Οταν ξεκίνησε η Cinemathesis, πριν από τρία χρόνια, έμοιαζε με τρελό όνειρο: όχι μόνο για όσους από εμάς άκουγαν και γνώριζαν το πρότζεκτ, αλλά ακόμα και για την ιδρύτρια και πρόεδρό του, τη Γιάννα Δεληγιάννη, μια έτσι κι αλλιώς λαμπερή και δραστήρια γυναίκα που αποφάσισε να αξιοποιήσει χρόνια πείρας στον κινηματογράφο, στο θέατρο αλλά και αλλά και στην καλλιτεχνική εκπαίδευση των παιδιών, για να πάει, μαζί με την ομάδα της, τη δουλειά της ένα βήμα παραπέρα: συγκεκριμένα, μπόλικα βήματα, καμωμένα με τα πόδια, με καράβια, με τρένα, σε τόπους δύσβατους που, όμως, πάντα αποτελούσαν φιλόξενο προορισμό. Στα δύο χρόνια, 22 νησιά. Στα τρία χρόνια, 33 τόποι. Ας το πούμε με εικόνα:
2 Χρόνια 22 Νησιά from Cinemathesis on Vimeo.
Η πρόθεση της Cinemathesis δεν είναι να μάθουν τα παιδιά να κάνουν ταινίες, να γίνουν σκηνοθέτες. Η Cinemathesis προτρέπει τα παιδιά, σε κάθε μεριά, εύκολα προσεγγίσιμη ή ακριτική, πυκνοκατοικημένη ή πιο μοναχική, να «δουν» ταινίες και μέσα από το «παιχνίδι» να αρχίσουν να αφουγκράζονται τα συναισθήματά τους, όσα τους απασχολούν στην καθημερινότητα, τον κόσμο γύρω τους και παράλληλα να ασχοληθούν και με το ίδιο το μέσο της τέχνης του κινηματογράφου και να γνωρίσουν την αλφάβητό του. Οπως αναγνωρίζουν τη Μόνα Λίζα, μια σονάτα του Μπετόβεν και την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, να καταγραφούν μέσα τους σκηνές από ταινίες, να κουβεντιάσουν για τις φόρμες, τα ρεύματα, το κάδρο, τον φωτισμό. Μία και μόνο σκηνή από μια σπουδαία ταινία του παγκόσμιου κινηματογράφου είναι αρκετή να δώσει ερεθίσματα στα παιδιά και να τα οπλίσει με τη δύναμη να ακολουθήσουν τα δικά τους μονοπάτια, ν' αναπτύξουν τη δική τους ματιά στον κόσμο.
Balloon Art Project from Cinemathesis on Vimeo.
Τιμώντας τα τρία χρόνια λειτουργίας της Cinemathesis, ζητήσαμε από τη Γιάννα Δεληγιάννη να μοιραστεί μαζί μας περισσότερες πληροφορίες, αλλά και εικόνες, επιθυμίες, αναμνήσεις, δυσκολίες κι ευκολίες και όνειρα για το μέλλον, για να γίνουν τα κινηματογραφικά ταξίδια και παιχνίδια ακόμα περισσότερα.
