Μια Κυριακή του Μαρτίου μας έβγαλε μέχρι το Χαλάνδρι, στα στούντιο DK Rental House, εκεί όπου στη δεύτερη ημέρα του, ο πέμπτος κύκλος του εργαστηρίου για υποψήφιους βοηθούς χειριστή κάμερας με φιλμ που διοργανώνει η Ενωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών, αποκάλυπτε σε μια ομάδα νέων κινηματογραφιστών έναν ολοκαίνουριο θαυμαστό κόσμο... από το παρελθόν.
Ο,τι ξεκίνησε ωστόσο σαν μια απλή δημοσιογραφική επίσκεψη, άρχισε σιγά σιγά να μεταμορφώνεται σε μια πραγματική εμπειρία.
Οι διαφορές ανάμεσα στις κινηματογραφικές μηχανές, επίδειξη μοντέλων από τη δεκαετία του '60 μέχρι και σήμερα και μια ολόκληρη τεχνική διαδικασία για την φόρτωση και την εκφόρτωση του φιλμ στα... τυφλά, ήταν μόνο λίγα από τα «μαθήματα» του εργαστηρίου που έπεισαν για το συναρπαστικό σύμπαν του φιλμ που επιστρέφει και την ανάγκη για τη μετάδοση των γνώσεων που κινδυνεύουν να χαθούν αν δεν περάσουν στις επόμενες γενιές.
Θυμηθείτε κι αυτό: «Γιατί φιλμ σήμερα;» Τέσσερις διευθυντές φωτογραφίας απαντούν!
Ολο και περισσότεροι νέοι σκηνοθέτες και κινηματογραφιστές δείχνουν ενδιαφέρον γι’ αυτό το παροπλισμένο υλικό, αναγνωρίζουν την απαράμιλλη (και, πάντως, διαφορετική) ποιότητα εικόνας που προσφέρει και εκφράζουν έντονα την επιθυμία τους να κινηματογραφήσουν τη δημιουργία τους σε φιλμ.»
Ο Πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Κινηματογραφιστών, Γιώργος Φρέντζος εξηγεί στο Flix την ανάγκη για το εργαστήριο και την εμπειρία από τις πρώτες ομάδες εκπαιδευομένων:
«Η Ενωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών (GSC) ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2024 τη διοργάνωση σειράς εκπαιδευτικών-πρακτικών εργαστηρίων (hands-on workshops) επαγγελματικού επιπέδου, που αφορά υποψήφιους βοηθούς χειριστή κάμερας με φιλμ (assistant film camera – AC).
Για να καταλάβουμε τι μας οδήγησε σε αυτό, θα βοηθούσε μια μικρή ιστορική αναδρομή.
Είναι γνωστό ότι μετά το 2008-2009 η διεθνής και η ελληνική μέθοδος υλοποίησης των κινηματογραφικών ταινιών άλλαξε. Η μετάβαση στην ηλεκτρονική/ψηφιακή παραγωγή επιτελέστηκε με γρήγορο ρυθμό και –κυρίως σε χώρες που διέθεταν μικρότερες κινηματογραφίες, όπως είναι η Ελλάδα– παρέσυρε ταχύτατα οτιδήποτε σχετιζόταν με τη φωτοχημική/μηχανική παραγωγή: το φιλμ ως μέσο αποτύπωσης, τις μεθόδους κινηματογράφησης που σχετίζονταν με αυτό, τα εργαστήρια εμφάνισης και φωτοχημικής επεξεργασίας της εικόνας. Τελικά όμως, παρέσυρε και ένα πολύτιμο αγαθό που δύσκολα μπορεί ανακτηθεί: τη γνώση γύρω από την κινηματογράφηση με φιλμ, η οποία κινδυνεύει να εξαφανιστεί εντελώς, μαζί με τους τελευταίους κινηματογραφιστές που την κατέχουν.
Σήμερα ωστόσο, παρατηρείται μία ορισμένη αντιστροφή αυτού τού κλίματος: όλο και περισσότεροι νέοι σκηνοθέτες και κινηματογραφιστές δείχνουν ενδιαφέρον γι’ αυτό το παροπλισμένο υλικό, αναγνωρίζουν την απαράμιλλη (και, πάντως, διαφορετική) ποιότητα εικόνας που προσφέρει και εκφράζουν έντονα την επιθυμία τους να κινηματογραφήσουν τη δημιουργία τους σε φιλμ.
