O ρόλος του Film London είναι να ενισχύσει την κινηματογραφική παραγωγή στο Λονδίνο, βοηθώντας τους κινηματογραφιστές να γυρίσουν ταινίες σε αυτό, να αναπτύξει την κινηματογραφική βιομηχανία της πόλης, να επιμορφώσει αλλά και να ενισχύσει νέα ταλέντα μέσα από διάφορα προγράμματα χρηματοδότησης. Ο Εϊντριαν Γούτον βρίσκεται επικεφαλής του, όπως και του British Film Commission, του οργανισμού που έχει στόχο να μεταμορφώσει την Μεγάλη Βρετανία σε μια από τις καλύτερες χώρες για κινηματογραφικά γυρίσματα.
Πριν αναλάβει αυτή τη θέση, ο Γούτον είχε περάσει από μια σειρά σημαντικές θέσεις, όπως διευθυντής του British Film Institute, διευθυντής του Φεστιβάλ του Λονδίνου, ή του National Film Theatre. Είναι επίσης κριτικός κινηματογράφου και θεωρητικός του σινεμά, γράφοντας σε εφημερίδες όπως η Guardian και το sight & Sound, αλλά και curator αφιερωμάτων όπως αυτό στην κινηματογραφική καριέρα του Φρανκ Σινάτρα που οργάνωσε πρόσφατα για το BFI.
Είναι επίσης μαζί με τον Μάικλ Ιτον συν επιμελητής του εκτενούς αφιερώματος στις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές των έργων του Ντίκενς, ως μέρος των εορτασμών για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του συγγραφέα, μέρος του οποίου παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στην ταινιοθήκη της Ελλάδας.
Η κουβέντα μας ξεκίνησε από εκεί, από τη άμεση σύμφωνα με τον Γούτον σχέση του Ντίκενς με το σινεμά. Ο ίδιος λέει ότι ο συγγραφέας αποτελεί ούτε λίγο ούτε πολύ δώρο για οποιονδήποτε θέλει να δοκιμάσει την μεταφορά στο σινεμά ενός από τα έργα του: «Ο Ντίκενς δημιουργούσε τους χαρακτήρες του παίζοντας τους σαν ρόλους μπροστά σε έναν καθρέφτη, βρίσκοντας κυριολεκτικά, τη φωνή του καθενός πριν τους βάλει στο χαρτί. Ετσι κατά κάποιο τρόπο, ήταν γραμμένοι ώστε κάποτε κάποιος να τους υποδυθεί. Ο τρόπος που δομούσε τα έργα του, ενώνοντας μεγαλύτερες ή μικρότερες ιστορίες, διαφορετικές τοποθεσίες, θυμίζει πάνω απ όλα την λογική του κινηματογραφικού μοντάζ. Δεν είναι τυχαίο ότι πρωτοπόροι σκηνοθέτες όπως ο Γκρίφιθς ή ο Αϊζενστάιν μιλούν για την ιδιαίτερη επιρροή του στην κινηματογραφική γλώσσα».
Για τον Γούτον ήταν σημαντικό να κάνει σαφή αυτή τη σύνδεση, αλλά και να καλύψει μέσα από εκεί μια τεράστια κινηματογραφική διαδρομή, καθώς όπως λέει «κοιτάζοντας πίσω, στις μεταφορές των έργων του στην οθόνη, είναι σαν να κοιτάζεις στην ίδια την ιστορία του σινεμά και της τηλεόρασης αφού είναι ο συγγραφέας με τις περισσότερες διασκευές και στα δύο μέσα».
Φτάνοντας όμως από τις μέρες του Ντίκενς μέσα από τις μεταφορές των έργων του στους μαγικούς φανούς και στη συνέχεια στον κινηματογράφο, θελήσαμε να μιλήσουμε για πράγματα πιο σύγχρονα και επείγοντα.
