Πώς να μιλήσεις στα παιδιά για μια τέχνη που αιχμαλωτίζει το βλέμμα τους και τα συντροφεύει από νηπιακή ηλικία; Πώς μπορείς να τα μάθεις βασικές έννοιες με τρόπο που να ταιριάζει στην ηλικία και τις προσλαμβάνουσές τους; Πώς μπορούν να γνωρίσουν τον κινηματογράφο μέσα από ένα παραμύθι;
Να μερικές θεμελιώδεις ερωτήσεις πάνω στο διαχρονικό δίδυμο «παιδιά» και «σινεμά» που φιλοδοξεί να απαντήσει το «Παίζουμε Κινηματογράφο», ένα «παραμύθι για παιδιά», από τα ελάχιστα στην Ελλάδα που αφορούν στον κινηματογράφο, με την επιμέλεια της δραστήρια εκπαιδευτικής κινηματογραφικής εταιρείας Cinemathesis, σε κείμενο της Γιάννας Δεληγιάννη και εικονογράφηση και σχεδιασμό Σάκη Στριτσίδη.
Το Flix μίλησε με τους δημιουργούς του «Παίζουμε Κινηματογράφο;», προσπαθώντας να ανιχνεύσει τι ενέπνευσε τη δημιουργία του, τις φιλοδοξίες τους, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα θα μάθει επιτέλους να δημιουργεί κινηματογραφικό κοινό εξ απαλών ονύχων.
Η Γιάννα Δεληγιάννη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Κινηματογράφο στη Σχολή Κινηματογράφου και Τηλεόρασης Ευγενίας Χατζίκου όπου απέκτησε Κρατικό Δίπλωμα Σκηνοθεσίας. Είναι ιδρύτρια και πρόεδρος της Cinemathesis, μιας εταιρείας που προωθεί την ένταξη του κινηματογράφου στον πυρήνα της εκπαίδευσης. Διοργανώνει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και νέους, με άξονα τον κινηματογράφο, κινηματογραφικές λέσχες με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, αφηγήσεις και δράσεις εκπαιδευτικού δράματος, πολυθεματικά εργαστήρια με ερέθισμα τις καλές τέχνες, μαθητικές ταινίες μικρού μήκους, όλα σε συνεργασία με σχολεία, σχολές, δήμους, μουσεία, εκδοτικούς οίκους, βιβλιοθήκες, χώρους καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, κέντρα πολιτισμού και δημιουργικής απασχόλησης, φεστιβάλ, ιδρύματα, ιδιώτες και άλλους φορείς και οργανισμούς. Aπό τo 2019 σχεδιάζει και υλοποιεί κινηματογραφικά εργαστήρια για παιδιά σε μικρά μονοθέσια και ολιγοθέσια σχολεία νησιών της άγονης γραμμής, αλλά και όπου υπάρχουν παιδιά με τα οποία μοιράζεται όνειρα ζωής και την αγάπη της για την τέχνη του κινηματογράφου. Εχει ασχοληθεί με τον κινηματογράφο, το θέατρο, τη φωτογραφία και την εκπαίδευση. Το «Παίζουμε Κινηματογράφο;» είναι το πρώτο της βιβλίο.
Τι είναι το «Παίζουμε Κινηματογράφο;»;
Το «Παίζουμε Κινηματογράφο» είναι ένα βιβλίο για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά και για όσους αισθάνονται ανήσυχα παιδιά ανεξαρτήτου ηλικίας. Γεννήθηκε από και με την αγάπη των παιδιών που ζουν, χαίρονται, αγωνιούν, κλαίνε, γελάνε, βαριούνται, ρωτούν, αμφισβητούν, δημιουργούν, παίζουν σε κάθε τόπο. Είναι ένα βιβλίο που έγραψα γυρίζοντας από ένα ταξίδι και μιλάει για ένα «ταξίδι» στην παιδική ηλικία, στη μνήμη, σε εικόνες, αναφορές, συνειρμούς, όνειρα που μας μεγάλωσαν και συνεχίζουν να μεγαλώνουν γενιές…
Ποια είναι η φιλοδοξία του;
Φιλοδοξία του είναι να γίνει άλλη μια δίοδος επικοινωνίας ανάμεσα σε ανθρώπους με αφετηρία τα όσα έχει ο καθένας και καθεμία από εμάς μέσα του/της και αν θέλει να τα μοιραστεί. Ανοίγει πιστεύω ένα ευρύ πεδίο «ανάγνωσης» χωρίς να αυτολογοκρίνεται και χωρίς να λογοκρίνει και δίνει απόλυτη ελευθερία εμπλοκής και με το κείμενο και με την εικόνα. Και φυσικά φιλοδοξία του είναι να αγαπηθεί από ένα ευρύ κοινό, αλλά και να συνομιλήσει και με ένα «απαιτητικό» κοινό που γοητεύεται με την έβδομη τέχνη και που ίσως αναζητούσε και δεν έβρισκε κάποιο αντίστοιχο βιβλίο για τα παιδιά και τον κινηματογράφο.Όπως άλλωστε αναζητούσα κι εγώ και ως κινηματογραφίστρια, αλλά και ως μητέρα, θεία, νονά, φίλη.
