπήρξα τυχερός και δεν υπήρξε ποτέ καταθλιπτικός. Και το λέω γιατί πολλά μέλη της οικογένειάς μας πάσχουν από κατάθλιψη. Ισως πάθω κάποια στιγμή στο μέλλον... Η γενική μου άποψη για τη ζωή είναι θετική. Σχεδόν με ενοχλητικό τρόπο. Μπορώ να «παίξω» με τη θλίψη και τη μελαγχολία, αλλά και να μην καώ από αυτές.
Τώρα που έχεις τη δική σου οικογένεια, τι είναι αυτό που θυμάσαι περισσότερο από τη δική σου παιδική ηλικία;
Η σημαντικότερη ανάμνηση αλλά και εργαλείο ζωής που έχω από την οικογένειά μου είναι η αδερφή μου, η Μάρθα. Η μητέρα μας και η γιαγιά μας προσπάθησαν πολύ να μας κάνουν να είμαστε συνέχεια μαζί. Πράγμα που εμείς δεν θέλαμε, αλλά μας έβαζαν να ταξιδεύουμε μαζί, να τρώμε μαζί, να τραγουδάμε μαζι... Κι όμως το σχέδιο τους έπιασε. Γιατί τώρα έχουμε με τη Μάρθα αυτήν την υπέροχη σχέση που δεν σταματά ποτέ να μου δίνει ελπίδα.
Πώς νίωθεις τώρα που είσαι πατέρας;
Ηταν κάτι που το ήθελα πολύ. Η ζωή μου έχει αλλάξει τελείως. Και χαίρομαι πολύ που η κόρη μου φέρει την κληρονομιά του Λέοναρντ Κοέν (σ.σ. η κόρη του Ρούφους Γουεϊνράιτ γεννήθηκε από την Λόρκα Κοέν, κόρη του Λέοναρντ Κοέν και όπως έχει δηλώσει ο Ρούφους η Λόρκα Κοέν «δεν είναι παρένθετη μητέρα, είναι η μητέρα της και εγώ είμαι ο πατέρας της»), ενός σπουδαίου ανθρώπου. Είναι αστείο γιατί όταν ήμουν μικρός ήταν η Μάρθα που άκουγε Λεόναρντ Κοέν όταν εγώ ήμουν ακόμη στη φάση Ρίχαρντ Στράους. Ναι, αυτή ήταν η δυναμική της οικογένειας μας.
Σκηνή από το «Sing me the Songs that Say I Love You»
Γιατί αποφάσισες να παντρευτείς; Ηταν μέρος μιας πολιτικής κίνησης;
Ηθελα να παντρευτώ γιατί ήξερα από νωρίς πως ο σύζυγος μου θα μπορούσε πιο εύκολα να αναμειχθεί στην ανατροφή της κόρης μου. Και ήθελα όλο αυτό να είναι επίσημο, με μια δομή και να γνωρίζει και η ίδια πως αυτός ο άνθρωπος είναι νόμιμος γονιός της. Την ίδια στιγμή υπάρχει αυτό το πολιτικό κύμα - ειδικά στις ΗΠΑ - γύρω από το gay γάμος και έτσι με κάποιο τρόπο ήθελα κι εγώ να δηλώσω τη γνώμη μου, κάνοντας ένα γάμο. Φταίει που είμαστε βέβαια και οι δύο opera queens. Αλλά τον λατρεύω και τον λάτρευε και η μητέρα μου. Και έγινε και κάτι ακόμη. Ημουν καλεσμένος στην επέτειο των 30 χρόνων γάμου του Ντάικ Βαν Παρκς και ρώτησα τη σύζυγο του αν είχε σκεφτεί ποτέ ότι θα ήταν παντρεμένη για 30 χρόνια. Μου είπε «Ρούφους, όταν παντρεύεσαι, είναι για πάντα. Αυτό είναι το νόημα». Δεν το είχα δει ποτέ έτσι.
Πώς ήταν η τελετή;
Πολύ ωραία. Η Γιόκο Ονο, η Τζούλιαν Μουρ, ο Λου Ριντ. Ολοι ήταν εκεί. Και κάποιοι φίλοι βέβαια, δεν ήταν μόνο διάσημοι (γελάει). Είχαμε όμως μόνο έναν παπαράτσι. Ηλπιζα πως θα είχαμε δύο. Θυμάμαι όταν παντρεύτηκε η Αν Χάθαγουεϊ είχε δύο ελικόπτερα. Και ζήλεψα λίγο...
Η μητέρα σου πώς δέχθηκε το γεγονός πως είσαι gay;
Οχι πολύ καλά, για να είμαι ειλικρινής. Ούτε ο πατέρας μου. Ηταν και οι δύο κάπως τρομαγμένοι, κυρίως γιατί πίσω στο 1987, όταν ήμουν δεκατεσσάρων ετών, το να είσαι gay ήταν κάτι σαν θανατική καταδίκη. Οπότε καταλάβαινα το φόβο τους. Μερικές φορές δεν έχει σημασία πόσο πολιτισμένοι, διανοούμενοι ή μποέμ είναι οι γονείς σου. Μπορεί να είναι απαίσιοι όταν τα παιδιά τους είναι gay. Τους κατηγορώ αρκετά. Μέσα στα χρόνια, ωστόσο, τα πράγματα ήταν καλύτερα. Η μητέρα μου δεν είπε ποτέ «Χαίρομαι που είσαι gay», αλλά διασκέδαζε με όλες τις εξτραβαγκάνζες που έκανα. Το μεγαλύτερο πράγμα που έκανε ποτέ ήταν ότι δέχθηκε τον σύντροφό μου.
Θα όριζες τον εαυτό σου ως έναν πολιτικό καλλιτέχνη;
Πως μπλέκομαι με την πολιτική; Απλά μιλάω. Συνέχεια, για όλα όσα βλέπω στις ειδήσεις και με απασχολούν. Δεν έχω συγκεκριμένη ατζέντα, ούτε θα θεωρούσα τον εαυτό μου ακτιβιστή. Οπως είπα και πριν είμαι μεγάλος ψεύτης. Οπότε αν νιώθω οργή για κάτι, απλά την εκφράζω...
Ποιο ήταν το μεγαλύτερο μάθημα που πήρες από την μητέρα σου για τη μουσική και τη ζωή;
Το μεγαλύτερο μάθημα που πήρα από τη μητέρα μου για τη ζωή ήταν το να τελειώνεις πάντα με ένα φιλί και μια αγκαλιά. Οσο και αν έχεις τσακωθεί, να έχεις εκνευριστεί, να έχεις απογοητευτεί με κάποιον πρέπει στο τέλος της ημέρας να του δώσεις ένα φιλί και μια αγκαλιά. Ακόμη και αν αυτό δεν σημαίνει ότι τα πράγματα έχουν διορθωθεί. Μουσικά το μεγάλο μάθημα που μου έδωσε ήταν πως «ό,τι έρχεται από την καρδιά, φτάνει στην καρδιά».
