Ο Μανώλης Μαυρής βρίσκεται στις Κάννες - ξανά. Πριν δυο χρόνια, η μικρού μήκους ταινία του, «Brutalia, Εργάσιμες Μέρες», κέρδισε εδώ το βραβείο του Canal+. Φέτος, η νέα ταινία του, «Midnight Skin», έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο τμήμα Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Καννών, μία μόλις μέρα αφότου ανακοινώθηκε ότι το σχέδιο της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του, «Liar Man», κέρδισε το Next Step Hildegarde Award, μια πολύτιμη υποστήριξη για ταινίες σε εξέλιξη.
Εάν το «Midnight Skin» καταφέρνει κάτι σε απόλυτο βαθμό, είναι να επιβεβαιώσει ότι ο Μαυρής είναι ένας σκηνοθέτης με προσωπικό στίγμα, τόσο στην αισθητική του (ή στην έμφαση σε αυτή), όσο και στα ζητήματα που τον απασχολούν, παρότι σε καθεμιά από τις ως τώρα ταινίες του εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο, πράγμα συναρπαστικό και γεμάτο υποσχέσεις για κάθε νέο δημιουργό. Ετσι και τώρα, η μικρού μήκους ταινία μιλά και για τη μοναξιά αλλά και για την αυθυπόστατη δύναμή της, με στοιχεία φαντασίας που στέρεα προσγειώνονται στην πραγματικότητα, με μια ηρωίδα αινιγματική αλλά πρόθυμη να μοιραστεί και με μια θαυμάσια ερμηνεία από τη Ρομάννα Λόμπατς. Λίγο πιο μακριά από τη βαβούρα της Κρουαζέτ, ο Μανώλης Μαυρής μίλησε γι' αυτά και άλλα πολλά στο Flix.
Διαβάστε ακόμη: Κάννες 2023 | Βραβείο για το σχέδιο μεγάλου μήκους του Μανώλη Μαυρή με τίτλο «Liar Man»
Μια ταινία, πολλές ερμηνείες
Εκείνο που εμένα με ικανοποιεί σε μια ταινία είναι να μη νιώσω, σε καμία περίπτωση, ότι είναι διδακτική ή προσπαθεί να εκμαιεύσει κάποια συγκεκριμένα συναισθήματα ή να με καθοδηγήσει σ’ ένα τέτοιο βαθμό που να μην μπορώ να σκεφτώ. Οπότε, επειδή κάθε σκηνοθέτης κάνει τις ταινίες τις οποίες θέλει να βλέπει, γι’ αυτό πήρα εγώ αυτή την κατεύθυνση. Εχω την άποψή μου, αλλά αυτή δεν πρέπει να ορίσει την αντίδραση του θεατή.
Κεντρικός χαρακτήρας είναι η Φανή, μια νοσηλεύτρια που δουλεύει σ’ ένα μεγάλο, δημόσιο νοσοκομείο. Είναι ένας πολύ μοναχικός άνθρωπος, σχετικά κιόλας με το επάγγελμα της νοσηλεύτριας, το οποίο είναι τελείως άτακτο και δεν έχει συγκεκριμένα ωράρια, άρα δεν επιτρέπει μεγάλη κοινωνική ζωή. Από την άλλη είναι κι ένα επάγγελμα το οποίο βασίζεται στο να προσφέρει. Η ταινία έχει δύο timelines. Ενώ στο πρώτο βλέπουμε έναν μοναχικό άνθρωπο ο οποίος παρατηρεί και νιώθει ότι είναι αποξενωμένος από τον κοινωνικό περίγυρο και προσπαθεί να οριοθετηθεί σε σχέση με τους άλλους, ξεκινά ένας εφιάλτης, βλέπει ότι μεταμορφώνεται σε δέντρο, ο οποίος σταδιακά περνάει από το ασυνείδητο κομμάτι, στο συνειδητό, στην πραγματικότητά της, κάτι το οποίο η Φανή δεν δέχεται και προσπαθεί ν’ αντιδράσει.
Η ταινία έχει πολλά δίπολα. Για μένα από τα σημαντικά είναι η μοναξιά απέναντι στο υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Μετά όμως έχει το ανθρώπινο σώμα και τις λειτουργίες του, σε αντίστιξη με τον κορμό ενός δέντρου, το ανθρώπινο δέρμα με τον φλοιό, το εσωτερικό του σώματος με μια κουφάλα, το θρόισμα των φύλλων που εισαγάγεται πολύ νωρίς στην ταινία, στρατηγικά, για να προετοιμάσει το επόμενο βήμα.