Επιπλέον, έχουν εμφανιστεί διεθνείς παραγωγές που επιλέγουν τη χώρα μας ως χώρο γυρίσματος, οι οποίες αναζητούν τεχνικούς συνεργάτες με εμπειρία στον χειρισμό του φιλμ. Εντούτοις, τα εμπόδια που αφορούν τη γνώση γύρω από αυτό παραμένουν, αφού: α. στη χώρα μας τα τελευταία δέκα πέντε χρόνια το φιλμ είναι υπό εξαφάνιση, β. οι κινηματογραφιστές που το έχουν χειριστεί στο παρελθόν μειώνονται συνεχώς και γ. οι (δημόσιες και ιδιωτικές) σχολές κινηματογράφου έχουν σταματήσει να διδάσκουν σχεδόν οτιδήποτε αφορά το φιλμ και τον χειρισμό του.
Στο κάλεσμα της Ένωσης για συμμετοχή στο εργαστήριο έστειλαν τη σχετική φόρμα ενδιαφέροντος 85 νέες και νέοι και έως τώρα οι 52 από αυτούς έχουν ήδη παρακολουθήσει τα τμήματα που οργανώθηκαν. Σε κάθε ομάδα εκπαιδευόμενων την εκπαίδευση ανέλαβαν ένας/μία Δ. Φωτογραφίας μέλος τού GSC και δύο έμπειροι, γνώστες του φιλμ, βοηθοί κάμερας (focus puller και loader).
Στις τρεις εκπαιδευτικές ημέρες του εργαστηρίου των οκτώ ωρών ημερησίως περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:
- αναλυτική παρουσίαση της ειδικότητας του βοηθού κάμερας με φιλμ- μεθοδολογία και οργάνωση (λίστας) αναγκών γυρίσματος με φιλμ- επίδειξη επαγγελματικών καμερών με φιλμ και του τρόπου λειτουργίας τους- αναλυτική επίδειξη και χρήση του απαιτούμενου τεχνικού εξοπλισμού βοηθού κάμερας με φιλμ- ανάλυση των κανόνων ασφαλείας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το γύρισμα με φιλμ- ιεραρχία, επικοινωνία και συνεργασία με άλλες ειδικότητες του συνεργείου κατά το γύρισμα με φιλμ- τεχνικά tests κάμερας, φακών, μέσων στήριξης, φίλτρων και λοιπού τεχνικού εξοπλισμού- πρωτόκολλα οργάνωσης και ασφάλισης εξοπλισμού σε εσωτερικό/εξωτερικό χώρο γυρίσματος- πρακτική προετοιμασία κάμερας με φιλμ και λοιπού εξοπλισμού για εσωτερικό και εξωτερικό γύρισμα- χειρισμός της κάμερας με φιλμ κατά το γύρισμα- σήμανση, αποθήκευση, διασφάλιση και παράδοση κινηματογραφημένου υλικού- κλείσιμο και προετοιμασία για μετάβαση σε άλλον χώρο ή/και προετοιμασία παράδοσης εξοπλισμού.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται βεβαίως στη διαδικασία loading και unloading φιλμ 16 και 35mm σε αντίστοιχες κάμερες που διατίθενται στην Ελλάδα.»
Τα εργαστήρια είναι μια πάρα πολύ καλή κίνηση της Ενωσης γιατί ουσιαστικά μιλάμε για μια γνώση που τείνει να χαθεί. Δεν ξέρω αν η επιστροφή του φιλμ είναι μια μόδα ή κάτι άλλο, πάντως είναι ιστορία της δουλειάς που κάνουμε και είναι μόνο κέρδος να γνωρίζουμε τη χρήση του.»
Την ημέρα που επισκεφθήκαμε το εργαστήριο, «μάθαμε» τα μυστικά του φιλμ από τoν Διευθυντή Φωτογραφίας Γιώργο Φρέντζο, τη Διευθύντρια Φωτογραφίας Χριστίνα Μουμούρη και τους Βοηθούς Κάμερας Γιώργο Μανιάτη και Γιώργο Νικολάκη.
