Κάποια πράγματα είναι ξαφνικά: όπως η εκπληκτική επιτυχία του «Να με Φωνάζεις με τ’ Όνομά σου» του Λούκα Γκουαντανίνο, μόλις πέρσι, που θριάμβευσε σε κάθε μέτωπο και σε κάθε χώρα, ξεπερνώντας κι αυτή ακόμα τη δόξα του «Είμαι ο Ερωτας». Κάποια πράγματα είναι σταθερά: όπως η σχέση, βαθιά, δημιουργική, προσωπική και κινηματογραφική, του Γκουαντανίνο με την Τίλντα Σουίντον. Που δεν είναι η μούσα του, αλλά η κολλητή του φίλη, η καλλιτεχνική συνοδοιπόρος του και, μ' έναν τρόπο πολύ... ευρωπαϊκό, το alter ego του.
Διαβάστε ακόμη: Η Μία Γκοθ εξηγεί στο Flix πώς έφτασε από το «Nymphomaniac» του Λαρς φον Τρίερ στο «Suspiria» του Λούκα Γκουαντανίνο
Ο Λούκα Γκουαντανίνο κι η Τίλντα Σουίντον μόλις έκαναν, μαζί, τη νέα «Suspiria» (από την Πέμπτη, 1η Νοεμβρίου και στις ελληνικές αίθουσες από τη Seven Films), το δικό τους ιδιοσυγκρασιακό opus, το ριμέικ της εμβληματικής ταινίας τρόμου που υπέγραψε πρώτος ο Ντάριο Αρτζέντο το 1977.
Αυτή, η νέα ταινία, τοποθετείται στο «διχασμένο Βερολίνο», στην ανατολική πλευρά του, το 1977. Εκεί φτάνει η Σούζι Μπάνιον, φέρελπις αλλά απαίδευτη χορεύτρια από κοινότητα των Μενονιτών στην Αμερική, με σκοπό να γίνει δεκτή στην περίοπτη ομάδα χορού της Μαντάμ Μάρκος. Κι ενώ εντυπωσιάζει με τις (υπερφυσικές, θα έλεγε κανείς), ικανότητές της και η ακριβοθώρητη καθηγήτρια και χορογράφος Μαντάμ Μπλανκ την κάνει αμέσως δεκτή, η Σούζι αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι κάτι σάπιο (μεταφορικά ή και κυριολεκτικά;) κατοικεί στα θεμέλια της Ακαδημίας, κάτι απειλητικό που, γρήγορα, απαιτεί τα θύματά του.
photo call για τη «Suspiria» στο Φεστιβάλ Βενετίας
Ο Λούκα Γκουαντανίνο και η Τίλντα Σουίντον είναι φίλοι εδώ κι είκοσι πέντε χρόνια κι έχουν συνεργαστεί ήδη σε τρεις ταινίες (ξεκινώντας το 1999 με το «The Protagonists», για ν’ ακολουθήσουν τα «Είμαι ο Ερωτας» και «Κάτω από τον Ηλιο»), ενώ ο Γκουαντανίνο έχει γίνει εξομολογητής της Σουίντον στο ντοκιμαντέρ «Tilda Swinton: The Love Factory». Για τη «Suspiria», μίλησαν στο Flix μαζί: ιδανική συγκυρία να βλέπεις μπροστά σου δυο ανθρώπους με τόλμη στο στιλ, καλλιέργεια στο πνεύμα κι ετοιμότητα να... σαχλαμαρίσουν μεταξύ τους! Διαβάστε παρακάτω όσα μας είπαν, λίγο μετά την πρεμιέρα της «Suspiria» στο Φεστιβάλ Βενετίας.
