Αυτόνομο και δυναμικό, το Διεθνές Πρόγραμμα Animation, με επικεφαλής τον Σπύρο Σιάκα, όχι μόνο συγκεντρώνει κάποιες από τις πιο δημιουργικές ματιές του νεότατου σινεμά, αλλά και ενισχύει την τέχνη του animation στην Ελλάδα που μπορεί, ως κοστοβόρα και χρονοβόρα, να κάνει αργά βήματα, αλλά είναι σταθερά και συναρπαστικά.
Οι ελληνικές συμμετοχές στο φετινό τμήμα των 17 τίτλων είναι τέσσερις, η «Fuga» του Αντώνη Ντούσια, το «Kafka's Collection of Porn» του Αριστοτέλη Μαραγκού, το «Claw Machine» του Ζορζ Σαλαμέ και το «The Tornado Outside» της Μαρίας Τομάζου. Παρακάτω γνωρίζουμε τις ταινίες και τους ίδιους καλύτερα.
Fuga του Αντώνη Ντούσια
Τι είναι η ταινία Σε έναν μηχανοποιημένο κλειστοφοβικό κόσμο, ο πληθυσμός είναι μια άβουλη μάζα, εγκλωβισμένη σε έναν αέναο κύκλο εργασίας - υπακοής - αναπαραγωγής - κατανάλωσης. Οταν κάποιος από το ανώνυμο πλήθος φτάνει στα όρια της αν(τ)οχής του, παρουσιάζεται η ευκαιρία της απόδρασης. Ομως, όπως τελικά αποκαλύπτεται, ακόμη και η φαινομενική δια-φυγή (fuga) είναι μέρος της φυλακής.
Ποιος είναι ο Αντώνης Ντούσιας Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΦΜΣ, Τμήμα Φυσικής). Ανήκει στην πρώτη ομάδα Ελλήνων που ασχολήθηκαν με την τρισδιάστατη σχεδίαση και κίνηση, από τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Εχει εργαστεί για πολλά χρόνια στο χώρο της διαφήμισης, σε τηλεοπτικές παραγωγές, στην εκπαίδευση, σε δημιουργία πολυμέσων και, κυρίως, σε κινηματογραφικές ταινίες από διάφορες θέσεις (animation, digital effects, art direction, technical supervision, production, direction). Οι τελευταίες short animation ταινίες που σκηνοθέτησε είναι το «Αίνιγμα» (2017, δείτε το teaser εδώ), η «Βίαιη Εξίσωση» (2019, δείτε το teaser εδώ), το «Αέναον» (2020), το «Μετείκασμα» (2021, δείτε το teaser εδώ) και η «Φούγκα» (2023). Το βασικό του ενδιαφέον είναι η σύνδεση των κλασικών εικαστικών τεχνών με τις νέες τεχνολογίες και το σινεμά.
Εξι ερωτήσεις για τη «Fuga»:
Πώς επιλέξατε το θέμα της ταινίας σας, ποια ήταν η αρχική ιδέα, ποια η ανάγκη να αφηγηθείτε αυτή την ιστορία;
Η ιδέα της ταινίας προέκυψε από ένα online άρθρο, ονόματι Post-Cosmos: Capitalism and Dreams. Ειδικότερα, από ένα επιγραμματικό του απόσπασμα : «Το πρόβλημα είναι ότι ο καπιταλισμός έχει ένα δικό του ουτοπικό πρόγραμμα, που είναι απραγματοποίητο χωρίς παραισθήσεις, χωρίς ταινίες, χωρίς διαφημίσεις, χωρίς έναν καταρράκτη ψευδαισθήσεων που του επιτρέπει να πουλάει και να αγοράζει τον εαυτό του ασταμάτητα». Η «Fuga» αναφέρεται στην υποτιθέμενη φυγή (fuga) μέσω ψευδαισθήσεων, που αποτελεί απλώς μια μέθοδο ενσωμάτωσης στην αναπόδραστη και άσχημη πραγματικότητα.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του να είσαι σκηνοθέτης στην Ελλάδα σήμερα; Τι σας δυσκόλεψε στην πραγματοποίηση της ταινίας, τι σας έφερε μεγάλη χαρά, ή τι σας εξέπληξε - θετικά ή αρνητικά;
Το ποια είναι η πρόκληση εξαρτάται από το ποιος σκηνοθέτης είσαι και ποιοι είναι οι στόχοι σου. Γενικά μιλώντας, η μεγαλύτερη δυσκολία είναι η χρηματοδότηση, που ακόμη και όταν βρεθεί, δύσκολα και με πολλούς συμβιβασμούς μπορεί να καλύψει τα έξοδα της παραγωγής. Ενα άλλο θέμα, σχετικό με το προηγούμενο, είναι πως η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, με μικρή εσωτερική αγορά. Οι συνέπειες, σε όλα τα στάδια παραγωγής, είναι προφανείς.
