Αποχαιρέτα με ένα (ή και πολλά περισσότερα) happy end το «Downton Abbey» που χάνεις...

[προσοχή: ακολουθούν spoilers για όλη τη σειρά]

Δεν θα μάθει ποτέ κανείς αν το «Downton Abbey» υπήρξε θύμα της πρωτοφανούς επιτυχίας του - και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού - ή αν οι μετριοπαθείς επιλογές του δημιουργού του, Τζούλιαν Φέλοους που έριξαν τον πήχη τουλάχιστον από τον τέταρτο κύκλο του μέχρι και το μεγάλο φινάλε που προβλήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου μπροστά στα μάτια 6.6 εκατομμυρίων θεατών (λίγο λιγότεροι απ' όσους παρακολούθησαν το χριστουγεννιάτικο μήνυμα της Βασίλισσας) είχαν ήδη υπαγορευθεί από την προφανή άρνησή του να μετατρέψει τη σειρά σε μια σαπουνόπερα με αγωνιώδεις ανατροπές, cliffhangers και απανωτές τραγωδίες με φόντο τα σαλόνια και τα υπόγεια του διάσημου πύργου...

Το «Downton Abbey» δεν προοριζόταν ποτέ να γίνει αυτό που έγινε: μια από τις διασημότερες βρετανικές σειρές όλων των εποχών και ένα σχεδόν παροξυσμικό δείγμα του τι μπορεί να κάνει η βρετανική τηλεόραση όταν θέλει και μπορεί. Φτιαγμένο με τη λογική της μεγάλης βρετανικής παράδοσης του BBC, αλλά και με εκείνα τα χαρακτηριστικά μιας απόλυτα εθιστικής τηλεοπτικής saga που έμοιαζε αδύνατον να αγνοήσεις, το «Downton Abbey» υπήρξε από το πρώτο του μέχρι το τελευταίο επεισόδιο μια τοιχογραφία της Αγγλίας των αρχών του 20ου αιώνα - όπως αποδείχθηκε ελάχιστα πιστή στην πραγματικότητα, αλλά ποιος πραγματικά έδειχνε να νοιάζεται γι' αυτό;

Από το αρχείο «Downton Abbey» του Flix: Ελλάδα, ώρα μηδέν: Λογοκριμένο «Downton Abbey» στην ΕΡΤ!

Για τουλάχιστον τρεις ολόκληρες σεζόν, το «Downton Abbey» ήταν ό,τι πιο συναρπαστικό είχε δει ποτέ κανείς με φόντο το λαμπρό αγγλικό παρελθόν, η τελειοποίηση της όχι πρωτότυπης στο σινεμά ή την τηλεόραση ιδέας των παράλληλων ιστοριών αφεντικών και υπηρετών και ταυτόχρονα ένα βαθιά συγκινητικό, βαθιά φεμινιστικό, βαθιά κοινωνικό, βαθιά ανθρώπινο μανιφέστο για ένα κόσμο που αλλάζει, άλλοτε βίαια, άλλοτε με τους ρυθμούς ενός βαρετού δείπνου στη μεγάλη τραπεζαρία, άλλοτε με το πάθος ενός έρωτα που μοιάζει καταδικασμένος από την αρχή.

Με ένα σενάριο δομημένο πάνω στη λεπτομέρεια και μια σκηνοθεσία μετρημένη πάνω στη δικαιοσύνη του ίσου χρόνου για όλους τους (προνομιούχους και μη) κατοίκους του Πύργου, το «Downton Abbey» μας σύστησε μια περίπου ντουζίνα χαρακτήρες (και άλλους τόσους στη συνέχεια), δίνοντας σε όλους τις μεγαλειώδεις στιγμές που τους αναλογούσαν. Αλλά το σημαντικότερο ήταν ότι έβαλε τον θεατή μέτοχο στην καθημερινότητά τους, στο αυστηρό χρονοδιάγραμμα μιας ζωής χωρισμένης σε γεύματα, πρωινές βόλτες, αλλαγή γκαρνταρόμπας για την κάθε περίσταση, σε μικρά ή μεγαλύτερα δράματα που απλώθηκαν σαν ακόμη μια ρουτίνα σε ένα κόσμο που έμοιαζε ταυτόχρονα απομονωμένος στην αγγλική εξοχή του Γιορκ και όμως ποτέ μακριά από την αδυσώπητη ορμή της Ιστορίας.

