To «Ανάμεσα σε δύο Κόσμους» του Εμανουέλ Καρέρ ήταν για την Ζιλιέτ Μπινός μια υπόθεση πολύ προσωπική και ταυτόχρονα ένα στοίχημα.
Βασισμένο στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της θρυλικής για τη Γαλλία αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο δημοσιογράφου Φλοράνς Ομπενά, η οποία έζησε μαζί με καθαρίστριες στο Καν της Βόρειας Γαλλίας, υποδυόμενη πως είναι μια από αυτές για να αποτυπώσει την πραγματικότητά τους και ως εκ τούτου τις εργασιακές συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουν, το φιλμ του Εμανουέλ Καρέρ είναι για την Ζιλιέτ Μπινός πρωτίστως «κοινωνικό» και στη συνέχεια «πολιτικό».
Αφύπνιση αλλά και ισχυρό ταρακούνημα στις αισθήσεις και τη συνείδηση για την ίδια τη Γαλλίδα σταρ - που δεν έχει κρύψει μέσα στα χρόνια τις κοινωνικές της ευαισθησίες - το φιλμ φιλοδοξεί να είναι ένα αποτύπωμα που δίνει φωνή σε ανθρώπους της διπλανής πόρτα που παραμένουν αόρατοι. Αυτή ήταν και η βαθύτερη αφορμή, όπως εξομολογείται στο Flix η Ζιλιέτ Μπινός για να προσπαθήσει να φέρει το βιβλίο στη μεγάλη οθόνη. Οχι κάτι προφανές ή τελικά τόσο εύκολο...
H αρχική ιδέα ήρθε από τον φίλο μου σκηνοθέτη Σεντρίκ Καν, ο οποίος μου είπε να διερευνήσω μια διασκευή του βιβλίου της Φλοράνς Ομπενά. Μια εβδομάδα μετά μου είπε να το ξεχάσω γιατί η Ομπενά είχε δηλώσει ρητά πως δεν θα πουλούσε τα δικαιώματα. Σήκωσα το τηλέφωνο και της μίλησα για την ανάγκη μου, όπως και τη δική της, να δώσουμε ορατότητα σε ανθρώπους που περνούν απαρατήρητοι. Σύμφώνησε, υπό τον όρο τη διασκευή του βιβλίου να κάνει ο Εμανουέλ Καρέρ. Τηλεφώνησα στον Εμανουέλ Καρέρ, ο οποίος μου είπε να περιμένω γιατί τέλειωνε εκείνη την εποχή το βιβλίο του. Κανόνισα μερικές συναντήσεις μεταξύ των τριών και δυόμιση περίπου χρόνια μετά, το σενάριο ήταν έτοιμο. Αρκετά διαφορετικό από το βιβλίο, αλλά στο ίδιο πνεύμα, αφού και οι τρεις μας ξεκινήσαμε για να γίνει αυτή η ταινία από την ίδια αφετηρία.
Οταν διάβασα το βιβλίο, βρήκα το θέμα σημαντικό, ειδικά σε εποχές κρίσης. Ειδικά κάτω από το βάρος της κλιματικής αλλαγής, οι φτωχοί είναι αυτοί που θα επηρεαστούν περισσότερο. Το βιβλίο είναι σαν να χτυπάς ένα συναγερμό γύρω από τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας τους. Κάτι που θα έπρεπε όλοι να κάνουμε στην καθημερινότητά μας, με ένα βλέμμα, μια λέξη - με συμπεριληπτικότητα που δεν θα αποκλείει κανέναν. Αυτές οι γυναίκες κάνουν τις δουλειές που διευκολύνουν τις ζωές μας. Κάνουν μια θεμελιώδη δουλειά. Χρειαζόμαστε τους ανθρώπους που μας βάζουν σε τάξη, που μας καθαρίζουν, πρέπει να τους ευχαριστούμε. Να γνωρίζουμε τι ακριβώς κάνουν.
Οι ιστορίες αυτών των γυναικών μου θύμισαν τις ιστορίες της οικογένειάς μου. Της γιαγιάς μου που ήρθε από την Πολωνία και χρειάστηκε να κάνει διάφορες δουλειές για να μεγαλώσει τα δυο της παιδιά. Της μητέρας μου που δούλευε ως καθαρίστρια για να επιβιώσει. Και της δική μου ιστορίας - όταν ξεκίνησα δεν είχα καμία βοήθεια. Εκανα μικροδουλειές. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Είναι απαραίτητο να είμαστε ταπεινοί και να μην ξεχνάμε.
Δεν προετοιμάστηκα για το ρόλο με τον παραδοσιακό τρόπο που φαντάζεται κανείς. Εκείνη την εποχή, όμως, βρισκόμουν σε μια πολύ εύθραυστη κατάσταση. Ο πατέρας μου ήταν στο νοσοκομείο και τον επισκεπτόμουν κάθε Σαββατοκύριακο και είχα μια γρίπη η οποία με ταλαιπωρούσε για καιρό. Βρισκόμουν σε ένα τέλμα, που ίσως έμοιαζε ιδανικό για να μπω στη ψυχοσύνθεση της ηρωίδας μου.
