Με την τρίτη ταινία του, το «Ηνωμένες Πολιτείες της Αγάπης», ο 37χρονος Πολωνός δημιουργός, ο Τόμας Βασιλέφσκι, απόφοιτος της Κινηματογραφικής Σχολής του Λοτζ, κέρδισε την Αργυρή Αρκτο Σεναρίου στην 66η Berlinale. Η ταινία του, που βγαίνει στις αίθουσες την Πέμπτη, 20 Απριλίου από τη StraDa Films, αγκιστρώνεται στο 1990, τη χρονιά που, μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, η Πολωνία «απελευθερώθηκε» από το κομμουνιστικό καθεστώς και οι πολίτες της, κυρίως οι γυναίκες για τον Βασιλέφσκι, προσπάθησαν να βρουν τον τρόπο να αξιοποιήσουν αυτή τη νέα ελευθερία, όχι πάντα πετυχημένα.
Διαβάστε ακόμη: «United States of Love» - γυναικεία πάθη, μετακομμουνιστική Πολωνία και instagram
Στο «Ηνωμένες Πολιτείες της Αγάπης», την τρίτη του μεγάλου μήκους ταινία, ο Τομάς Βασιλέφσκι (υπεύθυνος για το «Floating Scyscrapers» του 2013 - την πρώτη «πολωνική queer ταινία» όπως χαρακτηρίζει ο ίδιος), παγιδεύει τη στιγμή της αλλαγής μέσα από την ολιγοήμερη ιστορία τεσσάρων γυναικών, στις εργατικές πολυκατοικίες των έρημων προαστίων. Η καθεμιά τους προσεγγίζει το όνειρό της και, λίγο πριν την ευτυχία, καταστρέφεται. Παραλαμβάνοντας το Βραβείο του, ο Βασιλέφσκι είπε, «γράφω σενάρια για να μπορώ να τα σκηνοθετήσω, οπότε τώρα πρέπει να γράψω κι άλλο ένα.» Λίγες ώρες νωρίτερα, ο σκηνοθέτης μίλησε στο Flix για το σινεμά του και τη σοσιαλιστική εφηβεία του. Διαβάστε παρακάτω όσα μας είπε.
Αγαπώ τους συντετριμμένους ήρωες, εκείνους που βρίσκονται στη γωνία, στο χείλος της καταστροφής, εκεί μπορώ να φτάσω βαθύτερα στην ψυχή τους. Αυτό ισχύει κι όταν οι ταινίες μου εκτυλίσσονται στο σήμερα κι όταν τοποθετώ ως φόντο, όπως τώρα, την περίοδο του σοσιαλισμού στην Πολωνία. Γράφω σενάρια με το ένστικτό μου. Πολλές φορές δεν μπορώ να τα εξηγήσω, πολλές φορές τρομοκρατούμαι, αλλά πάντα εμπιστεύομαι το ένστικτό μου, ώστε να μπορώ να λέω την αλήθεια και κάποιος να τη νιώσει. Επέλεξα οι ηρωίδες μου στο 'Ηνωμένες Πολιτείες της Αγάπης' να είναι γυναίκες, γιατί εγώ θυμάμαι εκείνη την περίοδο, της πτώσης του κομμουνισμού το '90, όταν ήμουν 10, 12 χρόνων, μόνο με γυναικείες παρουσίες γύρω μου.
Ο πατέρας μου είχε πάει στην Αμερική για τέσσερα χρόνια γιατί το μεγαλύτερο όνειρό του ήταν να μπορέσει να αγοράσει ένα διαμέρισμα στη Βαρσοβία και να μάς πάει εκεί, για να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον. Στην ταινία, η μια ηρωίδα, η Μαζένα, βλέπει τις βιντεοκασέτες που της στέλνει ο άντρας της από τη Γερμανία, βιντεοσκοπεί τον εαυτό του να της μιλά, να της στέλνει μηνύματα αγάπης και υπομονής. Αυτός στην πραγματικότητα είναι ο πατέρας μου - στην ταινία χρησιμοποίησα τις βιντεοκασέτες που έστελνε εκείνος στη μητέρα μου και σε μας. Στο σπίτι μας ήταν όλο γυναίκες - η μαμά μου, οι φίλες της, η αδελφή μου κι οι δικές της φίλες. Ετσι μεγάλωσα και θυμάμαι αυτήν την περίοδο της μεταμόρφωσης μέσα από τα μάτια των γυναικών. Εγώ γεννήθηκα το 1980, ήμουν πολύ μικρός για να συνειδητοποιώ ή να αισθάνομαι τη σκοτεινή πλευρά των πραγμάτων. Θυμάμαι ότι ο πατέρας μου είχε προβλήματα γιατί ποτέ δεν ήταν μέλος του Κόμματος. Αλλά εκτός από αυτό, θυμάμαι μόνο αγάπη.