Ο Γιώργος Μανιάτης, από τους πιο έμπειρους στο χώρο μίλησε στο Flix για την επιστροφή του φιλμ και την εμπειρία των εργαστηρίων:
«Τα εργαστήρια είναι μια πάρα πολύ καλή κίνηση της Ενωσης γιατί ουσιαστικά μιλάμε για μια γνώση που τείνει να χαθεί. Δεν ξέρω αν η επιστροφή του φιλμ είναι μια μόδα ή κάτι άλλο, πάντως είναι ιστορία της δουλειάς που κάνουμε και είναι μόνο κέρδος να γνωρίζουμε τη χρήση του. Επίσης είναι σαφές πως το φιλμ επιστρέφει δυναμικά, ειδικά σε μεγάλες παραγωγές του εξωτερικού. Η συμμετοχή ήταν κάτι που με εξέπληξε. Δεν περίμενα πως τόσο πολλά παιδιά θα δήλωναν συμμετοχή, ειδικά σε μια εποχή όπου η ψηφιακή τεχνολογία είναι κυρίαρχη. Είναι μια τεράστια ευκαιρία για τα παιδιά να δουν τη χρήση του φιλμ, όχι σε ακαδημαϊκό επίπεδο, αλλά σε απολύτως πρακτικό - όχι μόνο μέσα από ένα βιβλίο και ένα σχεδιάγραμμα. Εδώ μαθαίνουν από ανθρώπους που έχουν εμπειρία στο φιλμ. Μακάρι η επιστροφή του φιλμ να γίνει πιο μαζική και όλο και περισσότεροι άνθρωποι να γνωρίσουν τα μυστικά του. Είναι μια τέχνη που δεν πρέπει να χαθεί.»
Ο Γιώργος Φρέντζος μιλάει και για το μέλλον των εργαστηρίων:
«Στόχος τής Ένωσης Ελλήνων Κινηματογραφιστών είναι να συνεχίσει περιοδικά τα εργαστήρια, ενώ προγραμματίζει τη μεταφορά τους στη Θεσσαλονίκη και τα Ψαχνά, όπου εδρεύουν δύο Πανεπιστημιακές Σχολές Κινηματογράφου._
Λόγω του σημαντικού κόστους που συνεπάγεται αυτό το εγχείρημα, η Ένωση έχει υποβάλλει αίτημα αρωγής προς το ΕΚΟΜΜΕΔ-Creative Greece και προς την Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας (για τα εργαστήρια στη Β. Ελλάδα), φορείς που έχουν ανταποκριθεί θετικά και από τους οποίους ελπίζει πως σύντομα θα λάβει οικονομική ενίσχυση.
Προς το παρόν πάντως, η επιτυχής υλοποίηση των εργαστηρίων δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τη βοήθεια των υποστηρικτών της Ένωσης για την προμήθεια των καμερών και του τεχνικού εξοπλισμού, των χώρων που γίνονται τα εργαστήρια, του film stock που χρειάζεται και των αναλώσιμων υλικών.
Ευχαριστούμε τον Χρήστο Πρωτογερόπουλο και την CalPro, τη Σεσίλια Μανιού και τη Manios Cine Tools, τον Δημήτρη Κατρανίδη και το DK Rental House, τον Βασίλη Κωνσταντιλιέρη και την Arctos Films, τον Στέφανο Τσίγκα και την Cine Crane, την Ειρήνη Θεοδωροπούλου και την AnMar, την Κατερίνα Μπεληγιάννη και την Kabel, τη Σίβυλλα Κατσουρίδη, τον Δημήτρη Κυριάκου, τον Στέλιο Αποστολόπουλο, τον Ρωμανό Φρέντζο, τον Νίκο Καβουκίδη.
Ευχαριστούμε φυσικά τους εκπαιδευτές για τη διάθεση και το κέφι να μεταδώσουν τις γνώσεις τους, τον Γιώργο Χριστοδούλου για την οργάνωση και τέλος τα μέλη του ΔΣ Χριστίνα Μουμούρη, Χρήστο Αλεξανδρή, Φώτη Μήτση, Κώστα Σταμούλη, που όλοι μαζί μοιραστήκαμε την έμπνευση και τη δημιουργία όλου αυτού.»
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για την Ενωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών στο επίσημο site τους, στη σελίδα τους στο Facebook και στο λογαριασμό τους στο Instagram.