Ο ρόλος μου είναι πρωταγωνιστικός, αλλά λειτουργεί περισσότερο ως συμπληρωματικός. Στην πραγματικότητα θέλαμε να αφήσουμε τον περισσότερο χώρο στις ανώνυμες γυναίκες. Ακριβώς όπως κάνει και η Φλοράνς Ομπενά στο βιβλίο. Να μιλήσουμε για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται, τη ζωή τους, τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Αλλά και τους δεσμούς φιλίας που αναπτύσσουν, ότι μένουν ενωμένες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα πάντα όλες μαζί.
Σαν ηθοποιός θέλω να τρυπάω την επιφάνεια των πραγμάτων, να μπαίνω βαθιά στο κάθε ζήτημα, να κινούμαι παράλληλα με τα κοινωνικά προβλήματα, να δημιούργώ γέφυρες επικοινωνίας, συνεννόησης και κατανόησης.»
Ενιωσα μοναδικά γιατί βρισκόμουν εκεί, ανάμεσά τους για να τις βοηθήσω να «παίξουν», ενώ ταυτόχρονα μάθαινα πράγματα για τη ζωή που δεν είχα φανταστεί ποτέ. Από την αρχή ο Εμανουέλ Καρέρ μου είπε πως θα αναλάμβανα τη «σκηνοθεσία» των συμπρωταγωνιστριών μου. Ημουν εκεί για να δοκιμάσω τα όριά τους και να τις βοηθήσω σε κάθε στιγμή που θα τους πρόδιδε ο ερασιτεχνισμός τους. Στην πραγματικότητα αυτό που έκανα ήταν να τις βοηθήσω να είναι ο εαυτός τους. Είχαν τόσο μεγάλη ανάγκη να αφηγηθούν τις ιστορίες τους.
Αυτό που μου έκανε περισσότερο εντύπωση είναι το γέλιο, η αλληλεγγύη και η ζωή που αναβλύζει μέσα από αυτές τις γυναίκες. Ζούνε μια πραγματικότητα μοναχική, σκληρή. Περπατούν χιλιόμετρα μέσα στη νύχτα και το κρύο για να κάνουν μικροδουλειές δεξιά κι αριστερά, με απολαβές που δεν τους φτάνουν ούτε μέχρι το τέλος του μήνα. Είναι μια ζωή δύσκολη, που απαιτεί αντοχή. Η υγεία τους είναι εύθραυστη και κάθε στάδιο της ζωής τους είναι απλά μια παρένθεση. Σαν ηθοποιός θέλω να τρυπάω την επιφάνεια των πραγμάτων, να μπαίνω βαθιά στο κάθε ζήτημα, να κινούμαι παράλληλα με τα κοινωνικά προβλήματα, να δημιούργώ γέφυρες επικοινωνίας, συνεννόησης και κατανόησης.
Οι πολιτικοί μιλούν, αλλά δεν λένε πολλά. Για μένα το σημαντικότερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή στον πλανήτη είναι το κλίμα. Και οι κοινωνικές αλλαγές που ακολουθούν αυτήν την αλλαγή. Δεν έχουμε κατανοήσει ακόμη το εύρος και το μέγεθος αυτού που συμβαίνει. Κι όμως το βλέπουμε συνεχώς μπροστά μας και με αφορμή την πανδημία. Ζούμε την εποχή των επιδημιών της πανδημίας. Χρειάζεται χρόνος για να αλλάξει η συνείδηση του κόσμου. Αλλά είναι ο κόσμος που θα αλλάξει τα μυαλά των πολιτικών.
Νομίζω ότι οι καλλιτέχνες βρισκόμαστε εκτός κοινωνικών στρωμάτων. Η προσπάθεια του καλλιτέχνη είναι πάντα να βρει την ουσία των πραγμάτων. Να βρει την αλήθεια και να την κάνει μια καινούρια αλήθεια που θα τη μοιραστεί με τον κόσμο. Ο ζωγράφος ζωγραφίζει μέχρι να βρει αυτό που ψάχνει, ο ηθοποιός λέει τα ίδια λόγια μέχρι να βρει την αλήθεια τους. Δεν είμαστε κάποιοι προνομιούχοι που επιλέγουμε να μιλήσουμε για τα προβλήματα των άλλων, των μη προνομιούχων. Σημασία έχει να αναζητήσεις πάντα την αλήθεια και να κάνεις τα πάντα γι' αυτό. Η αλήθεια δεν μπορεί να ανήκει σε κοινωνικές τάξεις ή να είναι προνόμιο μόνο κάποιων...