Τι είδους πρόγραμμα είχατε στο μυαλό σας όταν ξεκινήσατε το σχεδιασμό της Cinemathesis, πόσο άλλαξε στη διαμόρφωσή του με το χρόνο και την εμπειρία;
Η ιδέα να συνδυάσω τον κινηματογράφο με την εκπαίδευση και τα ταξίδια σε μικρούς τόπους ήταν ένα όνειρο χρόνων, αλλά αρχικά δεν έβρισκα τον τρόπο να αποκτήσουν όλα αυτά μαζί μια πιο συγκεκριμένη μορφή. Για παράδειγμα, είχα και έχω καθημερινή επαφή με πάρα πολλά παιδιά ήδη από τα 16 χρόνια που συνεργάστηκα με την Ξένια Καλογεροπούλου και τον Θωμά Μοσχόπουλο στο θέατρο Πόρτα για παιδιά και νέους. Τολμούσαμε εδώ και χρόνια περιοδείες σε νησιά άγονης γραμμής, όπως για παράδειγμα στη Θηρασιά, τη Σίκινο, τη Φολέγανδρο και αλλού ήδη από το 2004 και το 2007. Σχεδιάζαμε με τη βοήθεια πολύτιμων φίλων και συνεργατών θεατροπαιδαγωγικά, κινηματογραφικά και άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα, οργανώναμε κινηματογραφικές λέσχες για μαθητές σε συνεργασία με σχολεία και συλλόγους γονέων & κηδεμόνων. Ηξερα λοιπόν τι ήθελα, ήξερα τι δεν ήθελα, αλλά δεν μπορούσα να λύσω τον γρίφο του συνδυασμού όλων των παραπάνω. Κάποια στιγμή, μέσα από έρευνα και ταξίδια, έμπνευση από φίλους, αλλά και ρισκάροντας αρκετά, άρχισε σιγά-σιγά να βρίσκει τη θέση του κάθε κομματάκι στο παζλ και αφοσιωθήκαμε στη δημιουργία μιας πιο επίσημης κινηματογραφικής «παρέας» με πυρήνα το παιδί, πάντα με την καλή διάθεση και την προτροπή πολλών αγαπημένων φίλων που συνεχίζουν να είναι κοντά στη Cinemathesis και τους οποίους ευχαριστώ για την αγάπη και τη στήριξή τους.
Τι είδους ομάδα έχετε συγκροτήσει, ποιοι είναι οι συνεργάτες σας και τι θα χρειαζόστασταν επιπλέον;
Είμαστε μια παρέα ανθρώπων που γνωριζόμαστε ήδη πολλά χρόνια, με άλλους έχουμε σπουδάσει κινηματογράφο μαζί ήδη από τα χρόνια που λειτουργούσε η Σχολή Χατζίκου. Για παράδειγμα βασικός συνεργάτης, φίλος και συνοδοιπόρος σε όλες τις δράσεις και τα ταξίδια είναι ο Χρήστος Πετρόπουλος, κινηματογραφιστής, φωτογράφος, αλλά κυρίως ένας ευαίσθητος και ευγενής άνθρωπος που σέβεται και αγαπάει τα παιδιά, τους νέους και κάθε τους προσπάθεια. Ο Γιάννης Αντύπας, έμπειρος ηχολήπτης και κινηματογραφιστής πολύτιμος συνεργάτης σε ποικίλες οπτικοακουστικές δράσεις. Ο Σάκης Στριτσίδης, φίλος και καταξιωμένος designer ο οποίος ανέλαβε από την αρχή την εταιρική ταυτότητα, όπως το λογότυπο και όλο το επικοινωνιακό υλικό κάθε νέας μας δραστηριότητας. Ο Γιώργος Τάταρης που λύνει κάθε τεχνικό γρίφο, με τον οποίο γνωριστήκαμε επίσης στα πρώτα μας κινηματογραφικά βήματα. Η Χρύσα Ψωμαδέλλη, σκηνοθέτης και καθηγήτρια κινηματογράφου που μας συντροφεύει σε δύσκολα ταξίδια και γυρίσματα με εφήβους. Αλλά και νεότεροι φίλοι και συνεργάτες, όπως η Εύη Παπαδοπούλου, αρχαιολόγος και συγγραφέας με την οποία μοιραζόμαστε πολλά νέα εκπαιδευτικά project και τρελές ιδέες. Ο εξαιρετικά ταλαντούχος και αποτελεσματικός συνθέτης και μουσικός Γιώργος Κασαβέτης. Πραγματικά, είναι πολλοί οι άνθρωποι που είναι δίπλα στη Cinemathesis και θα αδικήσω κάποιον, αν αρχίσω να τους αναφέρω όλους.
