Είχαμε πρωτοδεί το «Hello Dankness» στο 64o Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Είναι μια υπέροχα αλλόκοτη ταινία. Φτιαγμένη από σχεδόν χίλιες διαφορετικές οπτικοακουστικές πηγές, ακολουθεί μια ομάδα γειτόνων σε ένα τυπικό αμερικανικό προάστιο και, σαν κάποιο stoner musical, επαναδιατυπώνει το ψυχοτροπικό θέαμα που χάρισε η αμερικανική πολιτική σκηνή επί Ντόναλντ Τραμπ.
Με ένα φοβερά μαεστρικό μοντάζ, οι Soda Jerk συνδέουν πράγματα φαινομενικά ασύνδετα, χρησιμοποιώντας υλικό από κάθε σκονισμένη γωνία της αμερικανικής δημοφιλούς κουλτούρας και δημιουργούν ένα παλίμψηστο της αμερικανικής κοινωνίας.
Θυμηθείτε την κριτική του Flix: Το «Hello Dankness» είναι η πιο επαναστατική πολιτική ταινία του Φεστιβάλ - και την έχεις δει ήδη
Είναι όλα μέσα: τα «Φιλαράκια», ο Κέβιν ΜακΚάλιστερ, η Ζεντάγια και ο Σεθ Ρόγκαν. Τίποτα δε μένει στη θέση του στο «Hello Dankness» και, μετά το τέλος της ταινίας, δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για το τι ακριβώς είδες.
Με αφορμή την ειδική προβολή του «Hello Dankness» την Δευτέρα 10 Ioυνίου στις 20.30 στο θερινό κινηματογράφο «Στέλλα», όπου θα παρουσιάσουν την ταινία στο κοινό, μιλήσαμε με το δημιουργικό δίδυμο των Soda Jerk από την Αυστραλία, σε μια προσπάθεια να ξετυλίξουμε το κουβάρι της αμερικανικής ιστορίας.
Κάποιες φορές, στη χώρα των ονείρων, συμβαίνουν κάθε λογής εξωφρενικά πράγματα. Νιώθουμε απειλή και προσπαθούμε να ξεφύγουμε, αλλά τα πόδια μας είναι βαριά, δε μπορούμε να τρέξουμε και κινούμαστε σαν την γηραιότερη χελώνα του κόσμου. Μοντάρατε σκόπιμα την ταινία σας ώστε να θυμίζει όνειρο;
Η ονειρική λογική του «Hello Dankness» προέκυψε από το αίσθημά μας πως η πραγματικότητα γινόταν ολοένα και περισσότερο σουρεαλιστική. Σαν να διασχίσαμε κάποιον μεταφυσικό ορίζοντα γεγονότων και βρεθήκαμε σε μια «φτιαγμένη» νέα πραγματικότητα. Αυτό το νιώσαμε περισσότερο στη σφαίρα της πολιτικής και της συνωμοσιολογίας που ρίζωσαν το 2016. Υπήρχαν φήμες πως η Χίλαρι Κλίντον έτρωγε βρέφη, πως παιδόφιλοι επικοινωνούσαν με κουπόνια πίτσας και πως ο Πούτιν εκβίαζε τον Τραμπ με ορισμένα ενοχοποιητικά βίντεο από το 2013. Αυτές οι παλαβές θεωρίες ανέκαθεν υπήρχαν ως φήμες στις σκοτεινότερες και πιο βρώμικες γωνιές του διαδικτύου, αλλά πλέον κυκλοφορούσαν ως πραγματικές ειδήσεις σε boomer μίντια όπως το Facebook, τα Fox News και το CNN.
Ετσι, το «Hello Dankness» προέκυψε ως μια προσπάθεια καταγραφής αυτού του αισθήματος μη-πραγματικότητας, του ωμού χαρακτήρα της, και επίσης του τι μπορεί αυτή να αποκαλύψει σχετικά με τις μεταβαλλόμενες δυνάμεις της περιόδου 2016 έως 2021. Το στοίχημά μας ήταν πως αυτή η διάχυτη παλαβομάρα δεν σχετιζόταν αποκλειστικά και μόνο με έναν συγκεκριμένο θίασο πολιτικών χαρακτήρων, αλλά είχε να κάνει με την αθροιστική επιρροή που είχε το ίντερνετ στην πολιτική και την κουλτούρα. Ο Τραμπ δεν είναι η αιτία αυτής της καταρρακτώδους μεταβολής προς τη δυσάρεστη αυτή κατάσταση, είναι το αποτέλεσμα -μια άψογη εκδήλωση της ανατέλλουσας κουλτούρας των memes. Τον σκεφτόμαστε ως το πρώτο meme που ανέλαβε πρόεδρος των ΗΠΑ.
Το διαυγές σινεμά είναι απλώς προπαγάνδα. Οπως λένε, αν η διαμαρτυρία σου δεν κάνει τον κόσμο να αισθάνεται άβολα, τότε μάλλον είναι παρέλαση. Αν το σινεμά δεν σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα, τότε μάλλον είναι διαφήμιση.»
