Ο Τόμας Βίντερμπεργκ είναι ένας από τους πιο «διεθνείς» Δανούς. Ηταν εκείνος, στην ουσία, που ξεκίνησε το Δόγμα '95 με την πρώτη ταινία του, την «Οικογενειακή Γιορτή» κι από τότε ακολούθησε μια πορεία άνιση, θεαματική, παθιασμένη, ταξιδεύοντας κάθε τόσο στην άλλη πλευρα΄του Ατλαντικού κι επιστρέφοντας, σταθερά, στη Δανία για φιλμ πιο προσωπικά.
Διαβάστε ακόμη: Πίνω και μεθώ όταν ακούω ότι o Λεονάρντο ΝτιΚάπριο ετοιμάζεται για το αμερικανικό «Another Round»
Με το «Ασπρο Πάτο», που βγαίνει στις αίθουσες την Πέμπτη, 1η Ιουλίου από τη Rosebud.21, συνεργάζεται ξανά με τον αγαπημένο του πρωταγωνιστή και φίλο, τον Μαντς Μίκελσεν, επτά χρόνια μετά το «Κυνήγι», μια από τις καλύτερες ευρωπαϊκές ταινίες εκείνης της χρονιάς. Η ταινία φέρει τη σφραγίδα επιλογής του προηγούμενου Φεστιβάλ Καννών που ακυρώθηκε λόγω πανδημίας, στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν ο Μαντς Μίκελσεν τιμήθηκε με το Βραβείο Ανδρικού Ρόλου, ο Τόμας Βίντερμπεργκ βρέθηκε υποψήφιος για Οσκαρ Σκηνοθεσίας και το φιλμ κέρδισε το Οσκαρ Διεθνούς Ταινίας φέτος.
Στο «Ασπρο Πάτο», μια ομάδα καθηγητών σχολείου, τέσσερις κολλητοί φίλοι, θέλουν να δοκιμάσουν μια καινούργια προσέγγιση στη ζωή και τη δουλειά: αποφασίζουν να πίνουν σταθερά, μόνο τις εργάσιμες ώρες και να διατηρούν ένα ελαφρύ επίπεδο μέθης σε όλη τη διάρκεια της μέρας. Σκοπός τους, ν' αποδείξουν, όπως ακράδαντα πίστευαν ο Χέμινγουεϊ κι ο Τσέρτσιλ, ότι μια λίγο μεγαλύτερη περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα, ανοίγει τη σκέψη στον έξω κόσμο, κάνει τα προβλήματα να φαίνονται μικρότερα και αυξάνει τη δημιουργικότητα. Ενα πείραμα που θα αποδειχθεί εξαιρετικά πετυχημένο για μερικούς, αλλά όχι τόσο πετυχημένο για άλλους. Το σενάριο υπογράφει ο Βίντερμπεργκ μαζί με τον Τομπάιας Λίντχολμ (όπως και το «Κυνήγι») και με τον Μίκελσεν συμπρωταγωνιστούν, όπως και σ' εκείνη την ταινία, οι Τόμας Μπο Λάρσεν, Λαρς Ράτθε, Σούσε Βολντ, αλλά κι ο Μάγκνους Μίλανγκ από το «The Commune» και το «Kursk» - σαν να λέμε, οικογένεια.
Το Flix μίλησε με τον Τόμας Βίντερμπεργκ σ' ένα... διασυνοριακό zoom junket, όσο ακόμα το lockdown δεν επέτρεπε τις μετακινήσεις. Διαβάστε παρακάτω όσα συγκινητικά, ανεβαστικά, καθόλου μεθυσμένα αλλά σίγουρα μεθυστικά, μας είπε.
Μια ιστορία για το αλκοόλ;
Σκεφτόμουν πολύ καιρό αυτή την ιστορία, για να καταλάβετε, απ’ όταν ήμουν 13 χρόνων! Ανέκαθεν μ’ εντυπωσίαζαν αφάνταστα τα εκπληκτικά επιτεύγματα, στην Ιστορία, ανθρώπων που ήταν μεθυσμένοι ή αλκοολικοί. Οπότε το πρότζεκτ ξεκίνησε σαν μια ιστορία για το αλκοόλ. Γρήγορα εξελίχθηκε σε κάτι που αγγίζει ολόκληρη την γκάμα, από το «κοινώς αποδεκτό» ποτό που μπορεί να ανεβάσει τη διάθεση και να δημιουργήσει Ιστορία, που επίσης μπορεί να σκοτώσει ανθρώπους και να καταστρέψει οικογένειες, να δημιουργήσει κοινωνικά προβλήματα σ’ ολόκληρες χώρες. Αλλά, ταυτόχρονα, ο Τομπάιας Λίντχολμ κι εγώ αναπτύξαμε τη φιλοδοξία να κάνουμε μια ιστορία για τη ζωή. Μια ιστορία για το πόσο δύσκολο και πόσο πολύτιμο είναι να ζεις. Οι ήρωές μας είναι τέσσερις άνδρες που έχουν χάσει την περιέργειά τους και θέλουν απεγνωσμένα να ξανακερδίσουν τη ζωή.