Αν είχατε τη δυνατότητα να δείτε μια διασκευή οποιουδήποτε έργου του Ντίκενς απ οποιονδήποτε σκηνοθέτη του σήμερα, τι συνδυασμό θα επιλέγατε;
Νομίζω είναι ευτύχημα ότι ο Βρετανός σκηνοθέτης Μάικ Νίκολς ετοιμάζει αυτό τον καιρό μια νέα εκδοχή του «Μεγάλες Προσδοκίες», είμαι ενθουσιασμένος με αυτή την προοπτική. Γενικά μιλώντας, θα ήταν υπέροχο αν ένας σκηνοθέτης με σημαντικό εκτόπισμα, καταπιανόταν με ένα από τα λιγότερο κινηματογραφημένα βιβλία του Ντίκενς, για να μας δώσει μια διαφορετική προοπτική. Σκέφτομαι τίτλους όπως το «Barnaby Rudge» ή το «Dombey and Son». Καθώς υπάρχουν λίγες μη αγγλόφωνες εκδοχές των βιβλίων του Ντίκενς τα τελευταία χρόνια (αν και υπήρξε μια εξαιρετική πορτογαλική εκδοχή των «Δύσκολων Καιρών» το 1988), θα ήταν ενδιαφέρον αν όχι απλά ένας Βρετανός ή Αμερικάνος, αλλά ένας σημαντικός σκηνοθέτης από κάποια άλλη χώρα του κόσμου, από μια διαφορετική πολιτιστική οπτική, αναλάμβανε να το κάνει. Θα ήταν υπέροχο αν ο Νουρί Μπιλγκέ Τσειλάν, ή ο Ζακ Οντιάρ, το δοκίμαζε, ή ακόμη αν ο Γουόνγκ Καρ Βάι μας έδινε μια ασιατική εκδοχή κάποιου έργου, ή ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου μετέφερε ένα βιβλίο στο Μεξικό.
Η όρεξή σας για το σινεμά, μοιάζει σχεδόν βουλιμική. Η ρετροσπεκτίβα του Ντίκενς είναι ένα ακόμη παράδειγμα των τόσων διαφορετικών ενασχολήσεων σας με το σινεμά. Τι σας κρατάει ακόμη πεινασμένο μετά από τόσα χρόνια. Και που βρίσκετε τον καιρό να ασχολείστε με όλα όσα κάνετε;
Για μένα, και υποθέτω για όλους τους ανθρώπους που είμαστε αρκετά τυχεροί να δουλεύουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σ αυτό, το σινεμά είναι τόσο η ζωή μου όσο και η δουλειά μου. Το να βλέπω νέους, ενδιαφέροντες, ταλαντούχους ανθρώπους να παρουσιάζουν ταινίες γεμάτες πάθος, όχι μόνο στη χώρα μου αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι κάτι που με κρατά ενθουσιώδη. Το να έχω την ευκαιρία να δουλεύω σε όλα αυτά τα συναρπαστικά πράγματα με τα οποία απασχολούμαστε το Film London και την ίδια στιγμή, να μπορώ να επιμελούμαι κάτι σαν το «Dickens 2012», το οποίο θα δουν άνθρωποι απ' όλο τον κόσμο, είναι κάτι απόλυτα ικανοποιητικό. Ναι, δεν υπάρχουν αρκετές ώρες στην μέρα, αλλά αυτό είναι το μικρότερο από τα προβλήματά μου, εφόσον έχω την ευκαιρία να κάνω όλα αυτά...
Εχετε δουλέψει στο παρελθόν σε πολλές και διαφορετικές θέσεις στον κόσμο του κινηματογράφου. Θα λέγατε ότι η τωρινή σας θέση ως επικεφαλής του Film London είναι κατά κάποιο τρόπο η πιο σημαντική, από την άποψη ότι εκτός των άλλων, βοηθάτε χειροπιαστά ταινίες να γίνουν πραγματικότητα;
Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος μου στο Film London είναι η πιο ενδιαφέρουσα και περίπλοκη θέση που είχα ποτέ στην κινηματογραφική βιομηχανία. Δίνουμε πρακτικές συμβουλές σε κινηματογραφιστές που γυρίζουν στην ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου, οργανώνουμε επαγγελματικές συναντήσεις για την εμπορική εκμετάλλευση των αγγλικών ταινιών, έχουμε μια αγορά παραγωγών για να ενθαρρύνουμε τις επενδύσεις στο σινεμά από ολόκληρο τον κόσμο, έχουμε ένα σχέδιο εκπαίδευσης αλλά και ένα σχήμα παραγωγής, το Microwave, που βοηθάει νεαρούς σκηνοθέτες να γυρίσουν ταινίες για διανομή στις αίθουσες. Ολες οι ταινίες που κάναμε μέχρι τώρα σε αυτό το πρόγραμμα, βρήκαν διανομή και σε λίγες εβδομάδες, θα βγει στις αίθουσες, σε τεράστιο κύκλωμα, μια ακόμη ταινία που έγινε με τη βοήθεια του Microwave, το «Ill Manors» που είναι σκηνοθετημένο από τον σταρ της ραπ μουσικής Πλαν Μπι. Ολα αυτά κάνουν τη δουλεία μου συναρπαστική, σε συνδυασμό με την εξαιρετική ομάδα που έχω στο πλευρό μου. Και φυσικά αν αυτά δεν ήταν αρκετά, έχω την τύχη να μπορώ να δουλεύω και σε πρότζεκτ όπως το Dickens 2012!
