Flix

37 μέρες μέχρι τα Χριστούγεννα

Αίθουσες

Οδηγός Αιθουσών
Is it Greek to you?

TV & STREAMING

Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #12: «Doctor Who», City of Death

στα 10

Κάθε weekend αυτού του καλοκαιριού το Flix κάνει επαναλήψεις σε μερικά από τα σημαντικότερα επεισόδια στην ιστορία της τηλεόρασης. Αυτή τη βδομάδα ταξιδεύουμε στο Παρίσι των ‘70s με τη βοήθεια ενός γνώριμου μπλε κουτιού.

Θοδωρής Δημητρόπουλος
Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #12: «Doctor Who», City of Death

Κάθε weekend αυτού του καλοκαιριού επισκεπτόμαστε θρυλικά επεισόδια σπουδαίων σειρών, τα οποία ξεχωρίζουν τόσο ως μεμονωμένες ιστορίες, αλλά και ως αντιπρόσωποι των σειρών τους. Δείτε τα σαν μια αφορμή να επισκεφθούμε ξανά μερικά από τα αγαπημένα μας τηλεοπτικά σύμπαντα, ή σαν μια προσπάθεια συλλογής επεισοδίων που έχουν κερδίσει με το σπαθί τους την διάκριση του κλασικού αριστουργήματος.

Εξυπακούεται πως θα ακολουθούν spoilers για το επεισόδιο και, ενδεχομένως, για την όλη σειρά στην οποία ανήκει. Σήμερα πάμε στα τέλη των ‘70s για να δούμε τι συμβαίνει όταν ο Ντάγκλας Άνταμς γράφει σενάριο για τον Τομ Μπέικερ και ένας μοναχικός εξωγήινος προσπαθεί να πουλήσει τη Μόνα Λίζα.

Η ταυτότητα

3

  • «Doctor Who», Σεζόν 17, Επεισόδια 5-8: «City of Death»
  • Πρεμιέρα: 29 Σεπτεμβρίου & 6-13-20 Οκτωβρίου 1979
  • Σενάριο: Ντέιβιντ Φίσερ, Ντάγκλας Άνταμς, Γκράχαμ Γουίλιαμς, υπό το συλλογικό ψευδώνυμο Ντέιβιντ Άγκνιου
  • Σκηνοθεσία: Μάικλ Χέιζ
  • Καστ: Τομ Μπέικερ (Doctor), Λάλλα Γουώρντ (Ρομάνα), Τζούλιαν Γκλόβερ (Κόμης), Κάθριν Σελ (Κόμισσα), Ντέιβιντ Γκράχαμ (Κερένσκι), Τομ Σάντμπον (Ντάγκαν), Έλενορ Μπρον & Τζον Κληζ (επισκέπτες μουσείου).

Η πλοκή

1

Στο Παρίσι του 1979, ο Doctor και η Ρομάνα προσπαθούν να σταματήσουν ένα εξωφρενικό σχέδιο διαχείρισης του χρονικού συνεχούς: Ο μοναχικός εξωγήινος Σκάροθ θέλει να κλέψει τη Μόνα Λίζα από το Λούβρο ώστε να χρηματοδοτήσει τις έρευνες του επιστήμονα Κερένσκι πάνω στο ταξίδι στο χρόνο, με απώτερο σκοπό να ταξιδέψει εκατομμύρια χρόνια πίσω και να σταματήσει την έκρηξη που τον άφησε μόνο του, παγιδευμέν στη Γη. Το πρόβλημα είναι πως αυτή η έκρηξη εκκίνησε τη ζωή στον πλανήτη, που θα πει πως αν ο Σκάροθ καταφέρει να πάει σπίτι, η ζωή στη Γη θα σβηστεί από το χρόνο.

