Εκείνη (Elle) του Πολ Βερχόφεν
Το 2016 θα μείνει στην κινηματογραφική ιστορια, εκτός όλων των άλλων, κι ως η χρονια της ολικής επαναφοράς του σκηνοθέτη της Ολικής Επαναφοράς Πολ Βερχόφεν. Από την ανακοίνωση ακόμα της συνεργασίας του με την Ιζαμπέλ Ιπέρ, η αδημονία είχε εκτοξευθεί στα ύψη για το Εκείνη, όχι μόνο λόγω της δυναμικής του καθενός χωριστά, αλλά λόγω της μεγάλης περιέργειας για το αποτέλεσμα αυτής της φαινομενικά παράδοξης συνάντησης ενός εξπρεσιονιστικά εξωστρεφούς σκηνοθέτη και μιας θρυλικά ενδοσκοπικής ερμηνεύτριας. Το τελικό αποτέλεσμα ενθουσίασε, αρχικά τις Κάννες όπου προβλήθηκε για πρώτη φορά κι εν συνεχεία ολόκληρο τον πλανήτη. Διασκευάζοντας το βιβλίο του Φιλίπ Ντιζάν «Oh…», ο 77χρονος Ολλανδός προβοκάτορας, πήρε την ιστορία του βιασμού μιας μεσήλικης CEO εταιρίας βιντεοπαιχνιδιών και πόνταρε σ’ αυτό που ξέρει καλύτερα, την πρόκληση, όχι με σκοπό τον φτηνό εντυπωσιασμό, αλλά μια πολυεπίπεδη προσέγγιση της γυναικείας ψυχοσύνθεσης και της μάχης για εξουσία ανάμεσα στα δύο φύλα, όπως αυτή εκδηλώνεται τόσο στη σχέση πατέρα-κόρης, όσο και στο ερωτικό και το σεξουαλικό επίπεδο. Αρωγός του στην επιτυχία αυτού του εγχειρήματος στάθηκε φυσικά η Ιζαμπέλ Ιπέρ, η οποία όχι μόνο υπηρέτησε πιστά το όραμα του σκηνοθέτη της, αλλά μετέτρεψε το ρόλο της σε ένα ερμηνευτικό ρεσιτάλ κρυφών και φανερών πόθων κι ανομολόγητων τραυμάτων κι απωθημένων πίσω από μια ακαταμάχητη αχλύ μυστηρίου.
Το κινηματογραφικό top-ten του Flix
Και μην ξεχνάτε: Flix Top Ten 2016: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς!
Power Points
Η εναρκτήρια σκηνή με τη γάτα να παρακολουθεί ατάραχη/ανέκφραστη/αποστασιοποιημένη το βιασμό της ιδιοκτήτριας της συμβολίζοντας την αδιαφορία του θεατή για την σεξουαλική αντικειμενοποίηση της γυναίκας στον κινηματογράφο. Η μπουνιουελική προσέγγιση στη διακριτική διαστροφή της μπουρζουαζίας σε συνδυασμό με μια σαμπρολική αίσθηση του σασπένς, μπολιασμένη με βιτριολικό χιούμορ για τις αθεράπευτες αδυναμίες της μεγαλοαστικής τάξης. Το απρόσμενα ερμηνευτικά βάθη που προσδίδει η Ιζαμπέλ Ιπέρ στο χαρακτήρα της χωρίς να καταφύγει σε κανένα μανιερισμό, κινούμενη στο ναρκοπέδιο της πολιτικής ορθότητας, από το οποίο βγαίνει θριαμβεύτρια κι αφού έχει χτίσει έναν από τους πιο ολοκληρωμένους γυναικείους χαρακτήρες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια στη μεγάλη οθόνη. Η εντυπωσιακή ικανόητα του Πολ Βερχόφεν να κινείται με ακρίβεια σχοινοβάτη ανάμεσα στα πολλάπλά κι αντιφατικά είδη που υπηρετεί η ταινία του, το δράμα, την κωμωδία, τη σάτιρα και το ψυχογράφημα, για να παραδώσει στο τέλος μια ολότελα αντιπροσωπευτική του προσωπικού του οράματος ταινία. Το αναστοχαστικό και μεταμοντέρνο σχόλιο πάνω στον φετιχισμό της εικόνας, όπως αυτός έχει αποκρυσταλλωθεί από την κουλτούρα του gaming. Το «Η ντροπή δεν είναι αρκετά δυνατό συναίσθημα για να μας σταματήσει από το να κάνουμε οτιδήποτε».