Είναι οι πλατφόρμες και η νέα πραγματικότητα του streaming μια ευκαιρία για τη διανομή και προβολή της μικρού μήκους ταινίας; Πού στέκεστε στο δίλημμα αίθουσες ή πλατφόρμες;
Οι πλατφόρμες και το streaming σίγουρα προσφέρουν μεγαλύτερη προβολή, ειδικά για ταινίες μικρού μήκους, που δύσκολα θα καταλήξουν μέσω διανομής σε αίθουσες. Το δίλημμα που αναφέρετε, αν απευθύνεται σε δημιουργούς, μάλλον αφορά πιο εμπορικούς καλλιτέχνες από τον υποφαινόμενο.
Τι σημαίνει το Φεστιβάλ Δράμας για σας, αλλά και για το σημερινό ελληνικό κινηματογραφικό τοπίο; Τι σημαίνουν οι συνεχείς επιτυχίες της ελληνικής ταινίας μικρού μήκους στο διεθνές τοπίο;
Εχω μιαν ιδιαίτερη σχέση με το φεστιβάλ Δράμας. Εχει φιλοξενήσει στο παρελθόν και άλλα δικά μου animations που πήραν κάποιες διακρίσεις. Αναμφίβολα, είναι το γεγονός της χρονιάς για τις ταινίες μικρού μήκους. Πραγματικά, λυπάμαι που, λόγω υποχρεώσεων, δεν θα μπορέσω να το παρακολουθήσω ζωντανά, στη Δράμα. Οι διεθνείς επιτυχίες των νέων σκηνοθετών είναι ακόμη μεγαλύτερες αν συνυπολογίσουμε το φράγμα της γλώσσας και τις ιδιαιτερότητες της μικρής αγοράς που προανέφερα. Οι νέοι δημιουργοί έχουν περισσότερες παραστάσεις, είναι πιο καταρτισμένοι τεχνικά και οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν σε ταλαντούχους καλλιτέχνες να παράγουν έργο ακόμη και με χαμηλά ή ανύπαρκτα budgets.
Ποιες είναι οι δυσκολίες και ποιες οι αρετές του να κάνεις animation στην Ελλάδα;
Δεν μπορώ να σκεφθώ κάποιαν ιδιαίτερη αρετή. Παρά τιην πολύτιμη βοήθεια από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και την ΕΡΤ, θα προτιμούσα να κάνω την ίδια δουλειά σε - σχεδόν - οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο,τι κι αν γίνει το σινεμά θα επιβιώσει γιατί...
...είναι πιο ενδιαφέρον από τη καθημερινότητά μας και για πολλούς άλλους λόγους. Υποθέτω πως, αν κάποιος ζει μια πολύ έντονη και περιπετειώδη ζωή, δεν θα βλέπει και τόσο πολύ σινεμά.
Fuga | Σκηνοθεσία: Αντώνης Ντούσιας | Σενάριο: Αντώνης Ντούσιας | Animation: Αντώνης Ντούσιας | Βοηθοί Animation: Ντάνια Ζερβάκου, Αγγελική Κωστοπούλου | Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Αντώνης Ντούσιας | Μοντάζ: Αντώνης Ντούσιας | Μουσική: Μάριος Αριστόπουλος | Σχεδιασμός Hχου: Μάριος Αριστόπουλος | Creative Producer: Aρης Φατούρος | Παραγωγός: Αντώνης Ντούσιας
Δείτε εδώ το τρέιλερ του «Fuga»
Kafka's Collection of Porn του Αριστοτέλη Μαραγκού
Τι είναι η ταινία Μια αποσπασματική φανταστική βιογραφία του Κάφκα, εμπνευσμένη από τις ψεύτικες φήμες για την πορνογραφική του συλλογή. Γράφει αδιάκοπα - αυνανίζεται - πεθαίνει. Και στη διαδικασία του αυτή ανακαλύπτουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας.