Οι διακρίσεις

2

Μέσα σε δεκαετίες χαοτικού προγράμματος, 8 διαφορετικών πρωταγωνιστών και εκατοντάδων ιστοριών, αυτή παραμένει ακόμα και σήμερα η μάλλον πιο διάσημη περιπέτεια της Κλασικής περιόδου της σειράς. Συμπεριλαμβάνεται σχεδόν σε κάθε τοπ-10 επεισοδίων κάθε σχετικής με τη σειρά έκδοσης, ενώ διατηρεί το ρεκόρ τηλεθέασης, με το 4ο μέρος να συγκεντρώνει λίγο παραπάνω από 16 εκατομμύρια θεατές (βοηθούμενο από την απεργία στο αντίπαλο δίκτυο ITV), τη μεγαλύτερη θεαματικότητα επεισοδίου «Doctor Who».

Η σημασία

5

Απίστευτο να βλέπεις σήμερα αυτό το επεισόδιο και να σκέφτεσαι πως στην εποχή του υπήρξαν τόσοι πολλοί αρνητές, απορρίπτοντάς το ως ‘όχι «Doctor Who»’. Χάρη στην ανυπολόγιστη βοήθεια που μας προσφέρει η απομακρυσμένη, σφαιρική οπτική, μπορούμε με ευκολία να δούμε σήμερα πως τo «City of Death» είναι στην πραγματικότητα το απόλυτο επεισόδιο «Doctor Who».

Ας πούμε δεν ήταν λίγες οι γκρίνιες περί φαρσικού τόνου, τη στιγμή που η ελαφρότητα με την οποία ο Τέταρτος Doctor αντιμετωπίζει ακόμα και τις μεγαλύτερες απειλές, παραμένει μέχρι και σήμερα αναπόσπαστο στοιχείου του DNA της σειράς. (Ειδικά στο παίξιμο του Ντέιβιντ Τέναντ, που νιώθεις πως πρέπει να έβλεπε αυτό το επεισόδιο σε υπνοθεραπεία όταν πήρε το ρόλο του Δέκατου.) Οι δε συχνές προσθήκες έξυπνων one-liners ή του απολαυστικού χαρακτήρα του Ντάγκαν, που με ολοένα και αυξανόμενη παραίτηση αποδέχεται ό,τι εξωφρενικό συμβαίνει γύρω του, εμπλουτίζουν την σχεδόν σουρεαλιστικού βαθμού sci-fi πλοκή με ένα πνευματώδες χιούμορ που την κρατά περιέργως προσγειωμένη.