Πάντα θα υπάρχει ένα κοινό που θα αναζητά να εκφραστεί και να αντιδράσει και να επαναστατήσει και να δημιουργήσει μέσα από τον χώρο της τέχνης και ειδικότερα μέσα από τον κινηματογράφο και τις προεκτάσεις του, που είναι ένα τόσο οικείο και σύγχρονο σχετικά μέσον.» - Γιάννα Δεληγιάννη
Πώς εντάσσεται μέσα στις δράσεις του Cinemathesis;
Το βιβλίο γεννήθηκε μέσα από τη Cinemathesis, άρα όχι απλά εντάσσεται στις δράσεις της, αλλά της ανήκει ολοκληρωτικά και γι’ αυτό έγινε η συνειδητή επιλογή να εκδοθεί τελικά από την ίδια τη Cinemathesis. Πολλά από τα στοιχεία του βιβλίου δημιουργήθηκαν μέσα από το βίωμα με παιδιά που ζουν σε όλη την Ελλάδα, με παιδιά που επισκεφθήκαμε με τα κινηματογραφικά μας προγράμματα και που παίξαμε μαζί τους με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους και οπτικοακουστικά μέσα, Φτιάξαμε μαζί τους σκηνικά, χαρακτήρες, γράψαμε γράμματα, ποιήματα, σχέδια σεναρίων και storyboards και στήσαμε μαζί τους υπερρεαλιστικούς κόσμους. Η «συνέχεια» της ζωής του βιβλίου έρχεται με τις διαδραστικές βιβλιοαφηγήσεις που το συνοδεύουν και που ελπίζουμε να συνεχίσουν να το συνοδεύουν και να το εμπλουτίζουν διαχρονικά.
Μέσα από την εμπειρία σας, πώς τελικά θα μπορέσει να γεννηθεί μια υγιής γενιά θεατών, πράγμα από το οποίο πάσχει η χώρα μας;
Προσωπικά έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στη νέα γενιά και στη νεότητα γενικά. Η ορμή, η διάθεση, τα όνειρα των νέων βρίσκουν πάντα έναν δρόμο με τα καλά του και με τα κακά του, με τα λάθη του και με τα σωστά του. Πάντα θα υπάρχει ένα κοινό που θα αναζητά να εκφραστεί και να αντιδράσει και να επαναστατήσει και να δημιουργήσει μέσα από τον χώρο της τέχνης και ειδικότερα μέσα από τον κινηματογράφο και τις προεκτάσεις του, που είναι ένα τόσο οικείο και σύγχρονο σχετικά μέσον. Αρκεί και εμείς οι μεγαλύτεροι να τολμάμε και να προσπαθούμε να «εκπαιδεύουμε» (και το βάζω επί τούτου σε εισαγωγικά) και να ανοίγουμε πόρτες, μονοπάτια και πεδία σε παιδιά και νέους και να τους αφήνουμε ελεύθερους να μιλήσουν, να ακουστούν και κυρίως να σεβόμαστε τους τρόπους και τις απόψεις τους.
O Σάκης Στριτσίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι Αrt Director, Designer και Illustrator. Εργάζεται στον χώρο του πολιτισμού από το 1999 και διατηρεί το δικό του Design Studio (Front) από το 2004. Συνεργάζεται με ανεξάρτητους δημιουργούς, ομάδες και οργανισμούς στον τομέα του πολιτισμού και ειδικεύεται στον σχεδιασμό εκδόσεων και οπτικής ταυτότητας. Εχει συνεργαστεί με πολυάριθμους πολιτιστικούς οργανισμούς, έχει διακριθεί για τη δουλειά του, έχει πάρει μέρος σε συζητήσεις για το design και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Τι σε γοήτευσε στο «Παίζουμε Κινηματογράφο»;
Η πολύ προσωπική, αλλά ταυτόχρονα απλή, σχεδόν δωρική, γραφή. Ο τρόπος με τον οποίο μια αρκετά προσωπική ιστορία γίνεται μια ιστορία που με κάποιον μαγικό τρόπο τελικά σε αφορά και εσένα τον ίδιο.
