Το μυστικό του Ντίνου Δημόπουλου μου αποκαλύφθηκε με τα χρόνια, καθώς ωρίμαζα κι εγώ. Ήταν πια η εποχή όπου ο όρος «τεχνίτης» δε με κάλυπτε. Είτε τον χρησιμοποιούσαν γιανα τιμήσουν, είτε κατέφευγαν σ' αυτόν εκ τοι) πονηρού, προβοκατόρικα...
Βέβαια, ο Ντίνος Δημόπουλος υπήρξε μεγάλος τεχνίτης του κινηματογράφου. Μόνο που ηλέξη «τεχνική» έχει παρεξηγηθεί είτε ηθελημένα είτε αθέλητα. Και στις δύο περιπτώσεις, από άγνοια. Γιατί η τεχνική είναι η απαραίτητη προϋπόθεση του ταλέντου σε όλες τις τέχνες.Χωρίς την τεχνική δεν υπάρχει ολοκληρωμένο έργο, δεν υπάρχει καν έργο. Υπάρχει μόνο ηέμπνευση - με μόνη τη διαφορά ότι με σκέτη έμπνευση τέχνη δεν έγινε ποτέ. Όσο βρισκόμαστε στο στάδιο της έμπνευσης, λειτουργεί μόνο το ασυνείδητο. Για να φτάσει η έμπνευση στοσυνειδητό, να γίνει Τέχνη, απαιτείται τεχνική. Αυτή ολοκληρώνει την έννοια ταλέντο που δια-θέτει Κάποιος άνθρωπος. ΓΙ' αυτό και υπάρχουν άνθρωποι που εμπνέονται, αλλά σταματούνεκεί. Δεν έχουν τον τρόπο να προχωρήσουν παραπέρα. Δεν υπάρχει το ταλέντο. η απαραί-τητη τεχνική για να εκφράσει ο καθένας σε ολοκληρωμένο έργο τα οράματά του.Από εκεί και πέρα, ο κινηματογράφος είναι τέχνη και δεν διαχωρίΖεται σε «εμπορικό» και«καλλιτεχνικό», σε «ευρωπαϊκό» και «αμερικανικό», σε «ασιατικό» «τριτοκοσμικό». οιδιαχωρισμοί αυτοί δεν έχουν καμία καλλιτεχνική βάση, δεν υπάρχει κανένας ορισμός περίτέχνης στους αιώνες που να τους διακηρύσσει. Ίσως τίποτα πολιτικά μανιφέστα και μπροσούρες στις αλλεπάλληλες προσπάθειες που κατέβαλαν και καταβάλλουν η πολιτική και η προπαγάνδα να μεταβάλουν τις τέχνες σε υπηρέτριες των ιδεολογιών. Δουλειά, όμως, των τεχνών είναι άλλη. O κινηματογράφος είναιΈνας — όπως και οι άλλες τέχνες. Χωρίζεται κι αυτός σε καλά και κακά έργα. Διακρίνεται σε είδη, και το κάθε είδος παράγει από αριστουργήματα έωςτερατουργήματα.
O Ντίνος Δημόπουλος είναι σκηνοθέτης με την απόλυτη και πανάκριβη έννοια της λέξης. Ας τον μελετήσουν το ταχύτερο οι συνάδελφοί του, όπως τον μελετήσαμε κι εμείς, οι θεατές του.»
