Είναι πάντα παρήγορο να βλέπεις ανθρώπους με όρεξη, φιλοδοξίες, μια (σαρωτική) διάθεση πως μπορούν να αλλάξουν τα πάντα και να κουράζονται γι' αυτό - ειδικά σε μια εποχή που το ελληνικό σινεμά συνεχίζει να δείχνει τα δόντια του παγκοσμίως ως το σημαντικότερο εξαγώγιμο πολιτιστικό προϊόν μιας χώρας που πάσχει (και) από εξαγωγές.
Οχι δεν αναφερόμαστε εν προκειμένω στον Αριστείδη Μπαλτά, Υπουργό Πολιτισμού και (αφού έτσι το' φερε η ζωή) Αθλητισμού, ο οποίος βρέθηκε μάλλον καταχρηστικά στη συνέντευξη Τύπου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου γιατί έτσι έπρεπε να κάνει, αλλά στο Διοικητικό Συμβούλιο και τη Γενική Διευθύντρια του οργανισμού που για πρώτη φορά συστήθηκαν στους δημοσιογράφους, ανακοινώντας τα πεπραγμένα τους μέχρι και σήμερα, τις πρώτες χρηματοδοτήσεις της νέας σύνθεσης και τους σκοπούς τους για το μέλλον του πολύπαθου Κέντρου.
Οι λέξεις που ακούστηκαν πιο πολύ στη δίωρη συνέντευξη Τύπου (όπως ορίζει άτυπα ένας παλιός κανόνας που θέλει τις ενημερώσεις του Κέντρου μακροσκελείς) ήταν το «νοικοκύρεμα», η «συγκέντρωση εξουσίας», η λέξη «ορθολογισμός» (σε διάφορες κλίσεις και παραλλαγές), τα «τρωκτικά» (θα καταλάβετε) και τα «θα» που αναπόφευκτα βρίσκονται πάντα στο τραπέζι μιας τέτοιας κουβέντας, αφού ζούμε σε αβέβαιες εποχές, κανείς δεν ξέρει τι θα ξημερώσει και επίσης όλοι βρισκόμαστε στην ίδια αίθουσα θεωρώντας προκαταβολικά πως ενδιαφερόμαστε για το ελληνικό σινεμά.
Στην πραγματικότητα δεν ακούσαμε τίποτα νεότερο απ' όλες τις προηγούμενες συνεντεύξεις Τύπου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου - να για παράδειγμα η πιο πρόσφατη τον Ιούνιο του 2015, ένα χρόνο πριν, παρουσία του τότε Υπουργού Νίκου Ξυδάκη - εκτός από μια έμφαση στη διοικητική αναδιοργάνωση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, στη διαφάνεια και σε άλλα που θα έπρεπε να είναι προφανή (το ότι δεν είναι δεν τα κάνει να φαίνονται κάτι το ιδιαίτερο).
Κρατάμε την όρεξη του νέου Διοικητικού Συμβουλίου που πηγαίνει κατά γράμμα και σύμφωνα με το νόμο για να υλοποιήσει τους (ξεχασμένους) σκοπούς του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, αφήνουμε στην άκρη τα μεγάλα λόγια και τις υποσχέσεις που δεν θα γίνουν πραγματικότητα (και έχουμε βαρεθεί πραγματικά να ακούμε ξανά και ξανά) και ελπίζουμε πίσω από την εμμονή στον τύπο να κρύβεται και ουσία.