Η αφορμή, η ιδέα
Θεωρώ ότι είναι η πιο προσωπική ταινία έχω κάνει, σ’ αυτήν αναφέρομαι σε πολλά πράγματα που με προβληματίζουν. Σίγουρα το κομμάτι της μοναξιάς που θεωρώ ότι το φέρω κι εγώ ως άνθρωπος και συνεχώς προσπαθώ να καταλάβω, σε σχέση με τον περίγυρο, πού είμαι, γιατί είμαι και τα συναφή. Αλλά μετά έχει το κομμάτι του τρόμου, που μ’ ενδιαφέρει ιδιαίτερα, το κομμάτι του εγκλεισμού, μια και το νοσοκομείο καταλήγει να είναι ένα καφκικό κτίριο απ’ το οποίο η Φανή δεν μπορεί να βγει. Κι έχει να κάνει πολύ με την παιδική μου ηλικία, η ιδέα ξεκινάει από έναν εφιάλτη της μητέρας μου, όπου μεταξύ συνειδητού και συνειδήτου δεν μπορούσε να θυμηθεί πώς λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα. Αυτή η φράση έγραψε μέσα μου και το τρομερό είναι τελικά ότι οι ταινίες οι οποίες καταλήγουν να γίνονται είναι εκείνες που δεν μπορείς να ξεχάσεις, αυτές που επανέρχονται συνέχεια. Τις προσπερνάς μόνο αφού τις κάνεις.
Η πρωταγωνίστρια
Την ταινία την έγραφα για τη Ρομάννα. Την είχα δει παλαιότερα σε μια ταινία του Δημήτρη Νάκου, το «4 Μαρτίου» και θυμάμαι να λέω από εκείνη τη μέρα, αυτή η γυναίκα θα παίξει σε μια ταινία μου. Είμαστε και πολύ καλοί φίλοι, οπότε συζητούσαμε την ταινία πολλά χρόνια, θεωρώ δηλαδή ότι την ήξερε τόσο καλά που δεν χρειάστηκε να κάνει πρόβες, μόνο κουβέντα κάναμε, το οποίο ήταν πολύ ενδιαφέρον, ήμαστε τελείως συντονισμένοι, συνεννοούμασταν αμέσως. Κι όλη η ταινία είναι πάνω της.
Μ’ αρέσει πολύ η μετάβαση από τη μαύρη κωμωδία στο σκληρό, το βίαιο, το εσωτερικό, μ’ αρέσει το υπαρξιακό κομμάτι πάντα να υπάρχει από πίσω, μ’ αρέσει να είναι πολυεπίπεδες οι ταινίες, να έχουν διαφορετικές αναγνώσεις.»
Μακριά από το γνώριμο
Από τη δική μου πλευρά, υπάρχει ένα χρέος να δω τι υπάρχει παραπέρα, να μην προσπαθήσει να κάνω κάτι το οποίο έχω ξαναδεί. Οπότε ξεκινάω μ’ αυτό σαν κανόνα, ό,τι έχω δει κι ό,τι μου είναι γνώριμο να στρέφομαι αλλού. Η συμβατική αφήγηση δεν μπορώ να πω ότι με αφορά, φυσικά θα δω και έργα με μια μακαρονάδα και θα τα ευχαριστηθώ, προφανώς. Αλλά η μεγάλου μήκους, εκεί όπου στοχεύω και που ήθελα να τεστάρω διαφορετικά πράγματα, είναι ταινία βασισμένη σ’ ένα concept, αλλά υπάρχει κεντρικός χαρακτήρας κι επίσης αναμειγνύει διαφορετικά genres, το οποίο είναι κάτι που, εν τέλει, θεωρώ ότι είναι δικό μου, το νιώθω πιο κοντά στο χαρακτήρα μου. Μ’ αρέσει πολύ η μετάβαση από τη μαύρη κωμωδία στο σκληρό, το βίαιο, το εσωτερικό, μ’ αρέσει το υπαρξιακό κομμάτι πάντα να υπάρχει από πίσω, μ’ αρέσει να είναι πολυεπίπεδες οι ταινίες, να έχουν διαφορετικές αναγνώσεις.