Δεν κάνω διδασκαλία στις ταινίες μου. Δεν θέλω κανείς, απαραίτητα, να συμφωνήσει με τη δική μου γνώμη. Θέλω τους θεατές να τους συγκινήσω. Να βάλω το δάχτυλό μου στην καρδιά τους και να το αφήσω εκεί. Και πιστεύω ότι έτσι μπορώ καλύτερα να τους προσεγγίσω. Ν' αφήσω την ταινία μου πάνω τους. Ελπίζω ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να νιώσουν τους ήρωες και την ιστορία μου.
Η συγγραφή του σεναρίου είναι η αγαπημένη μου διαδικασία στη δημιουργία μιας ταινίας, γιατί γράφω μόνο για και με τον εαυτό μου. Οταν έγραφα αυτό το σενάριο, αναζητούσα εμπόδια για να τα θέσω μπροστά στις ηρωίδες μου. Αλλά δεν είχα ξεκινήσει με προϋπάρχουσες ιδέες, γιατί γράφω ακολουθώντας το ένστικτό μου. Συχνά δεν μπορώ να εξηγήσω το ένστικτό μου, συχνά με τρομοκρατεί, αλλά πάντα το εμπιστεύομαι, γιατί πιστεύω ότι αν είμαι ειλικρινής και πω την αλήθεια στην ταινία μου, μπορεί κάποιος να τη νιώσει. Για αυτό το είδος σινεμά, νομίζω ότι αυτός είναι ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος, η ειλικρίνεια απέναντι στο κοινό.
Ο διευθυντής φωτογραφίας μου, ο Ολεγκ Μούτου, Ρουμάνος, είναι ένας απίστευτος καλλιτέχνης, έχει δουλέψει με τον Μουντζίου, με τον Πουγιού, με τον Λόζνιτσα. Μεγάλωσε κι αυτός μέσα στον κομμουνισμό κι αυτό για μένα ήταν πολύ σημαντικό. Θελήσαμε ν' αποτυπώσουμε τη χώρα μετά τον κομμουνισμό κι όταν αρχίσαμε να κουβεντιάζουμε γι' αυτό, για το πώς θυμόμαστε αυτή την περίοδο, ο καθένας στη χώρα του, ξαφνικά συνειδητοποιήσαμε ότι δεν είχαμε χρώμα στις αναμνήσεις μας. Δεν είναι ότι αποφασίσαμε να κάνουμε την ταινία έτσι, αποχρωματισμένη, γιατί μας φάνηκε... καλλιτεχναριό, όχι. Θυμόμαστε έτσι εκείνη τη χρονική περίοδο κι ήταν, για μας, πολύ φυσικό γιατί έτσι ήταν η πραγματικότητα.
Δεν κάνω κωμωδίες, δεν ξέρω γιατί, κάνω μόνο δράματα. Και στα δράματά μου λατρεύω οι ηρωίδες μου να είναι γυναίκες, μόνο οι γυναίκες μ' ενδιαφέρουν. Γιατί για μένα είναι μυστηριώδεις, η ψυχοσύνθεσή τους είναι τόσο πολυεπίπεδη που δεν μπορώ να γράψω για τίποτε άλλο. Οι γυναίκες δεν προσφέρουν απαντήσεις, λύσεις, σε προτρέπουν να τις βρεις μόνος σου κι αυτό είναι ακριβώς που μ' αρέσει σε μια ταινία. Δεν έχω γράψει ποτέ ένα «κλειστό» σενάριο, μ' ένα συγκεκριμένο, «κανονικό» φινάλε. Δεν μ' ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Μ' αρέσει οι ταινίες μου να τελειώνουν ανοιχτά, χωρίς να κλείνουν την πόρτα.