Είναι μια άσκηση ισορροπίας που κατά βάση απέτυχαν να επαναλάβουν οι επόμενες γενιές κλασικού Who, και που όμως οι επίγονοι Ράσελ Ντέιβις και Στίβεν Μόφατ διαχειρίζονται με εντυπωσιακή επιδεξιότητα, πετυχαίνοντας να ανανεώσουν το πνεύμα της σειράς με σύγχρονες τηλεοπτικές ευαισθησίες. Είναι βασικά ο λόγος που το νέο Who πέτυχε: Μια μοναδική μίξη σαχλού, σουρεαλιστικού, αφάνταστα εφευρετικού, αστείου, επικίνδυνου, συναρπαστικού. Το «City of Death», ερχόμενο περίπου σαν ένα τελευταίο θρυλικό πρωτάθλημα για έναν γερασμένο αθλητή, στα προχωρημένα χρόνια παρουσίας του Τομ Μπέικερ στο ρόλο, παραμένει αυτό που εννοούμε ‘πνεύμα του «Doctor Who»’. Για μια σειρά με τόσους πρωταγωνιστές, σεζόν, ιστορίες και showrunners, μπορεί να είναι λίγο περίπλοκο το τι καθιστά ‘αληθινό «Doctor Who»’. Η απάντηση είναι το «City of Death».

~~~

4

Καμία σειρά δε γερνά τόσο οπτικά άσχημα όσο το «Doctor Who», κάτι που οφείλεται τόσο στο έτσι κι αλλιώς ανύπαρκτο μπάτζετ, όσο και στην αισθητική της αγγλικής τηλεόρασης, που ποτέ δεν έμοιαζε να έχει συναίσθηση ότι δημιουργεί κάτι αντάξιο συντήρησης και επιβίωσης στο χρόνο. Οι ιστορίες των τριών πρώτων Doctors είναι γεμάτες τρύπες, με επεισόδια χαμένα επειδή το BBC δεν τα κρατούσε σε αρχείο. Ό,τι έχει βρεθεί είναι από φανς που τα έγραφαν σε βιντεοκασέτες ή ηχογραφούσαν τα επεισόδια και βάση του ήχου έχουν αναδημιουργηθεί με ένα συνδυασμό animation, promo φωτογραφιών και διάσπαρτων κλιπς ή τρέιλερς.

Το BBC ποτέ δεν ένιωσε πως δημιουργεί κάτι σημαντικό, είναι το πάθος του κοινού που διέσωσε και ανέβασε τη σειρά στο ψηλό σκαλί που κατέχει σήμερα. Η δυναμική μιας τέτοιας σχέσης προϋποθέτει λοιπόν πολλή αγάπη. Ξεπερνάς πάρα πολύ εύκολα τα αρχικά εμπόδια εισόδου, τη φτηνή αισθητική, τα αστεία props, τα γυρίσματα σε σκηνικά από φελιζόλ-- ή δεν τα ξεπερνάς ποτέ. Αυτό ήταν και παραμένει το στοίχημα με το «Doctor Who». Είναι μια σειρά που είτε καταφέρνεις να τη δεις για όλα αυτά που είναι πίσω από τα αφελές της προσωπείο, είτε δεν καταφέρνεις να μπεις ποτέ μέσα της.

Όλα αυτά δρουν πολύ απελευθερωτικά σε δημιουργικό επίπεδο, εκεί θέλω να καταλήξω. Η αίσθηση πως ‘ε, δεν κάνουμε και τίποτα Σημαντικό’ σε συνδυασμό με τη συνειδητοποίηση πως ‘είμαστε αυτό που είμαστε επειδή υπάρχει κόσμος που μας λατρεύει με πάθος’ έχει σαν αποτέλεσμα μια σειρά ολοκληρωτικά άφοβη. Όπου τα σενάρια και οι οπτικές αποχωρήσεις μπορούσαν να ξεφύγουν σε επίπεδα που ακόμα και σήμερα μοιάζουν κατά τόπους αδιανόητα. Όσο αξιολάτρευτα ερασιτεχνική μπορεί να μοιάζει η σειρά σήμερα σε πρώτη ματιά, άλλο τόσο θαυμαστή και πρωτοπόρα ήταν όσο κοιτάς παραπέρα. Μέσα από το τίποτα, δημιουργήθηκαν ιστορίες σαν το «City of Death» ή το «Castrovalva», περίπλοκα κομψοτεχνήματα που δεν έχουν καμία έγνοια, πλήρως απελευθερωμένα μέσα στην τρέλα και την ακρότητά τους.

7

Πάρε ας πούμε το «City of Death». Όχι, αλήθεια. Διάβασες την σύνοψη της πλοκής παραπάνω; Ο Στίβεν Μόφατ αυτή την ιστορία θα την είχε κάνει χωροχρονικό αίνιγμα που θα απλωνόταν σε μια ολόκληρη σεζόν. Το τρίο ‘Άγκνιου’ έμοιαζε να προσθέτει παλαβά στοιχεία σε κάθε στροφή της αφήγησης. Σίγουρα σε αυτό το σημείο η σειρά είχε αφήσει πολύ πίσω της τις εποχές που αυτο-περιοριζόταν σε ένα χρονικό σημείο λέγοντας μια γραμμική ιστορία.

Το «Doctor Who» πολύ συχνά δεν ήταν αυτό που σήμερα θεωρούμε πως είναι, αυτό είναι το θέμα. Όσο κι αν η υπόσχεση του concept του μπορεί να κρύβει άπειρες δυνατότητες (είναι βασικά ένα παραμύθι για έναν τύπο που ταξιδεύει όπου και όποτε θέλει, με κανόνες που κάθε σεναριογράφος φτιάχνει όπως του κατέβει, προσφέροντας βασικά λευκό καμβά για να δημιουργηθεί όσο παλαβή ιστορία θέλει ο καθένας να πει), πολύ συχνά η περιπέτεια είναι απλά ένα Α>Β>Γ ευθύγραμο τμήμα, που απλά κάθε φορά διαδραματίζεται κάπου και κάποτε αλλού. Το επεισόδιο στο μέλλον, το επεισόδιο με το αναχρονιστικό χιούμορ στον 17ο αιώνα, α να ένας περίεργος πλανήτης, ωπ και μια περιπέτεια στο παρόν με μια εξωγήινη εισβολή, τσουπ το επεισόδιο που γνωρίζουμε μια ιστορική φιγούρα. Όσο πιο ελεύθερο είναι το θέμα σου, τόσο πιο εύκολα μπορείς να παραδοθείς σε φόρμες, ακριβώς επειδή δεν ξέρεις τι να πρωτοκάνεις.

Το «City of Death» είναι όλα μαζί. ΟΚ, δεν είναι σε εξωγήινο πλανήτη, αλλά διαδραματίζεται στο Παρίσι με γυρίσματα on location, το οποίο υποθέτω μπορεί να προκριθεί ως άλλος πλανήτης, εντάξει;

Είναι μια περιπέτεια που ξεκινάει στο τώρα, αλλά απλώνεται στο τότε και στο ακόμα πιο Τότε, φτάνοντας από το εργαστήρι του Ντα Βίντσι μέχρι το ερημικό, βραχώδες σκηνικό γέννησης της ανθρωπότητας. Είναι υπό μία έννοια εξωγήινη εισβολή, διότι ένας μοναχικό εξωγήινος (μια ιδέα που πλέον έχει γίνει ταυτόσημη με τη σειρά) προσπαθεί έστω κι από σπόντα να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Διαθέτει έναν κακό άψογα σχηματισμένο, με κίνητρα και θλίψη και γοητεία (Τζούλιαν Γκλόβερ, από τους κορυφαίους villain character actors όλων των εποχών), θρυμματισμένο σε τόπους, αιώνες και εποχές. Ο κατακερματισμένος εαυτός του Σκάροθ σε πολλαπλά αντίτυπα, σε αντιδιαστολή με τις κόπιες της Μόνα Λίζα, συνθέτουν μια έξυπνη ματιά πάνω στην αντοχή, την αξία και τη μοναδικότητα της τέχνης μέσα από το πέρασμα των εποχών.

Ο Doctor μέχρι που γνωρίζει και μια ιστορική φιγούρα, και δεν είναι καν το κεντρικό θέμα του επεισοδίου.

