Ενας ράφτης και πρώην δρομέας εγκαταλείπει τα Φιλιατρά για να βρει μια καλύτερη ζωή στην Αθήνα. Αυτό που ανακαλύπτει είναι ένας αγώνας δρόμου, εκτελεσμένος με περισσό χιούμορ, μελαγχολία και ακρίβεια από τον Θόδωρο Μαραγκό σε ένα υβρίδιο μυθοπλασίας που θα μπορούσε να είναι και ντοκιμαντέρ.
Με αφορμή την προβολή της ταινίας «Λάβετε Θέσεις» την Παρασκευή 4 Μαΐου στη μεταμεσονύκτια ζώνη της Χαμένης Λεωφόρου του Ελληνικού Σινεμά, ο Θόδωρος Μαραγκός θυμάται πως έγινε η ταινία, στο φυσικό τους χώρο, τα Φιλιατρά, εν μέσω δικτατορίας και μεσαιωνικών πύργων.
Διαβάστε αναλυτικά: Τα «Ντοκουμέντα» της Χαμένης Λεωφόρου του Ελληνικού Σινεμά
Το «Λάβετε Θέσεις» γυρίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στα Φιλιατρα Μεσσηνίας το 1973. Ανήκει στις ταινίες της μικρής ανεξάρτητης παραγωγής του νέου ελληνικού κινηματογράφου, εκείνες του σκηνοθέτη παραγωγού.
Τα χρήματα ήταν πολύ λίγα. Δεν τολμούσα να σκεφτώ ότι με αυτά θα πήγαινα στα Φιλιατρά, στην πατρίδα μου, με το συνεργείο και τους ηθοποιούς για ένα μήνα. Γι’ αυτό κατέβηκα μόνος μου αρκετές φορές πριν βρω με τι τρόπο θα μπορούσα να γυρίσω την ταινία αυτή.
Εκείνο τον καιρό είχε επιστρέψει από το Παρίσι ένας πρώην βουλευτής της ΕΔΑ ονόματι Μαραγκός, ο οποίος είχε καθαιρεθεί, όπως όλοι οι βουλευτές από την δικτατορία.
Είχε φύγει για την Γαλλία το 67, για να αποφύγει ενδεχόμενη σύλληψη. Έμαθε οτι ο Μαραγκός ο σκηνοθέτης θα γυρίσει μια ταινία στα Φιλιατρά και επεδίωξε να με γνωρίσει. Αυτός έμενε στο Αγρίλι στο «αριστοκρατικό προάστιο» των Φιλιατρών.
Εγώ τον θυμόμουν αμυδρά όταν ήμουν μικρός, πριν από την επταετία. Είχα ρωτήσει τότε τον πατέρα μου αν έχουμε καμιά σχέση μαζί του. Μαραγκός αυτός Μαραγκός κι εμείς. Ο πατέρας μου είχε πει οτι δεν έχουμε καμία συγγένεια. Αλλά ούτε και καμία σχέση γιατί ήταν υπερόπτης με τους απλούς ανθρώπους, δεν είχε καλή φήμη και εμάς έκανε πως δεν μας ήξερε.
Πήγα λοιπόν σπίτι του όταν με κάλεσε. Με υποδέχθηκε εγκάρδια, με ρώτησε ποιανού Μαραγκού είμαι. Όταν του είπα ότι είμαι του Στάθη του Μαραγκού του κουρέα πετάχτηκε πάνω και με αγκάλιασε. Ανηψάκι, μου είπε επί λέξει, χαίρομαι που σε γνωρίζω, έχω ακούσει τα καλύτερα και είμαι περήφανος για σένα. Εκτιμώ πολύ τον πατέρα σου, τον ξαδερφό μου τον Στάθη, ήμουνα δε πελάτης του τότε που είχε το κουρείο στα Φιλιατρά.
Ήξερε οτι ήρθα να γυρίσω ταινία εδώ και με ρώτησε που θα μείνουμε. Του είπα ότι αυτό είναι το πρόβλημά μας, δεδομένου οτι τα Φιλιατρά δεν είχαν ξενοδοχείο. Εδώ θα μείνετε σε μένα, μου απάντησε και με κούφανε. Στρωματσάδα στη σοφίτα! Το είπε και το εννοούσε. Είχε μεγάλη σοφίτα και μας χωρούσε όλους. «Α ρε πατέρα», είπα από μέσα μου, άδικα τον κατηγόρησες τον άνθρωπο. Δεν είχες καθόλου δίκιο, μια χαρά μας ξηγήθηκε.
Με αυτή την σοβαρή πρόταση για τον ύπνο που εξασφαλίσαμε και μερικές επι μέρους διευκολύνσεις, κυρίως για τη διατροφή, κατεβήκαμε στα Φιλιατρά και ξεκινήσαμε την τελική προετοιμασία για τα γυρίσματα της ταινίας.