Οσο για το τι θα χρειαζόμασταν, αυτό είναι δυστυχώς δεδομένο στην Ελλάδα: θα χρειαζόμασταν ασφάλεια και σιγουριά βιωσιμότητας της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας μας, ούτως ώστε να σχεδιάζουμε ελεύθερα και να υλοποιούμε τα σχέδιά μας, χωρίς να μοιράζουμε τον χρόνο μας και σε άλλες δραστηριότητες. Αυτή τη στιγμή όλοι οι συνεργάτες, εκτός από εμένα που έχω αφοσιωθεί πλήρως στη Cinemathesis, ασχολούνται και με πολλά άλλα. Αυτό βέβαια, ίσως να δίνει και την ιδιαίτερη δυναμική, την ελευθερία και τους ανοιχτούς ορίζοντες της ομάδας μας, ποιος ξέρει;
Τα ταξίδια που κάνουμε με τα κινηματογραφικά μας εργαστήρια σε νησιά της λεγόμενης άγονης γραμμής, σε ακριτικές περιοχές υψηλού συμβολισμού και σε τόπους όπου ζουν λίγοι μόνιμοι κάτοικοι και ελάχιστα παιδιά, οι επισκέψεις μας στα μονοθέσια σχολεία και η προσμονή μιας "συνέχειας" ή μιας νέας συνάντησης, είναι ό,τι πιο γόνιμο έχουμε καταφέρει.»
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα του προγράμματος αυτά τα 3 χρόνια της ζωής του, ποιο θα θέλατε να είναι για τα επόμενα 3 χρόνια του;
Σαφέστατα οι σχέσεις που έχουν δημιουργηθεί με παιδιά, εκπαιδευτικούς, καλλιτέχνες, ανθρώπους σε όλη την Ελλάδα και η αγάπη τους για τις δράσεις μας και τον τρόπο προσέγγισης της Cinemathesis. Τα ταξίδια που κάνουμε με τα κινηματογραφικά μας εργαστήρια σε νησιά της λεγόμενης άγονης γραμμής, σε ακριτικές περιοχές υψηλού συμβολισμού και σε τόπους όπου ζουν λίγοι μόνιμοι κάτοικοι και ελάχιστα παιδιά, οι επισκέψεις μας στα μονοθέσια σχολεία και η προσμονή μιας «συνέχειας» ή μιας νέας συνάντησης, είναι ό,τι πιο γόνιμο έχουμε καταφέρει. Το να βλέπουμε τα παιδιά να λάμπουν, να εκφράζονται και να δημιουργούν μέσα από τα οπτικοακουστικά μας παιχνίδια. Τους δείχνουμε και μας δείχνουν εμπιστοσύνη, μοιραζόμαστε μαζί τους την αγάπη μας για τον σύγχρονο πολιτισμό, αν μπορεί να ειπωθεί έτσι, και παράλληλα τα παιδιά μας δείχνουν τον τόπο τους, τη φύση, τις συνήθειές τους, τα πράγματα που αγαπούν, ένα μονοπάτι, μια βάρκα, μοιραζόμαστε μια τρελή τους ιδέα. Αυτό θα συνεχίσει, τα ταξίδια θα συνεχίσουν με κάθε κόστος, γιατί τώρα πια έχει πάρει τη μορφή «έργου ζωής». Ελπίζουμε μόνο να καταφέρουμε να φτάσουμε και πιο μακριά, να πλησιάσουμε παιδιά και εκτός ελλαδικού χώρου, να μοιραστούμε βιωματικά μαζί τους την έβδομη τέχνη και το παιχνίδι που ούτως ή άλλως δεν γνωρίζουν σύνορα, γλωσσικούς ή άλλους περιορισμούς και δεξιότητες. Σίγουρα θέλουμε να εδραιώσουμε και να διευρύνουμε τις δράσεις μας με τις σταθερές ομάδες παιδιών και εφήβων που έχουμε στην Αττική, καθώς η έδρα μας είναι στην Αθήνα και έχουμε καθημερινή επαφή με σχολεία, χώρους καλλιτεχνικής εκπαίδευσης κ.ά. Επίσης, μέσα στα σχέδια που έχουν ξεκινήσει και θα συνεχίσουν εντατικά τα επόμενα χρόνια είναι οι εκδόσεις, podcasts, νέα μέσα, πολυθεματικές δραστηριότητες και άλλα με πυρήνα πάντα τον κινηματογράφο, το παιδί και την εκπαίδευση.