Πάντα καθοδηγούμαι από τον θαυμασμό και την περιέργεια.»
Εκείνη η σπουδαστική ταινία
Η σπουδαστική ταινία μου λεγόταν «Last Round» και υπήρχε σ’ ένα βαθμό ένας σύνδεσμος, όχι πολύ σκόπιμος. Ηταν για έναν άνδρα που πέθαινε και γιόρταζε τον αποχαιρετισμό του, ήταν ένα μεγάλο πάρτι με τους φίλους του. Ο Δανέζικος τίτλος αυτής εδώ της ταινίας, «Druk», δεν μεταφράζεται, για πολλούς λόγουςQ είναι μια λέξη που γνωρίζουν μόνο οι Δανοί, κάτι σαν «βαρύ πιώμα».
Ας χάσουμε για λίγο τον έλεγχο
Στη Δανία έχουμε κερδίσει το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα σε νεαρούς πότες. Ποιο είναι το πρόβλημα, γιατί πίνουν οι άνθρωποι, ειδικά οι νέοι; Αυτή η ταινία έχει να κάνει με την απώλεια του ελέγχου, δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτήν πια. Τα κινητά έχουν εφαρμογές εντοπισμού, οι γονείς ξέρουν ακριβώς πού πηγαίνουν τα παιδιά τους, σχεδιάζουν την εκπαίδευσή τους, όλα είναι προγραμματισμένα. Η απώλεια ελέγχου έχει ξεχαστεί, όπως ο έρωτας, αυτό που πέφτεις μέσα σε κάτι μεγαλύτερο από τη ζωή. Ή το να σου έρθει μια ιδέα, δεν την αγοράζεις online, σου έρχεται ξαφνικά. Βάζοντας το μπουκάλι στο στόμα σου κάνεις ένα συμβόλαιο με το περιβάλλον σου, ότι τώρα εισέρχεσαι στον κόσμο της απώλειας ελέγχου. Οι Δανοί κι ειδικά οι νεαροί ανέκαθεν διεκδικούσαν το δικαίωμά τους να το κάνουν αυτό. Μια φορά το χρόνο έχουμε το Χριστουγεννιάτικο Γεύμα κι όλη η χώρα τρελαίνεται. Στις δουλειές καταλύεται κάθε ιεραρχία. Νομίζω ότι η χώρα μας έχει ανάγκη το ποτό.
Αυτή η ιστορία έχει να κάνει με τη λαχτάρα της νιότης. Με τη νοσταλγία της ελαφρότητας του να είσαι ένας μεθυσμένος έφηβος. Ή, απλώς, έφηβος. Θεωρώ πως υπάρχει μια βαρβαρότητα στο να είσαι, σήμερα, δάσκαλος σε σχολείο. Η φιλοδοξία κι ο φόβος που νιώθουν οι μαθητές τους κάνει συχνά μοχθηρούς. Κι αυτό μου ραγίζει την καρδιά.
Ιστορικοί μεθύστακες
Θεωρώ τον Τσέρτσιλ την αντίθεση της στρατηγικής υγείας μιας χώρας. Εξέταζα την απόφασή του να στείλει 200.000 πολίτες στον πόλεμο σε ψαρόβαρκες και νομίζω ότι ήταν ψιλομεθυσμένος όταν την πήρε, αυτή την ιδιοφυή απόφαση που άλλαξε τον κόσμο. Ο Χέμινγουεϊ θα είχε γράψει τα μυθιστορήματά του χωρίς τους δρόμους του Παρισιού κι ένα μπουκάλι κρασί; Δεν είμαι σίγουρος. Ελπίζω ότι η ταινία μας αναγνωρίζει ότι το αλκοόλ εξυψώνει τις πράξεις και τις αποφάσεις των ανθρώπων. Το θέμα είναι ότι μπορεί, επίσης, να σε σκοτώσει, αυτό είναι το ενδιαφέρον.
Η αγάπη είναι παράλογη, ανεξέλεγκτη και σπουδαία.»