O Ντίνος Δημόπουλος, μέσα από την τεχνική, μέσα απ' το ταλέντο του, με εντυπωσίασε μετις ιδέες, με τις κινηματογραφικές λύσεις, με την κινηματογραφικότητα της γραφής. ακόμα καισε έργα που από τη μήτρα τους ήταν στατικά. Δε θα ξεχάσω την εισαγωγή στη «Βίλλα των Οργίων», στο πώς προετοιμάζει κινηματογραφικά την «εισβολή» στη βίλα, πώς έχει στήσει όσα γίνοντοι μέσα κι έξω αυτήν, πώς χρησιμοποιεί τη μουσική, πριν αναλάβει δράση ο θεατρικός λόγος του Γεράσιμου Σταύρου. Δε θα ξεχάσω την έμπνευση που είχε στο «Κοντσέρτο γιαΠολυβόλα» να βάλει την κάμερα να τρέχει παράλληλα με την Καρέζη, στη σκηνή της εικονικήςεκτέλεσης, και να πέφτει εκείνη πάνω στην κάμερα που την ακολουθούσε. Δε θα μπορούσαποτέ να φανταστώ ολοκληρωμένη ταινία το «Μια Τρελλή.. Τρελλή Οικογένεια». στο οποίο ο Δημόπουλος έδωσε κίνηση «μπουρλέσκ», -χρώματα αμερικανικού μιούζικαλ και παίξιμο αλάlonesco (τι άλλο από lonesco παίζει η Αρώνη και δημιουργεί την «Πάστα Φλώρα»;) Δεν ξεχνάω, στο «Λεβεντόπαιδο», το παιχνίδι του μοντάζ με τα μάτια Παπαμιχαήλ-Ναθαναήλ και πώςστη διάρκεια ενός ρεφρέν μπορεί να γεννηθεί ένας έρωτας. Να συνεχίσω; Θα συνεχίσω!Χαζεύω πάντα τη ρηξικέλευθη απόφαση στο «Ένας Μεγάλος Έρωτας», στην τελευταία ερωτική σκηνή της Καρέζη με τον Κούρκουλο. όπου λέγοντα τα μύρια όσα, και η κάμερα μένεισταθερά ακίνητη απέναντι στους ηθοποιούς, αφήνοντάς τους να ολοκληρώσουν τους τραγικούς μονολόγους. Mo τι είναι τελικά σκηνοθεσία; No ξέρει o σκηνοθέτης τι του ζητεί το έργο, αλλά και τι θέλει o ίδιος να προβάλει μέσα από αυτό. Να ξέρει τι γραμμή πρέπει να υιοθετήσει.
Να πω στον Ντίνο, που περηφανεύεται για το «Ταξίδι» για το πώς σκηνοθέτησε εκεί την Αλίκη, απαλλαγμένη από κάθε πρότυπο, να του πω ότι υποτιμά την αντίστοιχη δουλειά του ένα χρόνο πριν, στο «H Λίζα και η Άλλη», όταν η Βουγιουκλάκη υιοθετεί με συνέπεια, για τουςδύο διαφορετικούς της ρόλους, τον «εαυτό» της για Λίζα και την Κυρία Κατερίνα για... άλλη;Να προχωρήσω στη σκηνή της απόδρασης στο «Αμόκ και στον ομαδικό βιασμό από την ίδιαταινία; Nα μιλήσω για ατμόσφαιρες και για υποκειμενικά αντικειμένων: Τι άλλο είναι το «Κοινωνία ώρα Μηδέν» και το «Κατηγορώ τους Ανθρώπους»; Μα, εδώ κι αν τρέχει η έννοια μοντάζ (προφανώς, εδώ θα του κόλλησαν το «τεχνίτης»), κι αν μιλήσω για μοντάζ, τι ξεπερνάει τον «Πυρετό στην Άσφαλτο», όπου ζούμε με την αγωνία: «Θα προλάβει;» κι αν δεχτούμε περί μοντάζ αυτό που λένε οι μεγάλοι του Χόλιγουντ, καθώς και o δικός μας Ντίνος Κατσουρίδης, ότι «καλό μοντάΖ είναι αυτό που δεν φαίνεται», υπάρχεΙ πληρέστερο παράδειγμα από τις «Κυρίες της Αυλής». Το μέτρο σε όλη του την έννοια. Μοντάζ κωμωδίας. Μερικοί νομίζουν ότι μοντάζ είναι όταν κυνηγιούνται αυτοκίνητα, κι απορούν όταν προτείνεται για Όσκαρ στην κατηγορία αυτή το «Καλύτερα δεν Γίνεται».
Να πω για το τι σημαίνει «σκηνοθετώ βεντέτες» και πώς o ίδιος άνθρωπος χειρίεται το μύθο της Βουγιουκλάκη και το μύθο της Καρέζη; Η «Μανταλένα» και η «Λόλα» τα λένε όλα; Μήπως χρειάζονται συνδρομή από κανένα «Κλωτσοσκούφι» ή από το «Δεσποινίς Διευθυντής», (Αλλομοντάζ εδώ «που δεν φαίνεται», και γίνεται απόλυτος κινηματογράφος το απόλυτο θέατρο!)