Μια σχέση δυόμιση δεκαετιών
Τίλντα Σουίντον Φυσικά κι εκπλήσσουμε ακόμα ο ένας τον άλλον. Η μεγαλύτερη έκπληξη θα ήταν αν δεν συνεχίζαμε να εκπλήσσουμε ο ένας τον άλλον, είναι μέρος της συμφωνίας μας. Ο κόσμος συνέχεια μας λέει, "δουλεύετε τόσο καιρό μαζί" και, για μένα, μόλις τώρα ξεκινάμε. Είναι 25 χρόνια κι είμαστε ακόμα στην αρχή, έχουμε τόσα πολλά πράγματα ακόμα να κάνουμε. Κι αυτό είναι σπουδαίο. Αλλάζουμε, γιατί μεγαλώνουμε, είμαστε 25 χρόνια μεγαλύτεροι, αλλά έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας μαζί.
Δείτε ακόμη: Η Ντακότα Τζόνσον ξεπερνά τον εφιάλτη του «Suspiria» με μια φωτογράφιση μόδας
«The Protagonists», 1999
Τέχνη = Αγροτική Ζωή
Λούκα Γκουαντανίνο Επόμενο πρότζεκτ είναι και να πας να βρεις έναν κτηνοτρόφο που κάνει πολύ ωραία τυριά. Πρότζεκτ είναι οι περιπέτειες στη ζωή. Συμβαίνει να κάνουμε κι οι δυο ταινίες και να έχουμε κι οι δυο την ευκαιρία και το προνόμιο να παίζουμε μ’ αυτό το παιχνίδι που λέγεται σινεμά.
Τίλντα Σουίντον Αλλά πάντα μάς σκέφτομαι σαν αγρότες. Συνέχεια σπέρνουμε, κάποια πράγματα φυτρώνουν, άλλα γρήγορα κι άλλα χρειάζονται περισσότερο χρόνο κι άλλα δεν φυτρώνουν ποτέ. Απλώς σπέρνεις και περιμένεις να δεις τι θα βγει.
Διαβάστε ακόμη: Αυτά είναι τα τραγούδια του Τομ Γιορκ των Radiohead από το «Suspiria»
«Είμαι ο Ερωτας», 2009, μαζί με τη Μαρίζα Μπέρενσον
Ανατολικό Βερολίνο, 1977
Λ.Γκ. Η ταινία του Ντάριο εκτυλισσόταν στο Φράιμπουργκ, οπότε η Γερμανία ήταν πάντα στοιχείο της ταινίας. Απλώς εμείς νιώσαμε ότι η ιδανική στιγμή για τη δική μας βερσιόν της ιστορίας ήταν το 1977, η χρονολογία της εξόδου στις αίθουσες της ταινίας του Ντάριο Αρτζέντο. Οπότε είπαμε να μείνουμε σ’ αυτήν. Κι αν τοποθετηθείς εκεί χρονικά και βρίσκεσαι στη Γερμανία, ζεις σε μια περίοδο αναταραχής, μια στιγμή μεγάλης σύγκρουσης που κάνει τα θεμέλια αυτής της κοινωνίας, που ξαναχτίστηκε μετά τη φρίκη του πρώτου μισού του αιώνα, να τρέμουν. Κι ο τρόπος με τον οποίο η σύγκρουση μεταξύ των γενεών, αυτών των δυο αντίπαλων μετώπων, στο ζήτημα της ενοχής και της ευθύνης και το πώς η βιαιότητα της αδιαφορίας για την ευθύνη μιας χώρας συναντά τη βιαιότητα της αστάθειας της χώρας, είναι κάτι που προκαλεί αυξανόμενη αγωνία. Σ’ αυτή, τη δική μας ταινίας μαγείας, ήταν αδύνατον να χάσουμε την ευκαιρία ν’ αποτυπώσουμε αυτά τα δυο πράγματα μαζί.
Τ.Σ. Στο Βερολίνο υπάρχει αυτό το τείχος, αυτή η διχοτόμηση, η εκδήλωση μιας κομματιασμένης ταυτότητας. Κι αυτό αναπνέει στην ταινία: το να βλέπεις το τείχος εξακολουθεί να είναι κάτι τόσο ενθυμητικό. Αρα η ταινία τέμνει κάθετα, αυτές τις οριζόντιες στρώσεις της ταυτότητας, της καταστολής, της υποσυνείδητης ταυτότητας, όλο και πιο κάτω, όλο και πιο κάτω. Συναντά τη διττή σχέση της Δύσης με την Ανατολή. Την άκρα δεξιά και την άκρα αριστερά. Αυτός ο κόσμος, του Βερολίνου του ’77, που σ’ ένα βαθμό θυμάμαι και η ίδια, μια και πρωτοπήγα στο Βερολίνο το ’85 και ήδη από το ’77 πήγαινα σε άλλες πόλεις της Γερμανίας, είχε μια αίσθηση μυστικών, ενός παραπετάσματος καπνού, ενός αλλόκοτου καθρεφτίσματος της αλήθειας.
