Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν αμέτρητες ταινίες για το Ολοκαύτωμα.
Ταινίες που, στην πλειοψηφία τους, έχουν θορυβήσει ή/και συγκινήσει τους θεατές παρουσιάζοντας τη ναζιστική κτηνωδία και τα βασανιστήρια που οδήγησαν σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Σχεδόν όλες τους, όμως, επικεντρώνονται στο κλειστοφοβικό εσωτερικό των ορίων και των τοίχων των στρατοπέδων, μοναδική οδός για να αναδειχθούν οι φρικαλεότητες με ωμότητα και ρεαλισμό.
Το κοινό μοιάζει, πλέον, απόλυτα εξοικειωμένο (αν όχι και αναισθητοποιημένο), με την εικονογραφία του Ολοκαυτώματος, τα βρώμικα κελιά, τους σκελετωμένους κρατούμενους, τα πανύψηλα τείχη με συρματοπλέγματα ή τα επιβλητικά φουγάρα που αχνίζουν ακόμα, όπως τα βλέπει σε διάφορες ταινίες - είτε αναφέρεται κανείς στη «Λίστα του Σίντλερ» είτε στο «Γιο του Σαούλ».
Τίποτα από αυτά, ούτε τα «οικεία» συναισθήματα, ούτε οι αναγνωρίσιμες στους πολλούς εικόνες για το Ολοκαύτωμα δεν υπάρχει στην ταινία του Τζόναθαν Γκλέιζερ, «Ζώνη Ενδιαφέροντος». Γιατί ο Γκλέιζερ δεν ενδιαφέρεται τόσο για το τι γίνεται μέσα στα τείχη του Αουσβιτς αλλά, κυρίως, για όσα συμβαίνουν έξω από αυτά. Για το πώς το Κακό ζει κι αυτό μια ζωή μπανάλ, μέσα στην πεζότητα, μια καθημερινότητα αποτελούμενη από ρουτίνα και οικογενειακά δράματα.
Στρέφοντας το βλέμμα αποκλειστικά στο φασισμό, ο Γκλέιζερ περνάει το δικό του αντιφασιστικό μήνυμα, «ψιθυρίζοντάς» μας (σε έναν από τους πιο εντυπωσιακούς ηχητικούς σχεδιασμούς ταινίας που έχουμε... ακούσει πρόσφατα) πως ακόμα δεν είναι αργά για να το σταματήσουμε.»
Η «Ζώνη Ενδιαφέροντος» μπορεί να εξελίσσεται στη δεκαετία του ’40, αλλά μιλά τόσο δυνατά για το τι συμβαίνει στο σήμερα, όχι πολύ μακριά, δίπλα μας. Για το πώς έχουμε εξοικειωθεί με τη βία και το Κακό γύρω μας ώστε να μας προσπερνά, απαρατήρητο, σχεδόν σαν να μην υπάρχει, χωρίς κανέναν τοίχο να το καλύπτει, σαν κάτι το απλό και κοινότυπο – σαν κάτι το νορμάλ. Ή πώς εμείς απλώς επιλέγουμε να κάνουμε τα στραβά μάτια, διαλέξτε και πάρτε.
Και αυτός είναι μόνο ένας από τους λόγους που θα έπρεπε η ταινία του Γκλέιζερ να κερδίσει φέτος το Οσκαρ της Καλύτερης Ταινίας. Είναι ένα φιλμ που έρχεται, την πιο κατάλληλη στιγμή, όταν η σκιά του φασισμού φαίνεται πως αρχίζει και πάλι να ελλοχεύει όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, απλώς για να μας δείξει, χωρίς να υποδείξει (δεν χρειάζεται καν να το κάνει), πως τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει και τόσο από την εποχή της Φρίκης. Στρέφοντας το βλέμμα αποκλειστικά στο φασισμό, ο Γκλέιζερ περνάει το δικό του αντιφασιστικό μήνυμα, «ψιθυρίζοντάς» μας (σε έναν από τους πιο εντυπωσιακούς ηχητικούς σχεδιασμούς ταινίας που έχουμε... ακούσει πρόσφατα) πως ακόμα δεν είναι αργά για να το σταματήσουμε.
Ενα είδος μοντέρνου σινεμά που λείπει πολύ από τα σύγχρονα κινηματογραφικά δεδομένα.»
Πέρα όμως από τα πολιτικά μηνύματα, η ταινία του Τζόναθαν Γκλέιζερ είναι και κινηματογραφικά συνταρακτική. Από την ψυχρή σκηνοθεσία του, που περιβάλλει με ανέκφραστη κομψότητα τη βία των ιστοριών του, μέχρι την υπέροχη, σχεδόν αποστειρωμένη σε στιγμές φωτογραφία του, η ταινία δεν σταματά λεπτό να σε βυθίζει στην ανοίκεια ατμόσφαιρα της. Κι ο Γκλέιζερ δεν σταματά εκεί. Αφήνει τον εαυτό του να πειραματιστεί ακόμα πιο πολύ με τη μουσική και, κυρίως, τον ήχο: αυτόν που ο ίδιος περιέγραψε ως «η άλλη ταινία», ο οποίος έρχεται από πολύ κοντά (πυροβολισμοί, κραυγές πόνου, ουρλιαχτά) και καταφέρνει να σε παγώσει χωρίς να φαίνεται η πηγή του. Μια ταινία που συγκλονίζει όχι μόνο ως θέμα, αλλά και ως κατασκευή. Ενα είδος μοντέρνου σινεμά που λείπει πολύ από τα σύγχρονα κινηματογραφικά δεδομένα.
Η «Ζώνη Ενδιαφέροντος» είναι μια ταινία που σε κάνει να νιώθεις άβολα βλέποντάς την, που σε ανατριχιάζει, όχι για τον τρόμο που κρύβεται μέσα σε αυτά τα τείχη, αλλά επειδή τέτοιες αποτρόπαιες, απάνθρωπες πράξεις μοιάζουν τόσο φυσιολογικές. Επειδή υπογραμμίζει πως ο ίδιος άνθρωπος, κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, μπορεί να γίνει υπαίτιος για πράγματα ανείπωτα. Γιατί, όπως ο Ρούντολφ Ες στέκεται μόνος του στις σκάλες και κοιτάζει το μαύρο κενό, κατευθείαν μέσα στα μάτια του θεατή, σαν να καταλαβαίνει πως κρίνεται από εμάς για τις πράξεις του, έτσι κι εμείς κάποια στιγμή θα κριθούμε για τις δικές μας. Γιατί εκείνος που ξεχνά την Ιστορία του είναι καταδικασμένος να την επαναλάβει. Και αυτή εδώ η ταινία είναι απλώς μια ακόμα (τραγική) υπενθύμιση.
H «Ζώνη Ενδιαφέροντος» του Τζόναθαν Γκλέιζερ είναι υποψήφια για πέντε βραβεία Οσκαρ (Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Διασκευασμένου Σεναρίου, Διεθνούς Ταινίας, Ηχου).
O δρόμος για τα Οσκαρ: Προγνωστικά, στατιστικά, ανατροπές, φαβορί και αουτσάιντερ στο ειδικό τμήμα του Flix για τα φετινά βραβεία Οσκαρ που ανανεώνεται συνεχώς