Πώς το προσέγγισες από την πλευρά της εικονογράφησης;
Ο στόχος της εικονογράφησης είναι να αναδείξει το κείμενο και να εμπλουτίσει περισσότερο, ακόμα και να διευρύνει αν είναι δυνατόν, την εμπειρία της ανάγνωσης. Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο, ένα σύμπαν ονειρικό, στο οποίο πολλές μικρές σκηνές, μονταριστήκαν σε μια μεγάλη σύνθεση, μια μεγαλύτερη εικόνα, σαν σε ψηφιδωτό. Οι πυκνές αναφορές, τόσο σε εικαστικά ρεύματα, τάσεις και έργα, όσο και στον κινηματογράφο, ήταν στα ζητούμενα εξαρχής. Μέσα από την τεχνική του κολάζ, με την οποία έτσι κι αλλιώς «παίζει κινηματογράφο» πολύ συχνά στις δράσεις της και η CINEMATHESIS, οι συνθέσεις τολμούν μια απόπειρα να δημιουργήσουν μια ονειρική ατμόσφαιρα και ένα μαγικό οπτικό σύνολο «ανοιχτό» σε ερμηνείες. Σαν να βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα (έτσι κι αλλιώς και οι ταινίες, όνειρα που γίνονται πραγματικότητα δεν είναι, με έναν τρόπο;) ο αναγνώστης στην ουσία προσκαλείται να συμμετάσχει δημιουργικά στην ανάγνωση και να δώσει την δικιά του προσωπική ερμηνεία σε αυτό που βλέπει και να εμπλακεί συναισθηματικά σε αυτό το «παιχνίδι». Προσπαθήσαμε να λειτουργήσουμε συμπεριληπτικά, τόσο κατά την δημιουργική διαδικασία με τις πολλές αναφορές και τα στοιχεία (ακόμα κι ένα χαϊκού προστέθηκε την τελευταία στιγμή), αλλά και δίνοντας τον χώρο στον μικρό (αλλά και μεγάλο) αναγνώστη να μπει και αυτός δημιουργικά στο «παιχνίδι», να το «ζήσει» και να το ευχαριστηθεί αν είναι δυνατόν…
Τα παιδιά δεν μπορείς να τα ξεγελάσεις εύκολα, σε «διαβάζουν», έχουν αυτή την καθαρή διαπεραστική μάτια που μπορεί εύκολα να διακρίνει το ψέμα και την υποκρισία. Εχουν πολύ καλή «μύτη» γενικώς! Επίσης είναι πολύ πιο «ανοιχτά» στο αναπάντεχο, το απρόοπτο, την έκπληξη, τον αυτοσχεδιασμό, καθώς αυτό είναι που κάνουν βασικά έτσι κι αλλιώς μεγαλώνοντας για να προσαρμοστούν στη ζωή: αυτοσχεδιάζουν και αλλάζουν διαρκώς.» - Σάκης Στριτσίδης
Τι ειδικό έχει ένα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά;
Τα παιδιά δεν μπορείς να τα ξεγελάσεις εύκολα, σε «διαβάζουν», έχουν αυτή την καθαρή διαπεραστική μάτια που μπορεί εύκολα να διακρίνει το ψέμα και την υποκρισία. Εχουν πολύ καλή «μύτη» γενικώς! Επίσης είναι πολύ πιο «ανοιχτά» στο αναπάντεχο, το απρόοπτο, την έκπληξη, τον αυτοσχεδιασμό, καθώς αυτό είναι που κάνουν βασικά έτσι κι αλλιώς μεγαλώνοντας για να προσαρμοστούν στη ζωή: αυτοσχεδιάζουν και αλλάζουν διαρκώς. Οποτε έχοντας αυτά ως δεδομένα, αλλά και μια πολύ γερή βάση με πολύωρες συζητήσεις που έχουν γίνει σε βάθος χρόνων με την Γιάννα (από τότε ακόμα που και η Cinemathesis ήταν μια θολή πιθανότητα) το θέμα (για μένα προσωπικά) ήταν να κάνουμε ένα βιβλίο για το οποίο θα ήμασταν περήφανοι και χαρούμενοι, και εάν είναι δυνατόν να λειτουργήσει τόσο απο μόνο του στα χέρια μικρών αλλά και μεγάλων, όσο και στα εργαστήρια και τις «πλούσιες» δράσεις της Cinemathesis υπό την καθοδήγηση της ίδιας. Ο χρόνος θα δείξει τι πετύχουμε από αυτά, όπως και στα πιο πολλά πράγματα εξάλλου.
Μέσα από την εμπειρία σας, πώς τελικά θα μπορέσει να γεννηθεί μια υγιής γενιά θεατών, πράγμα από το οποίο πάσχει η χώρα μας;
Πραγματικά δεν έχω την παραμικρή ιδέα!…
Το βιβλίο «Παίζουμε Κινηματογράφο;» κυκλοφορεί σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία και online στο επίσημο site του cinemathesis. Ακολουθήστε τα ταξίδια και τα νέα της Cinemathesis στο Facebook και στο Ιnstagram και δείτε υπέροχα βίντεο από τις δράσεις της Cinemathesis στο κανάλι της στο vimeo