Ακολουθούν τα δέκα σημαντικότερα σημεία που αξίζει να απομονώσει κανείς από τη συνέντευξη Τύπου που έγινε στα γραφεία της ΕΣΗΕΑ, όχι παρουσία ιδιαίτερα πολλών δημοσιογράφων, αλλά παρουσία του Αριστείδη Μπαλτά (ο οποίος έφυγε μετά την εισηγησή του, δηλώνοντας προκαταβολικά πως αυτό δεν έχει να κάνει με αποδοκιμασία κανενός επόμενου ομιλητή, αλλά σε ανειλημμένες υποχρεώσεις) και της Γενικής Διευθύντριας Ηλέκτρας Βενάκη, του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου Ιωάννη Λεοντάρη και των μελών, Ελισάβετ Χρονοπούλου, Τίμωνα Κουλμάση και Δημήτρη Παπαϊωάννου - ενώ απουσίαζαν οι Αντιπρόεδρος, Κωνσταντίνος Τερζής, το μέλος Αθανάσιος Σκρουμπέλος και το μέλος επίσης, Γιαν Ρόφεκαμπ.
1. Η συνολική χρηματοδότηση του ΕΚΚ για το 2016 είναι περίπου 6.800.000. Αυτό προκύπτει από τα εξής 1.600.000 που είναι το τακτικό κονδύλι στον ετήσιο προϋπολογισμό, 2 εκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν ως ισοδύναμο για το χρηματοδοτικό κενό από τον ανταποδοτικό για την ελληνική παραγωγή φόρο που καταργήθηκε από τα εισιτήρια με το τρίτο μνημόνιο, 2 εκατομμύρια που δόθηκαν bonus για τις συσσωρευμένες αιτήσεις εγκρίσεων ταινιών και 1 εκατομμύριο που δόθηκε από το ταμείο Δημόσιων Επενδύσεων στο Κέντρο για υποδομές, κτιριακή υποστήριξη, ψηφιοποιήση και άλλα λειτουργικά έξοδα. Το καλό είναι πως τα χρήματα είναι αρκετά, στα ίδια επίπεδα και παραπάνω από άλλες περιόδους. Το κακό είναι ότι έρχονται να ικανοποιήσουν συσσωρευμένες αιτήσεις εγκρίσεων σχεδίων ταινιών και πως κανένα από αυτά τα ποσά δεν είναι εξασφαλισμένο πως θα καταλήξει στο Κέντρο και του χρόνου. Το 1 εκατομμύριο είναι κατ' αποκοπή μόνο για φέτος. Τα 2 εκατομμύρια - ισοδύναμο για τον καταργημένο φόρο δεν είναι μόνιμα, οπότε θα κρίνονται κατ' αποκοπή. Τα άλλα 2 εκατομμύρια δόθηκαν φέτος επειδή υπήρχαν. Του χρόνου;
2. Το πιο διάσημο ποσοστό του ελληνικού σινεμά, το 1.5%, θα γίνει επιτέλους απαιτητό. Ο Υπουργός και το Κέντρο δήλωσαν πως έχουν κινηθεί νομικές διαδικασίες ώστε να επιδικαστεί το 1.5%, που είναι το ποσοστό που οφείλουν να αποδίδουν τα τηλεοπτικά κανάλια στην ελληνική παραγωγή. Σε καίρια ερώτηση πως θα ζητηθεί ένα ποσό που κανείς δεν ξέρει πόσο μπορεί να είναι από κανάλια που πτωχεύουν, κανάλια που θα κλείσουν, κανάλια που χρωστάνε εκατομμύρια εκατομμυρίων σε τράπεζες, ιδιώτες και προμηθευτές. Ο Υπουργός ήταν σαφής: η συζήτηση για τις τηλεοπτικές άδειες και η συζήτηση για το 1.5% είναι δύο άσχετες μεταξύ τους συζητήσεις. Τον ενημερώνουμε πως δεν είναι. Αν τα προηγούμενα χρόνια το 1.5% δεν πήγαινε ποτέ στην παραγωγή λόγω παρανομίας των καναλιών, τώρα δεν θα πάει για ένα πολύ σοβαρότερο λόγο, λόγω πρακτικής αδυναμίας.
