Πολλοί οι λόγοι για τους οποίους μπορεί ένα κομμάτι μαζικής κουλτούρας να θεωρηθεί τόσο βέβηλο ώστε να αποσυρθεί έστω και προσωρινά, από την ευρεία κυκλοφορία. Στην Ελλάδα συναντάμε διάφορα τέτοια παραδείγματα, από κόμικ («Η Ζωή του Ιησού») μέχρι ταινίες («Ο Τελευταίος Πειρασμός», μπορεί κανείς να διακρίνει ένα μοτίβο εδώ), αλλά και στην διεθνή τηλεόραση έχουν υπάρξει μπόλικα τέτοια παραδείγματα.
Οι λόγοι; Θρησκευτικής φύσεως, αλλά και πολιτικοί, κοινωνικοί, μέχρι και ιατρικοί.
Μέρες που είναι, ανατρέχουμε σε μερικά διάσημα επεισόδια της τηλεοπτικής ιστορίας που βρέθηκαν αντιμέτωπα με φόβο, θυμό, ή κάποιο ικανό συνδυασμό τον δύο, ώστε να γίνουν απαγορευμένα. Για διάφορους λόγους, η τηλεοπτική μνήμη θέλησε να τα σβήσει. Εμείς τα θυμόμαστε!
Διαβάστε ακόμη: Τελικά δεν ήταν νεκροί: 10 τηλεοπτικοί χαρακτήρες (και ένας πλανήτης) που επέστρεψαν στη ζωή
«Earshot» («Buffy, the Vampire Slayer»)
Στην 3η σεζόν της η σειρά βρισκόταν στο αποκορύφωμα της αυτοπεποίθησης των σεναριογράφων- ό,τι έκαναν, τους έπιανε. Η σεζόν είναι μια ασταμάτητη περιπέτεια γεμάτη δράση και συναίσθημα και ανατροπές και γκρίζους χαρακτήρες μπλεγμένους σε πολύπλοκους δεσμούς. Μια όμως από τις ιδέες των σεναριογράφων χτύπησε ευαίσθητη φλέβα στην Αμερικήτου τέλους των ‘90s.
Σε αυτό το επεισόδιο η Μπάφι αποκτά την υπερδύναμη να ακούει τις σκέψεις άλλων ανθρώπων και ανάμεσα στα μύρια όσα ένοχα μυστικά και ενδόμυχες σκέψεις άλλων βρίσκονται ξαφνικά μες στο κεφάλι της,η φωνή ενός μαθητή απειλεί μια μαζική εκτέλεση. Η Μπάφι τον αναζητά και τον βρίσκει, διαπιστώνοντας στην πορεία πως εκείνος θέλει στην πραγματικότητα να δώσει τέλος στη δική του ζωή. Είναι ένα πολύ σκοτεινό, βαρύ επεισόδιο πάνω στη μοναξιά και την βία των συμπεριφορών στο σχολικό περίγυρο, και σα να μην έφτανε αυτό, επρόκειτο να προβληθεί λίγο μετά την τραγωδία του Κολουμπάιν, τον Απρίλιο του 1999. Το επεισόδιο έμεινε στο ράφι και προβλήθηκε τελικά εκτός σειράς, τον επόμενο Σεπτέμβριο, λίγο πριν ξεκινήσει η 4η σεζόν. Στα DVD συμπεριλαμβάνεται κανονικά.
Σημείωση, πως το φινάλε της 3ης σεζόν επίσης αντιμετώπισε πρόβλημα για λόγους σχολικής βίας (βασικά οι μαθητές παίρνουν τα όπλα εναντίον του δημάρχου-δαίμονα) και προβλήθηκε κι εκείνο με μεγάλη καθυστέρηση, αντί για Μάιο, κάπου στα βάθη του καλοκαιριού.
«201» («South Park»)
Φυσικά το «South Park» θα υπήρχε σε αυτή τη λίστα: Στο 200ό επεισόδιο της σειράς μια ομάδα διασημοτήτων επιτίθενται στο South Park απαιτώντας να τους παραδοθεί ο Μωάμεθ και στο επόμενο επεισόδιο, μια τύπου Avengers ομάδα από θρησκευτικές φιγούρες ενώνεται για να προστατεύσει την πόλη από τις διασημότητες. So far, so South Park. Το πρόβλημα προέκυψε όταν το καρτούν απεικόνισε τον Μωάμεθ. Ύστερα από απειλές εναντίον της ζωής των δημιουργών της σειράς, Τρέι Πάρκερ και Ματ Στόουν, το δεύτερο μέρος της ιστορίας προβλήθηκε αλλά σε μια βαρύτατα λογοκριμένη εκδοχή. Κάθε εμφάνιση του Μωάμεθ έχει αντικατασταθεί με ένα μαύρο κουτί, ήχοι και διάλογοι έχουν παραλλαχθεί, και το αποτέλεσμα είναι ένα επεισόδιο δίχως καν ουσιαστική κατάληξη.
