Δεν έχει σημασία πώς το είπε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Σημασία έχει πως η απάντηση στο ερώτημα «τι είναι χειρότερο, να κλέβεις ή να ιδρύεις μια τράπεζα;» είναι το σύνθημα με το οποίο στήθηκε η «ληστεία του αιώνα», όπως έμεινε γνωστή για την Αργεντινή η ληστεία του υποκαταστήματος της τράπεζας Ρίο στη συνοικία Ακασούσο του Μπουένος Αϊρες το 2006.
Η ιδιαιτερότητά της δεν έχει να κάνει με το ποσό που εκλάπη (δεκάδες εκατομμύρια δολάρια...) ή το γεγονός ότι από τους περισσότερους από τους 20 ομήρους της τράπεζας δεν έπαθε κανείς τίποτα - αντίθετα μια γυναίκα γιόρτασε και τα γενέθλιά της και θα είχε ενδιαφέρον κάποια στιγμή να έβλεπε κανείς την ιστορία από τη δική τους οπτική γωνία! Αυτό που κάνει αυτήν τη ληστεία ξεχωριστή δεν είναι καν spoiler για την ταινία καθώς αποκαλύπτεται ήδη στα πρώτα της λεπτά και έχει να κάνει με τη φαεινή ιδέα του να χτιστεί ένα υπόγειο τούνελ που να ξεκινάει από την τράπεζα και να οδηγεί στους υπονόμους της πόλης σε ένα αντίστροφο ριφιφί - οι ληστές θα μπουν από την είσοδο της τράπεζας αλλά θα διαφύγουν από την τρύπα στο τοίχο.
Με μια περίτεχνη αφήγηση που όμως δεν χάνει ποτέ την απολαυστική απλότητά της, ο Αριέλ Γουινογκράδ συστήνει έναν-έναν τους «δράστες» της ληστείας, απλώνει στον κινηματογραφικό χρόνο το ευφυές σχέδιό τους και διακόπτει την αφήγησή του για να επιστρέψει πίσω κάθε φορά που πιστεύεις ότι κάτι θα πάει στραβά. Σε μια διαρκή εναλλαγή κωμικής διάθεσης, αγωνίας και περιπέτειας, όλα είναι τόσο προμελετημένα, γραμμένα και παιγμένα πάνω σε ένα αλάνθαστο timing, που οι ισορροπίες διαταράσσονται μόνο για να εντείνουν την αίσθηση του θεατή που από την αρχή μέχρι το τέλος βρίσκεται μαζί με τη συμμορία των ληστών μέσα στην τράπεζα.
Οχι τυχαία, αφού το «Κόλπο του Αιώνα» έρχεται ολοταχώς από την παράδοση του αργεντίνικου σινεμά των τελευταίων δύο δεκαετιών, ξεκινώντας από τις κλασικές πλέον «9 Βασίλισσες» του Φαμπιάν Μπιελίνσκι και φτάνοντας μέχρι την επιτυχία του «Ιστορίες για Αγρίους» του Νταμιάν Σιφρόν και το «Ενστικτο της Ζωής» του Αρμάντο Μπο, ταινίες - σχόλια για την οικονομική κρίση που σημάδεψε ανεξίτηλα τη χώρα και (ευτυχώς) μαζί ταινίες - σχόλια για κάτι μεγαλύτερο από αυτό.
Θα ήταν εύκολο να είσαι με το μέρος των ληστών σε μια ληστεία όπου οι «εγκέφαλοί» της έχουν εξασφαλίσει ότι ο κόσμος που θα χάσει τα χρήματά του και τα πολύτιμα αντικείμενά του από τις θυρίδες της τράπεζας θα αποζημιωθεί και με το παραπάνω, οπότε «ας χτυπήσουμε χωρίς καμία ενοχή από μέσα το σύστημα του καπιταλισμού» στο μέρος όπου - το ίδιο συνέβη και στην Ελλάδα αλλά και στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου την τελευταία, αυτή, επώδυνη δεκαετία - δαιμονοποιήθηκε περισσότερο από οτιδήποτε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.
Το «Κόλπο του Αιώνα», όμως, ακόμη κι όταν αναπόφευκτα υποκύπτει σε απλοϊκότητες προκειμένου να μην προδώσει το (μεγάλο σε αριθμό) target group του, στοχεύει - προς τιμήν του - στα δύσκολα. Παίζει με το θυμικό όσων συμφωνούν αβλεπί με τον Μπρεχτ και δεν θεωρούν έγκλημα να κλέβεις από τους «κλέφτες», αλλά ευτυχώς δεν μένει εκεί. Το σχόλιό του αφορά την οικονομική κρίση, αλλά, ευτυχώς και κάτι μεγαλύτερο από αυτό, όπως την ορατότητα μιας ομάδας ανθρώπων που μέσα από αυτή τη ληστεία βρήκαν τον μοναδικό τρόπο να διαχειριστούν την οργή τους απέναντι σε ένα ολόκληρο σύστημα που τους σπρώχνει διαχρονικά εκτός… ονείρου.
Ανθρωποι της διπλανής πόρτας, μικροεγκληματίες με καλή (ή έστω μπερδεμένη) καρδιά, χαμένα κορμιά που βρέθηκαν στο περιθώριο μιας κοινωνίας (και των κυβερνήσεών της) που δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για το νερό που κυλάει από τον ουρανό και ξεχύνεται στους υπονόμους της ζωής, γίνονται εδώ οι «λαϊκοί ήρωες» ενός παραμυθιού με happy end. Κάθε τους μικρή ή μεγάλη αγωνία, μικρή ή μεγάλη κουτοπονηριά, μικρή ή μεγάλη «στάση ζωής» αποτυπώνεται στα πρόσωπα σπουδαίων ηθποιών (με επικεφαλής τους Γκιγιέρμο Φραντσέλα και Ντιέγκο Περέτι) που παίζουν με τη γνώση πως στην πράξη τους - όπως και στην ταινία τους - διακυβεύεται κάτι πολύ μεγαλύτερο από το να γίνουν πλούσιοι, «Ρομπέν των Δασών» ή να μην τους πιάσουν ποτέ: η ελάχιστη πιθανότητα να χαλάσει το σχέδιο και έτσι να στερηθούν όλοι - δράστες, θεατές και την απόλαυση.