Δίπλα στο σπίτι που μας φιλοξενούσε, υπήρχε ένα παραθαλάσσιο καφενείο όπου εκεί μαζεύονταν όλοι οι αντιστασιακοί και οι αριστεροί της περιοχής. Μου είχε κάνει εντύπωση που μιλούσαν ανοιχτά κατά της χούντας, εν μέσω χούντας, χωρίς να τους πειράζει κανείς. Έπαιζαν χαρτί και τάβλι βέβαια.
Σ’ αυτό το καφενείο μας παραχώρησαν ένα τραπέζι σε μια γωνία κι εκεί στήσαμε το γραφείο παραγωγής. Ήταν χαρά τους που μας είχαν κοντά τους και δική μας χαρά που μας στήριζαν και μας διευκόλυναν σε ότι ανάκη είχαμε.
Μετά από μια βδομάδα εντελώς ξαφνικά ο Μαραγκός μας είπε να τα μαζεύουμε και να φύγουμε! Μας ήρθε ταμπλάς! «Γιατί ρε μπάρμπα», του λέω; «Μας κάνεις μεγάλη ζημιά. Εμείς που θα μείνουμε τώρα; Θα σηκωθούμε να φύγουμε και θα ματαιώσουμε την ταινία. Ποιός είναι ο λόγος που άλλαξες έτσι ξαφνικά απόφαση;».
Καθώς μαζεύαμε τα μπογαλάκια μας είδαμε ξαφνικά να καταφθάνουν κάτι γομάρια ασφαλίτες χουντικοί και φοβηθήκαμε. Ρωτήσαμε ποιοι είναι αυτοί και τι συμβαίνει. Μάθαμε ότι επισκέπτεται την πόλη μας ο γνωστός χουντικός Ελληνοαμερικάνος, με καταγωγή από τα Φιλιατρά, Τομ Πάπας. Και αυτοί οι χουντικοί ήταν οι σωματοφύλακές του, οι οποίοι ήρθαν πριν από αυτόν για να «σκανάρουν το τοπίο». Τότε είδαμε όλους τους αριστερούς και αντιστασιακούς να μπαίνουν στη σειρά, να χαιρετάνε ένας ένας τον Τομ Πάπας που κατέφθασε και περνούσε από μπροστά τους και να υποκλίνονται! Μόνο το χέρι δεν του φίλησαν του Πάπα.
Τότε μάθαμε οτι ο Μαραγκός μας έδιωξε γιατί θα φιλοξενούσε ο ίδιος τον Τομ. Μάθαμε κι άλλα και καταλάβαμε περισσότερα, αλλά είναι άλλη ιστορία αυτή. Εμείς κοιμηθήκαμε τρεις μέρες έξω στην παραλία μέχρι που μας φιλοξένησε ο Χαράλαμπος Φουρναράκης στον μεσαιωνικό πύργο του και μας έχρισε ιππότες. Έτσι γυρίσαμε το «Λάβετε Θέσεις» ως ιππότες.
Θόδωρος Μαραγκός
Λάβετε Θέσεις του Θόδωρου Μαραγκού (1973)
Στα Φιλιατρά οι ελάχιστοι εναπομείναντες αγρότες βρίσκονται σε έναν διαρκή αγώνα για να ξεπληρώσουν τα χρέη τους στην Αγροτική Τράπεζα. Ένας ράφτης και παλιός δρομέας, ο Ανδρέας βιώνει την αφόρητη μοναξιά και πνίγεται από την ανία. Απηυδισμένος εγκαταλείπει τα Φιλιατρά κι όπως πολλοί άλλοι έρχεται στην Αθήνα, αλλά κι εκεί οι συνθήκες της ζωής είναι αντίξοες και αδιέξοδες.
«Αγνοώντας τον Γκοντάρ, τον Γιάνκσο και την αποστασιοποίηση του Μπρεχτ, ο Θόδωρος Μαραγκός έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια τις δέκα εντολές των ΄Καγιέ ντι Σινεμά’ και έκανε μια πέρα για πέρα ως πέρα ελληνική ταινία , μία από τις λίγες που δεν ντρεπόμαστε να δείξουμε στους ξένους» - Ρωζίτα Σώκου, Απογευματινή
Λάβετε Θέσεις του Θόδωρου Μαραγκού | 1973 | 87᾽ | Παραγωγή & Σενάριο: Θόδωρος Μαραγκός | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Νίκος Πεταλίδης | Παίζουν οι: Βαγγέλης Καζάν, Χρήστος Τόλιος, Κώστας Τσάκωνας, Βασίλης Τσιπίδης, Φανή Τόλιου κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Βραβεία Καλύτερης Καλλιτεχνικής Ταινίας, Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, Φωτογραφίας & Τιμητική Διάκριση Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1973 | Η ταινία θα προβληθεί σε ειδικά αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια | Προλογίζουν οι Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος (σκηνοθέτης των μικρού μήκους «Λέα» και «Χωρίς Γυαλιά») & Ορφέας Περετζής (σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Στο κέντρο του Κύκλου» και της μικρού μήκους «Κβάντο»).