Το Comedy Central δέχτηκε αρκετή κριτική για αυτή του την κίνηση, αλλά σε κάθε περίπτωση, το επεισόδιο δεν προβλήθηκε καν σε πολλές χώρες στην Ευρώπη, ενώ και στις ΗΠΑ δεν προβλήθηκε ποτέ ξανά σε επανάληψη ούτε είναι διαθέσιμο στο επίσημο σάιτ της εκπομπής. Η πρωτότυπη εκδοχή του επεισοδίου δίχως την επέμβαση της λογοκρισίας, λήκαρε online σχεδόν 4 χρόνια μετά την προβολή.
«The Puerto Rican Day» («Seinfeld»)
Από όλα τα πράγματα που έκανε και είπε ποτέ ο Σάινφελτ και το «Seinfeld», το μεγαλύτερο πρόβλημα θα το αντιμετώπιζε για ένα αδιάφορο επεισόδιο λίγο πριν το τέλος. Πραγματικά, είναι το προτελευταίο επεισόδιο που ξεσήκωσε κύματα διαμαρτυριών στις ΗΠΑ. Καθώς η παρέα κολλάει στην κίνηση, μπλέκουν σε μια ετήσια εθνική παρέλαση προτορικάνων. Ακολουθεί μια σειρά από στερεοτυπικές απεικονίσεις διόλου κολακευτικές για το Πουέρτο Ρίκο, με αποκορύφωμα τη σκηνή που ο Κρέιμερ βάζει φωτιά στην σημαία της χώρας.
Η Εθνική Ενωση Πορτορικάνων στις ΗΠΑ διαμαρτυρήθηκε έντονα για την όλη στάση του επεισοδίου, με αποτέλεσμα το NBC αρχικά να απαγορέψει το επεισόδιο. Σταδιακά η απαγόρευση άρθηκε, αλλά σπανιώς πλέον συμπεριλαμβάνεται το συγκεκριμένο επεισόδιο στις επαναλήψεις.
«The Encounter» («The Twilight Zone»)
Ομοίως και με το «Twilight Zone» (το πρωτότυπο), που σε ένα από τα τελευταία του επεισόδια πριν ολοκληρωθεί, αντιμετώπισε έντονες διαμαρτυρίες από εθνικό γκρουπ. Σε αυτό το επεισόδιο ο Τζορτζ Τακέι του «Star Trek» παίζει έναν γιαπωνεζοαμερικάνο που βρίσκεται μόνος του με έναν άλλο βετεράνο στη διάρκεια μιας επίθεσης. Όσο μιλούν αποκαλύπτονται σκοτεινά μυστικά τους και η αλληλεπίδρασή τους όλο και πιο βίαιη. Ήταν όμως η αποκάλυψη του παρελθόντος του Τακαμόρι που άναψε φωτιές, συνδέοντάς τον με το Περλ Χάρμπορ και μια τραγική προδοσία.
Πολλοί θεατές εξέφρασαν τη δυσφορία τους, οδηγώντας το κανάλι στην απόφαση να αποκλείσει το συγκεκριμένο επεισόδιο από τις επαναλήψεις για δεκαετίες. Εμφανίστηκε ξανά μόλις τον Γενάρη του '16 στο πλαίσιο του ετήσιου «Twilight Zone» μαραθωνίου του καλωδιακού καναλιού SyFy.
«The City of New York vs. Homer Simpson» («The Simpsons»)
Θεωρείται από πολλούς ως ένα από τα καλύτερα επεισόδια της σειράς όμως σπάνια προβάλλεται πλέον. Η πρεμιέρα της 9ης σεζόν, πίσω στο 1997, βρίσκει τον Χόμερ να ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη προκειμένου να ανακτήσει το αυτοκίνητό του που έχει κατασχεθεί κι έχει καταλήξει να βρίσκεται ακριβώς έξω από το World Trade Center. Μπορείτε να φανταστείτε πού καταλήγει αυτό.
Το επεισόδιο διαδραματίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο World Trade Center, με σκηνές επιπλέον όπου ο Χόμερ απειλεί να τα βάλει με την ίδια την πόλη. Δεν είναι πως συμβαίνει κάτι αληθινά επιθετικό, όμως το όλο περιβάλλον κάνει το επεισόδιο κατανοητά δυσάρεστη εμπειρία για πολύ κόσμο. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, το επεισόδιο αποσύρθηκε από τις επαναλήψεις των περισσότερων τοπικών σταθμών. Έχει σταδιακά επιστρέψει τα τελευταία χρόνια.
