Είναι φανερό πως αν ο Ντέιβιντ Φίντσερ ήθελε απλά να κάνει ένα αγγλόφωνο ριμέικ της σουηδικής ταινίας του 2009 απλά δεν θα γύριζε ποτέ «Το Κορίτσι με το Τατουάζ». Οπως επίσης είναι πλέον καθολικά αναγνωρισμένο πως το φιλμ του Νιλς Αρντεν Οπλεφ υπήρξε εκτός από πρώτη, αλλά και απόλυτα επιτυχημένη μεταφορά του βιβλίου του Στιγκ Λάρσον, μια ταινία που αν δεν γυρίζοταν ποτέ το ριμέικ της θα διεκδικούσε στο διηνεκές την κινηματογραφική απαθανάτιση του φαινομένου του «Millennium». Αυτό που επιβεβαιώνουν οι διαφορές ανάμεσα στις δύο ταινίες - από τις πιο μικρές μέχρι και τις πιο καθοριστικές – είναι το γεγονός πως, όσο πιστές κι αν είναι και οι δύο στο βιβλίο του Στιγκ Λάρσον, είναι δύο εντελώς διαφορετικές ταινίες.
Η ταινία του Νιλς Αρντεν Οπλεφ είναι ένα καλοφτιαγμένο (και γιατι όχι, θαρραλέο!) αστυνομικό θρίλερ, με ατμόσφαιρα, ιδέες, ρυθμό, δράση και ένα αιχμηρό σχόλιο πάνω στην γυναικεία κακοποίηση που χρωστάει παραπάνω από τη μισή επιτυχία του στην Νούμι Ραπάς και την ζωώδη ερμηνεία της.
Το φιλμ του Ντέιβιντ Φίντσερ, από την άλλη είναι μια πολύ πιο σκοτεινή (και εξ ορισμού θαρραλέα!) ταινία, με βελτιωμένο κατά πολύ τον χαρακτήρα του Μίκαελ, μια ακόμη πιο iconic Λίζμπεθ Σαλάντερ και ένα σχόλιο που ξεπερνάει τις προσωπικές διαδρομές των ηρώων της ρίχνοντας φως στα σκοτάδια της ανθρώπινης κατάστασης και ξεσκεπάζοντας τα «μυστικά» μιας τραυματισμένης από το παρελθόν Ευρώπης που καταρρέει.
Οι διαφορές που ακολουθούν δεν είναι οι μόνες που μπορεί κανείς να ανακαλύψει στις δύο ταινίες, αλλά είναι οι βασικότερες και αυτές που μπορούν να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον τουλάχιστον στους φανατικούς της τριλογίας του Στιγκ Λάρσον ή όσους διακατέχονται από την ίδια εμμονή για την ανακάλυψη της «αλήθειας» με την Λίζμπεθ Σαλάντερ. Περιμένουμε τις παρατήρησεις, διορθώσεις σας και ακόμη περισσότερες «διαφορές» στα σχόλια:
Λίζμπεθ Σαλάντερ
Μέχρι να εμφανιστεί η Ρούνι Μάρα, κανείς δεν θα μπορούσε ποτέ να σκεφτεί καλύτερη Λίζμπεθ από αυτήν της Νούμι Ραπάς. Γοητευτική, απόκοσμη, εύθραυστή και ταυτόχρονα βίαιη, η ηρωίδα της υπήρξε η ιδανική ενσάρκωση ενός κοριτσιού μόνου σε έναν κόσμο που προτιμά να την χρησιμοποιεί περισσότερο από το να τη σέβεται. Και ίσως εδώ βρίσκεται το επίτευγμα της Ρούνι Μάρα, αφού καθαρίζοντας εύκολα με όλα τα παραπάνω (πιο απόκοσμη, πιο δυναμική, πιο εύθραυστη), δίνει στην Λίζμπεθ και μια διάσταση ζωώδους σεξουαλικότητας την ίδια στιγμή που παραμένει σε όλη τη διάρκεια της ταινίας ένα τραυματισμένο παιδί που δεν ανήκει σε καμία κοινωνία, σε κανέναν άντρα, σε καμία γυναίκα, ίσως ούτε στον ίδιο της τον εαυτό.