Από το αρχείο «Downton Abbey» του Flix: Είστε έτοιμοι για το αμερικάνικο «Downton Abbey»;

Βλέποντας πίσω στους έξι κύκλους που διέσχισαν μια ολόκληρη ιστορική περίοδο (από το γύρισμα του αιώνα μέχρι και την πρώτη ημέρα του 1926), είναι ολοφάνερη η διχοτόμηση της σειράς ανάμεσα στους τρεις πρώτους και τους τρεις τελευταίους κύκλους. Χωρίς ποτέ να σταματήσει να πατάει πάνω στην ευθεία γραμμή της ίδιας θεματικής ενός σύμπαντος που πρέπει να προσαρμοστεί σε ένα κόσμο που αλλάζει, το «Downton Abbey» ήταν καλύτερο στα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (ο οποίος μπήκε κυριολεκτικά μέσα στον Πύργο), όταν άπλωνε σαν κλασική βρετανική λογοτεχνία τον έρωτα της Λαίδη Μέρι με τον Μάθιου, όταν τόλμησε να εισάγει έναν γκέι χαρακτήρα (που στη συνέχεια πάσχισε - όχι πάντα πετυχημένα - να δικαιώσει), όταν άφηνε την Μάγκι Σμιθ να σολάρει ως μια σπουδαία ηθοποιό που γνώριζε εξαρχής τη διαφορά ανάμεσα στην καρικατούρα και τη μεγαλειότητα του βρετανικού φλέγματος.

Οι τρεις τελευταίοι κύκλοι της σειράς ήρθαν για να απογοητεύσουν. Οχι με τέτοιο τρόπο ώστε να κάνουν όλα όσα συνέβαιναν στα πάνω και τα κάτω πατώματα του Πύργου αδιάφορα, αλλά χωρίς εκείνη την αδιόρατη μείξη της θλίψης και του ενθουσιασμού που μπορούσε να ρεμιξάρει την ιστορία με το γιώτα κεφαλαίο και το γιώτο μικρό σε ένα εκρηκτικό μείγμα βαρυσήμαντης ελαφρότητας. Ο Τζούλιαν Φέλοους μπορεί να έμεινε πιστός στην κοινωνική του τοιχογραφία, συμπληρώνοντας τις ψηφίδες που οδήγησαν ομαλά στο φινάλε της σειράς, αλλά δεν κατάφερε να μειώσει το διαρκές αίσθημα πως κάτι έλειπε από τις ιστορίες του - και δεν εννοεί κανείς μόνο τον Μάθιου ή τη Σίμπιλ που υπήρξαν δύο από τους σπουδαιότερους χαρακτήρες της πρώτης περιόδου και δύο από τους καλύτερους όλης της σειράς.

Από το αρχείο «Downton Abbey» του Flix: H Λαίδη Ιντιθ του «Downton Abbey» μιλάει στο Flix

Φτάνοντας στον έκτο και τελευταίο ανώδυνο κύκλο του, το «Downton Abbey» μπορεί να είχε χάσει στη διαδρομή τα περισσότερα από όσα το έκαναν κάποτε συναρπαστικό, αλλά δεν πρόδωσε στιγμή την κοινωνική του κριτική, αυτή που έτσι κι αλλιώς το έκανε πάντοτε μια παραβολή για το σύγχρονο κόσμο.