~~~

6

Αυτό που καταφέρνει το «City of Death» είναι να προσδώσει στα πάντα μια αύρα μεγαλείου, να σου μεταδώσει την αίσθηση πως πίσω από την ιστορία αυτή (από μόνη της σουρεαλιστικά φιλόδοξη, συνταιριάζοντας στοιχεία heist, ταξιδιού στο χρόνο, μυστηρίου και σλάπστικ) βρίσκεται όντως ένα σύμπαν πιθανοτήτων, σκηνικών, χρονικών σημείων, και πως απλά εμείς βλέπουμε την κορυφή του παγόβουνου.

Τα μέσα με τα οποία το πετυχαίνει είναι πρωτόλεια, κι αν αυτό κάνει το επεισόδιο οπτικά απόμακρο για τον σημερινό θεατή, κάνει το επίτευγμα ακόμα πιο εντυπωσιακό.

Οι σκηνές


Ο Σκάροθ έρχεται σε επαφή με όλους τους εαυτούς του που είναι διασκορπισμένοι μέσα στους αιώνες, σε μια σκηνή τρομακτική και απολύτως αποτελεσματική την ίδια στιγμή: Παύει να είναι ένας τύπος σε μια πολυθρόνα στην άλλη άκρη του δωματίου, και είναι μια οντότητα που διατρέχει τους αιώνες.

~~~


Ο Ντάγκαν, που σαν εικόνα βασίστηκε στο λουκ του Τεν Τεν, δίνει μπόλικο περιθώριο για επεξήγηση της πλοκής μετά κωμωδίας. Οι αντιδράσεις του στα όσα του λέει η Ρομάνα είναι απλά ξεκαρδιστικές. «I used to do divorce investigations.»

Επόμενη βδομάδα: «NYPD Blue»

Ο πρώτος κύκλος του αφιερώματος

Ο δεύτερος κύκλος του αφιερώματος

Tags: doctor who, tv episodes club