Πόσο σημαντική και με ποιον τρόπο θεωρείτε ότι είναι η εκπαίδευση των παιδιών και νέων στην Τέχνη - και δη στον κινηματογράφο - και πώς πιστεύετε ότι εμπλουτίζει/διευκολύνει τη ζωή και την πορεία τους, ειδικά εκείνον που ζουν σε ακριτικές περιοχές με πιο περιορισμένη πρόσβαση;
Γίνεται συστηματική προσπάθεια χρόνων για την ένταξη της Θεατρικής Αγωγής (κάτι που υλοποιήθηκε σε έναν βαθμό) και της Κινηματογραφικής Παιδείας στο σχολικό περιβάλλον, καθώς και για την ενδυνάμωση των Εικαστικών Τεχνών και της Μουσικής, αλλά δεν έχει καταστεί εφικτή η εδραίωση και η εξοικείωση των μαθητών με αντίστοιχα μαθήματα και προγράμματα. Μιλάμε δυστυχώς για τα αυτονόητα, για την έκφραση και τη συμπερίληψη μέσα από την ελευθερία της τέχνης. Κάτι που θα έπρεπε να είναι ήδη δεδομένο στην καθημερινότητα των παιδιών, όχι για να γίνουν οι αυριανοί καλλιτέχνες, αλλά για να καταλάβουν και να κατακτήσουν τον ίδιο τους τον εαυτό, τα φωτεινά και τα σκοτεινά τους σημεία, τη βαθιά δύναμή τους και τις σχέσεις που μπορούν να έχουν με τους άλλους. Η αισθητική καλλιέργεια είναι μονόδρομος σε μια προσπάθεια να εφοδιαστεί το παιδί από την προσχολική ακόμα ηλικία με παιδεία, ευγένεια, τρόπο έκφρασης, ελευθερία σκέψης, ασφάλεια, γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις ζωής, κομβικές έννοιες, συναισθηματική νοημοσύνη, ενσυναίσθηση, συνείδηση, συνεργασία, επικοινωνία, κριτική αντίληψη. Ακούγονται κλισέ όλα αυτά, αλλά δεν είναι, μπορούν να γίνουν η βάση για το αύριο που μοιάζει δυστυχώς αρκετά δυστοπικό τη δεδομένη χρονική περίοδο που διανύουμε.
Η αισθητική καλλιέργεια είναι μονόδρομος σε μια προσπάθεια να εφοδιαστεί το παιδί από την προσχολική ακόμα ηλικία με παιδεία, ευγένεια, τρόπο έκφρασης, ελευθερία σκέψης, ασφάλεια, γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις ζωής, κομβικές έννοιες, συναισθηματική νοημοσύνη, ενσυναίσθηση, συνείδηση, συνεργασία, επικοινωνία, κριτική αντίληψη. Ακούγονται κλισέ όλα αυτά, αλλά δεν είναι, μπορούν να γίνουν η βάση για το αύριο που μοιάζει δυστυχώς αρκετά δυστοπικό τη δεδομένη χρονική περίοδο που διανύουμε.»
