Βράδυ Κυριακής των Βαΐων. Συνθήκη που σηκώνει, εκ των πραγμάτων, μια θρησκευτική κατάνυξη. Ιδανική μέρα για να προγραμματίσει τηλεοπτικά κανείς - ταυτόχρονα - τις βιογραφίες δύο εκ των νεότερων Αγίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας: το τελευταίο επεισόδιο της σειράς «Αγιος Παΐσιος: Από τα Φάρασα στον Ουρανό» και την ταινία της Γιέλενα Πόποβιτς «Ο Ανθρωπος του Θεού» από το 2021.
Σε σχεδόν ταυτόχρονη ροή, οι δύο (πριν γίνουν) Αγιοι πέθαναν στην τηλεόρασή μας, αφού πριν είχαν κάνει όλα όσα έπρεπε για να κατακτήσουν την αγιοκατάταξή τους. Σε μια στιγμή από αυτές που δύσκολα πετυχαίνει κανείς ακόμη και να θέλει, και ενδιάμεσα σε διαφημιστικά διαλείμματα για σωρό πασχαλινών προσφορών, και οι δύο γέροντες βρίσκονταν ταυτόχρονα στο κρεβάτι λίγο πριν κοιμηθούν, ο Αγιος Νεκτάριος - Αρης Σερβετάλης με σαφώς καλύτερο μακιγιάζ και πιο κοντά στην ηλικία κοίμησης του Αγίου Νεκτάριου, ο Αγιος Παΐσιος - Προκόπης Αγαθοκλέους πιο ελαφρά μακιγιαρισμένος για να μην χαλάσει η σφριγηλή εικόνα του Αγίου που, ωστόσο, πέθανε στα 70 του χρόνια.
Η κοινή τους εικονογραφία (πιο γήινη στον «Ανθρωπο του Θεού», υπερβολικά επικολυρική και φορτωμένη με CGI στον «Αγιο Παΐσιο»), που δεν πηγάζει φυσικά από κάποια νεωτερικότητα αλλά μας φτάνει μέχρι και τα βιβλικά του Χόλιγουντ, για να μην μιλήσει κανείς για τον «Ιησού από τη Ναζαρέτ» - που παρεπιπτόντως ξεκινάει Μεγάλη Τετάρτη για όσους ανησυχούν - υπήρξε το δεύτερο κοινό σημείο των δύο αναπαραστάσεων.
Το πρώτο τους κοινό «μέλημα» - και της ταινίας και της σειράς - ήταν η ορθόδοξη χριστιανική και κυρίως εκκλησιαστική τους συνείδηση, με στόχο το θρησκευτικό αίσθημα των ημερών και φυσικά την απανταχού "πίστη" των Ελλήνων.»
Λιγότερο ο «Ανθρωπος του Θεού» (ναι βρέθηκε κάτι να κάνει την «βασική» ταινία της Πόποβιτς να κερδίζει στα σημεία) και στο 100% ο «Αγιος Παΐσιος» έπαιξαν για πολλή ώρα με την έννοια του κηρύγματος, του στεγνού προσηλυτισμού και είναι σαφές πως ο δεύτερος γεννήθηκε λόγω του πρώτου, ενώ δεν είναι και τελείως άστοχο να πιστέψει κανείς πως αυτή τη στιγμή, ειδικά μετά την τεράστια επιτυχία και των δύο, ετοιμάζονται ορδές κινηματογραφικών ή τηλεοπτικών σεναρίων με Βίους Αγίων.
Κανένα πρόβλημα. Ή περίπου κανένα πρόβλημα. Η αρχική σκέψη είναι σωστή. Κανείς δεν είναι a priori αντίθετος με μια ταινία ή σειρά για έναν Αγιο. Αλλωστε και οι υπόλοιπες υπερεπιτυχημένες βιογραφίες του ελληνικού σινεμά προσομοιάζουν σε αγιογραφίες. Σημασία έχει όμως πώς είναι γραμμένη, σκηνοθετημένη και με τι «περιτυλιγμένη» αυτή η βιογραφία. Και επίσης τι λέει για τη στιγμή που γυρίζεται και επίσης για τη στιγμή που τη βλέπεις.