Η αφήγηση της ταινίας έχει δημιουργηθεί με τη συμβολή σχεδόν χιλίων (!) διαφορετικών οπτικοακουστικών πηγών. Θυμίζει κάποιο ανέκδοτο, στο οποίο ο Τομ Χανκς, η Ζεντάγια, ο Σεθ Ρόγκαν και ο Κέβιν ΜακΚάλιστερ μπαίνουν σε ένα μπαρ όπου ακούγεται το μουσικό θέμα από τα «Φιλαράκια» και όλοι πίνουν Pepsi. Πως ξεκινάει κάποιος να μοντάρει όλο αυτό το υλικό;
Τα πράγματα εξελίχθηκαν στην πορεία, αλλά η ταινία “The ‘burbs” του Τζόε Ντάντε ήταν εκεί από την αρχή ως πυρηνικό κείμενο γύρω από το οποίο θελήσαμε να χτίσουμε. Είναι ήδη μια θεσπέσια πολιτική σάτιρα των προαστίων για την εποχή του ψυχρού πολέμου. Μας ενδιέφερε το πώς μπορούμε να επαναπροσεγγίσουμε το πλαίσιο της γειτονιάς και να το γείρουμε προς τα άγχη και τις ανισόρροπες σημερινές πολιτικές. Σε ένα επίπεδο, το «Hello Dankness» είναι αρκετά παραδοσιακό, με την έννοια ότι παίρνει τη μορφή ενός προαστιακού δράματος που ακολουθεί μια ομάδα γειτόνων σε αυτά τα ολοένα και περισσότερο αλλόκοτα και ταραχώδη χρόνια. Η Ανέτ Μπένινγκ ενσαρκώνει την πιστή φαν της Χίλαρι Κλίντον, ο Μπρους Ντερν είναι ο παραδοσιακός Ρεπουμπλικάνος, ο Τομ Χανκς ο ηττημένος υποστηρικτής του Μπέρνι Σάντερς και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είναι o σπασίκλας της γειτονιάς, o οποίος μοχθηρά φτιάχνει την πλατφόρμα του Facebook στο γκαράζ του. Σκεφτόμασταν επίσης πολύ τα μιούζικαλ και τα stoner films, γιατί φαίνεται να είναι τα δύο πιο αφοσιωμένα κινηματογραφικά είδη στην εξερεύνηση αλλόκοτων πραγματικοτήτων και συστροφών της καθημερινής ζωής. Εκ φύσεως, στραφήκαμε για παράδειγμα στη δουλειά του Σεθ Ρόγκαν, γιατί είναι ο Χίτσκοκ του stoner κινηματογράφου.
Μοντάρατε ένα μεγάλο κομμάτι της ταινίας στη διάρκεια την πανδημίας του Covid. Ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού μπήκε σε καραντίνα και, για πολλούς ανθρώπους, ήταν μια σπάνια ευκαιρία να έρθουν αντιμέτωποι με τις σκέψεις τους. Πιστεύετε πως αυτό το διάλειμμα που επέβαλε ο Covid ήταν τελικά δημιουργικό;
Είναι δύσκολο να μιλήσουμε συλλογικά για το αντίκτυπο της πανδημίας, όταν περάσαμε το μεγαλύτερο μέρος της απομονωμένοι, και όταν οι συνθήκες επισφάλειας και ρίσκου ήταν τόσο ακανόνιστα μοιρασμένες. Τον καιρό εκείνο σίγουρα ελπίζαμε πως μπορεί να προκύψει κάτι καλό από όλη τη θλίψη, το ασυνήθιστο του χαρακτήρα και τις άγνωστες δυνατότητες μιας πανδημίας. Η ιδέα πως μια τεράστια δομική αλλαγή ήταν πιθανή, φάνταζε σαν μια εντελώς ριζική πρόκληση με αντίκτυπο διαρκείας. Πιστέψαμε πως οι άνθρωποι θα μπορούσαν να έχουν άλλη σχέση με την εργασία και την κοινότητα, ή πως κάτι θα μπορούσε να προκύψει από τις συγκλονιστικές διαμαρτυρίες για τα κοινωνικά δικαιώματα. Όμως, τουλάχιστον από τη δική μας οπτική στη Νέα Υόρκη, τα πράγματα φαίνονται ζοφερά. Όταν τελείωσε η καραντίνα, το νοίκι εκτοξεύτηκε, μας έδιωξαν από την κατάληψη στην οποία μέναμε και ο νεοφιλελευθερισμός αναβαθμίστηκε σε ένα ακόμη περισσότερο συντριπτικό και μοχθηρό είδος κυβερνοφεουδαρχίας. Βγήκαμε από την καραντίνα λίγο περισσότερο στραπατσαρισμένοι και αποπροσανατολισμένοι απ’ ότι ήμασταν. Αυτοί οι καιροί φαντάζουν ιδιαίτεροι και απαιτούν νέο οπλοστάσιο. Κάνουμε λοιπόν ένα διάλειμμα ανασυγκρότησης.
Το να παρακολουθείς τα νέα στη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ ήταν παραδόξως αρκετά απλό. Ηταν σαν να κόλλησε το πόδι του Προέδρου των ΗΠΑ σε μια τουαλέτα και συνέχισε να περπατάει για 4 χρόνια με την τουαλέτα σε θέση παπουτσιού.»