Μήπως το βιντεοκλίπ ξεκινά από τις εμπνεύσεις του Δημόπουλου που πήραν σάρκα και οστά κι έγιναν Τέχνη (η «τεχνική» που λέγαμε...): το «Θάλασσα Πλατιά», το «Χάθηκε το Φεγγάρι» και η εισαγωγή από το «H αρχόντισσα κοι o Αλήτης», όπου, μέσα από ένα τραγούδι, βλέπουμε πώς ζουν, πριν αρχίσει το έργο, τα δύο κεντρικά πρόσωπα της Ιστορίας;
Ο Ντίνος Δημόπουλος υπήρξε μεγάλος τεχνίτης του κινηματογράφου. Μόνο που η λέξη "τεχνική" έχει παρεξηγηθεί είτε ηθελημένα είτε αθέλητα. Και στις δύο περιπτώσεις, από άγνοια. Γιατί η τεχνική είναι η απαραίτητη προϋπόθεση του ταλέντου σε όλες τις τέχνες. Χωρίς την τεχνική δεν υπάρχει ολοκληρωμένο έργο, δεν υπάρχει καν έργο. Υπάρχει μόνο η έμπνευση - με μόνη τη διαφορά ότι με σκέτη έμπνευση τέχνη δεν έγινε ποτέ. Όσο βρισκόμαστε στο στάδιο της έμπνευσης, λειτουργεί μόνο το ασυνείδητο. Για να φτάσει η έμπνευση στο συνειδητό, να γίνει Τέχνη, απαιτείται τεχνική.»
Μήπως αυτά έπρεπε να μελετήσει o ελληνικός κινηματογράφος και δεν τα μελέτησε;
Καταλήγω ότι το μυστικό του Ντίνου Δημόπουλου ήταν —και παραμένει— ένα. Και είναι τοβασικό που διαφεύγει από όλους όσοι δεν μελέτησαν εκείνα που έπρεπε να έχουν μελετήσει.Το μυστικό είναι πως ο Ντίνος Δημόπουλος προέρχεται από το θέατρο. Πριν κάνει σινεμά,έχει μελετήσει θέατρο, αλλά και λογοτεχνία γενικότερα. Μένω στο θέατρο, όμως, γιατί εκείμέσα κρύβονται τα μεγάλα και αληθινά μυστικά, αυτά που μόνο o κινηματογράφος ο οποίοςπροήλθε από το θέατρο (όχι από το θεατρικό έργο, μα από τους κανόνες της υποκριτικής καιτης δραματουργίας) μπόρεσε να τα καρπίσει και να τα τρανέψει. Ειδάλλως, έμεινε μια επιπολαιότητα και κύμβαλο αλλαλάζον. Ένας χαμένος στο διάστημα, που δεν ήξερε τι έπρεπε να πει και τι ήθελε να πει. O Δημόπουλος, πατώντας γερά στο θέατρο, εμπνεόταν τις λύσεις για το νέο μέσον που είναι ο κινηματογράφος. πού πατούσε και πού χρειαζόταν να κάνει υπέρβαση.
O Ντίνος Δημόπουλος είναι σκηνοθέτης με την απόλυτη και πανάκριβη έννοια της λέξης.Ας τον μελετήσουν το ταχύτερο οι συνάδελφοί του, όπως τον μελετήσαμε κι εμείς, οι θεατέςτου. Μόνον έτσι θα ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις μας, γιατί με τις παραπάνω ταινίες του (καιμερικές ακόμα) μας έκανε υπερ-απαιτητικούς; Και δεν ικανοποιούμαστε με ψαχουλεύματα.αλλά με επιτεύξεις.
Το κείμενο «Το Μυστικό του Ντίνου Δημόπουλου» δημοσιεύθηκε στην έκδοση του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το αφιέρωμα στον Ντίνο Δημόπουλου το 2001