Ποιος είναι ο Αριστοτέλης Μαραγκός Ο Αριστοτέλης Μαραγκός είναι σεναριογράφος και σκηνοθέτης του οποίου η δουλειά εστιάζει σε ιστορίες εμμονής και την προσκόλληση στο παρελθόν. Οι ταινίες του συνιστούν πειράματα με διαφορετικές φόρμες και υλικά, και έχουν προβληθεί σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο, όπως στο Telluride, στο Locarno, Fantastic Fest και στο Annecy. Διαβάστε και δείτε περισσότερα για τις ταινίες του «If You Have no Place to Cry», 2011, «Μακαρισμοί», 2012, «Ορχήστρα Δωματίου», 2013, «A Portrait», 2014, δείτε εδώ το τρέιλερ για τη μεγάλου μήκους ταινία του, «The Timekeepers of Eternity» κι επισκεφθείτε το επίσημο site του Αριστοτέλη Μαραγκού.
Εξι ερωτήσεις για το «Kafka's Collection of Porn»:
Πώς επιλέξατε το θέμα της ταινίας σας, ποια ήταν η αρχική ιδέα, ποια η ανάγκη να αφηγηθείτε αυτή την ιστορία;
Η ταινία ερευνά την πορνογραφική συλλογή του Κάφκα. Η ταινία είναι μια κωμωδία κινουμένου σχεδίου βασισμένη στις φήμες που είχαν κυκλοφορήσει ότι ο Κάφκα είχε πραγματικά μια συλλογή από ερωτικές φωτογραφίες η οποία αργότερα αποδείχτηκε ότι ήταν ψέματα.
Δεν είμαστε βιογράφοι ούτε αναλυτές του έργου του Κάφκα αλλά, σαν κάθε μεγάλη μορφή της ιστορίας, μας ενδιαφέρει η ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στο έργο του και τη σεξουαλικότητα, όπως την εξερεύνησε και ο ίδιος. Ισως το θέμα μας είναι η εμμονή και η αγανάκτηση. «Κάθε έκφραση είναι μια κακή μετάφραση», όπως είπε και ο ίδιος ο Φραντς. Στόχος μας είναι να μοιραστούμε την αστεία παράλληλη πραγματικότητα από VHS με αυτή την τολμηρή εκδοχή του «ποιος ήταν ο Φραντς Κάφκα».
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του να είσαι σκηνοθέτης στην Ελλάδα σήμερα; Τι σας δυσκόλεψε στην πραγματοποίηση της ταινίας, τι σας έφερε μεγάλη χαρά, ή τι σας εξέπληξε - θετικά ή αρνητικά;
Η χαρά μου σε αυτή την ταινία είναι που κάθισα να ζωγραφίσω, έστω και απλά. Είμαι ευτυχισμένος όταν έχω τη δυνατότητα να συγκεντρωθώ και να αφοσιωθώ σε κάτι χειρωνακτικό. Και φυσικά οι πολύ ταλαντούχοι συνεργάτες, όπως ο Κορνήλιος και ο Γιώργος, με τους οποίους μπορούσα να μοιραστώ τα αστεία της ταινίας με απόλυτη σοβαρότητα.
Είναι οι πλατφόρμες και η νέα πραγματικότητα του streaming μια ευκαιρία για τη διανομή και προβολή της μικρού μήκους ταινίας; Πού στέκεστε στο δίλημμα αίθουσες ή πλατφόρμες;
Πέρα απο τα φεστιβάλ δεν υπάρχει προβολή των ταινιών μικρού μήκους, ούτε υπήρχε και πριν προκύψει το streaming. Το «Kafka’s Collection of Porn» ειναι τόσο απλό στην εικόνα του που προτείνω να το δει κανείς ακόμα και σε κινητό με σπασμένη οθόνη. Αν μπορεί να βάλει ακουστικά, ακόμα καλύτερα.
Ποιες είναι οι δυσκολίες και ποιες οι αρετές του να κάνεις animation στην Ελλάδα;
Υπάρχουν τρομερά ταλαντούχοι άνθρωποι που δουλεύουν στον τομέα του animation στην Ελλάδα με βασικό κίνητρο την εμμονή.
Ο,τι κι αν γίνει το σινεμά θα επιβιώσει γιατί...