Πώς σάς επηρέασε η πανδημία; Τι επιπλέον δυσκολίες συναντήσατε και πώς τις αντιμετωπίσατε;
Πολλές από τις δράσεις και τις επισκέψεις μας γίνονται εκτός αστικών κέντρων και κατά κύριο λόγο την περίοδο που λειτουργούν τα σχολεία. Προσπαθούμε να προσεγγίσουμε μικρές ομάδες μαθητών κατά τη διάρκεια του χειμώνα, τότε που τα παιδιά έχουν ακόμα λιγότερα ερεθίσματα και επαφή με εξωσχολικά προγράμματα και δραστηριότητες. Η οργάνωση και η πρόσβαση όμως τότε είναι δύσκολη λόγω αραιών δρομολογίων, ακραίων καιρικών φαινομένων και απαγορευτικών στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Σε κάποια μέρη δεν περνάει, για παράδειγμα, αυτοκίνητο για να μεταφέρουμε τον εξοπλισμό μας, οπότε μεταφερόμαστε με μικρές βάρκες και καΐκια, ανεβαίνουμε σκάλες, διασχίζουμε σοκάκια. Σε κάποια μέρη δεν υπάρχουν δυνατότητες διαμονής τον χειμώνα ή ακόμα και σίτισης και γενικά αντιμετωπίζουμε ένα σωρό άλλα προβλήματα οργάνωσης. Παντού και πάντα, όμως, οι κάτοικοι μας αγκαλιάζουν και μας φροντίζουν με όποιον τρόπο διαθέτει ο καθένας. Φυσικά εμφανίζονται στον ορίζοντα και εξαιρετικά έκτακτες συνθήκες όπως η πανδημία. Η πανδημία μας σημάδεψε και μας σημαδεύει όλους με το πέρασμά της. Μας οδήγησε όμως σε γρήγορα αντανακλαστικά και αναγκαστήκαμε να αναπροσαρμόσουμε άμεσα και αποτελεσματικά πολλά από τα σχέδια και τα προγράμματά μας σε καινούργια δεδομένα, για να ακολουθήσουμε ενεργά τις εξελίξεις. Καταφέραμε και υλοποιήσαμε μία σειρά δράσεων σε όλες τις χρονικές περιόδους, αυτήν που κινούμασταν ελεύθερα και αυτήν που τα περιοριστικά μέτρα μετακινήσεων ήταν σε ισχύ. Κάναμε χρήση της τεχνολογίας και ποικίλων οπτικοακουστικών, διαδικτυακών, τηλεοπτικών και άλλων μέσων, αλλά δεν επαναπαυθήκαμε στη διαδικτυακή λύση, η οποία αν και εξαιρετικά βοηθητική, σε μόνιμη βάση μπορεί να αποβεί καταστροφική και να εγκλωβίσει. Με κάθε ευκαιρία λοιπόν, παίρναμε το πλοίο της γραμμής και πιεζόμασταν να καταφέρουμε να φτάσουμε κοντά σε μαθητές τηρώντας μεν όλους τους υγειονομικούς κανόνες, αλλά και πάντα σε ετοιμότητα με plan-Β, plan-C για οτιδήποτε προκύψει… Είναι χαρακτηριστικό νομίζω ότι καταφέραμε να φτάσουμε με φυσική παρουσία σε 22 νησιά μέσα στα 2 τελευταία χρόνια της πανδημίας και να στηρίξουμε από την πλευρά μας μαθητές που αποκλείστηκαν ακόμα περισσότερο λόγω μειωμένης προσβασιμότητας φίλων, ανθρώπων, δράσεων στους τόπους τους.
Μοιραστείτε μαζί μας μια ανάμνηση μιας δράσης που σας εξέπληξε, ή σας συγκίνησε, στο 3χρονο ταξίδι σας.