φωτογράφηση για το L' Uomo Vogue
Οι αλλεπάλληλες γραφές μιας ταινίας
Λ.Γκ. Προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε το μοντάζ ως τελευταίο πέρασμα της συγγραφής του σεναρίου. Πάντα λέω ότι την ταινία τη γράφεις μια φορά με τον σεναριογράφο σου, μία στο σετ με το συνεργείο και το καστ και μετά άλλη μια φορά με τον μοντέρ σου. Και μετά την ξαναγράφει το κοινό! Με τον μοντέρ Βάλτερ Φαζάνο συνεργαζόμαστε από το 1993, μαζί κάναμε την πρώτη μικρού μήκους ταινία μου σε φιλμ 16mm, τη μοντάραμε στη μουβιόλα, όχι ψηφιακά φυσικά. Κόβαμε το φιλμ και κάθε φορά που κόβαμε προσέχαμε πάρα πολύ γιατί δεν είχαμε αρκετά χρήματα για να τυπώσουμε ξανά και δεν σταματήσαμε ποτέ να κόβουμε, προσέχοντας πολύ τις επιλογές μας, από εκεί και πέρα. Μοιραζόμαστε την αγάπη μας για το μοντάζ ως γλώσσα. Και για τον μοντερνισμό.
Ευρωπαϊκές Ενοχές
Λ.Γκ. Νομίζω πως στις δεκαετίες του ’50, του ’60, του ’70 υπήρχε μια σκόπιμη, συνειδητή, οργανωμένη άρνηση. Μια συμφωνία που έγινε για να μην αντιμετωπίσει κανείς τα γεγονότα, σίγουρα στη Γερμανία, αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη. Σήμερα, την εποχή της απίστευτης φτώχειας στην πνευματική καλλιέργεια και της απώλειας της μνήμης, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα.
Δείτε ακόμη: To χρώμα της επίσημης πρεμιέρας του «Suspiria» ήταν το... profondo rosso
«Κάτω από τον Ηλιο», 2015
Ποιες ταινίες τρόμου σας έχουν τρομάξει;
Λ.Γκ. Αμέτρητες. Τελευταία με αναστάτωσε το «Hereditary».
Τ.Σ. Εμένα ακόμα το «The Innocents» (του Τζακ Κλέιτον, 1961), πραγματικά παραλύω από το φόβο. Δεν ξέρω αν φταίει ότι το είδα σχετικά μικρή, αλλά ακόμα μου παγώνει την καρδιά.
Ο Χορός
Τ.Σ. Ολοι οι χορευτές – ακόμα περισσότερο οι χορευτές της ταινίας – ζουν με το κορμί τους, είναι σαν οποιοδήποτε περιβάλλον να μπορεί να γίνει δικό τους, σαν παντού ολόγυρα να γίνεται πόλεμος αλλά τα κορμιά τους είναι ιεροί τόποι, απαραβίαστα. Το κορμί τους είναι η δουλειά και το οπλοστάσιό τους. Ο Γκέμπελς είχε πει ότι ο χορός πρέπει να είναι χαρούμενος κι όμορφος κι όχι φιλοσοφικός. Κι έτσι η Μαντάμ Μπλανκ το αντιστρέφει αυτό και λέει, πρέπει να σπάσουμε τη μύτη κάθε ωραίου προσώπου, ο χορός δεν μπορεί ποτέ να είναι χαρούμενος κι όμορφος. Γι’ αυτήν, ο χορός είναι μια πολιτική, γεμάτη ενέργεια, εξουσία, που μπορεί να γητέψει, να ξορκίσει ή να μαγέψει κι αυτό ισχύει απόλυτα για τους χορευτές. Μια βασική αναφορά μας ήταν η Μέρι Βίγκμαν, πρωτοπόρος του εξπρεσιονιστικού χορού, που είχε και μια πολύ ενδιαφέρουσα ζωή: συντήρησε την ομάδα χορού της σε λειτουργία σε όλη τη διάρκεια του Τρίτου Ράιχ κι επιβίωσε μέχρι μετά τον πόλεμο, ήταν ψυχικά ευάλωτη και το αριστούργημά της ήταν το «Hexentanz», «Ο Χορός των Μαγισσών», οπότε αγκιστρωθήκαμε σ’ ένα υπαρκτό πρόσωπο που όντως σήμαινε κάτι για την ηρωίδα της ταινίας και για την ιστορία.