3. Το Film Commission είναι εδώ, (όχι και τόσο) ενωμένο, δυνατό Πρέπει να είναι η δέκατη (για να μην μας πουν και υπερβολικούς) φορά, τουλάχιστον μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια, που γίνεται επίσημη ανακοίνωση πως το Film Commission ξεκινάει και θα είναι έτοιμο να ανταγωνιστεί τις Δαλματικές Ακτές προσελκύοντας ξένες παραγωγές στην Ελλάδα. Ο Υπουργός έδειξε αισιόδοξος, μίλησε και για κίνητρα και φορολογικές απαλλαγές, λίγο αργότερα ο Ιωάννης Λεοντάρης είπε πως δεν μπορούν να υπάρξουν φορολογικές απαλλαγές λόγω μνημονίου, παρά μόνο μια μείωση του ΦΠΑ. Ο «Jason Bourne» δεν θα ξανάρθει στην Ελλάδα, αυτό είναι σίγουρο, αν και θα συνεχίζονται να γυρίζονται ξένες ταινίες στη χώρα - χωρίς όμως διαδικασία βαριάς βιομηχανίας.
4. Καλό νέο #1: Το Ταμείο Ελληνογαλλικών Συμπαραγωγών θα συνεχίσει για ακόμη τρία χρόνια Μπορεί η γαλλική πλευρά να έκοψε περίπου στο μισό το δικό της μερίδιο, η Ελλάδα όμως κρατάει άθικτο το ποσό που διαθέτει για τις συμπαραγωγές ανάμεσα στο Ελληνικό και Γαλλικό Κέντρο Κινηματογράφου, ενώ αναζητά παρόμοιες συμμαχίες και με άλλες χώρες - αναφέρθηκαν η Γεωργία και το Μαρόκο.
5. Πώς ακριβώς γράφεται η λέξη «νοικοκύρεμα»; Ο Ιωάννης Λεοντάρης μίλησε αναλυτικά (το δήλωσε άλλωστε και ο ίδιος, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων) για την «καμμένη γη» (δεν θέλει να την πει έτσι, αλλά κάπως έτσι ήταν, λέει) που βρήκε το νέο Διοικητικό Συμβούλιο όταν ανέλαβε τον Ιανούαριο του 2016. Μίλησε για πολλά. Για μια ιδιωτική ασφάλιση που έπαιρναν κάποιοι εργαζόμενοι του ΕΚΚ και η οποία ήταν παράνομη ήδη από το 2012 (λίγο μετά στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου έγινε αντιληπτό πως ο νόμος που την έκανε παράνομη ήταν του Αυγούστου 2015), για μια ελεγχτή από το λογιστήριο του κράτους που δεν είχε «εύκολη» πρόσβαση στο Κέντρο με την προηγούμενη διοίκηση, για εργατοώρες που πάνε χαμένες από τους υπαλλήλους του Κέντρου, για μη οργάνωση των εργασιών και πολλά άλλα ευθέως στραμμένα προς τις προηγούμενες διοικήσεις του ΕΚΚ. Ειδικώς δήλωσε πως αναρωτιέται πως ακριβώς λειτουργούσε το Κέντρο στην κατάσταση που ήταν και πως με τον ερχομό του το νέο Διοικητικό Συμβούλιο έκανε τις απαραίτητες κινήσεις για οικονομικούς ελέγχους, διοικητική αναδιοργάνωση, εκτέλεση όλων των εκρεμμοτήτων της προηγούμενης διοίκησης, προκήρυξη του διαγωνισμού για τον Γενικό Διευθυντή, συνάντηση με τους φορείς για να αφουγκραστεί την κοινότητα και έτσι να φτιάξει έναν εσωτερικό κανονισμό που θα βοηθάει την επικοινωνία ανάμεσα στο Κέντρο και τους ανθρώπους του σινεμά... Το γενικό κλίμα ήταν πως πλέον το Κέντρο λειτουργεί με κανόνες διαφάνειας, αποστέλλει μηνιαία οικονομικά στοιχεία των εργασιών του στο Υπουργείο και έχει ήδη δρομολογήσει την προκήρυξη για τους τέσσερις ακόμη Γενικούς Διευθυντές που ορίζει ο νόμος Γερουλάνου, οι οποίοι θα βοηθήσουν και αυτοί στη στελέχωση του Κέντρου με τέτοιο τρόπο ώστε όλοι να ελέγχονται από όλους.
