Η ταινία
Eνα πρωινό του Σεπτεμβρίου μια καταιγίδα πλησιάζει την πόλη. Eνα 15χρονο κορίτσι το σκάει από το σχολείο και με τη βοήθεια του φίλου της, πάει στο νοσοκομείο. Εκεί, θα αντιμετωπίσει απότομα την ενηλικίωσή της.
H σκηνοθέτης
Η Σοφία Γεωργοβασίλη, είναι βραβευμένη σκηνοθέτιδα-σεναριογράφος και ηθοποιός. Η μικρού μήκους ταινία της, «Προετοιμασία» [2017] έκανε πρεμιέρα στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Τορόντο TIFF Short Cuts και σε συνέχεια σε πολλά διεθνή φεστιβάλ, έχοντας αποσπάσει το βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη στο φεστιβάλ της Δράμας 2017, Ειδική μνεία στις Νύχτες Πρεμιέρας, 2017 κ.α. Η δεύτερη της ταινία ήταν ανάθεση από το ZDF-Arte και ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου project με τίτλο «Love, Europe». Η τελευταία της μικρού μήκους «Memoir of a Veering Storm», έκανε την πρεμιέρα της στο φεστιβάλ του Βερολίνου (Berlinale International Film Festival, 2022). Εκτοτε ταξιδεύει σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατα βραβεύτηκε με το βραβείο καλύτερης μικρού μήκους στο Riga IFF στη Λάτβια. Bρίσκεται στην προετοιμασία της πρώτης της μεγάλου μήκους με τίτλο «Mignon», η οποία επιλέχθηκε στο πρόγραμμα ανάπτυξης σεναρίου στο Torino ScriptLab 2018 και μεταξύ άλλων βραβεύτηκε με το ARTEKino International Prize στο Φεστιβάλ του Sarajevo, 2019 καθώς και με development grant από το CINEREACH το 2020.
5 ερωτήσεις για το «Memoir of a Veering Storm»
Πώς επιλέξατε το θέμα της ταινίας σας, ποια ήταν η αρχική ιδέα, ποια η ανάγκη να αφηγηθείτε αυτή την ιστορία;
Είναι απ’ αυτές τις περιπτώσεις που η ιδέα εμφανίστηκε τυχαία μπροστά μου ένα βράδυ. Καθόμουν μ’ έναν φίλο και λέγαμε ιστορίες από την εφηβεία μας. Μου διηγήθηκε ένα συμβάν που έζησε όταν ήταν 15 χρονών, με ένα συνομήλικο κορίτσι που έμεινε έγκυος από ‘κείνον, μετά από ατύχημα, και έκανε άμβλωση. Η ιστορία, πέρα από το θέμα που είναι δυστυχώς πάντα υπό αμφισβήτηση, ήταν εντυπωσιακή γιατί είχε μια ιδιαίτερη οικονομία στην αφήγηση της, λόγω της κυκλικής διαδρομής της. Αναπόφευκτα, σκέφτηκα το φόρμα της μικρού μήκους. Το ίδιο βράδυ, ζήτησα την άδεια του φίλου να γράψω ένα σενάριο βασισμένο στην εμπειρία του και συμφώνησε. Κράτησα τη δομή της δικής του ιστορίας, έμπλεξα προσωπικά και μυθοπλαστικά στοιχεία και την άλλη μέρα το σενάριο ήταν έτοιμο. Άλλο που πήρε περίπου τέσσερα χρόνια να γίνει ταινία. Σ’ αυτά τα τέσσερα χρόνια, φυσικά, το σενάριο πήρε πολλές μορφές και κατευθύνσεις. Μαζί με το σενάριο επανήλθε, κάπως βίαια, στην επικαιρότητα το θέμα του γυναικείου σώματος και του δικαιώματος του στην αυτοδιάθεση. Ήρθαν διαδηλώσεις στην Αργεντινή, Πολωνία, Μεξικό, αλλαγές στους νόμους και επικίνδυνες τροπολογίες. Όλα αυτά, έκαναν το σενάριο και την πρόθεση μου για την ταινία, πιο ισχυρά.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του να είσαι σκηνοθέτης στην Ελλάδα σήμερα; Τι σας δυσκόλεψε στην πραγματοποίηση της ταινίας, τι σας έφερε μεγάλη χαρά, ή τι σας εξέπληξε - θετικά ή αρνητικά;
Ανοίγει μεγάλη κουβέντα η ερώτηση αυτή. Προφανώς και η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το οικονομικό. Χρόνια τώρα, τα χρήματα που διατίθενται στο σινεμά είναι ανεπαρκή, αυτό δεν είναι κάτι νέο. Πρόσφατα όμως, ήρθε κι άλλη μια μεγάλη πρόκληση να προστεθεί στο “δράμα” της ελληνικής κινηματογραφίας. Κι αυτό είναι η εξυπηρέτηση παραγωγής. Τα λεγόμενα services που γίνονται στις ξένες παραγωγές, μέσω των ελληνικών εταιριών παραγωγής, με αφορμή το cash rebate που δίνει το ΕΚΟΜΕ. Κάποιες απο τις εταιρίες έχουν δώσει όλη τους την βαρύτητα στις μεγάλες παραγωγές του εξωτερικού για να βγάλουν τα σπασμένα. Και κανείς δε μπορεί να τους κατηγορήσει. Το θέμα είναι όμως, ότι όλο αυτό έχει φέρει μια σειρά προβλημάτων εξαιτίας του μηδενικού σχεδιασμού ωστε να σηκώσουμε υγιώς το βάρος των πολλων παράλληλων παραγωγών. Με αποτέλεσμα να παραγκωνίζονται και τελικά να υποτιμούνται οι ελληνικές ταινίες με μικρότερους προϋπολογισμούς.