Μίκαελ Μπλόμκβιστ
Ο Μίκαελ Μπλόμκβιστ του Μάικλ Νίκβιστ και του Ντάνιελ Κρεγκ μοιράζονται μόνο τα ψήγματα της μελαγχολίας που τους αποφέρει η ήττα της υπόθεσης «Βένερστρομ» στην αρχή της ταινίας. Από κει και μετά, ο ήρωας του Ντάνιελ Κρεγκ μετατρέπεται γρήγορα σε έναν βαθιά ρομαντικό χαρακτήρα (με σαφείς αναφορές στον Ρόμπερτ Γκρέισμιθ του «Zodiac»), έναν εμμονοληπτικό «ρεπόρτερ» που στην πραγματικότητα δεν λύνει την υπόθεση της Χάριετ, αλλά τους κόμπους της δικής του ζωής, της διαλυμένης οικογένειας του, της σχέσης του με την κόρη του αναζητώντας τον τρόπο με τον οποίο θα ανακτήσει τον πληγωμένο του εγωισμό. Σε αντίθεση με τον Μπλόμκβιστ της σουηδικής ταινίας που παραμένει μέχρι το τέλος ένας ενεργός μεν, αλλά «παρατηρητής» δε όλων των ιστοριών που διαδραματίζονται γύρω του, o Κρεγκ είναι λιγότερο «ήρωας» και περισσότερο ένας άντρας που μοιάζει με κυνηγημένο ζώο σε μια αχανή στέπα - αυτή προσωπικής του αποτυχίας.
Το τατουάζ
Στο βιβλίο του Στιγκ Λάρσον, το περί ου ο λόγος τατουάζ της Λίζμπεθ είναι ένας μικρός δράκος στον ώμο της. Στην σουηδική ταινία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της πλάτης της. Στην αμερικάνική εκδοχή είναι ένας μικρότερος δράκος στο αριστερό μέρος της πλάτης της Λίζμπεθ Σαλάντερ (φωτό).
To παρελθόν της Λίζμπεθ
Εδώ βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες διαφορές των δύο ταινιών. Στην σουηδική εκδοχή, μαθαίνουμε πως η Λίζμπεθ είχε κάψει τον πατέρα της (φωτό), έναν βίαιο άνδρα και πως η μητέρα της ζει σε ένα γηροκομείο (την βλέπουμε όταν την επισκέπτεται η Λίζμπεθ στο τέλος της ταινίας). Στην εκδοχή του Φίντσερ, όλη η οικογενειακή κατάσταση της Λίζμπεθ απουσιάζει. Αντ’ αυτού βλέπουμε τον επίτροπο της, που στην αρχή της ταινίας αρρωσταίνει για να αντικατασταθεί από τον «βιαστή» της Λίζμπεθ. Θα τον ξαναδούμε στο τέλος της ταινίας, όταν η Λίζμπεθ αποκαλύπτει πως είχε δημιουργήσει κάποιους δεσμούς μαζί του και νιώθει την ανάγκη να του εκμυστηρευτεί πως γνώρισε έναν άντρα που ο ηλικιωμένος άντρας μάλλον θα τον συμπαθούσε. Εννοεί τον Μίκαελ...
Το παρελθόν του Μίκαελ
Αντίθετα με το παρελθόν και την οικογενειακή κατάσταση της Λίζμπεθ, στην ταινία του Φίντσερ, το περιβάλλον του Μίκαελ περιγράφεται πιο γλαφυρά. Μαθαίνουμε πως είναι διαζευγμένος, πως η σχέση που διατηρεί με την Ερικα, διευθύντρια του Millennium είναι παράνομη αφού η Ερικα είναι παντρεμένη και πως η κόρη του με την οποία είναι αποξενωμένος έχει προσχωρήσει σε μια θρησκευτική οργάνωση. Στη σουηδική ταινία, η κόρη του απουσιάζει τελείως, ενώ δεν γίνεται ποτέ αντιληπτό πως η Ερικα είναι παντρεμένη. Ωστόσο στην ταινία του Οπλεφ, υπάρχει μια ολόκληρη ιστορία που θέλει τον Μίκαελ να γνωρίζει την Χάριετ, να έχει περάσει πολλά από τα καλοκαίρια του στο Χέντεστατ (φωτό) επειδή ο πατέρας του δούλευε στην υπηρεσία του Χένρικ Βάνιερ και να έχει μνήμες από το κολιέ μιας γυναίκας που νόμιζε ότι ήταν η Χάριετ, αλλά ήταν τελικά η Ανίτα. Στην αμερικανική ταινία, υπάρχουν flashbacks στο παρελθόν με τη Χάριετ, αλλά ο Μίκαελ δεν αναφέρεται πουθενά ότι τη γνώριζε ή είχε επισκεφθεί το μέρος ως παιδί.