Σε έναν κόσμο που συντηρητικοποιείται με γοργούς ρυθμούς και μια Ελλάδα που οφείλει το μεγαλύτερο ποσοστό των δεινών της στην θρησκοληψία και το αέναο - υπερκομματικό - πάρε δώσε με την ενωμένη με το Κράτος Εκκλησία, οι δύο αυτοί Αγιοι ήρθαν ακριβώς τη στιγμή που ένα ολόκληρο έθνος είναι έτοιμο να αμφισβητήσει κεκτημένα ανθρώπινα δικαιώματα δεκαετιών, ορμώμενο από κηρύγματα μίσους ανθρώπων (κυριολεκτικά και μεταφορικά) "της εκκλησίας".»
Κανένα μίσος. Και οι δύο αναπαραστάσεις - ταινία και σειρά - εξυμνούσαν την αγάπη: ο «Αγιος Νεκτάριος» στα αγγλικά, ο «Αγιος Παΐσιος» στα ελληνικά, αλλά ο κεντρικός πρωταγωνιστής του Αγίου Νεκτάριου είναι ο Αρης Σερβετάλης, ανοιχτά κατά των εκτρώσεων και την ίδια ώρα στον Αγιο Παΐσιο μια σκηνή - από αυτές που συγκλονίζουν τα social media, όπως γράφουν σήμερα οι παχυλοί τίτλοι πρωινάδικων και μεσημεριανάδικων - ήθελε τον Αγιο Παΐσιο να διαισθάνεται πως μια γυναίκα θέλει να κάνει έκτρωση, να τη συμβουλεύει να μην αμαρτήσει και στη συνέχεια αυτή να τον ευχαριστεί για κάτι που θα ήταν «το μεγαλύτερο λάθος της ζωής της».
Συνέβη έτσι; Ναι, μπορεί, αν και η μυθοπλαστική ανάπτυξη της σειράς είναι τόσο επιδερμική, χωρίς καμία διαλεκτική ούτε καν με το ίδιο της το θέμα, μια πραγματική αγιογραφία - παραγγελιά, με παραγωγό άλλωστε το Ινστιτούτο Αγιος Μάξιμος ο Γραικός που όλως τυχαίως είναι μέγας χορηγός και στον «Αγιο Νεκτάριο».
Οταν, εν έτει 2025, γράφεις μια μυθοπλασία και επιλέγεις συνειδητά το μήνυμα να είναι ότι η έκτρωση είναι "το μεγαλύτερο λάθος της ζωής" μιας γυναίκας και αυτό παίζει σε prime time, τότε τίποτα δεν είναι αθώο, τίποτα δεν είναι σίγουρα χριστιανικό με την (αν υπάρχει) πραγματική έννοια του όρου.»
Λίγο νωρίτερα, το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων στο κατά τα άλλα μαχητικό και προοδευτικό Mega, ο πρωταγωνιστής του «Αγίου Παΐσιου», Προκόπης Αγαθοκλεους, μιλούσε για τα πολλαπλά ρίγη που του έφεραν τα γυρίσματα, χρησιμοποιώντας πολλές φορές τις λέξεις «ευλογία» και «αλήθεια». Αραγε, και αυτός και όλοι όσοι βρέθηκαν μαζί του τουλάχιστον στις επίμαχες σκηνές - ανάμεσα σε αυτά γυναίκες, δεν ένιωσε καμία αναστολή να σταθεί δημόσια κατά της άμβλωσης, σε ένα διάλογο που δυστυχώς είναι ανοιχτός ενώ έπρεπε να παραμένει ολοκληρωμένος από χρόνια;
Καμία «ευλογία» και «αλήθεια» δεν πρωταγωνίστησε στην τηλεόραση χθες το βράδυ. Μόνο στοχευμένα βέλη προς τα πιο ταπεινά αισθήματα των πιστών και μια δικαιολογημένη καχυποψία πως αυτή η διπλή επίθεση Αγίων υπήρξε μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας που σχηματίζεται ερήμην μας, έτοιμη να παίξει με ρεκόρ τηλεθέασης στο όχι και τόσο κατανυκτικό prime time της καθημερινότητάς μας.