Εδώ δεν επιβιώνουν τα δάση, το σινεμά θα επιβιώσει;
Kafka's collection of porn | Μια ταινία του Αριστοτέλη Μαραγκού | Σενάριο: Tom Floyd | Animation: Αριστοτέλης Μαραγκός, mavra gidia | Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής | Αφήγηση: Alasdair Beckett-King | Ηχος: Γιώργος Ραμαντάνης | Production Manager: Ιωάννα Γιακουμάτου | Παραγωγή: Κωνσταντίνος Βασίλαρος | Thanks to European Short Pitch, Vanja Kaludjercic, Christos Mouroukis, Simon Cottee | Funded and supported by the Greek Film Centre & Ministry of Culture & Sports
Δείτε εδώ το τίζερ του «Kafka's collection of porn»
Claw Machine του Ζορζ Σαλαμέ
Τι είναι η ταινία Η ιστορία της καταβύθισης στο βίωμα του ξεριζωμού. Θραύσματα και λέξεις. Το ανείπωτο, το μη περιγράψιμο. Η μνήμη κλονίζεται. Η πόλη πολιορκείται. Τα μάτια κλείνουν. Η φυγή προς το άγνωστο. Το δίλημμα: αντίσταση ή μετανάστευση; Μεσογειακά ταξίδια χωρίς επιστροφή.
Ποιος είναι ο Ζορζ Σαλαμέ Ελληνολιβανέζος καλλιτέχνης, σκηνοθέτης και δημιουργός οπτικοεικαστικού περιεχομένου, γεννημένος στη Βηρυτό το 1973. Σπούδασε Κινηματογράφο στο Πανεπιστήμιο Paris VIII St. Denis. Εχει ζήσει στο Μπέιτ Μερί, στη Λάρνακα, στην Αθήνα, στο Παρίσι, στο Κάιρο και στο Παλέρμο. Από το 1998 και εντεύθεν, δημιουργεί εγκαταστάσεις βίντεο και φωτογραφίας, ενώ σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ, πειραματικές ταινίες, ταινίες κινουμένων σχεδίων και φιλμ-δοκίμια. Επισκεφθείτε το site του για να δείτε περισσότερα για τις ταινίες του.
Η πορεία του «Claw Machine»:
Το «Claw Machine» είναι μια συνεργασία με τους Andrea Kantos, καλλιτέχνη από τη Σικελία και Yousif Latif Jaralla, αφηγητή/ποιητή από το Ιράκ. Η προσπάθεια ξεκίνησε το 2009 με έναυσμα τους πολέμους στη Μέση Ανατολή (Ιράκ, Λίβανος, Γάζα). Το αρχικό σενάριο και τα σχέδια πήραν μορφή στο Παλέρμο όσο ζούσα εκεί, δουλεύαμε μανιωδώς ως τον Μάιο 2010. Αλλά η ταινία ξαφνικά πάγωσε, παρέμεινε ημιτελής και κατέληξε στο συρτάρι μου για την ακόλουθη δεκαετία.
Τον Φεβρουάριο 2020 επέστρεψα στο Παλέρμο για την έκθεση του «Let us stop and weep», μια αφηγηματική, διαδραστική performance. Συναντήθηκα ξανά με τον Andrea και τον Yousif κι αποφασίσαμε να ξαναπιάσουμε το «Claw Machine» από εκεί όπου το είχαμε αφήσει και να ολοκληρώσουμε το έργο ώστε να συμπεριληφθεί ως εναρκτήρια προβολή της performance. Από τον Μάρτιο 2020, μέσα στην πανδημία, καταφέραμε να δουλέψουμε κυρίως online και να δημιουργήσουμε πολλές επιπλέον σκηνές, νέα σχέδια κι ένα πλήρες storyboard. Παράλληλα με τον Yousif επεξεργαστήκαμε το κείμενο για το voice over. Η προσέγγιση της ταινίας ήταν αυτή εντός δοκιμίου τεκμηρίωσης και το αποτέλεσμα είναι μια χειροποίητη ιστορία animation.
Η ταινία ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο 2023 με συμπαραγωγό την ΕΡΤ. Οπως κι άλλα κεφάλαια του «Let us stop and weep», το «Claw Machine» εξελίχθηκε σ' ένα αυτόνομο έργο. Τώρα είναι και ταινία και installation video για την αφηγηματική performance.