Η έρευνα
Μικρή, αλλά ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στις δύο ταινίες το γεγονός πως στην ταινία του Φίντσερ ο Μίκαελ μισθώνεται από τον Χένρικ Βάνιερ για να ερευνήσει την εξαφάνιση της Χάριετ, αλλά προφασίζεται πως βρίσκεται στο Χέντεστατ για να γράψει τα απομνημονεύματα του του Βάνιερ. Κάπως έτσι, η ανάμειξη της υπόλοιπης οικογένειας όταν τον γνωρίζει πρώτη φορά γίνεται ακόμη πιο μυστηριώδης. Στη σουηδική ταινία, ολόκληρη η οικογένεια Βάνιερ ξέρει ακριβώς το λόγο για τον οποίο βρίσκεται στο νησί ο Μίκαελ.
Το σπασμένο λάπτοπ της Λίζμπεθ
Μια από τις πιο βίαιες σκηνές της σουηδικής ταινίας - αυτή στην οποία η Λίζμπεθ πέφτει θύμα μιας ομάδας αγοριών στο μετρό με αποτέλεσμα να τραυματιστεί και να σπάσει το λάπτοπ της (φωτό) - απουσιάζει από την εκδοχή του Φίντσερ. Αντ' αυτού κάποιος άγνωστος προσπαθεί να της κλέψει την τσάντα και η Λίζμπεθ καταφέρνει να τον κυνηγήσει και να την πάρει πίσω, ανακαλύπτωντας πως το λάπτοπ της έχει σπάσει. Στο βιβλίο, δεν υπάρχει καμία τέτοια σκηνή και το λάπτοπ χαλάει από έναν συνεργάτη της Λίζμπεθ, η οποία όμως δεν νοιάζεται και πολύ αφού ως εκπαιδευμένη χάκερ έχει κι άλλα μηχανήματα στο σπίτι της.
Οι τηλεφωνικοί αριθμοί στο ημερολόγιο της Χάριετ
Η λίστα με τα ονόματα και τους τηλεφωνικούς αριθμούς που τους αντιστοιχούν στην τελευταία σελίδα του ημερολογίου της Χάριετ αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της έρευνας που θα οδηγήσει στην ανακάλυψη της ύπαρξης ενός σίριαλ κίλερ γυναικών. Στο βιβλίο και την ταινία του Φίντσερ, η ανακάλυψη πως οι τηλεφωνικοί αριθμοί είναι εδάφια από τη Βίβλο γίνεται από την θρησκευόμενη κόρη του Μίκαελ, όταν αυτή τον επισκέπτεται για λίγο στο νησί, αποκαλύπτοντας και τη δυσλειτουργική σχέση ανάμεσα τους. Στη σουηδική ταινία, τα εδάφια ανακαλύπτει η Λίζμπεθ, ψάχνοντας στον υπολογιστή του Μίκαελ. Μια από τις μεγάλες διαφορές των δύο ταινιών, αφού το μέιλ που στέλνει η Λίζμπεθ με την ανακάλυψη της στον Μάικλ είναι και η αφορμή για να την αναζητήσει ο Μίκαελ. Στην ταινία του Φίντσερ, ο Μίκαελ βρίσκει την Λίζμπεθ, όταν ζητάει έναν συνεργάτη και ο έμπιστος του Χένρικ Βάνιερ του προτείνει την Λίζμπεθ, η οποία έχει κάνει όλη την έρευνα για τον Μίκαελ στην αρχή της ταινίας.
H γάτα
Στο αμερικάνικο φιλμ, ο Μίκαελ δέχεται την επίσκεψη μιας γάτας όταν εγκαθίσταται στο νησί. Από τη στιγμή που εμφανίζεται είσαι σίγουρος πως θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη συνέχεια της ιστορίας, όπως και τελικά συμβαίνει όταν τη βρίσκει αποκεφαλισμένη προς το τέλος της ταινίας, συνειδητοποιώντας πως κάποιος από τους κατοίκους του νησιού δεν επιθυμεί την παρουσία του εκεί. Στη σουηδική ταινία η γάτα απουσιάζει εντελώς.