Αυτό είναι πραγματικά δύσκολο, γιατί κάθε δράση, κάθε ταξίδι, κάθε συνεύρεση κρύβει εκπλήξεις. Εχω στην καρδιά και στη μνήμη μου υπέροχα παιδιά σε ένα νησί που ενώ δεν μας είχαν ξαναδεί, μέσα σε λίγα λεπτά ξεκίνησαν μαζί μας ένα τρελό παιχνίδι αλευροπόλεμου. Αλλα παιδιά που γοητεύτηκαν από την όπερα και την κλασική μουσική που δεν είχαν ξανακούσει και τη βίωσαν με τρομερή συγκίνηση και ενδιαφέρον μέσα από τον κινηματογράφο. Με άλλα παιδιά σε έναν άλλο τόπο, βιώσαμε έναν μεγάλο σεισμό και όλες τις επόμενες ημέρες που μείναμε στο νησί, τα παιδιά και οι κάτοικοι μας είχαν στο νου τους, ανησυχούσαν για εμάς που δεν βρισκόμασταν σπίτι μας. Πολλά παιδιά προσφυγόπουλα σε έναν ξενώνα φιλοξενίας που μοιραζόντουσαν μαζί μας τόσα παιχνίδια και αγκαλιές που δύσκολα φεύγαμε από κοντά τους μετά από κάθε προβολή. Αλλα παιδιά που με την πρώτη τους επαφή με τον κινηματογράφο, έπιασαν στα χέρια τους κλακέτα, κάμερα και μικρόφωνο, μας πήγαν για ψάρεμα-βαρκάδα-γύρισμα και έκαναν την ιδέα τους ταινία μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Παιδιά που μας περίμεναν στο μικρό τους λιμανάκι -με βροχή- για να μας βοηθήσουν να μεταφέρουμε όλο τον εξοπλισμό στο σχολείο τους. Ηταν τόσο συγκινητικό να τα βλέπεις να «διψούν» για καθετί άγνωστο και καινούργιο. Παιδιά που μας στέλνουν φωτογραφίες, κάρτες και τις ιδέες τους καιρό μετά την πρώτη μας συνάντηση.
Σε κάποια μέρη δεν περνάει, για παράδειγμα, αυτοκίνητο για να μεταφέρουμε τον εξοπλισμό μας, οπότε μεταφερόμαστε με μικρές βάρκες και καΐκια, ανεβαίνουμε σκάλες, διασχίζουμε σοκάκια. Σε κάποια μέρη δεν υπάρχουν δυνατότητες διαμονής τον χειμώνα ή ακόμα και σίτισης και γενικά αντιμετωπίζουμε ένα σωρό άλλα προβλήματα οργάνωσης. Παντού και πάντα, όμως, οι κάτοικοι μας αγκαλιάζουν και μας φροντίζουν με όποιον τρόπο διαθέτει ο καθένας.»
Η Cinemathesis είναι μια ιδιωτική πρωτοβουλία - υποστηρίζεται από το κράτος; Πιστεύετε ότι θα μπορούσε, ή θα έπρεπε, να ενταχτεί στο επίσημο εκπαιδευτικό πρόγραμμα; Αν θέλετε μας δίνετε και μια ιδέα του απαραίτητου ετήσιου budget.
Σίγουρα δεν είναι εύκολο να «τολμάς» να δημιουργήσεις μια Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία και να σχεδιάζεις όσα οραματίζεσαι. Στην Ελλάδα ζούμε και η ανεύρεση πόρων είναι ένας αγώνας διαρκείας. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε οικονομική ενίσχυση από το Υπουργείο Πολιτισμού, καθώς και υποστήριξη από διάφορους τοπικούς φορείς, ιδρύματα και ιδιωτικές πρωτοβουλίες, οι οποίοι προσφέρουν ανάλογα με το αίτημά μας, τη διαθεσιμότητά τους και το αντικείμενο κάθε δράσης μας. Τους ευχαριστούμε όλους θερμά. Με τη βοήθειά τους καταφέρνουμε να φτάνουμε μακριά ακόμα και για μόνο ένα, δύο, πέντε, δέκα παιδιά. Φυσικά η προσωπική «τρέλα», ο χρόνος και η αυτοδιάθεση φίλων που στηρίζουν το ίδιο όραμα είναι η κινητήρια δύναμη. Ουσιαστικά δεν κοστολογείται ο χρόνος και η ψυχή που δίνεις και θα ήταν ουτοπικό να πιστέψει κανείς πως θα υπάρξει σταθερότητα, ασφάλεια και οικονομική αποκατάσταση. Το σημαντικό είναι πως η προσπάθειά μας αυτή εκτιμάται ιδιαίτερα από τα παιδιά, τα οποία μας επιστρέφουν αστείρευτη αγάπη. Οταν καταφέρνουμε να κινητοποιήσουμε μέσα τους έστω και μια μικρή σπίθα για να εκφράσουν τις δικές αναζητήσεις, αυτό είναι για εμάς το κέρδος, όσο ρομαντικό κι αν ακούγεται αυτό.