Θα μείνει κλασικό:
Γιατί σε μια εποχή που η πολιτική ορθότητα έχει επιβάλλει μια ιδιότυπη λογοκρισία και ο μεταφεμινισμός προσπαθεί εκ νέου να επαναπροσδιορίσει τη γυναικεία ταυτότητα μέσα στις παραδοσιακά ανδροκρατούμενες εξουσιαστικές δομές, μια ταινία τολμά να μιλήσει για την κουλτούρα του βιασμού αποφεύγοντας τη θυματοποίηση, αλλά αντίθετα παρουσιάζει μια γυναίκα αυτόνομη και αυτεξούσια, παρά τις αντιφάσεις της. Γιατί είναι η ταινία που (ελπίζουμε ότι) θα χαρίσει στην Ιζαμπέλ Ιπέρ την πρώτη της υποψηφιότητα για Oσκαρ με μια τολμηρή ερμηνεία που συγκαταλέγεται στις κορυφαίες της και την οποία καμία άλλη ηθοποιός δε θα κατάφερνε να αποδώσει με τόση ακρίβεια. Γιατί ελάχιστες ταινίες, πόσο μάλλον αντρών σκηνοθετών, έχουν αποτυπώσει τη γυναικεία σεξουαλικότητα τόσο οργανικά, αβίαστα κι απενοχοποιημένα.
H σκηνή που δεν θα ξεχάσουμε
Φυσικά η σκηνή του βιασμού, η οποία αναδιπλώνεται, αποδομείται και επανασυντίθεται σε όλη τη διάρκεια της ταινίας είτε ως πραγματικότητα, είτε ως φαντασίωση, είτε ως ανάμνηση, είτε ως παιχνίδι, είτε ως εφιάλτης, σε όλο της τον ρεαλισμό, την αποστροφή, την υποταγή και την ανακατανομή της εξουσίας, υπονομεύοντας και προκαλώντας διαφορετικές αντιδράσεις από τον θεατή κάθε μία από τις πέντε φορές που αναπαρίσταται στην οθόνη.
Γράψαμε στο Flix
Το «Elle» είναι η απόδειξη πως αυτό που έκρυβε πάντα ο Πολ Βερχόφεν κάτω από τo διαρκές (και επιτυχημένο) παιχνίδι του με το mainstream είναι όχι μόνο ακόμη ζωντανό και άκρως νεανικό (παρά τα 77 του χρόνια), αλλά και τόσο ώριμο πλέον ώστε να γίνει η κινητήριος δύναμη πίσω από μια απολαυστική ταινία, βλάσφημη και απενοχοποιημένη, τολμηρή και καθόλου politically correct, αστεία και πικρή μαζί. Φτιαγμένη από έναν master, o οποίος ισορροπεί με αξιοθαύμαστη δεξιοτεχνία ανάμεσα στο σασπένς και το μελόδραμα, το camp και το γκροτέσκο, το τραγικό με το ελαφρύ και το σοκαριστικό με το ανώδυνο, για να ολοκληρώσει μια σπουδή πάνω στη «βασανισμένη» ψυχή μιας γυναίκας και την ίδια στιγμή να επιχειρήσει μια βουτιά στην κόλαση με τον πιο σαρδόνιο τρόπο που έχουμε δει πρόσφατα στο σινεμά - και σίγουρα κι έξω από αυτό.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για το «Εκείνη» του Πολ Βερχόφεν
Και κάτι ακόμη
«Με την Ιζαμπέλ Ιπέρ συνειδητοποίησα πολύ γρήγορα ότι έπρεπε να την εμπιστευτώ απόλυτα σε ό,τι έκανε. Συζητήσαμε πολύ για τα κοστούμια, το μακιγιάζ, τη χορογραφία των σκηνών, αλλά δε συζητήσαμε ποτέ για την ψυχολογία της ηρωίδας της. Την άφησα τελείως ελεύθερη. Την άφησα ελεύθερη, ακόμη κι όταν συνέχιζε μόνη της πέρα από το χρονικό σημείο που έπρεπε να σταματήσει η σκηνή. Αυτοσχεδίαζε κι εγώ την άφηνα. Συμπεριέλαβα όλες αυτές τις σκηνές στην ταινία. Αυτά που έκανε ήταν καλύτερα από το βιβλίο, το σενάριο, αυτά που είχα σκεφτεί εγώ και τα αποδέχτηκα αμέσως.» / Ο Πολ Βερχόφεν για την πρωταγωνίστριά του.
Διαβάστε ακόμη: (Τουλάχιστον) 5 σοβαροί λόγοι για τους οποίους η Ιζαμπέλ Ιπέρ είναι η καλύτερη ηθοποιός στον κόσμο!
Το κινηματογραφικό top-ten του Flix
Και μην ξεχνάτε: Flix Top Ten 2016: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς!