Λ.Γκ. Για μένα, η μαγεία και ο χορός είναι απόλυτα συνδεδεμένα στην ταινία του Ντάριο, οπότε αυτό μας οδήγησε στο να χρησιμοποιήσουμε το χορό ως φυσικό, απόλυτα συνυφασμένο στοιχείο της ταινίας. Για μένα ήταν ιδιαίτερη χαρά, γιατί δεν υπάρχει τίποτα πιο κινηματογραφικό από το κινούμενο σώμα.
«Suspiria», 2018
Τι σημαίνει για σας "ομορφιά";
Λ.Γκ. Ο κόσμος του instagram είναι η αποθέωση του εξωραϊσμού των πραγμάτων και των προσώπων μ’ ένα γρήγορο κι αυτοκαταναλούμενο τρόπο. Η ιδέα της ομορφιάς μού είναι ξένη, δεν την καταλαβαίνω. Οχι. Μπορούμε να μιλήσουμε για τη γλώσσα, για τη φόρμα, αλλά όχι απαραίτητα σε συνάρτηση με την ομορφιά.
Τ.Σ. Εγώ δεν έχω την παραμικρή σχέση με το σύμπαν του instagram, ούτε με τα social media με κανέναν τρόπο, απλώς – και το ξέρω ότι ακούγεται μπανάλ – μου ήρθε στο μυαλό το απόφθεγμα «η ομορφιά έγκειται στο βλέμμα του θεατή» κι αυτή εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι η καλύτερη απάντηση. Οτι η ομορφιά σχετίζεται με το συναίσθημα και το τι συναίσθημα προκαλεί κάτι σε κάποιον είναι τελείως προσωπικό θέμα. Ως καλλιτέχνης έχεις ένα όριο στο τι μπορείς να κάνεις για να φροντίσεις για την παραγωγή των ενδορφινών του θεατή. Δεν είναι δουλειά μας να το κάνουμε αυτό. Μ’ ενδιαφέρει περισσότερο να προκαλέσω τις αισθήσεις, είτε πρόκειται για απόλαυση, είτε για ένταση, ίλιγγο, τρόμο, συγκίνηση, αυτά είναι τα εργαλεία που μεταχειριζόμαστε εμείς. Η ομορφιά δεν βρίσκεται ανάμεσά τους. Πάντα μου κάνει εντύπωση αυτό το σημείο στο αμερικανικό Σύνταγμα που αναφέρει την «επιδίωξη της ευτυχίας», μου φαίνεται τόσο αλλόκοτο να συμπεριλάβεις κάτι τέτοιο, είναι σαν, ας πούμε, την «επιδίωξη της βανίλιας»! Είναι κάτι που έρχεται και φεύγει, σαν την «επιδίωξη της καλοκαιρίας».
φωτογράφηση για το L' Uomo Vogue
Τι φοβάστε;
Λ.Γκ. Τα φίδια.
Τ.Σ. Την αμνησία. Ο τρόπος με τον οποίο όλοι ξεχνάμε πράγματα, πιο γρήγορα, πιο εύκολα. Ολοι μας. Αυτό είναι τρομακτικό. Από το νούμερο του δωματίου μας, μέχρι την ιστορία μας. Η αμνησία είναι ο έβδομος κύκλος της κόλασης.