Με τι κριτήριο επιλέγετε τις ταινίες που θα δείξετε στα παιδιά ή τις δράσεις που θα κάνετε μαζί τους; Πόσο συμβάλλουν δάσκαλοι ή γονείς;
Ωραία ερώτηση. Πιστεύω πως η τέχνη και οι επιλογές είναι ανεξάντλητες και καθώς όλα μας τα κινηματογραφικά και οπτικοακουστικά προγράμματα στηρίζονται σε μια ολιστική προσέγγιση μέσα από τις καλές τέχνες και ποικίλες παιδαγωγικές μεθόδους, το έργο της επιλογής γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκο. Τελικά, επιλέγεις αυτό που διεγείρει το δικό σου συναίσθημα και την αλήθεια σου, γιατί μόνο έτσι μπορείς και να υποστηρίξεις την επιλογή σου. Τα παιδιά δεν ξεγελιούνται, δεν δέχονται αυθεντίες του «χώρου» ή διαλέξεις για το αντικείμενο της γνώσης σου. Πιστεύω πως πρέπει απλώς να τα κερδίσεις, να τα εμπνεύσεις μέσα από το παιχνίδι, να ακολουθήσεις τον ρυθμό τους, να μοιραστείς μαζί τους τη χαρά, τη διάθεση και τις απόψεις τους, να τους δώσεις «βήμα» να μιλήσουν, να σκεφτούν, να εκφραστούν. Οπότε αφουγκραζόμαστε πάντα τα ενδιαφέροντά τους, τις δεξιότητές τους, τα μοναδικά χαρακτηριστικά τους και έχοντας μεν έναν καλά σχεδιασμένο πυρήνα, έχουμε παράλληλα και εναλλακτικές προτάσεις ανάλογα με τις αναζητήσεις τους. Πολλές φορές συνεργαζόμαστε με τους εκπαιδευτικούς τους ή ακόμα και με γονείς, όπου υπάρχει αυτή η δυνατότητα, και επιλέγουμε μαζί θεματικές και τρόπο σχεδιασμού και υλοποίησης κάποιας δράσης. Πράγματα που ίσως να έχουν ήδη σκεφτεί ή θέλουν να εξελίξουν με τους μαθητές τους. Εμείς πάντως, ξεκινάμε με την ανάγκη του παιδιού και του ανθρώπου διαχρονικά να πει μια ιστορία. Δουλεύουμε με αναφορές σε κλασικά αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου, με κομβικούς σταθμούς και αποσπάσματα από την ιστορία της έβδομης τέχνης, αλλά και με επιλεγμένες ταινίες με παιδιά, ζώα, πλάσματα που να μπορούν εύκολα τα παιδιά να βρουν σύνδεση και να εκφραστούν. Το σύνθημά μας εδώ και χρόνια είναι το «Παίζουμε Κινηματογράφο;» και αυτό είναι το κίνητρο, να προτρέψουμε τα παιδιά σε ένα δημιουργικό ταξίδι, όπως προτρέπει το ένα το άλλο με τη φράση «παίζουμε κρυφτό;» ή «παίζουμε κυνηγητό;»
Τα παιδιά δεν ξεγελιούνται, δεν δέχονται αυθεντίες του "χώρου" ή διαλέξεις για το αντικείμενο της γνώσης σου. Πιστεύω πως πρέπει απλώς να τα κερδίσεις, να τα εμπνεύσεις μέσα από το παιχνίδι, να ακολουθήσεις τον ρυθμό τους, να μοιραστείς μαζί τους τη χαρά, τη διάθεση και τις απόψεις τους, να τους δώσεις «βήμα» να μιλήσουν, να σκεφτούν, να εκφραστούν.»