Όταν κάποιος βλέπει το Hello Dankness, συχνά δυσκολεύεται να καταλάβει πως συμπλέκονται όλες οι διαφορετικές αφηγήσεις, πού ξεκινάει η μία και πού τελειώνει η άλλη. Νιώθετε ποτέ έτσι όταν παρακολουθείτε τα νέα της επικαιρότητας;
Από τη μία, το να παρακολουθείς τα νέα στη διάρκεια της προεδρείας Τραμπ ήταν παραδόξως αρκετά απλό. Ηταν σαν να κόλλησε το πόδι του Προέδρου των ΗΠΑ σε μια τουαλέτα και συνέχισε να περπατάει για 4 χρόνια με την τουαλέτα σε θέση παπουτσιού. Ήταν εντυπωσιακό και αποκρουστικό, ήταν δύσκολο να πάρεις τα μάτια σου από πάνω του. Με το Hello Dankness, θελήσαμε να ρίξουμε φως πίσω από αυτό το θέαμα, στις άλλες περίπλοκες δυνάμεις που σχηματοποίησαν εκείνη την εποχή. Εξετάζοντας τις διασταυρούμενες μυθολογίες εκείνης της εποχής, ενδιαφερθήκαμε για το τι θα μας αποκαλύψουν αλλά και τι θα αποκρύψουν, σχετικά με τις βαθιές πολιτισμικές ρωγμές και τις ολέθριες συνθήκες που επικρατούσαν.
Η ταινία σας έχει τόση πολλή πληροφορία που θα δοκιμάσει τις αντοχές ενός θεατή συνηθισμένου σε τυπικές, γραμμικές αφηγήσεις. Κι όμως, ζούμε σε μια εποχή στην οποία πολλές αφηγήσεις συνεχώς συμπλέκονται. Γιατί ζητάμε διαύγεια από το σινεμά;
Το διαυγές σινεμά είναι απλώς προπαγάνδα. Oπως λένε, αν η διαμαρτυρία σου δεν κάνει τον κόσμο να αισθάνεται άβολα, τότε μάλλον είναι παρέλαση. Αν το σινεμά δεν σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα, τότε μάλλον είναι διαφήμιση. Αυτό ήταν το ενδιαφέρον μας στην διαφήμιση της Pepsi στην ταινία. Αυτό που είναι για εμάς τόσο παραλυτικό, αναφορικά με την τρέχουσα κρίση, είναι πως υπάρχει μια βαθιά κρίση στη γλώσσα της πολιτικής τέχνης και μηνυμάτων. Τόσες πολλές από τις χειρονομίες και τις αισθητικές του ακτιβισμού έχουν εκσπλαχνιστεί και στη συνέχεια ενταχθεί στην εταιρική μονοκουλτούρα του ηθικολογικού καπιταλισμού. Αυτού του είδους η συναλλαγή συμβαίνει καιρό τώρα, αλλά τη στιγμή που η Κένταλ Τζένερ δίνει την Pepsi στον αστυνομικό στη διαφήμιση, ξεπερνάμε ένα όριο cringe από το οποίο δε μπορούμε να επιστρέψουμε.
Δεν ισχυριζόμαστε πως γνωρίζουμε την έξοδο από αυτήν την κατάσταση. Σκεφτόμασταν πολύ όμως σχετικά με τη χρήση κωδικοποιημένης γλώσσας και εθιμοτυπίας σε δεμένες ιντερνετικές κοινότητες. Αυτός μπορεί να είναι ένας τρόπος να ξεσκαρτάρουμε τους απατεώνες, αλλά είναι και ένα μέσον για να δημιουργήσεις το αίσθημα του ανήκειν και να βρεις τους ανθρώπους σου. Δεν είναι τυχαίο πως βρίσκεις κωδικοποιημένο λόγο σε κοινότητες από τις οποίες έχουν στερήσει τα δικαιώματά τους. Σκεφτείτε τον κώδικα των Hobos, ο οποίος διευκολύνει τους πλανόδιους να δημιουργήσουν ένα δίκτυο πληροφοριών σχετικά με τις τοπικές παροχές. Ή τον κώδικα των μαντιλιών στην queer κουλτούρα, που σηματοδοτεί πώς ο καθένας προτιμά να κάνει σεξ. Iσως δε χρειάζεται να κατευθυνθούν τα πάντα προς τη διαύγεια, ή ίσως δε χρειάζεται να μιλάς σε όλους ταυτοχρόνως. Iσως είναι ώρα να δούμε τι είδους ταραχή μπορεί να δημιουργηθεί μέσω της κατασκευής περισσότερο στοχευμένων και λιγότερο ορατών ειδών πολιτισμικού πολέμου.
«Hello Dankness»
Ειδική προβολή και Q+A με Soda Jerk
Δευτέρα 10 Ιουνίου στις 20.30 στον θερινό κινηματογράφο Στέλλα
Γενική είσοδος: 7 Ευρώ
Προπώληση: Stella Cinema