Το Χόλιγουντ
Στη ζωή μου υπάρχουν δυο διαφορετικά πράγματα. Οταν έκανα το «Kursk» ή το «Μακριά απ’ το Αγριεμένο Πλήθος», αυτές είναι δουλειές με ανάθεση και σου δίνουν μια υπέροχη αίσθηση απελευθέρωσης. Δεν με νοιάζει η γενικότερη ευθύνη. Μ’ έχουν καλέσει σ’ ένα σπίτι για να φτιάξω κάτι, μαζί με άλλους ανθρώπους. Είναι μια γλυκύτατη ομαδική εμπειρία, ζω σε μια άλλη χώρα, δουλεύω με σπουδαίους ανθρώπους. Οταν κάνω τις δικές μου ταινίες, τις κάνω στη δική μου κουζίνα! Δεν μπορείς, στ’ αλήθεια, να τα συγκρίνεις. Αλλά στο στάδιο που βρίσκομαι, τώρα, στη ζωή μου, τείνω προς το να κάνω τις δικές μου ταινίες.
Ας μείνουμε στη φάση 1
Δεν έχω τόσο χρόνο για να πίνω, έχω και μικρά παιδιά, αλλά όταν έγραψα το «Hunt», σε κάποιες περιόδους είχα δίπλα μου κονιάκ, δεν ήμουν μεθυσμένος, αλλά ούτε και στεγνός, λειτούργησε φανταστικά, το συστήνω. Δεν έχω σκηνοθετήσει ποτέ μεθυσμένος, πρέπει ν’ αντέξεις για 14 ώρες όρθιος και με το ποτό δεν γίνεται αυτό. Νομίζω πως με το αλκοόλ υπάρχει η φάση 1, όπου γίνεσαι μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Η φάση 2, όπου πρέπει να πιεις για να ξαναγίνεις ο εαυτός σου. Και μετά η φάση 3 όπου αποκτάς στερητικά σύνδρομα. Συστήνω να μένει κανείς στη φάση 1.
Αγάπη μόνο
Από την άποψη της δουλειάς ήμουν τυχερός που η ταινία είχε τελειώσει πριν το λόκνταουν, τώρα απλώς γράφω στο σπίτι. Υπαρξιακά λυπάμαι πολύ όσους έχασαν δικούς τους ανθρώπους. Για μένα, προσωπικά, λειτούργησε μάλλον καλά. Είμαι μέλος μιας οικογένειας σε πένθος, έχασα την κόρη μου (πέρσι, σε ηλικία 19 χρόνων), χρειαζόμασταν τη σιωπή και η απομόνωση μας έκανε καλό. Αλλά φυσικά σκέφτομαι πολύ πώς αυτή η ταινία, για την απελευθέρωση και τη γιορτή της ζωής, προσγειώνεται σ’ ένα κόσμο μολυσμένο. Ελπίζω ότι η αγάπη μπορεί να μας σώσει. Υπήρχε πολλή αγάπη στο σενάριο. Και μετά συνέβησαν αυτές οι τραγωδίες στη ζωή μου και ήρθα αντιμέτωπος με τεράστιες ποσότητες αγάπης από τους ηθοποιούς, το συνεργείο. Κι ελπίζω ότι αυτό ακτινοβολεί στην οθόνη. Η αγάπη είναι παράλογη, ανεξέλεγκτη και σπουδαία.
Το να κάνεις τώρα Δόγμα μοιάζει με παλιό φόρεμα.»
Ο Μαντς
Αγαπώ να δουλεύω με τον Μαντς. Για να το πω πιο απλά, αγαπώ τον Μαντς. Είναι ένας ηθοποιός διεθνούς βεληνεκούς κι ένας πολύ-πολύ στενός φίλος. Είναι πραγματικός συνεργάτης, εξαιρετικά έξυπνος και... τρομερός χορευτής! Ηταν άλλη μια εκπληκτική συνεργασία. Πάντα καθοδηγούμαι από τον θαυμασμό και την περιέργεια. Με ανθρώπους που θέλω να περάσω χρόνο μαζί τους ή που απλώς είναι εξαιρετικοί σ’α θτό που κάνουν. ο Μαντς τα κάνει και τα δύο, όλοι σ’ αυτή την ταινία. Εϊναι χημεία, έρωτας. Πρέπει να σ’ αφήνει ξύπνιο τη νύχτα.
25 χρόνια από το Δόγμα '95
Μια έντονη, τρυφερή ανάμνηση, κάτι που με κάνει περήφανο που βοήθησα να δημιουργηθεί. Σαν κάτι που άλλαξε και τη ζωή και την καριέρα μου. Αλλά και μου προκάλεσε προβλήματα. Εξερευνούσα ένα μονοπάτι και με την «Οικογενειακή Γιορτή» έφτασα στο τέλος, δεν υπήρχε άλλος δρόμος κι αυτό μου δημιούργησε προβλήματα, καλλιτεχνικά και όχι μόνο. Αλλά ήταν μια προσπάθεια να βρούμε κάτι γυμνό και ειλικρινές. Μετά έγινε μόδα σε μια νύχτα, στις Κάννες το ’98. Το να κάνεις τώρα Δόγμα μοιάζει με παλιό φόρεμα, αλλά εξακολοηυθώ ν’ αναζητώ την αγνότητα, την αλήθεια.