Η συνάντηση με τον Χάραλντ Βάνιερ
Στην εκδοχή του Φίντσερ, η συνάντηση του Μίκαελ με τον αδερφό του Χένρικ, πρώην Ναζί, Χάραλντ και κύριο ύποπτο για την υποτιθέμενη δολοφονία της Χάριετ είναι μια ολόκληρη σκηνή, στην οποία ο ηλικιωμένος παράξενος θείος της Χάριετ αποδεικνύεται τελικά ένας ερημίτης της ζωής που υποστηρίζει ότι παρά το ένοχο παρελθόν του παραμένει ο πιο ειλικρινής ανάμεσα στα «σκοτεινά» μέλη της οικογένειας. Στη σουηδική ταινία ο Μίκαελ δεν συναντά ποτέ τον Χάραλντ για να συζητήσουν, αλλά εισβάλλει στο σπίτι του πριν ο ηλικιωμένος του επιτεθεί με ένα όπλο (φωτό), ακριβώς τη στιγμή που ο Μάρτιν μπαίνει στο σπίτι και σώζει τον Μίκαελ.
Οι Βάνιερ και το Millennium
Στο βιβλίο του Λάρσον και στην αμερικανική ταινία, οι Βάνιερ καλούν την Ερικα, χωρίς να το γνωρίζει ο Μίκαελ, για να συζητήσουν μαζί της την εξαγορά του Millennium, η οποία τελικά δεν γίνεται ποτέ (φωτό). Στο βιβλίο η ιστορία συνεχίζει μετά το τέλος της ιστορίας, με τον Χένρικ να γίνεται τελικά συνέταιρος στο περιοδικό, αλλά και τη Χάριετ να αναλαμβάνει τα καθήκοντα του θείου της. Στη σουηδική ταινία, δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στη σχέση των Βάνιερ με το Millennium.
Στο σπίτι του Μάρτιν
Στην αμερικανική εκδοχή, ο Μίκαελ, αμέσως μόλις ανακαλύπτει ότι ο άντρας στη φωτογραφία από την παρέλαση είναι ο Μάρτιν, φτάνει στο σπίτι του, όταν αυτός λείπει, προκειμένου να αναζητήσει τα στοιχεία που τον ενοχοποιούν. Καταφέρνει να βγει από το σπίτι όταν ο Μάρτιν επιστρέφει, αλλά ο τελευταίος θα τον πάρει είδηση πριν απομακρυνθεί και θα τον καλέσει μέσα για ένα ποτό. Επίσης στην ταινία του Φίντσερ, ο Μίκαελ και η Λίσμπεθ ανακαλύπτουν ταυτόχρονα πως ο «κακός» είναι ο Μάρτιν. Στη σουηδική ταινία, ο Μίκαελ συναντάει τον Μάρτιν στο σπίτι του αδερφού του Χένρικ, Χάραλντ, και τον σώζει όταν αυτός προσπαθεί να τον σκοτώσει. Τον καλεί στο σπίτι του για να του προσφέρει τις πρώτες βοήθειες. Ενώ η Λίζμπεθ έχει ανακαλύψει την πραγματική ταυτότητα του Μάρτιν, ο Μίκαελ καταλαβαίνει πως κάτι πηγαίνει στραβά όταν αναρωτιέται δυνατά γιατί ο Μάρτιν βρισκόταν στο σπίτι του Χάραλντ και εκεί συνειδητοποιεί πως ο άνθρωπος που ψάχνει είναι ο Μάρτιν. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως ο Μάρτιν του Στέλαν Σκάρσγκαρντ (φωτό) είναι σαφώς πολύ πιο απειλητικός χαρακτήρας από τον Πίτερ Χάμπερ του σουηδικού φιλμ, αφού και έχει παραπάνω σκηνές αλλά και ταιριάζει απόλυτα στην εικόνα του Μάρτιν που στο βιβλίο του Λάρσον είναι ένας αυθεντικός Σουηδός που σου παγώνει το αίμα.
