Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι εξήγησε, όταν το «The Wind Rises» έκανε την επίσημη πρεμιέρα του στο φετινό Φεστιβάλ Βενετίας, ότι αυτή θα είναι η τελευταία του ταινία. Κι έμοιασε αποφασισμένος ν’ αποχωρήσει αφήνοντας την πιο ωραία επίγευση στη φιλμογραφία του (διαβάστε τη γνώμη του Flix εδώ), μια και η ταινία μαζεύει σωρηδόν βραβεία από τα σωματεία και τις ενώσεις των κριτικών – διαβάστε εδώ περισσότερες λεπτομέρειες στις λίστες βραβείων που έχουν δοθεί ως τώρα. Ωστόσο, δημοσιογράφοι στην Κορέα αλλά και στην Ιαπωνία κατέκριναν τον Μιγιαζάκι για τις πολιτικές απόψεις που αναπτύσσει στην ταινία και μόλις χθες, η αντίρρηση εκφράστηκε και στην απονομή των βραβείων της Ενωσης Κριτικών της Βοστόνης, όπου η Ινκου Κανγκ, κριτικός της Village Voice, διάβασε στους μαζεμένους δημοσιογράφους μια δήλωση, πριν την ψηφοφορία για την Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων. Σας την παραθέτουμε αυτούσια:
Ο Ιαπωνικός Αυτοκρατορικός Στρατός σκότωσε 30 εκατομμύρια ανθρώπους – γεγονός το οποίο η ταινία οριακά υπαινίσσεται.
Όπως ίσως γνωρίζετε, τα στυγερά του εγκλήματα στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, που περιλαμβάνουν οργανωμένους μαζικούς βιασμούς, καταναγκαστικά έργα και ιατρικά πειράματα σε ανθρώπους που ήταν ολοζώντανοι και είχαν τις αισθήσεις τους, δε διδάσκονται στους μαθητές, ούτε αναφέρονται στα σχολικά βιβλία.
Μετά από δεκαετίες άρνησης του ότι η Ιαπωνία εξανάγκασε δεκάδες χιλιάδων γυναικών από την Κορέα και την Κίνα στην πορνεία, ένας Ιάπωνας πρωθυπουργός επιτέλους αναγνώρισε τη δράση της χώρας του στον πόλεμο. Ολοι οι υπόλοιποι πρωθυπουργοί από τότε προσπάθησαν ν’ ανατρέψουν αυτήν την απολογία, μειώνοντας τη βαρύτητα ή και αρνούμενοι εντελώς αυτά τα εγκλήματα πολέμου.
Η ταινία του Χαγιάο Μιγιαζάκι αποτελεί η ίδια μια εφαρμογή της μεταπολεμικής αντίληψης της Ιαπωνίας για την ιστορία της, που αποτελείται από την αναγνώριση της φρίκης του πολέμου και μια επίμονη άρνηση του ρόλου που έπαιξε η χώρα σ’ αυτή τη φρίκη.
Η ταινία επίσης ορίζει Ευρωπαϊκές κι Αμερικανικές δυνάμεις, αόριστα, ως αντίπαλους της Ιαπωνίας, ενώ στην πραγματικότητα τα αεροπλάνα όπου αναφέρεται το φιλμ χρησιμοποιούνταν για να «κατευνάσουν» την αποικία της Ιαπωνίας στην Κορέα και να εισβάλλουν στην Κίνα, τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ και πολλές ακόμα χώρες, συμπεριλαμβανόμενης, φυσικά, της Αμερικής.
Για μένα, το γεγονός ότι η ταινία ωραιοποιεί την πραγματική χρήση αυτών των αεροπλάνων – και ουδέποτε αναφέρει ότι αυτά τα αεροπλάνα κατασκευάστηκαν από Κινέζους και Κορεάτες εργάτες-σκλάβους – είναι ηθικά ειδεχθές. Η ομορφιά της ταινίας του Μιγιαζάκι, κατά την άποψή μου, υπερκαλύπτεται από την ηθική της ευθύνη.
Καθώς η πορεία της ταινίας του Χαγιάο Μιγιαζάκι προς τα μεγάλα φετινά βραβεία βρίσκεται σε άνοδο, γίνεται προφανές ότι οι πολιτικές αντιδράσεις απέναντί της θα γίνουν και πιο δυνατές και περιμένουμε να δούμε εάν ο Ιάπωνας σκηνοθέτης θα απαντήσει.
