Το «Last and First Men», ένα οπτικοακουστικό πρότζεκτ που ξεκίνησε ως ιδέα πίσω στο 2010, ξεκίνησε με αφορμή το βιβλίο «Spomeniks» του Ολλανδού φωτογράφου Γιαν Κέμπενερς για τα μεταπολεμικά μνημεία στην πρώην Γιουγκοσλαβία και το ομότιτλο μυθιστορήμα επιστημονικής φαντασίας που εκδόθηκε το 1930, ένα χρονολόγιο του ηλιακού συστήματος, γραμμένο από τον Ολαφ Στέιπλεντον, πρόδρομο του Στανισλάβ Λεμ.
Ο Γιοχάνσον ταξίδεψε για να φωτογραφήσει τα μνημεία που του είχαν κάνει τόσο εντύπωση και να τα φιλμάρει σε ασπρόμαυρο φιλμ 16mm (με διευθυντή φωτογραφίας τον Στούρλα Μπραντθ Γκρέβλεν του «Rams» και του «Victoria») με σκοπό να ολοκληρώσει ένα multi project που θα ξεκινούσε από μια μουσική παράσταση με ζωντανή μουσική γραμμένη από τον ίδιο - όπως και συνέβη στο Barbican Hall στο Λονδίνο και την Οπερα του Σίδνεϊ στην Αυστραλία.
H ταινία «Οι Πρώτοι και οι Τελευταίοι Ανθρωποι» του Γιόχαν Γιοχάνσον προβάλλεται στο online 61o Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στο τμήμα >>Film Forward. Δείτε το εδώ.
Το αποτέλεσμα είναι περισσότερο από όλα τα παραπάνω μαζί, καθώς έχει λίγη σημασία αν μπορείς να διακρίνεις τις αναφορές των εικόνων και του κειμένου.
Η συνάντηση των απόκοσμων, σχεδόν εξωγήινων μνημείων (καδραρισμένα με τρόπο που δημιουργούν μια εντελώς δική τους γεωμετρία) με τη σουίτα που έγραψε φυσικά ο ίδιος ο Γιόχανσον και το voice over της Τίλντα Σουίντον δεν ολοκληρώνουν μόνο ένα ρέκβιεμ για το τέλος του κόσμου στη μορφή μιας πειραματικής ταινίας, αλλά έναν υποβλητικό, σε στιγμές συγκινητικό και άλλοτε επαναλαμβανόμενο κύκλο ζωής που προσπαθεί να βρει την ευθεία γραμμή ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, τη σιωπή και τις λέξεις, το εδώ και το εκεί, το last και το first.
Μοιάζει αδύνατον να χαθείς μέσα στο «Last and First Men» και να μην νιώσεις σε κάθε του στιγμή την ειρωνία της πρόωρης απώλειας του Γιόχαν Γιοχάνσον (πέθανε το 2018 στο Βερολίνο σε ηλικία 48 ετών από συνδυασμό χρήσης ναρκωτικών και αντιβιοτικών), καθώς το κείμενο που προσωπικά ο ίδιος ηχογράφησε με τη φωνή της Τίλντα Σουίντον προσπαθεί να βρει δίοδο μέσα από το θάνατο για να συναντήσει ξανά τη ζωή και από εκεί να ευαισθητοποιήσει (ακόμη και όχι συνειδητά, αλλά ανατριχιαστικά επίκαιρα) προς μια νέα οικολογική, πιο ανθρώπινη, ίσως πιο κοντά στη γη και λιγότερο προς τον ουρανό ανθρώπινη ζωή.
Σαν μια παρακαταθήκη που ο ίδιος είχε ήδη οραματιστεί πίσω στο 2017, όταν προσπαθούσε με κάθε τρόπο να υπογραμμίσει τη σημασία του πρότζεκτ: «Νομίζω πως το "Last and First Men" είναι το είδος του έργου που θα ζει μέσα από πολλές διαφορετικές μετενσαρκώσεις. Ισως είναι πολύ να ζητήσεις από τους θεατές να καθίσουν για 70 λεπτά και να βλέπουν τσιμέντα και να ακούν για το τέλος της ανθρωπότητας, αλλά ευτυχώς με όλα αυτά τα στοιχεία φτιάξαμε κάτι που είναι όμορφο και σημαντικό. Κάτι σαν ένα ρέκβιεμ».
Κοιτάξτε λίγο τι (δεν) συμβαίνει γύρω σας για να αντιληφθείτε λίγο περισσότερο τη σημασία ενός προφητικού έργου που μόλις τώρα αποκτά τις διαστάσεις που του αρμόζουν
Διαβάστε εδώ όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στο ειδικό τμήμα του Flix που ανανεώνεται συνεχώς