Μίλησε με πάθος για το ρόλο της εκπαίδευσης ως μοναδική οδό διαφυγής από τη φτώχεια, μίλησε για τη δικαιοσύνη που αργά ή γρήγορα θα αναγκαζόταν να πάρει το μέρος των αδικημένων, μίλησε για τα θαύματα της ιατρικής, το σεξ, τον καθοριστικό ρόλο της γυναίκας ως μητέρα, σύζυγο και επαγγελματία και μίλησε ακόμη και για τις αλλαγές στη δημόσια διοίκηση με την για πολλούς αχρείαστη ιστορία του τοπικού νοσοκομείου. Κυρίως, όμως, το «Downton Abbey» δεν πρόδωσε ποτέ τους ήρωές του, μένοντας προσκολημμένο στις μοναχικές διαδρομές τους προς τη νέα εποχή και σε ένα οριστικό διαζύγιο με την πιστή απεικόνιση της εποχής, έμπλεξε τόσο πολύ τις ιστορίες των κυρίων (και κυρίως των κυριών) με τους υπηρέτες σε έναν μάλλον ανατρεπτικό και ελπιδοφόρο σχηματισμό μιας ιδιότυπης νέας οικογένειας.

Ισως γι' αυτό το φινάλε του - στο μεγάλο εορταστικό επεισόδιο που έγραψε την τελευταία του πράξη - δεν μπορούσε παρά να είναι γεμάτο από happy end. Τόσα πολλά happy end για όλους σχεδόν τους ήρωές του (ναι, με μεγαλύτερο αυτό της διαχρονικά άτυχης Ιντιθ) που κάποιος θα έλεγε πως ο Τζούλιαν Φέλοους δεν είχε ποτέ πρόθεση να σκοτώσει κάποιον από τους κεντρικούς χαρακτήρες που κινδύνευσαν από την υγεία τους στο παρελθόν, δεν είχε ποτέ πρόθεση να αφήσει τη Λαίδη Ιντιθ να εκπροσωπεί τις γυναίκες που θα μπορούσαν να υποδεχτούν το νέο κόσμο χωρίς να παντρευτούν, δεν είχε ποτέ πρόθεση να δούμε τη Μέρι μόνη της μέσα στον παγωμένο και χρεωμένο Πύργο του Ντάουντον ως ένα σημάδι πως η εποχή της την ξεπέρασε...

Από το αρχείο «Downton Abbey» του Flix: «Downton Abbey»: συγκλονιστική φωτογράφηση για το περιοδικό «Love»

Ρίχνοντας περισσότερο βάρος στο να δώσει ένα (ευτυχισμένο) τέλος για κάθε έναν από τους ήρωες του Πύργου, ο Τζούλιαν Φέλοους έχασε ίσως την ευκαιρία να στέιλει το «Downton Abbey» εκεί όπου κατοικούν οι πραγματικά κλασικές στιγμές της τηλεόρασης, στερώντας από την τηλεοπτική του διαδρομή κάτι πιο ρηξικέλευθο και κάτι πραγματικά βαθιά συγκινητικό για την έννοια του «The Times They Are a-Changin'».

Επαιξε έξυπνα με τη θεματική του χρόνου που περνάει, προς τιμήν του δεν έγινε ποτέ σαπουνόπερα με τους όρους του prime time (αλλά μόνο με τους δικούς του αποκλειστικά camp ανοιχτούς λογαριασμούς με όσα φέρει αναπόφευκτα μαζί της η παράδοση της βρετανικής αριστοκρατίας), έδιωξε γρήγορα τα σύννεφα από όλες τις πιθανές ιστορίες που θα μπορούσαν να πάνε στραβά (από την αρρώστια του Λόρδου Γκράντχαμ μέχρι την άρνηση της Μέρι να ερωτευτεί, το μυστικό της Ιντιθ για το παιδί της, την εγκυμοσύνη της Ανα και την απόπειρα αυτοκτονίας του Μπάροου), τόλμησε ακόμη να χαρίσει μια σπουδαία σκηνή με τη γέννα της Ανα στο κρεβάτι της κυρίας της και εκλεισε την αυλαία με μια (ναι κλασική) στιχομυθία ανάμεσα στην Ιζομπελ και την Βάιολετ της Μάγκι Σμιθ:

• Πηγαίνουμε ολοταχώς στο μέλλον, όχι πίσω στο παρελθόν
• Μακάρι να είχαμε την επιλογή...