Βασίζεται κυρίως σε προσωπικά βιώματα στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο (1975 - 1989) και τους επαναλαμβανόμενους βομβαρδισμούς της περιμέτρου της Βηρυτού όπου μεγάλωσα, που οδήγησαν στη μετανάστευση των γονιών μου. Επίσης περιλαμβάνει στοιχεία από αφηγήσεις και συνεντεύξεις προσφύγων που ήρθαν στην Ελλάδα (2016-17), για να γλιτώσουν από τους εμφυλίους στη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Κι έπεια, σχέδιο στο σχέδιο, γίνεται μια αλληγορία για τη μακρά ιστορία ξεριζωμού στη Μεσόγειο. Ολη αυτή η έρευνα και η προσπάθεια συλλογής ιστοριών γι' αυτό το βίωμα είναι απλώς μια προσπάθεια ν' αποτυπώσουμε την εκκωφαντική σιωπή που τυλίγει μια πόλη και τους ανθρώπους της, τις κραυγές τους που δεν ακούγονται και τον σιωπηλό τρόμο τους, προτού ξεθωριάσουν εκούσια μέσα στους ήχους της φυγής τους και των κυμάτων της θάλασσας.
Οσο για το εάν το σινεμά θα επιβιώσει... όπως έλεγε ο δάσκαλός μου, Claude Baiblé, «Οσο υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να εκφραστούν με το μέσο του κινηματογράφου, θα υπάρχουν και ταινίες.»
Claw Machine | Σκηνοθεσία, Σενάριο: Georges Salameh | Φωτογραφία: Georges Salameh | Animation: Andrea Kantos | Μοντάζ: Alexandros Salameh | Πρωτότυπη Μουσική: Voltnoi Brege | Ηχοληψία: Stefan Konstantinidis, Georges Salameh | Σχεδιασμός Ηχου: Stefan Konstantinidis, Georges Salameh | Καλλιτεχνικός Σχεδιασμός: Στεφανία Ορφανίδοu | Ειδικά Εφέ: Valeria Presta, Ioanna Giakoumatou | Ερμηνευτές: Oliver Omar Salameh | Αφήγηση: Yousif Latif Jaralla | Εταιρεία Παραγωγής: Georges Salameh, ΕΡΤ Α.Ε. | Εταιρεία Παραγωγής: MeMSéA | Συμπαραγωγή: ΕΡΤ Α.Ε.
Δείτε εδώ το τίζερ του «Claw Machine»
The Tornado Outside της Μαρίας Τομάζου
Τι είναι η ταινία Η Αννα μένει σε ένα τέλειο σπίτι, όμως καμιά φορά είναι δύσκολο να κατοικείς στις παρυφές μιας ανεμοδίνης. Οταν τολμά να βγει έξω, αναγκάζεται να αντιμετωπίσει το χάος από το οποίο συνηθίζει να κρύβεται.
Ποια είναι η Μαρία Τομάζου Σκηνοθέτης κινουμένων σχεδίων από την Κύπρο. Με σπουδές στην Εικονογράφηση και στα Κινούμενα Σχέδια, ολοκλήρωσε πρόσφατα το μεταπτυχιακό της στη Σκηνοθεσία Κινουμένων Σχεδίων στην Εθνική Σχολή Κινηματογράφου και Τηλεόρασης του Η.Β. Η Μαρία ειδικεύεται στην τεχνική stop-motion και επιδιώκει να καταγράψει τα συναισθηματικά ταξίδια των χαρακτήρων της. Την ενδιαφέρει η αφήγηση με εικόνες και περιορισμένους διαλόγους. Καταπιάνεται με θέματα όπως το σπίτι, η τελειομανία, η προοπτική, και με ερωτήματα που αφορούν την ίδια τη ζωή και την ύπαρξη.
Επισκεφθείτε εδώ το site της Μαρίας Τομάζου για να δείτε περισσότερα για τη δουλειά της και υλικό από τη διαδικασία δημιουργίας της ταινίας της.
The Tornado Outside | Σκηνοθεσία: Μαρία Τομάζου | Σενάριο: Marius Scholtz | Animation: Μαρία Τομάζου | Φωτογραφία: Nina Oyens | Μοντάζ: Jack Cotter | Πρωτότυπη Μουσική: Ariella Koorlander Ereira | Σχεδιασμός Ηχου: Μάριος Θεμιστοκλέους | Καλλιτεχνικός Σχεδιασμός: Gili Ofri | Ειδικά Εφέ: Baptiste Audouin | Ερμηνευτές: Roision Rankin, Lewis James Goody | Παραγωγός: Solomon Golding | Εταιρεία Παραγωγής: National Film and Television School H.B.
Δείτε εδώ το τρέιλερ του «The Tornado Inside»
Το 46ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας διεξάγεται φέτος από τις 2 μέχρι και τις 10 Σεπτεμβρίου.