Το παρόν και το μέλλον
Το Φεστιβάλ Καννών μ’ έχει στηρίξει αφάνταστα, θεωρώ ότι η στήριξή τους ήταν κομβική και στο πώς εγώ συνεχίζω να κάνω σινεμά. Σου δίνει ένα τρομερό θάρρος και όρεξη να πας πέντε βήματα παραπέρα, να μπορέσεις να είσαι πιο ειλικρινής, να τσαλακωθείς περισσότερο. Αλλά και να είναι πιο ρηξικέλευθη η δουλειά σου. Φυσικά η συμμετοχή μου εδώ βοήθησε στο να πάρουμε τα χρήματα από το CNC και το France TV. Πρόκειται για μια χώρα με πολύ σοβαρό industry και πράγματα που θεωρούν δεδομένα εμείς ούτε καν τα φανταζόμαστε. Δημιουργούν ταινίες για κοινό, υπάρχουν διαφορετικά κοινά, υπάρχει κουλτούρα. Επίσης είχαμε μεγάλη στήριξη από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το οποίο μ’ έχει βοηθήσει μ’ οποιονδήποτε τρόπο έχει, ακόμα κι αν τα μέσα είναι περιορισμένα, γιατί το μπάτζετ που διαχειρίζονται είναι μικρό, το μικρότερο σε όλη την Ευρώπη. Αυτή είναι η συνθήκη, το ήξερα κι από πριν. Κι ο ΕΚΟΜΕ που είναι ένα ασύλληπτα βοηθητικό στοιχείο, ελπίζω να μην τελειώσει, απ’ ό,τι φαίνεται θα συνεχίσει. Θα μπορούσαν να είναι και καλύτερα τα πράγματα από τη δική μας χώρα.
Πάντα κρίνεσαι από αυτό που κάνεις. Αν κάνω μια βλακεία και μισή, τότε δεν θα ξανακάνω σινεμά και θα τελειώσει εκεί η ιστορία.
Για τη μεγάλου μήκους, είναι ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο αυτό που προσπαθώ να κάνω κι αναρωτιέμαι κι εγώ πώς το πετυχαίνει κανείς. Φυσικά μια ταινία μπορεί να γίνει και με κάποια λεφτά, μπορεί και με κάποια περισσότερα και θεωρώ ότι αυτή είναι και η πραγματική ιδιότητα ενός σκηνοθέτη, να μπορεί να φέρνει λύσεις που να είναι πρακτικές για να μπορεί να γίνει το έργο κι όχι να πηγαίνει ενάντια σ’ αυτό. Το να ξαναγράψεις ένα σενάριο πιο λιτά, μπορεί να είναι μια πολύ καλή άσκηση. Αλλά εμένα αυτή ήταν η αγωνία μου, πώς στο διάολο θα κάνεις εσύ αυτή την ταινία, από πού ξεκινάς και με ποιους πρέπει να συνεργαστείς. Μ’ έναν τρόπο, ήταν μονόδρομος το εξωτερικό. Οπότε και τα φεστιβάλ είναι ένα κομμάτι αυτού του δρόμου. Δεν μ’ αρέσει πολύ να φεύγω, μ’ αρέσει να δουλεύω στο σπίτι, το χαίρομαι. Και το κομμάτι αυτό έχει κάτι αρκετά εκβιαστικό, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι είναι μέρος της ταινίας και δεν το σνομπάρω. Οπότε έχω κατευθυνθεί προς μία ομάδα Αμερικανών παραγωγών με τους οποίους χτίζουμε μια σχέση και μιας Αγγλίδας παραγωγού με την οποία έχουμε έρθει πολύ κοντά και μ’ αυτόν τον τρόπο φαίνεται ότι θα γίνει η ταινία.
Θα χρειαστεί να γράφω για τον επόμενο χρόνο, προσπαθώ να βρω έναν τρόπο να γράφω αποκλειστικά και να μην κάνω παράλληλα εκατό χιλιάδες πράγματα, γιατί και η υποστήριξη στο development δεν υπάρχει με τον τρόπο που θα έπρεπε. Το όνειρό μου ήταν να βιοπορίζομαι από το σινεμά και τώρα φαίνεται ότι μπορεί και να συμβεί. Και βέβαια πάντα κρίνεσαι από αυτό που κάνεις. Αν κάνω μια βλακεία και μισή, τότε δεν θα ξανακάνω σινεμά και θα τελειώσει εκεί η ιστορία.
Ευχαριστούμε την Aegean Airlines για τη βοήθεια πραγματοποίησης του ταξιδιού στο 76ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.