Απ’ τη μια συνεργεία δουλεύουν με μεγαλύτερες αμοιβές στις ξένες παραγωγές, και άρα προτιμούν εκείνες, κι αυτό δημιουργεί μια μεγάλη έλλειψη σε σημαντικά πόστα εξαιτίας της πληθώρας των μεγάλων παραγωγών που αναγκαστικά απορροφούν πολύ κόσμο. Στη μικρού μου μήκους, σκέψου, που ήταν η απαρχή του service, δε βρίσκαμε ηλεκτρολόγο και focus puller. Ήταν στο τσακ να ακυρωθεί το γύρισμα αλλά βοήθησε πολύ ο διευθυντής φωτογραφίας που έκανε και τον ηλεκτρολόγο. Κι απ’ την άλλη, όταν βρεθεί συνεργείο διαθέσιμο να έρθει στην ταινία σου, έχουν ανεβάσει τόσο πολύ το κόστος εργασίας τους που είναι αδύνατον να τους προσλάβεις. Ένας φαύλος κύκλος που ζημιώνει πολύ την εγχώρια παραγωγή ταινιών. Και αναγκαστικά τους μικρότερους παραγωγούς και φυσικά τους σκηνοθέτες. Είναι πραγματική φρίκη κι αν δεν αλλάξει κάτι σύντομα και δραστικά, δε θα μπορεί κανένας Έλληνας σκηνοθέτης/παραγωγός να κάνει την ταινία του, που ούτως ή άλλως είναι γολγοθάς για να γίνει.
Στην περίπτωση της μικρού μου, ταλαιπωρηθήκαμε αρκετά αλλά και για άλλους λόγους. Στην αρχή δεν έβρισκα χρήματα. Μπορούσα να καταθέσω σε συγκεκριμένες πηγές δημόσιας χρηματοδότησης (στο ΕΚΚ έτρεχε και τρέχει η μεγάλου μου και δεν είχε αλλάξει ακόμα ο κανονισμός, οπότε δε μπορούσα να καταθέσω για παραγωγή) και ήρθαν όλες οι απαντήσεις αρνητικές. Το δε feedback, ήταν χωρίς ιδιαίτερα επιχειρήματα. Δε μπορούσα να καταλάβω γιατί δε περνούσε το σενάριο. Hταν μια δουλεμένη ιστορία και κάποιος θα έλεγε ότι είχε προοπτικές να γίνει μια καλή ταινία. Κι όμως, λεφτά δεν έβρισκα πουθενά. Μέχρι που πήρα την απόφαση να το κάνω χωρίς χρήματα (χαζή απόφαση, μη τη δοκιμάσετε) και προχώρησα στο ρεπεράζ για να βρω χώρους. Έψαχνα ένα ιδιωτικό σχολείο αλλά άρχισα κι εκεί να τρώω πόρτες. Τη μια μετά την άλλη. Είχα την αίσθηση ότι όλες οι αρνητικές απαντήσεις είχαν κάτι κοινό αλλά δε μπορούσα να προσδιορίσω τι ακριβώς ήταν. Μπορεί να ήταν και άρνηση να το πιστέψω. Η συνειδητοποίηση και αποδοχή ήρθε μετά τη φράση ενός τύπου που απέρριψε το αίτημα μας, λέγοντάς μου πως το θέμα που έχω διαλέξει “είναι δύσκολο”. Την ίδια χρονιά ήρθε και το κίνημα κατά των αμβλώσεων να βάλει εκείνα τα εμπνευσμένα πόστερ στο μετρό της Αθήνας, ήρθαν και οι ψήφοι σε επικίνδυνες τροπολογίες και οι καταγγελίες Ελλήνων ευρωβουλευτών για την έκθεση της επιτροπής γυναικών FEMM, που χαρακτηρίζει ανθρώπινο δικαίωμα το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση, και όλα έβγαλαν νόημα. Ένιωσα φοβερή απογοήτευση και τεράστια θλίψη. Αλλά συνέχισα. Ευτυχώς, στο δρόμο μου βρέθηκαν κάποιοι άνθρωποι που μας στήριξαν οικονομικά και η ταινία ολοκληρώθηκε. Και είμαι ευτυχής γι’ αυτές τις συναντήσεις.
