Η Iνγκριντ, έχοντας πρόσφατα χάσει την όρασή της αποσύρεται στην ασφάλεια του σπιτιού της, το μοναδικό μέρος που αισθάνεται ότι έχει τον έλεγχο, μόνη της με τον σύζυγό της και τις σκέψεις της. Παράλληλα, ο εθισμένος στην πορνογραφία, μοναχικός γείτονας της φαίνεται να στρέφει την προσοχή του σε μια νεαρή κοπέλα του απέναντι κτηρίου. Η ηρεμία της Iνγκριντ σύντομα διακόπτεται όταν ξεκινά να διαισθάνεται στο διαμέρισμά την παρουσία του άντρα της, στιγμές που εκείνος θα έπρεπε να είναι στο γραφείο. Βρίσκεται πράγματι εκεί; Και γιατί να την παρακολουθεί σιωπηλά; Τα πραγματικά προβλήματα της μάλλον δεν βρίσκονται πέρα από τους τοίχους του σπιτιού και σύντομα οι φαντασιώσεις και ο φόβος την κυριεύουν…
Θα μπορούσε κανείς να σταθεί και μόνο στο σενάριο του έμπειρου Εσκιλ Βογκτ, που ήδη από τις συνεργασίες του με τον Γιοακίμ Τρίερ («Oσλο 31 Αυγούστου» και «Reprise») είχε εμβαθύνει στη φιλμική ανάγνωση της πολυπλοκότητας της ζωής και της αφήγησης όπως αυτά μπλέκονται μέσα στο θαυμαστό κόσμο του σινεμά – κάπως όπως έμαθε πρόσφατα στο ευρύ κοινό περισσότερο ο Τσάρλι Κάουφμαν ή εντάξει... αρχετυπικά δίδαξε ο Μαρσέλ Προυστ.
Σε έναν συνδυασμό λογοτεχνικών αναφορών και ποπ κουλτούρας, αλλά και της καταγραφής του σύγχρονου τρόπου με τον οποίο ζούμε την καθημερινότητά μας μέσα από εικόνες – δάνεια, σεξουαλικές ρουτίνες που ξεκινούν και καταλήγουν στο πορνό, σκόρπιες συζητήσεις που συνήθως δεν οδηγούν πουθενά και ρόλους που αναλαμβάνουμε με ή χωρίς τη θέλησή μας, ο Βογκτ φτιάχνει μια ταινία – μυστήριο και παζλ μαζί, που ευτυχώς δεν ζητάει από το θεατή να την αποκρυπτογραφήσει, αλλά μόνο να τη νιώσει.
Ακολουθώντας τη λογική ενός συγγραφέα τη στιγμή που στήνει την ιστορία του, ο Βογκτ γράφει μια ταινία – αφήγημα που θα μπορούσε απλά να ονομάζεται «Στο Μυαλό...» κάθε ανθρώπου που προσπαθεί να κομματιάσει και να ανασυνθέσει την πραγματικότητα γύρω του (ναι θα θυμηθείτε και το «Reconstruction» του Δανού Κρίστοφερ Μπόε) αναζητώντας φως στο τέλος του τούνελ που λέγεται πραγματική ζωή. Και με περίτεχνη, δουλεμένη στην εντέλεια (σε κάθε παραπάνω απ' όσο χρειάζεται) τεχνική ολοκληρώνει έναν κύκλο ζωής που γεννιέται και πεθαίνει πάνω στο λεπτό όριο που χωρίζει την πραγματικότητα με τη φαντασία.
Θα μπορούσε κανείς να σταθεί και μόνο στη φωτογραφία του Θύμιου Μπακατάκη – σε μια από τις καλύτερες στιγμές της διεθνούς καριέρας του – καθώς η αίσθησή του για το σκανδιναβικό παγωμένο τοπίο προκαλεί τις σωστές στιγμές εκρήξεις ζεστασίας και τα κάδρα του αλλά κυρίως και το δικό του «φως» πάνω στο δαιδαλώδες των διαδρομών του σεναρίου του Βογκτ αποτυπώνουν με καθαρότητα όλες εκείνες τις λεπτομέρειες που οι έχοντες φως δεν παρατηρούν ποτέ και στις μικρές ανεπαίσθητες αντανακλάσεις του εαυτού μας πάνω στο συμπαντικό τώρα που θα μπορούσαμε να αισθανθούμε μόνο όταν αφήσουμε για ώρες, μέρες, χρόνια τα μάτια μας κλειστά.
Το «Στο Σκοτάδι» όμως είναι περισσότερο η ταινία ενός σκηνοθέτη που καταφέρνει σχεδόν το αδύνατο: σε μια ταινία για το «βλέμμα» μιας γυναίκας που έχει χάσει την ορασή της, αναγκάζει το θεατή να μείνει με τα μάτια ανοιχτά, τον υποβάλλει σε ένα πείραμα για το πόση ώρα αντέχει να κοιτάζει μέσα από τα μάτια ενός άλλου και εναλλάσσει τόσες διαφορετικές αισθήσεις – από το δράμα στην μαύρη κωμωδία, από το hipster movie στο intellectual δοκίμιο και από την κοινωνική σάτιρα σε ένα love story – σαν ένα ταξίδι μέσα στις ζωές των άλλων και του ίδιου μας του εαυτού, αυτού που θα θέλαμε να είμαστε ή αυτού που θα ήθελαν οι άλλοι να γίνουμε. Ή κάτι τέτοιο...
Ναι, το «Στο Σκοτάδι» μπορεί να σε μπερδέψει και είναι στιγμές που η απόλυτη ακύρωση κάθε πραγματικότητας (τα σκηνικά και τα φύλα αλλάζουν κατά βούληση της ηρωιδας) σε απομακρύνουν από τους ήρωες και σε βυθίζουν σε μια απόμακρη παγωμένη φαντασιακή κατάσταση ύπνωσης που κάποιους θα τους κουράσει, κάποιους θα τους «πετάξει» έξω και κάποιους θα τους εμποδίσει να ταυτιστούν.
Μέσα σε αυτήν, ο Βογκτ, όμως, διατηρεί την ανθρωπιά του, μιλάει για την αποξένωση και την ανάγκη του άλλου και ταυτόχρονα τιμά την παράδοση ενός σινεμά - του σκανδιναβικού - που εφευρίσκει συνεχώς τρόπους για να αποτυπώνει αν μη τι άλλο ευρηματικά το μπέρδεμα που λέγεται... ανθρώπινη κατάσταση.
