«Βιογράφος» κι ερευνητής της ζωής ανθρώπων που τον ενέπνευσαν, ο σκηνοθέτης και δημοσιογράφος Αντώνης Μποσκοΐτης ολοκληρώνει κατά κάποιο τρόπο με το καινούριο του ντοκιμαντέρ μία τριλογία που είχε ξεκινήσει το 2002 με το πορτρέτο της Φλέρυς Νταντωνάκη στο «Φλέρυ – Τρελή του Φεγγαριού» και συνεχίστηκε το 2006 με την ιστορία της γένεσης του ελληνικού ροκ στο «Ζωντανοί στο Κύτταρο – Σκηνές Ροκ».
Αν προσθέσετε στο μέχρι σήμερα έργο του κι ένα ντοκιμαντέρ για τον Νίκο Κούνδουρο το «Οδύσσειες Σωμάτων: Μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο», το αποτέλεσμα συνθέτει κάτι σαν μια πινακοθήκη προσωπικών ηρώων και επιρροών. Οπότε μια κουβέντα μαζί του, δεν θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει από εκεί.
Τα ντοκιμαντέρ σου μέχρι σήμερα, μοιάζουν να ιχνογραφούν κάτι σαν το πάνθεον των ηρώων σου. Τι θέση θα έλεγες ότι έχει η Κατερίνα Γώγου σε αυτό;
Με τον ψυχίατρο μου που τo 'χω συζητήσει και δεν κάνω πλάκα τώρα, οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα πως ενδεχομένως να μου αρέσει να ζω, σκαλίζοντας τις ζωές άλλων ανθρώπων. Όχι φυσικά «όποιων κι όποιων», αλλά ανθρώπων, που σε κάποια φάση της δικής μου ζωής κόλλησα εμμονικά μαζί τους. Γι' αυτό και τα περισσότερα αποκόμματα ή φωτογραφίες που έχετε δει να περνάνε στα ντοκιμαντέρ μου, συνήθως προέρχονται από ένα προσωπικό αρχείο χρόνων. Με το φόβο να επαναληφθώ, ελέω των συνεντεύξεων που επιτάσσει η επικαιρότητα, τουτέστιν η διανομή της νέας ταινίας μου, σου λεω πως δεν θεωρώ κάτι διαφορετικό τη Φλέρυ Νταντωνάκη από την Κατερίνα Γώγου, ακόμη και το ιστορικό background των early 70s. Με το ίδιο «ψώνιο» προσέγγισα τα «θέματα» μου και θα συνεχίσω να τα προσεγγίζω.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να προσεγγίζεις ένα πρόσωπο που αγαπάς και θαυμάζεις; Το είδος του ντοκιμαντέρ σηκώνει θεωρητικά τη σημαία μιας αντικειμενικότητας, άσχετα με το κατά πόσο κάτι τέτοιο υφίσταται.
Αυτό πάλι δεν το καταλαβαίνω. Τι καραμέλα ειν' αυτή της αντικειμενικότητας σε ντοκιμαντέρ και δη κινηματογραφικό; Αντικειμενικότητα ας έχει η Νικολούλη που ψάχνει απολεσθέντα αντικείμενα, όχι ένας παθιασμένος κινηματογραφιστής σαν και του λόγου μου. Να στο πω πιο λαϊκά, είμαι ο Μποσκοΐτης, γουστάρω την Κατερίνα Γώγου και σου χαρίζω το γούστο μου. Σου κάνει; Πάρ'το! Δεν σου κάνει; Λυπάμαι, αλλά έτσι ξέρω να κάνω τη δουλειά μου και δόξα νά'χει ο Γιαραμπής έχω χορτάσει κι από βραβεύσεις.
Γνωρίζοντας τόσο καλά την ιστορία της Γώγου, έχοντας απ΄ότι έχω διαβάσει γνωρίσει και την ίδια όσο ήταν στην ζωή, είναι λογικό να ξεκινάς την περιπέτεια μιας ταινίας από κάποια συγκεκριμένη θέση. Πόσο περιθώριο αφήνεις στην έρευνα, στις ιστορίες των ανθρώπων με τους οποίους μιλάς, στα γεγονότα που ανακαλύπτεις να σε μετατοπίσουν από αυτή τη θέση; Υπάρχουν πράγματα που σε εξέπληξαν σε σχέση με την Γώγου όσο δούλευες αυτό το ντοκιμαντέρ;
Κοίτα να δεις, αξιοποιώντας και τη δημοσιογραφική μου ιδιότητα, πάντα ξέρω εκ των προτέρων τι θα εκμαιεύσω απ' τους συνεντευξιαζόμενους. Αν νομίζεις ότι στήνω την κάμερα και τους αφήνω να λένε και να λένε, κοιτώντας τους με ανοιχτό στόμα, γελιέσαι, φίλτατε. Σε όλα τα μέχρι τώρα ντοκιμαντέρ μου συμβαίνει να τα έχω τελειωμένα μέσα στο κεφάλι μου απ' την πρώτη μέρα γυρίσματος. Στα πάντα, σε κάθε λεπτομέρεια, όσο παράξενο κι αν σου ακούγεται: από το ντεκόρ που θα στήσω ανάλογα με την περσόνα του εκάστοτε ομιλητή – μόνο στη Γώγου δεν έγινε αυτό, συνειδητά – μέχρι το μέγεθος των φακών, την κίνηση της μηχανής και βέβαια το μοντάζ. Σπάνια με εκπλήσσουν πράγματα που μαθαίνω κι εγώ ο ίδιος κατά τα γυρίσματα. Σε σχέση με τη Γώγου, ας πούμε, πολύ προσωπικά στοιχεία για την εξάρτηση της από την ηρωίνη πάνω στην προσπάθεια της να προστατέψει το ίδιο της το παιδί, δεν θα μπορούσα να τα γνωρίζω. Ακόμη και τώρα που η ταινία τελείωσε και βλέπω τον Ανδρέα Ταρνανά, τον Γιώργο Γαρμπή και τη Μάρω Κοντού να μιλάνε γι' αυτό το θέμα, σου μιλάω ειλικρινά, ταράζομαι.
