Blood Simple

Αρχές δεκαετίας του 80, ανώνυμη κωμόπολη στην καρδιά του Τέξας. Ο Μάρτι είναι ο ιδιοκτήτης του τοπικού σαλούν -,μικρομαφιόζος που μεγαλοπιάνεται, λίγο κάφρος, πολύ ανασφαλής. Παντρεμένος εδώ και χρόνια με την Αμπι, την τοπική γυναίκα-τρόπαιο, που όμως πλέον τον απατά με τον Ρέι, τον ψηλό, όμορφο μπάρμαν της επιχείρησής του. Οι δυο τους θέλουν να το σκάσουν και να ζήσουν μαζί μακριά από τον βαλτωμένο, αδιέξοδο βρωμότοπό τους. Ο Μάρτι βάζει έναν γλοιώδη ιδιωτικό ντετέκτιβ να τους παρακολουθήσει και το επιβεβαιώνει. Θολωμένος από τη ζήλεια του, παραγγέλνει τη δολοφονία τους. Ο λέρας ντετέκτιβ όμως έχει μία καλύτερη ιδέα, που θα μπερδέψει την εξέλιξη της ιστορίας και θα ανατρέψει το κάρμα των ηρώων.

Με την πρώτη τους κιόλας ταινία, οι αδελφοί Κοέν θα βάλουν την υπογραφή τους. Από την πρώτη τους σκηνή - το σκοτεινό πλάνο ενός δρόμου στην αμερικανική έρημο που οδηγεί παντού και πουθενά. Η κάμερα τοποθετημένη χαμηλά, όπως στα γουέστερν, τα φώτα χαμηλωμένα, όπως στα φιλμ νουάρ. Μία λήψη που συνοδεύεται με την φωνή ενός αφηγητή που θα πει κάτι βαθύ και ώριμο για την διεφθαρμένη Αμερική, ενώ η νότια χίλμπιλι προφορά του θα μαρτυρά ότι είναι κομμάτι της. Κι όλα θα είναι λίγο off, λίγο περίεργα, λίγο ακαθόριστα. Επικίνδυνα, αλλά όχι σοβαρά. Αυτή ήταν η χειραψία των αδελφών Κοέν, αυτή η υπόσχεσή τους για ό,τι ακολουθήσει - στην ταινία και το σινεμά τους.

Και, ω, τι ακολούθησε. Αυτό το γοητευτικό μείγμα του στιλάτου φόρου τιμής στην «hard-boiled» αστυνομική λογοτεχνία των Χάμετ και Τσάντλερ, και των αντίστοιχων νιχιλιστικών φιλμ της δεκαετίας του '30, με μία δικής τους έμπνευσης πικρή σάτιρα στους ήρωες με τα βρώμικα χέρια και τις αντίστοιχες femme fatales. Μαύρο χιούμορ στην κατάμαυρη πραγματικότητα μιας χώρας που χτίστηκε από καουμπόηδες και παραμένει εγκλωβισμένη στη βλαχιά της. Πουλάει το μεγάλο, λαμπερό αμερικανικό όνειρο, ενώ στην ουσία εμπνέει άπλετη μικροπρέπεια σε μικροαπατεώνες.

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πώς, όντας πρωτάρηδες, έκαναν ένα τόσο σαγηνευτικό πρώτο βήμα με τέτοια αυτοπεποίθηση και τέτοιες επιτυχημένες ισορροπίες. Ναι, μπορεί η χειροποίητη παραγωγή να φαίνεται, όμως αυτό δεν την κάνει πρόχειρη. Ολα είναι προσεγμένα στην λεπτομέρεια, κάθε τι στο σενάριο και στις λήψεις τους επιδεικνύει την τελειομανία τους: πρωτοφανής για άπειρους σκηνοθέτες η μαεστρία τους στη σύνθεση των πλάνων, τη γεωμετρία των εικόνων, την στυλιστική ατμόσφαιρα, το εμπνευσμένο μοντάζ - με μοντέρνους πειραματισμούς στην ένωση των σεκάνς, αλλά και κλείσιμο ματιού στο κλασικό γκανγκστερικό μελόδραμα.

Και το ακόμα σπουδαιότερο: το βλέμμα των Κοέν παραμένει στοχευμένο σε αυτό που θέλουν να σου πουν. Το επιτυγχάνουν με ξεκάθαρη, στιβαρή κατασκευή στην αφήγηση. Μπορεί η κάμερα να στήνεται στο ταβάνι κι ο έλικας του ανεμιστήρα να φωτοσκιάζει γοητευτικά το πλάνο, μπορεί ένας εφιάλτης να μοντάρεται ανάποδα, μπορεί το αίμα που στάζει σταγόνα σταγόνα να έχει το κοντινό του, η φακός να γλιστράει με ταχύτητα στην μπάρα του σαλούν όμως ποτέ δεν υποκύπτει η ουσία στην φορμαλιστική επιδειξιομανία. Πάντα ακολουθείς μία ιστορία, είσαι συνεπιβάτης τους σε μία φιλμική διαδρομή, ενδιαφέρεσαι τι θα απογίνουν οι ήρωες.

Κι εκεί είναι που μεγαλουργούν. Γιατί ταυτόχρονα με την αστυνομική πλοκή και τον μηδενιστικό σαρκασμό των (αντι)ηρώων μέσα από το μακάβριο Κοενικό χιούμορ, υπάρχει μία διάχυτη μελαγχολία. Μία θλιμμένη αύρα που τυλίγει βλέμματα και πλάνα, διαπερνά το σελιλόιντ και δίνει την αίσθηση μίας καλοσχεδιασμένης σεναριακής παραβολής. Για το πόσο αστείος είναι ο άνθρωπος που θεωρεί ότι έχει έλεγχο της ζωής και της μοίρας του, των πόθων και των παθών του. Ενώ είναι φτιαγμένος από σάρκα και αίμα. Ή, τελικά, μόνο αίμα.

Το ερωτικό τρίγωνο απαρτίζεται από τον Ντον Χεντάγια (που οικειοποιείται γενναία τον ιδρωμένο ανασφαλή ανδρισμό), τον Τζον Γκετζ (που ακροβατεί ανάμεσα στο τετράγωνο πηγούνι και την ευαίσθητη καρδιά) και την ατσαλάκωτη, πρωτοεμφανιζόμενη Φράνσις ΜακΝτόρμαντ (σ' έναν ρόλο που αντίθετα με τις damsel in distress σώζει η ίδια τον εαυτό της και αντίθετα με τις femme fatales δεν ευθύνεται για την κακομοιριά των αντρών). Ο πραγματικός πρωταγωνιστής όμως είναι ο Εμετ Γουόλς - ο χυδαίος χίλμπιλι οπορτουνίστας, το πραγματικό πρόσωπο του αμερικανικού ονείρου.

Κι αυτός που θα έχει την τελευταία λέξη, αυτός που θα γελάσει στα μούτρα των ηρώων, αλλά και του θεατή που μπορεί να περιμένει συμπεράσματα, διδάγματα, μηνύματα. Οι Κοέν ήταν, είναι και θα είναι πιο έξυπνοι, πιο αστείοι, πιο σοβαροί από αυτό. Οι ταινίες τους δε θα έχουν απαντήσεις - μόνο ερώτηση, μόνο ανατροπή, μόνο αίμα.