Η φετινή τελετή των Βραβείων Οφιρ, των κορυφαίων κινηματογραφικών διακρίσεων του Ισραήλ, δεν θύμιζε τίποτα από τις προηγούμενες χρονιές. Η νίκη της ταινίας «The Sea», ενός αραβόφωνου δράματος που αφηγείται την ιστορία ενός Παλαιστίνιου αγοριού από τη Δυτική Οχθη, προκάλεσε συγκίνηση, ένταση, αλλά και πολιτικό σεισμό.
Το φιλμ, σε σκηνοθεσία του Σάι Καρμέλι Πόλακ και παραγωγή του Μπαχέρ Αγκμπάρια, κατέκτησε το βραβείο Καλύτερης Ταινίας, εξασφαλίζοντας αυτομάτως τη συμμετοχή του στη μάχη για το Οσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Η αναγνώριση δεν σταμάτησε εκεί: Καλύτερο Σενάριο, Καλύτερος Ηθοποιός για τον μόλις 13 ετών Μοχάμεντ Γκαζάουι, Καλύτερος Β’ Ανδρικός Ρόλος για τον χαρισματικό Χαλίφα Νατούρ και Καλύτερη Πρωτότυπη Μουσική.
Η ιστορία ενός παιδιού που ρισκάρει τη ζωή του για να φτάσει σε μια παραλία του Τελ Αβίβ μετατράπηκε σε καλλιτεχνικό σύμβολο ελπίδας, αλλά και σε πεδίο αντιπαράθεσης. Ο Ισραηλινός υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μίκι Ζοχάρ, αντέδρασε οργισμένα, χαρακτηρίζοντας «σκανδαλώδη» τη νίκη και ανακοινώνοντας πως από το 2026 θα περικόψει τη χρηματοδότηση της Ισραηλινής Ακαδημίας Κινηματογράφου. «Δεν υπάρχει μεγαλύτερο φτύσιμο στο πρόσωπο των Ισραηλινών πολιτών από την ετήσια τελετή των Όφιρ», δήλωσε, κατηγορώντας την ταινία ότι «δυσφημεί» τους στρατιώτες που πολεμούν στη Γάζα.
Η ατμόσφαιρα στην τελετή ήταν φορτισμένη. Σχεδόν όλοι οι νικητές ανέβηκαν στη σκηνή φορώντας μαύρα μπλουζάκια με αντιπολεμικά μηνύματα όπως «ένα παιδί είναι παιδί είναι παιδί», ενώ άλλοι κρατούσαν φωτογραφίες των ομήρων. Οι φωνές για ειρήνη αντήχησαν δυνατά, φέρνοντας την τέχνη αντιμέτωπη με την πολιτική συγκυρία.
Διαβάστε ακόμα: H Paramount παίρνει θέση στη μεγαλύτερη κινηματογραφική διαμάχη των τελευταίων χρόνων
Ο πρόεδρος της Ισραηλινής Ακαδημίας Κινηματογράφου και Τηλεόρασης, Ασάφ Αμίρ, στάθηκε απέναντι στις κυβερνητικές πιέσεις και στις διεθνείς εκκλήσεις για μποϊκοτάζ. Υπενθυμίζεται ότι μόλις πριν λίγες ημέρες, σχεδόν 4.000 καλλιτέχνες, ανάμεσά τους οι εμα Στόουν και Χοακίν Φίνιξ, υπέγραψαν αίτημα μποϊκοτάζ κατά των ισραηλινών κινηματογραφικών θεσμών. «Η επιλογή αυτής της ταινίας είναι μια εκκωφαντική και αποφασιστική απάντηση», δήλωσε ο Αμίρ. «Είμαι περήφανος που μια αραβόφωνη ταινία, καρπός συνεργασίας μεταξύ Εβραίων και Παλαιστίνιων Ισραηλινών, θα εκπροσωπήσει το Ισραήλ στα Οσκαρ».
Η συζήτηση αγγίζει και το Israel Film Fund, το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό στήριγμα του ισραηλινού σινεμά, που έχει βρεθεί στο στόχαστρο της κυβέρνησης επειδή στηρίζει αντιπολεμικά έργα, όπως το «The Sea» και το «Yes» του Νατάβ Λαπίντ, που προβλήθηκε στις Κάννες.
Το πιο συγκινητικό σημείο της βραδιάς ήρθε όταν ο μικρός πρωταγωνιστής Μοχάμεντ Γκαζάουι, με τη φωνή του να τρέμει από συγκίνηση, δήλωσε: «Εύχομαι όλα τα παιδιά του κόσμου, παντού, να έχουν την ίδια ευκαιρία — να ζουν και να ονειρεύονται χωρίς πολέμους».
Η νίκη του «The Sea» ξεπερνά την κινηματογραφική διάσταση και φέρνει στο προσκήνιο το διαχρονικό ερώτημα για το ρόλο της τέχνης σε περιόδους κρίσης. Σινεμά και πολιτική βρέθηκαν ξανά αντιμέτωπα, σε μια τελετή που θα μείνει αξέχαστη.
Η αντιπαράθεση γύρω από το «The Sea» έχει ανοίξει μια βαθύτερη συζήτηση για τα όρια και τις ευθύνες του σινεμά σε περιόδους πολέμου. Η αντίδραση της κυβέρνησης εκλαμβάνεται από πολλούς ως μια συνειδητή προσπάθεια φίμωσης και ελέγχου της καλλιτεχνικής φωνής, σε μια στιγμή που η κοινωνία χρειάζεται περισσότερο από ποτέ τον ελεύθερο λόγο και τη δημιουργία. Για πολλούς δημιουργούς, η τέχνη δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποκοπεί από την πολιτική πραγματικότητα, ούτε να περιορίζεται από κρατικές παρεμβάσεις. Κι ίσως τελικά, η ίδια η επιτυχία του «The Sea» να αποδεικνύει ότι, παρά τις πιέσεις και τις απειλές, η δύναμη του κινηματογράφου να αφηγείται ανθρώπινες ιστορίες και να ανοίγει δρόμους προς την κατανόηση και την ειρήνη παραμένει ακατάβλητη.