Ενημέρωση

Men on the Moon: οι R.E.M. και το σινεμά

στα 10

Μπορεί οι R.E.M. να μην αγάπησαν το σινεμά όσο τη μουσική, αλλά η 30χρονη καριέρα τους, που τέλειωσε με την ανακοίνωση της διάλυσης τους, υπήρξε με κάποιον τρόπο κινηματογραφική όσο λίγες. Και κανείς δεν εννοεί μόνο το «Man on the Moon» του Μίλος Φόρμαν, εμπνευσμένο από το ομώνυμο τραγούδι τους για τον Αντι Κάουφμαν...

Men on the Moon: οι R.E.M. και το σινεμά

«Hollywood is under me / I'm Martin Sheen / I'm Steve McQueen / I'm Jimmy Dean...»

Ο Μάικλ Στάιπ θα μπορούσε να είναι ένας σταρ του σινεμά. Ενας ήρωας σαν αυτούς που απαριθμεί στους παραπάνω στίχους από το «Electrolite» (από το «New Adventures in Hi-Fi του 1996). Ενας αμερικάνος loner, πρωταγωνιστής σε ένα μεταμοντέρνο γουέστερν γυρισμένο στις βωβές πεδιάδες της Τζόρτζια των Η.Π.Α. και στους θορυβώδεις αυτοκινητόδρομους του Λος Αντζελες. Με κάτι από την μελαγχολία του Μάρτιν Σιν, την μοναξιά του ΜακΚουίν και τον καταραμένο ρομαντισμό του Ντιν.

Τώρα που οι R.E.M. δεν υπάρχουν πια, κλείνοντας με την απόφαση της διάλυσης τους έναν κύκλο μουσικής πιο μεγάλης και από τις κατηγορίες που δέχθηκαν όταν το «Losing My Religion» θυσιάστηκε στο βωμό μιας πρωτοφανούς mainstream επιτυχίας, μπορείς πλέον να επιστρέψεις 15 άλμπουμ πριν σαν να βλέπεις μια ταινία. Ενα κομμάτι αχανούς φιλμικής americana για ανθρώπους που «οι μέρες τους είναι μεγάλες και οι νύχτες τους βρίσκουν μόνους», που προσπαθούν να «σταθούν» όρθιοι, που «δεν φοβούνται τους ανεμοστρόβιλους» και που είδαν πριν απ' όλους «το τέλος του κόσμου (όπως τον γνωρίζαμε)». Ενα γνήσιο φιλμικό κομμάτι για τη γενιά που ξεκίνησε ως generation X για να χάσει στη διαδρομή πολλά περισσότερα από το «Χ» στον τίτλο της!

Σε μια μείξη εκσυγχρονισμένου ροκ 'ν' ρολ και ψηγμάτων post-punk φιλοσοφίας, οι R.E.M. ισορρόπησαν για περισσότερα από 30 χρόνια σε μια γωνία της μουσικής βιομηχανίας που δεν χρειάστηκε δημόσιες εμφανίσεις, σκάνδαλα ή κραυγαλέες πολιτικές δηλώσεις για να γίνει μαζική. Ηταν αρκετή μια συνέπεια που μοιάζει να εξαφανίζεται όλο και περισσότερο στα συγκροτήματα «των μεγάλων σταδίων», μερικοί ακαταλαβίστικοι στίχοι που τελικά είχαν περισσότερο νόημα από πολλές δήθεν βαθυστόχαστες ποιητικές αναγγελίες και ένα χώνεμα της ποπ κουλτούρας που όρισε από πολλές πλευρές αυτό που κάποιος θα μπορούσε να ονομάσει ως ροκ μια νέας εποχής.

Ανάμεσα στις εμμονές του Στάιπ και των Μάικ Μιλς και Πίτερ Μπακ το σινεμά υπήρξε ο αφανής πρωταγωνιστής της καριέρας του συγκροτήματος. Ξεκινώντας από τον τίτλο του τέταρτου τους άλμπουμ με τίτλο («Lifes Rich Pageant») «κλεμμένο» από ατάκα του Πίτερ Σέλερς – Επιθεωρητή Κλουζό στο «Α Shot in the Dark» και καταλήγοντας στο «Me, Marlon Brando, Marlon Brando and I» από το τέλευταίο τους δίσκο «Collapse», οι R.E.M. συνάντησαν μέσα στα χρόνια τον Μοντγκόμερι Κλιφτ («Monty Got A Raw Deal»), τον Ρίβερ Φίνιξ, προσωπικό φίλο του Μάικλ Στάιπ («Departure»), το «Βlade Runner» («Electron Blue», «Feeling Gravitys Pull», «Sing for the Submarine»), το «Casino» του Μάρτιν Σκορσέζε και τον «Σημαδεμένο » του Μπράιαν Ντε Πάλμα («That Someone is You»).