6. Μετακόμιση λόγω τρωκτικών. Πολλή συζήτηση έγινε για τη μετακόμιση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου από την τωρινή του έδρα στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου, σε νέο κτίριο πίσω από το Γηροκομείο Αθηνών στους Αμπελόκηπους. Το Σιοικητικό Συμβούλιο ανέφερε το θέμα του κόστους: από τις 11.000 ευρώ σε περίπου 850 τ.μ. που ήταν το ενοίκιο στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου, τώρα το ΕΚΚ θα πληρώνει μόλις 4.000 και θα έχει στη διάθεσή του παραπάνω από 2000 τ.μ. Γύρω από τη μετακόμιση συζητήθηκε αρχικά το θέμα της παρατυπίας που μπορεί να έκανε το Διοικητικό Συμβούλιο καπαρώνοντας το νέο κτίριο πριν προκηρύξει δημόσιο διαγωνισμό για νέα έδρα. Το Σιοικητικό Συμβούλιο δήλωσε ρητά πως δεν είχε καμία υποχρέωση για δημόσιο διαγωνισμό, όλα έγιναν νομότυπα, ό,τι λέγεται εναντίον τους στο συγκεκριμένο θέμα είναι «λάσπη». Ενα άλλο θέμα που σχετίζεται με τη μετακόμιση είναι η σοβαρή κατηγορία πως από την Ανοιξη του 2014 υπήρχε στο Κέντρο έκθεση ότι η αποθήκη του ΕΚΚ όπου φυλάσσονται υλικά ταινιών (έντυπα και κόπιες) βρίσκεται στο έλεος υγρασίας και τρωκτικών. Ας ψαχτούμε ποιος ήξερε για την εν λόγω έκθεση, πόσο σοβαρά ήταν τα πράγματα, γιατί κάποιος δεν φώναξε κάποιον να κάνει μυοκτονία - το παρόν ΔΣ ωστόσο θεώρησε πως πρέπει να φύγουν και γι' αυτό το λόγο από τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και σε ερώτησή μας απάντησαν ρητά πως στο νέο κτίριο έχουν φροντίσει να μην υπάρχει ούτε υγρασία ούτε τρωκτικά.
7. Εκπαιδευτικός χαρακτήρας του Κέντρου, έρευνα, υποτροφίες. Υπεύθυνη για αυτόν τον τομέα, η Ελισάβετ Χρονοπούλου παρουσίασε ένα δελεαστικό πακέτο οργάνωσης για να λειτουργήσει επιτέλους ουσιαστικά ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του ΕΚΚ. Μίλησε για αρχειοθέτηση της ιστορίας του ελληνικού σινεμά, δυνατότητα σπουδαστών να δουν οποιαδήποτε ταινία χρειάζονται για την έρευνα ή τις σπουδές τους μέσα σε αίθουσα του ΕΚΚ που θα γίνει στο νέο κτίριο, για το θεσμό των υποτροφιών προς τους νέους δημιουργούς, για σειρά σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα αναπληρώσουν το κενό της κινηματογραφικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Να πούμε ότι δεν τα έχουμε ξανακούσει (σε κάθε νέο Διοικητικό Συμβούλιο αναφέρεται η μελέτη για την εκπαιδευτική λειτουργία του ΕΚΚ). Δεν το λέμε, λοιπόν, αλλά ευχόμαστε να γίνει επιτέλους μια αρχή.