Ισως τελικά αυτή να ήταν και η δύναμη του «Downton Abbey». Η διακριτική, ελαφριά ματιά του πάνω στο παρελθόν της ένδοξης Αγγλίας και η αγωνία του να μιλήσει για το μέλλον (της) χωρίς περιστροφές. Κάπου ανάμεσα, το παρόν στον Πύργο του Ντάουντον υπήρξε άνισο, πάντοτε απολαυστικά ρετρό, με κάποιο τρόπο ενδιαφέρον ακόμη και όταν δεν ήταν, θύμα όχι τόσο της τεράστιας επιτυχίας του, αλλά της θαρραλέας του υποδοχής όλων ανεξαιρέτως όσων στην πραγματικότητα δεν θα έφταναν ποτέ ούτε στα εκατό μέτρα από τις βαριές πόρτες του.

Από μια άποψη η απόφαση της Μάγκι Σμιθ να δώσει τελεσίγραφο, δήλώνοντας πως ο έκτος κύκλος θα ήταν ο τελευταίος της σειράς στον οποίο θα συμμετείχε και αναγκάζοντας τον Τζούλιαν Φέλοους να δώσει τέλος σε όλη τη σειρά, υπήρξε ακόμη μια ένδειξη της αειθαλούς σοφίας της... Το ότι, όπως δηλώνει δεν έχει δει ποτέ της κανένα επεισόδιο του «Downton Abbey», αυτό μάλλον έχει να κάνει με το περίσσευμα φλέγματος που δεν έλειψε στιγμή από τη σειρά...

Δείτε και διαβάστε ακόμα:

• Ο,τι πιο αστείο θα δείτε σήμερα: το καστ του «Downton Abbey» παίζει ένα βρωμόστομο επιτραπέζιο
• Στο «Downton Abbey» κάνουν οντισιόν για τον ιδανικό Αϊ Βασίλη
• Αυτά θα είναι τα τελευταία Χριστούγεννα στο «Downton Abbey»
• Time to say goodbye. Τρέιλερ για τον τελευταίο κύκλο «Downton Abbey»
• Το «Downton Abbey» ξεκινά τη σεζόν του αποχαιρετισμού
• Πρώτες εικόνες από τον τελευταίο κύκλο του «Downton Abbey»
• Είστε έτοιμοι για το αμερικάνικο «Downton Abbey»;
• Και η Κέιτ Μπλάνσετ θέλει ένα guest στο «Downton Abbey»
• Κανένα πρωτόκολλο! To φωτογραφικό άλμπουμ της επίσκεψης της Κέιτ Μίντλετον στο σετ του «Downton Abbey»
• Είστε έτοιμοι για το αμερικάνικο «Downton Abbey»;
• Downton Abbey χωρίς Μάγκι Σμιθ δε γίνεται...
• O Τζορτζ Κλούνεϊ στέλνει χριστουγεννιάτικες ευχές από το σετ του «Downton Abbey»
• Το ιστορικό selfie του «Downton Abbey»
• Πώς θα ήταν το «Downton Abbey» αν ο Τζορτζ Κλούνεϊ ήταν ο Lord Hollywood;
• H Λαίδη Ιντιθ του «Downton Abbey» μιλάει στο Flix
• Η queer εκδοχή του «Downton Abbey» είναι instant classic!

[Το «Downton Abbey» προβλήθηκε στην Ελλάδα αποκλειστικά από τον ΟΤΕ ΤV. To τελευταίο εορταστικό επεισόδιο προβλήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου, 24 ώρες μετά την προβολή του στην Μ. Βρετανία.]