Το project μοιάζει... υπεράνθρωπο. Γιατί θελήσατε να καταπιαστείτε μ' αυτό, πώς ικανοποιεί τις δικές σας επαγγελματικές και προσωπικές ανάγκες κι επιθυμίες;
Για να είμαι ειλικρινής, εδώ και πολλά χρόνια και μετά από μια εξαιρετικά δύσκολη προσωπική στιγμή, μια επώδυνη απώλεια, οι δικές μου επαγγελματικές αλλά και προσωπικές ανάγκες έχουν γειωθεί στα απολύτως απαραίτητα και καθημερινά. Καλώς ή κακώς δεν βάζω μεγαλεπήβολους στόχους, δεν με αφορά η καταξίωση, η αναγνώριση, δεν πιστεύω καν σε αυτό που λέγεται επαγγελματική αποκατάσταση, απλώς βρήκα μια διέξοδο στο να προσπαθώ να κάνω πράξη σταδιακά όσα μπορώ. Το μυαλό μου γεννάει συνέχεια πράγματα και η επιλογή να δουλεύω πια ελεύθερη μέσα σε ένα αυτοδημιούργητο σχήμα, με βοηθά να ονειρεύομαι όλα αυτά τα νέα σχέδια. Δεν τα κυνηγάω, όμως, με αγωνία, γιατί έχω μέσα μου έντονη την αίσθηση του εφήμερου. Κάτω από αυτό το πρίσμα, έχω επιλέξει να βρίσκομαι ανάμεσα σε παιδιά και νέους, να ταξιδεύω και να πιστεύω βαθιά πως αξίζει να γνωρίζουμε τον «κόσμο» ξανά και ξανά μέσα από τα μάτια των νεότερων και να μοιραζόμαστε τις όποιες γνώσεις, σκέψεις και ιδέες έχουμε μαζί τους. Θα αναφέρω μια ουτοπική λέξη. Την έννοια ελπίδα. Αν ελπίζω όμως σε κάτι, αυτό είναι μια μικρή ή μεγάλη αλλαγή που μπορεί να κάνει μια μονάδα ή μια ομάδα ανθρώπων. Μόνο μέσα από τους νεότερους, μπορεί να ακουστεί μια δυνατή φωνή και να υπάρξει ορίζοντας. Μη νομίζεις, και τη Cinemathesis ένα νέο παιδί τη θεωρώ και τη φροντίζω και ελπίζω να αγγίξει τους στόχους και τα όνειρά της.
Στην ανταπόκριση των παιδιών προς τη δράση, βρήκατε διαφορές από περιοχή σε περιοχή; Επίσης από παιδιά που είναι μόνιμοι κάτοικοι της εκάστοτε περιοχής και σε παιδιά προσφύγων που πήραν μέρος;
Δεν βλέπω τις διαφορές, δεν τις καταγράφω, βλέπω τη μοναδικότητα κάθε παιδιού, αλλά και τα κοινά χαρακτηριστικά που ενώνουν παιδιά από κάθε τόπο, βίωμα, γλώσσα. Βλέπω παιδιά που θα γελάσουν με ένα γκαγκ από μια βωβή ταινία, που θα συγκινηθούν και θα πάρουν το μέρος του απροστάτευτου, που θα παίξουν με τα πιο απλά πράγματα όπως ένα χαρτόκουτο ή ένα μπαλόνι, που θα μιλήσουν, θα φωνάξουν, θα διεκδικήσουν, θα μοιραστούν. Σαφώς και υπάρχουν ιδιαιτερότητες και χρειάζεται να είμαστε πάντα σε εγρήγορση, να τις αναγνωρίζουμε και να υιοθετούμε προσεκτικά τρόπους προσέγγισης ανά περίσταση. Είναι τόσο απλό να αισθανθεί ένα παιδί ξεχωριστό, αρκεί να το πιστέψεις εσύ πρώτα πως είναι μοναδικό και πως του αξίζει ο κόσμος όλος.
Μάθετε περισσότερα για τη Cinemathesis στο επίσημο website της
Ακολουθήστε τα ταξίδια και τα νέα της Cinemathesis στο facebook και στο instagram
Το καλύτερο, δείτε υπέροχα βίντεο από τις δράσεις της Cinemathesis στο κανάλι της στο vimeo