Ο θάνατος του Μάρτιν
Στη σουηδική ταινία, η σκηνή του θανάτου του Μάρτιν αποκτά διαστάσεις ηθικού διλήμματος για την Λίζμπεθ, η οποία τελικά αφήνει τον «κακό» να πεθάνει μπροστά στα μάτια της. Μετά το κυνηγητό τους, το αυτοκίνητο του Μάρτιν έχει αναποδογυρίσει και η Λίζμπεθ έχει τη δυνατότητα να τον σώσει. Δεν το κάνει, όμως αφήνοντας το αυτοκίνητο να τυλιχθεί στις φλόγες. Στο μυαλό της επιστρέφει η εικόνα του πατέρα της που η ίδια είχε σκοτώσει όταν ήταν μικρή καίγοντας το αυτοκίνητο του. Στην ταινία του Φίντσερ, η Λίζμπεθ δεν προλαβαίνει να δει τον Μάρτιν να πεθαίνει, αφού το αυτοκίνητο του εκρήγνυται αμέσως μετά το ντεραπάρισμα του.
To φινάλε
Το αμερικάνικο «Κορίτσι με το Τατουάζ» παραμένει και εδώ πιο πιστό στο βιβλίο του Στιγκ Λάρσον, ολοκληρώνοντας επίσης ιδανικά την «σκοτεινή» πλευρά που γοήτευσε τον Ντέιβιντ Φίντσερ. Η Λίζμπεθ ολοκληρώνει τη μεταφορά των λογαριασμών του Βένερστρομ και επιστρέφει στη Στοκχόλμη για να συναντήσει τον Μίκαελ. Από τη συνάντηση της με τον παλιό της επίτροπο καταλαβαίνουμε πως η σχέση της με τον Μίκαελ ήταν κάτι περισσότερο από ένα σεξ μιας βραδιάς. Η πρώτη της σκέψη είναι να του αγοράσει ένα πολύ ακριβό μπουφάν. Οταν φτάνει για να του το δώσει τον βλέπει μαζί με την Ερικα και αντιλαμβάνεται πως, παρόλη την ιστορία τους, ο Μίκαελ έχει επιστρέψει στην πρώην του ερωμένη. Μόνη της, η Λίζμπεθ, πετάει το μπουφάν στα σκουπίδια και φεύγει από το πλάνο περπατώντας με την πλάτη στο φακό. Η σουηδική ταινία τελειώνει με την Λίζμπεθ σε ένα εξωτικό νησί (φωτό) , μετά την επιχείρηση της μεταφοράς των λογαριασμών του Βένερστρομ, χάνοντας όλη τη μελαγχολία μιας σχέσης που ξεκίνησε αλλά δεν συνεχίστηκε ποτέ...
Μερικές διαφορές ακόμη: Στο σουηδικό φιλμ δεν υπάρχει ο επιστάτης του νησιού / Στο αμερικάνικο φιλμ η Χάριετ ζει στο Λονδίνο και όχι στην Αυστραλία / Στο αμερικανικό φιλμ δεν υπάρχει καθόλου η ιστορία με το κολιέ της Ανίτα / Στο σουηδικό φιλμ το ατύχημα στην γέφυρα του νησιού έχει κινηματογραφηθεί και το βλέπουμε κάποια στιγμή στην ταινία / Στο φιλμ του Φίντσερ η Λίζμπεθ συναντάει ξανά τον βιαστή της μετά το τατουάζ που του έχει χτυπήσει, απειλώντας τον να γράφει καλύτερες αναφορές γι'αυτήν και να μην ψάχνει σε sites τρόπους για να αφαιρέσει το τατουάζ του. Αυτό στη σουηδική εκδοχή υπάρχει στην αρχή της δεύτερης ταινίας «Το Κορίτσι που Επαιζε με τη Φωτιά». / Στο σουηδικό φιλμ η Λίζμπεθ συνεχίζει να παρακολουθεί τον υπολογιστή του Μίκαελ και αφότου έχει παραδώσει την έρευνα της γι'αυτόν στην αρχή της ταινίας / Στη σουηδική ταινία ο Μίκαελ εκτίει την ποινή του ενός χρόνου φυλάκιση μετά την αναχώρηση του από το νησί. Στην αμερικάνικη εκδοχή δεν πηγαίνει ποτέ φυλακή. / Στην ταινία του Φίντσερ, ο Χένρικ Βάνιερ υπόσχεται ως αντάλλαγμα για την έρευνα του Μίκαελ στοιχεία για να ενοχοποιήσει τον Βένερστρομ. Στη σουηδική ταινία του τα προσφέρει η Λίζμπεθ.
To «Κορίτσι με το Τατουάζ» του Ντέιβιντ Φίντσερ παίζεται στις ελληνικές αίθουσες από τις 12 Ιανουαρίου