Η σημαντικότερη «συνάντηση» τους, όμως, ήταν αυτή με τον Αντι Κάουφμαν, ο οποίος πριν ακόμη γίνει κινηματογραφικός ήρωας στο «Μan On The Moon» του Μίλος Φόρμαν, υπήρξε ο κωμικός με το εκτόπισμα και την ιστορία ζωής που ξεπερνούσε τις διαστάσεις της μεγάλης οθόνης. Σε ένα αναπόφευκτο joint venture o Φόρμαν θα εμπιστευόταν τον έτοιμο τίτλο από το ομώνυμο τραγούδι των R.E.M. για την ταινία του και θα ανέθετε στους Μάικλ Μιλς και Πίτερ Μπακ να γράψουν το soundtrack και δύο νέα τραγούδια, το «The Great Beyond» και το «This Friendly World» με τον Μάικλ Στάιπ σε ντουέτο με τον Τζιμ Κάρεϊ – Αντι Κάουφμαν.

Οσο, όμως, οι R.E.M. συναντούσαν το σινεμά, το σινεμά συναντούσε τους R.E.M., τοποθετώντας τα περισσότερα από τα πιο γνωστά τραγούδια τους σε κινηματογραφικά (και τηλεοπτικά) soundtrack. Και αν όλοι θυμούνται χαρακτηριστικά το «Ιt's the End of the World (As We Know It)» στους τίτλους αρχής της «Μέρας Ανεξαρτησίας», εμείς προτιμάμε να θυμόμαστε την Ντρου Μπάριμορ στο «Never Been Kissed» του 1999 να ονειρεύεται τον χορό αποφοίτησης με το αγόρι που είναι ερωτευμένη υπό τους ήχους του «At My Most Beautiful», το «Radio Song» στο «Singles» του Κάμερον Κρόου, το «What's the Frequencey Kenneth» στο «Βringing Out The Dead» του Μάρτιν Σκορσέζε, άντε και το προφανές «Shiny Happy People» στο «Φαρενάιτ 9/11» του Μάικλ Μουρ.

Δεν είναι να απορεί, λοιπόν, κανείς που ο Μάικλ Στάιπ, αφού δοκιμάστηκε και στην ηθοποιία (σημαντικότερη στιγμή του ο ρόλος του ως εργάτης σιδηροδρόμων στο παραγνωρισμένο «Color of a Brisk and Leaping Day του Κρίστοφερ Μουνκ το 1997 – είχε προβληθεί στις «Νύχτες Πρεμιέρας») αποφάσισε να αναλάβει χρέη κινηματογραφικού παραγωγού, πολύ πριν οι R.E.M. διαλυθούν. Με τις δύο εταιρίες του, την C-Hundred και την πιο mainstream Single Cell, το όνομα του βρίσκεται πίσω από αρκετές ταινίες που έφτασαν μέχρι το φεστιβάλ του Σάντανς («Our Song» του συνιδρυτή της C-Hundrer Τζιμ ΜακΚέι, «Spring Forward» του Τομ Γκιλρόι) αλλά και πίσω από τα «Velvet Goldmine» του Τοντ Χέινς, «American Psycho» της Μέρι Χάρον και «Στο Μυαλό του Τζον Μάλκοβιτς», ανάμεσα σε άλλα.

Tα βίντεο κλιπ τους, ακόμη κι αν δεν υπογράφονταν από τους Σπάικ Τζόνζι («Electrolite», «Crush With Eyeliner»), Πίτερ Κέαρ (ο σκηνοθέτης του «The Dangerous Lives of Altar Boys» του 2002 σκηνοθέτησε πέντε βίντεο των R.E.M. και το «Roadmovie» του 1996) και Ταρσέμ Σινγκ (το «Losing My Religion», μια πρώιμη ένδειξη για το στιλ του σκηνοθέτη του «Κελιού» και των επερχόμενων «Immortals»), θα μπορούσαν να ανήκουν το καθένα από αυτά σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη. Από φιλμ νουάρ μέχρι γουέστερν και από american indie μέχρι road movies, θα ανήκουν για πάντα σε μια ιστορία που συνοψίζεται ιδανικά στο βίντεο κλιπ του «Εverybody Hurts» του Τζέικ Σκοτ. Σε μια ευθεία γραμμή που ενώνει τους αυτοκινητόδρομους του Τέξας με την εναρκτήρια σκηνή του «8 ½» του Φεντερίκο Φελίνι, ένα από τα ωραιότερα βίντεο κλιπ που γυρίστηκαν ποτέ αποθέωσε το κινηματογραφικό σύμπαν των R.E.M. ακριβώς στη σωστή του διάσταση: εκεί όπου η σκληρή πραγματικότητα συναντάει το ταξίδι...

Και ναι μπορεί να είναι οριστικό. Οι R.E.M. διαλύθηκαν. Αλλά, όπως θα συμφωνούσε σίγουρα και ο Μάικλ Στάιπ, οι καλές ταινίες συνεχίζουν να παίζονται και μετά τους τίτλους τέλους...