Είναι οι πλατφόρμες και η νέα πραγματικότητα του streaming β. μια ευκαιρία για τη διανομή και προβολή της μικρού μήκους ταινίας; Που στέκεστε στο δίλημμα αίθουσες ή πλατφόρμες;
Οι μικρού μήκους έχουν άνοιγμα προς τον κόσμο κυρίως μέσω των φεστιβάλ. Η πλατφόρμα βοηθάει πολύ να γίνει ευρέως γνωστό και το φόρμα αυτό και είναι κάτι που θέλουμε οι περισσότεροι σκηνοθέτες. Να δει όσο περισσότερος κόσμος γίνεται, τη δουλειά μας. Απ’την άλλη, το δίλλημα αίθουσα ή πλατφόρμα με βρίσκει ξεκάθαρα στην πλευρά των αιθουσών. Αγαπώ αυτούς τους μαγικούς χώρους και δε θα ‘θελα να εκλείψουν ως τόπος συνάντησης με τις ταινίες. Ίσως αν όλες οι αίθουσες υιοθετούσαν μικρού μήκους πριν από κάθε μεγάλου, όπως κάνουν ήδη κάποιες, αλλά υπήρχε και κάποιο είδος διανομής για μικρού να ήμουν και απόλυτη στην απάντηση του διλήμματος.
Τι σημαίνει το Φεστιβάλ Δράμας για σας, αλλά και για το σημερινό ελληνικό κινηματογραφικό τοπίο; Τι σημαίνουν οι συνεχείς επιτυχίες της ελληνικής ταινίας μικρού μήκους στο διεθνές τοπίο;
Το φεστιβάλ φέτος θα είναι μια καινούργια εμπειρία. Ανυπομονώ να βρεθώ εκεί, υπό τη νέα διεύθυνση που μοιάζει να κάνει καλή δουλειά και στην επιλογή ταινιών και στη διοργάνωση.Τα πρώτα βήματα όλων σχεδόν των σκηνοθετών περνάνε από τη Δράμα. Είναι ένα πολύτιμο φεστιβάλ για το ελληνικό κινηματογραφικό τοπίο σινεμά και ως τέτοιο θα έπρεπε να το αντιμετωπίζουμε. Οι συνεχείς επιτυχίες στο εξωτερικό σημαίνουν πως έχουμε φοβερά ταλέντα στο σινεμά, γυναίκες και άντρες αλλά και μια εξωστρέφεια που τη διέπει, πέρα από το ταλέντο, το θάρρος.
Ο,τι κι αν γίνει το σινεμά θα επιβιώσει γιατί…
…γιατί, πώς αλλιώς;
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Ηθοποιοί: Δάφνη Πηλ, Μαρία Καλλιμάνη, Κωνσταντίνος Σιδέρης, Στεφανία Σωτηροπούλου, Νίκος Χατζόπουλος, Έλενα Μεγγρέλη | σενάριο - σκηνοθεσία: Γεωργοβασίλη Σοφία | διεύθυνση φωτογραφίας: Tudor Panduru | μοντάζ Γιώργος Ζαφείρης | σχεδιασμός ήχου Περσεφόνη Μήλιου | μουσική Jay Glass Dubs | vfx Τίνα Κουμπαράκη | αφίσα Μάρκος Ζουριδάκης, Ogust | παραγωγοί Στέλιος Κοτιώνης, Σοφία Γεωργοβασίλη | παραγωγή Foss productions, Onassis culture, με την υποστήριξη του Ελληνικού Kέντρου Kινηματογράφου και του ιδρύματος Rosa Luxembourg stiftung Greece.