Μιλώντας για νέα ταλέντα, πόσο πιο δύσκολο είναι να φέρεις μια ταινία ως τα γυρίσματα σήμερα; Και πόσο εύκολο για έναν νεαρό ταλαντούχο σκηνοθέτη να αναγνωριστεί; Τι θα λέγατε ότι αναζητάτε εσείς σε έναν νέο δημιουργό;
Ποτέ δεν ήταν εύκολο να κάνεις μια ταινία, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, και πάντα το περιβάλλον ήταν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό για έναν νεαρό σκηνοθέτη που δοκίμαζε να καταξιωθεί. Δεν είναι εύκολο να καθιερώσεις έναν καινούριο σκηνοθέτη, ακόμη κι αν έχεις να διαλέξεις ανάμεσα σε εξαιρετικά ταλέντα. Ακριβώς γι αυτό έχουμε εφαρμόσει στο Film London, στο τμήμα παραγωγής μας, μεθόδους που βοηθούν ακριβώς αυτό, την ανάπτυξη νέων ταλέντων, όπως για παράδειγμα το Microwave που σας ανέφερα νωρίτερα, αλλά κι ένα πρόγραμμα για ταινίες μικρού μήκους. Οσο για το τι αναζητάμε, θα έλεγα ότι ψάχνουμε ανθρώπους που έχουν όραμα, ξεκάθαρη ματιά, πειθαρχημένη αφοσίωση, ανθρώπους που να θέλουν να μάθουν να δέχονται συμβουλές, αλλά που να είναι την ίδια στιγμή αρκετά σίγουροι για τον εαυτό τους ώστε να παίρνουν πρωτοβουλίες. Θέλουμε να πιστεύουμε, ειδικά για το πρόγραμμα Microwave, το οποίο αφορά σε παραγωγές μέχρι 120.000 λίρες, ότι οι δημιουργοί θα κάνουν την ταινία τους κι εμείς θα κάνουμε ότι μπορούμε για να τους ενισχύσουμε στο να πετύχουν προσφέροντάς τους κάθε βοήθεια. Τίποτα απ όλα αυτά δεν είναι εύκολο, αλλά πιστεύω με πάθος, πως πρέπει να επενδύσουμε σε καινούρια ταλέντα προκειμένου να διατηρήσουμε μια υγιή κινηματογραφική βιομηχανία, κάτι που μέχρι τώρα έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί πολύ καλά στην περίπτωσή μας.
Μπορείτε να μας ζωγραφίσετε μια εικόνα του μέλλοντος; Τι θα λέγατε ότι επιφυλάσσει, όχι μόνο στον τομέα της παραγωγής αλλά και της διανομής, σε όλο το μήκος της διαδρομής από το γύρισμα μιας ταινίας ως τα μάτια του θεατή;
Το μέλλον είναι πάντα μπερδεμένο και αβέβαιο, αλλά αυτό που είναι σαφές ήδη, είναι πως τα κόστη μιας παραγωγής και οι μέθοδοι διανομής μιας ταινίας, βιώνουν ήδη σεισμικές αλλαγές. Οι άνθρωποι θα καταναλώνουν πολύ σύντομα (στην πραγματικότητα το κάνουν ήδη), ταινίες με διαφορετικούς τρόπους, ασφαλώς και στους κινηματογράφους, αλλά όλο πιο αυξανόμενα στις οθόνες των υπολογιστών τους και στις κινητές συσκευές τους. Σε κάθε περίπτωση, πάντα το περιεχόμενο θα είναι ο βασιλιάς. Την ίδια στιγμή, νομίζω ότι ενώ η παραδοσιακή κινηματογραφική αφήγηση θα συνεχίσει να υφίσταται, άλλοι τρόποι του να πεις μια ιστορία, τρόποι σχετιζόμενοι με την λογική του gaming θα ενισχυθούν επίσης. Ομως αυτό είναι κάτι που δίνει περισσότερες ευκαιρίες σε ταλαντούχους ανθρώπους και οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τις αλλαγές που φέρνει η τεχνολογία, αλλά και τις ευκαιρίες που προσφέρει. Στο τέλος της μέρας, η ουσία δεν έχει να κάνει ούτε με τον προϋπολογισμό, ούτε με το φορμά της ταινίας, αλλά με την δύναμη της φαντασίας, την ένταση της αφήγησης, τους ξεχωριστούς χαρακτήρες. Ο Ντίκενς το ήξερε αυτό στην Βικτωριανή εποχή και η αλήθεια του, εξακολουθεί να είναι σήμερα τόσο ισχυρή όσο ήταν τότε...
Διαβάστε περισσότερα για το Αφιέρωμα της Ταινίοθήκης «Ο Ντίκενς στον Κινηματογράφο» που θα διαρκέσει από τις 29 Μαρτίου έως τις 3 Απριλίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και από 5 έως 8 Απριλίου Θεσσαλονίκη.
Tags: Εϊντριαν Γούτον, Ντίκενς