Στο ντοκιμαντέρ σου μιλούν πολλοί κι ενδιαφέροντες άνθρωποι. Ποιος ήταν ο γνώμονας με τον οποίο τους επέλεξες πέρα από τον προφανή, το να έχουν γνωρίσει δηλαδή τη Γώγου; Πόσο πρόθυμοι ήταν να μιλήσουν γι αυτή; Υπήρχαν άλλοι που θα ήθελες να έχεις αλλά δεν μπόρεσες;
Ο γνώμονας ήταν σαφώς η στενή σχέση τους με τη Γώγου, κυρίως τη δεκαετία του 1980 που η ίδια ανάπτυξε έντονη πολιτική και ποιητική δράση. Από κει και πέρα, θεωρώ ευλογία τη συμμετοχή της Μάρως Κοντού ή του Μανώλη Δεστούνη που δίνουν μαρτυρίες για τη Γώγου του παλιού εμπορικού κινηματογράφου ή και του θεάτρου, της επιθεώρησης – ειδικά για την ενασχόληση της Γώγου με το θέατρο πολύ λίγα ντοκουμέντα έχουν γνωστοποιηθεί συγκριτικά με τον κινηματογράφο και την ποίηση της. Ας πω όμως ότι ένας οποιοσδήποτε άλλος ντοκιμαντερίστας, φαντάζομαι, δε θα έβαζε να μιλήσει τη Λένα Πλάτωνος. Ξέρεις, σε ανύποπτο χρόνο η Λένα μου 'χε αφηγηθεί την ιστορία με τη Γώγου που της ζήτησε κάποτε να μελοποιήσει τον «Υμνο των Αναρχικών» σε δικούς της στίχους. Τι έγινε παρακάτω, το λέει η συνθέτρια στο ντοκιμαντέρ. Αυτό δηλαδή τώρα τι είναι; Ελλειψη αντικειμενικότητας, επειδή ουδείς γνώριζε για τη διασταύρωση της τροχιάς της Πλάτωνος μ' αυτή της Γώγου; Κι εμείς τι κάνουμε εδώ; Μπρίκια κολλάμε; Στο λέω αυτό, διότι διάβασα κάπου μέχρι και «ποιους έβαλε ο Μποσκοΐτης να μιλήσουν»...Τι λες εκεί; Ξέρει καλύτερα τη Γώγου ο θεατής απ' τον φιλμικό βιογράφο της; Όχι, γιατί αν την ήξερε, θά'χα γυρίσει ντοκιμαντέρ για την καρέτα – καρέτα. Και για να σοβαρευτούμε, υπήρξαν κι άνθρωποι που δε γνώριζα, που έπρεπε να μιλήσουν και που έφτασα σ' αυτούς μέσω τρίτων. Ο Κορδέλλας και η Στέλλα Βλαχογιάννη μου 'χαν συστήσει να είναι οπωσδήποτε μέσα ο ποιητής Γιώργος Δάγλας. Τους άκουσα και καλά έκανα. Όλοι ήταν πρόθυμοι και φυσικά τους ευχαριστώ. Μόνο ο συνθέτης Κυριάκος Σφέτσας δε μπόρεσε να συμμετάσχει, αφού ζει κάπου στα Επτάνησα και ήταν μη πραγματοποιήσιμο το πήγαινε – έλα του.
Εχουν περάσει είκοσι χρόνια από το θάνατο της κι αντίθετα απ ότι θα περίμενε κανείς, από ένα πρόσωπο που κάποτε χαρακτηριζόταν περιθωριακό, το έργο και η προσωπικότητά της εξακολουθεί να κερδίζει αναγνώριση και θαυμασμό. Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σου την κάνει ακόμη τόσο γοητευτική;
Κατά τη γνώμη μου, είναι ως ένα σημείο μια υγιής αντίδραση στον απόλυτο εκφασισμό της κοινωνίας μας. Δεν ξέρω αν θα γινόταν τόσος ντόρος το 2007, ας πούμε, τότε δηλαδή που σχεδίαζα να κάνω αυτή την ταινία αμέσως μετά το «Ζωντανοί στο Κύτταρο – Σκηνές Ροκ». Θα στο πω και το πιστεύω απόλυτα, αλλά η είσοδος της Χρυσής Αυγής στη Βουλή, η πιο μαύρη στιγμή στη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας, οι δολοφονίες στο δρόμο ανθρώπων με διαφορετικό χρώμα, οι νεοέλληνες που πηδάνε απ' τα μπαλκόνια τους και γενικά όλο αυτή η σαπίλα που βιώνουμε, αποτελούν σκούρα χρώματα από την ποιητική παλέτα της Γώγου και προ 30ετίας μάλιστα. Ακου Όσιος Παΐσιος και αηδίες, υπήρχε μεγαλύτερος προφήτης από την Κατερίνα Γώγου;