8. Ηλέκτρα Βενάκη: Με λέξη κλειδί την εξωστρέφεια. Η νέα Γενική Διευθύντρια, διορισμένη επίσημα μόνο εδώ και ένα μήνα, μίλησε για τη δική της φιλοσοφία σε σχέση με τη θέση στην οποία βρίσκεται. Την ενδιαφέρει η εξωστρέφεια στα πάντα: στον τρόπο που λειτουργεί εσωτερικά το Κέντρο, στον τρόπο με τον οποίο φτάνουν δεδομένα από την ελληνική κινηματογραφία στο εξωτερικό, στον τρόπο με τον οποίο συνομιλεί το Κέντρο με τους ανθρώπους του σινεμά, στον τρόπο με τον οποίο θα γίνονται πια όλα για να μην υπάρχουν σκιές στη λήψη αποφάσεων. Κατά, και αυτή, της συγκέντρωσης εξουσίας σε ένα άτομο, μπέρδεψε, όταν ρωτήθηκε σχετικά, κάπως το πόσο δεσμευτική είναι η επιτροπή ανάγνωσης/γνωμοδότησης των σεναρίων και των σχεδίων ταινιών, δηλώνοντας πως η τελική ευθύνη είναι δική της αλλά οι διαφωνίες ανάμεσα σε αυτήν και την επιτροπή λύνονται με συζήτηση και στο τέλος κάποια από τις δύο πλευρές πείθει την άλλη και άρα δεν θα υπάρχουν διαφωνίες. Το Διοικητικό Συμβούλιο έλυσε εδώ και το ζήτημα του τι ορίζει ο νόμος αφού δεν δίνει ποσοστά στην επιτροπή ή στο Γενικό Διευθυντή και άρα κανενός η γνώμη δεν βαραίνει και όλων είναι βαρυσήμαντη. Δεν συμφωνούμε πως η συγκέντρωση της ευθύνης πολλών πραγμάτων σε έναν άνθρωπο είναι επικίνδυνη, αλλά ξέρουμε πως η μοιρασιά σε περισσότερους ανθρώπους ισοδυναμεί πολλές φορές με αποποίηση ευθυνών. Δημιουργεί πιο σίγουρο κλίμα ένας Διευθυντής, ένας Υπουργός, ένας (γι' αυτό ακριβώς) υψηλά ιστάμενος που έχει το βάρος της μεγάλης ευθύνης.
9. Καλό νέο #2 Ο Αλέξης Γρίβας παραμένει ο εντεταλμένος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου στο Eurimages. Σύσσωμο το Διοικητικό Συμβούλιο εξήρε τις ικανότητες του Αλέξη Γρίβα, ο Ιωάννης Λεοντάρης δήλωσε ότι θα συζητήσουν μαζί του για την επιθυμία του ή όχι να μείνει στη θέση αυτή που υπηρετεί με επιτυχία. Δεν έγινε απολύτως κατανοητό αν συνδέεται η αποπομπή του από τη θέση του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου με τη διατήρηση ή μη της θέσης του στο Eurimages. Φανταζόμαστε πως ο χρόνος θα δείξει.
10. Επίλογος Ο απόηχος της συνέντευξης Τύπου του ΕΚΚ δυναμώνει καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές...
Διαβάστε και δείτε ακόμη:
- Οι πρώτες εγκρίσεις του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου υπό τη γενική διεύθυνση της Ηλέκτρας Βενάκη
- Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου ξεκινάει τη διαδικασία χρηματοδότησης νέων σχεδίων ταινιών
- (Για ακόμη μια φορά) το Υπουργείο Πολιτισμού στηρίζει την κινηματογραφική τέχνη
- Μετά από τέσσερα χρόνια απουσίας, η ΕΡΤ στηρίζει ξανά έμπρακτα το ελληνικό σινεμά
- Η Ηλέκτρα Βενάκη είναι η νέα Γενική Διεύθυντρια του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου
- Οταν το ελληνικό σινεμά αποφάσισε ότι δεν είναι είδος υπό εξαφάνιση
