Η τέταρτη μεγάλου μήκους της Βραζιλιάνας σκηνοθέτη, «Η Δεύτερη Μάνα» (που παίζεται ήδη στις ελληνικές αίθουσες) είναι η ιστορία της Βαλ, μιας γυναίκας που δουλεύει σαν οικιακή βοηθός σε ένα πλούσιο σπίτι του Σάο Πάολο, έχοντας δεχτεί απόλυτα τα όρια που η θέση και οι εργοδότες της έχουν ορίσει. Οταν η κόρη της Τζέσικα, την οποία έχει αφήσει πριν από χρόνια στην επαρχία έρχεται κοντά της για να δώσει εξετάσεις στην αρχιτεκτονική, όλες οι ισορροπίες πάνω στις οποίες η Βάλ έχει χτίσει την ζωή της θα διαταραχθούν.
Το φιλμ κέρδισε το βραβείο κοινού στο Πανόραμα του φεστιβάλ του Βερολίνου ενώ οι δυο πρωταγωνίστριες του Ρετζίνα Κασέ και Καμίλα Μαρντίλα κέρδισαν από κοινού το βραβείο ερμηνείες στο φεστιβάλ του Sundance.
«Είναι μια ταινία για το ποιος επιτρέπεται να καθίσει στο καθιστικό. Για το ποιος δεν πρέπει να βγει από την κουζίνα, ποιος μπορεί να ανοίξει την πόρτα του ψυγείου. Ποιος μπορεί να αγκαλιάσει τα παιδιά» λέει η Ανα Μουιλαέρτ για την ταινία της κι εξηγεί περισσότερα στις ερωτήσεις που ακολουθούν.
Διαβάστε εδώ την κριτική του Flix για την «Δεύτερη Μάνα»
Η Βαλ και η Τζέσικα είναι μητέρα και κόρη, αλλά μοιάζουν ριζικά διαφορετικές στον τρόπο που βλέπουν την ζωή και τις προσδοκίες που έχουν από αυτή, ακόμη και την τάξη τους. Εχει να κάνει με το ότι ανήκουν σε διαφορετική γενιά ή κάτι βαθύτερο;
Δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι η Βαλ και η Τζέσικα ανήκουν σε διαφορετικές γενιές. Η Τζέισκα δεν έχει μεγαλώσει στα χέρια της Βαλ. Κι επίσης μοιάζει να έχει ένα διαφορετικό επίπεδο μόρφωσης και μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση.
Το φιλμ συλλαμβάνει με διακριτικό αλλά σαφή τρόπο τις ταξικές διαφορές ανάμεσα στους ήρωες. Ειδικά από την πλευρά της εργατικής τάξης όπου ανήκει η Βαλ.
Κάναμε έρευνα για τον χαρακτήρα της Βαλ, για τον τρόπο που ζουν γυναίκες όπως αυτή. Αλλά από την αρχή ήταν σαφές ότι η κεντρική ηρωίδα της ιστορίας μας θα ήταν η οικιακή βοηθός και η ιδέα ήταν η κάμερα να κοιτάζει από την κουζίνα προς το καθιστικό κι όχι το αντίθετο. Ηταν μια συνειδητή, αισθητική και ηθική επιλογή.
Μια από τις βασικές θεματικές του φιλμ είναι επίσης η σχέση μιας μητέρας με την κόρη της. Πόσο αντλήσατε από την δική σας εμπειρία της μητρότητας;
Οι εμπειρίες μου σαν μητέρα επηρέασαν πολύ τον ταινία μέσα στα χρόνια. Ξεκίνησα να δουλεύω το φιλμ όταν απέκτησα το πρώτο μου παιδί και αντιλήφθηκα πόσο σημαντικό και ιερό είναι να μεγαλώνεις ένα παιδί. Επίσης αντιλήφθηκα πόσο διεστραμμένη είναι η λογική της κοινωνίας μας σήμερα πόση λίγη σημασία δίνει στον ρόλο μιας μητέρας και συνεπώς πόσο μειώνει τις γυναίκες, τα παιδιά και τον ρόλο της εκπαίδευσης. Κάπως έτσι ήρθε η ιδέα για μια ταινία που θα μιλούσε ανάμεσα σε άλλα και για τα παραπάνω.
Η αρχιτεκτονική παίζει έναν σημαντικό ρόλο στο φιλμ κι όχι μόνο επειδή η Τζέσικα θέλει να γίνει αρχιτέκτονας. Θα λέγατε ότι η αρχιτεκτονική είναι μια ακόμη έκφανση του ταξικού συστήματος στις μέρες μας;
Ασφαλώς. Για πολλούς λόγους. Γιατί η αρχιτεκτονική είναι επίσης ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζουμε τους τοίχους μας, τα διαχωριστικά μας και ο τρόπος με τον οποίο δίνουμε χρηστικότητα και ρόλο στους χώρους. Οπότε μελετώντας την αρχιτεκτονική της ταινίας, μπορεί κανείς να σκεφτεί πως ο χώρος, μας διαχωρίζει με πολλούς τρόπους, ένας από αυτούς κοινωνικά.
Με την πρωταγωνίστριά της, Ρετζίνα Κασέ
Θα μπορούσατε να περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο δουλέψατε με τους ηθοποιούς;
Θέλω οι ηθοποιοί μου να είναι με κάποιο τρόπο και «σεναριογράφοι», να μπορούν να ανοίξουν τα δικά τους φτερά. Κάνουμε πρόβες κάποιες βασικές σκηνές, αλλά και σκηνές που δεν υπάρχουν στο σενάριο, θέλοντας να τους κάνω να αναζητήσουν και ιδανικά να ανακαλύψουν τους χαρακτήρες τους. Στα γυρίσματα, πριν πάμε κάθε σκηνή, πάντα τους προτείνω να αλλάξουν κάτι, θέλοντας να τους βάλω σε ένα διαφορετικό κλίμα, να μην τους αφήσω με τις βεβαιότητες που έχουν. Με ενδιαφέρει να αυτοσχεδιάσουν και πάντα ανακαλύπτω ενδιαφέροντα πράγματα μέσα από τον αυτοσχεδιασμό.
Η Ρετζίνα Κασέ είναι μια αληθινά διάσημη ηθοποιός στην Βραζιλία. Πόσο εύκολο ήταν να δεχτεί να παίξει τον ρόλο.
Ηταν απόλυτα ανοιχτή στην πρόκληση. Και έδωσε τον καλύτερο εαυτό της. Αλλά ως ένα σημείο είχε ένα πρόβλημα με την εικόνα της στην διάρκεια των γυρισμάτων. Οπως κάθε ηθοποιός δεν της άρεσε που έδειχνε άσχημη και ταλαιπωρημένη το εντελώς αντίθετο με την κοινωνική της περσόνα.
Θα συμφωνούσατε ότι φιλμ είναι με τον τρόπο βαθιά πολιτικό;
Ναι, νομίζω ότι είναι πολικό κι αυτή ήταν η πρόθεσή μου από την αρχή. Ήθελα να κάνω το κοινό να κατανοήσει το κοινωνικό παιχνίδι που όλοι παίζουμε στην ζωή μας. Ακόμη κι αν δεν το θέλουμε, ακόμη κι αν αυτό συμβαίνει ασυνείδητα.
Tags: Ανα Μουιλαέρτ, H Δεύτερη Μάνα