«Patterns of Force» («Star Trek»)
To «Star Trek» πάντοτε χρησιμοποιούσε sci-fi περιβάλλοντα και ιδέες προκειμένου να σχολιάσει την πολιτική και κοινωνική μας πραγματικότητα- άλλοτε με ενδιαφέροντα τρόπο κι άλλοτε με σχετική αστοχία. Σε αυτό το επεισόδιο η σειρά ταξιδεύει σε έναν πλανήτη που βρίσκεται υπό κατοχή μιας τύπου Ναζί φυλής. Δεν χρειάζεται καν να ψάξεις για την αλληγορία: Οι πάντες κυκλοφορούν με ελαφρώς παραλλαγμένες Ναζί στολές, το οποίο από μόνο του είναι κάπως σαχλά προφανές. Το πιο πολυσυζητημένο στοιχείο ωστόσο είναι η αποκάλυψη πως ο χαρισματικός ηγέτης των “Ναζί” που έχει χειριστεί τις μάζες ανθρώπων σε ακραίο βαθμό, ήταν στην πραγματικότητα ένα θύμα κι εκείνος, έχοντας υποστεί πλύση εγκεφάλου. Ο Κερκ κι ο Σποκ λύνουν το θέμα και αποκαθιστούν την ειρηνική κυβέρνηση στον πλανήτη.
Ο όλος συμβολισμός της αποκάλυψης είναι ελαφρώς σοκαριστικός και είναι μάλλον κατανοητό το γεγονός πως το όλο ζήτημα προβλημάτισε πολύ στη Γερμανία. Το επεισόδιο δεν προβλήθηκε ποτέ στη χώρα, μέχρι το 1996, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά την πρεμιέρα του στις ΗΠΑ.
«Electric Soldier Porygon» («Pokemon»)
Αυτό είναι κάτι που θυμόμαστε όλοι να διαβάζουμε σαν απίθανη είδηση πριν πολλά χρόνια- ναι, είναι το θρυλικό ‘επεισόδιο που έστειλε εκατοντάδες ανθρώπους στο νοσοκομείο’. To 1997 στην διάρκεια της προβολής ρουτίνας ενός ακόμα επεισοδίου του δημοφιλέστατου καρτούν Πόκεμον στην Ιαπωνία, το strobe effect μιας σκηνής στην διάρκεια της οποίας μπλε και κόκκινο εναλλάσσονταν με μεγάλη ταχύτητα προκάλεσε αληθινά προβλήματα στην όραση για πολλά από τα παιδιά που παρακολουθούσαν. Πάνω από 600 παιδιά πήγαν στο νοσοκομείο, με συμπτώματα από ναυτία και πονοκεφάλους μέχρι επιληπτικές κρίσεις. Κάποια παιδιά έμειναν εκεί για βδομάδες μέχρι να συνέλθουν. Το επεισόδιο δεν έχει προβληθεί ξανά.
Και πριν κανείς ρωτήσει, ναι, κόσμος ακόμα βλέπει/παίζει Πόκεμον. Ο «Ντετέκτιβ Πίκατσου» δεν αργεί.
«Home» («The X-Files»)
Σε μια μικρή πόλη της Πενσιλβάνια ο Μώλντερ κι η Σκάλι ερευνούν μια υπόθεση που εμπλέκει από αιμομιξία μέχρι την ταφή ενός ζωντανού μεταλλαγμένου μωρού- κέφι για όλη την οικογένεια! Αυτή η «Hills Have Eyes» παραλλαγή εντός των θεματικών κι αισθητικών ορίων του «X-Files» κατάφερε ωστόσο να σπρώξει τόσο πολύ τα όρια του τι μπορεί να κάνει αυτή η σειρά (ή μια οποιαδήποτε σειρά) σε ένα κλασικό επεισόδιο ‘τέρατος της εβδομάδας’ που της προβολής προηγήθηκε προειδοποίηση περιεχομένου για τους θεατές.
Σήμερα έχουμε συνηθίσει τέτοιες προειδοποιήσεις στις πιο ‘ενήλικες’ σειρές αλλά τότε, σε μια εποχή πριν την έκρηξη της καλωδιακής, ήταν κάτι το πρωτάκουστο. Το Fox προχώρησε λοιπόν σε μια σπάνια περίπτωση αυτολογοκρισίας, κόβοντας το επεισόδιο από μετέπειτα επαναλήψεις. Αυτό δεν πλήγωσε ωστόσο την υστεροφημία του, μιας και στο πέρασμα των χρόνων εξελίχθηκε σε ένα από τα κλασικότερα, πιο αγαπημένα καλτ επεισόδια της σειράς.
«Mister Skinnylegs» («Peppa Pig»)
Από τις πιο διασκεδαστικές περιπτώσεις κοψίματος επεισοδίου σε μια συγκεκριμένη χώρα για έναν εντελώς συγκεκριμένο λόγο. Σε ένα επεισόδιο της παιδικής σειράς-φαινομένου, η πρωταγωνιστική οικογένεια της Πέππα υποδέχονται με ανοιχτή αγκαλιά μια αράχνη κάνοντάς την φίλη. Τι πιο όμορφο από ένα τέτοιο μήνυμα: Ακόμα κι αν όλοι είμαστε μια οικογένεια από γουρουνάκια, δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε με μια αράχνη και μπορούμε να την κάνουμε φίλη μας! Υπέροχο.
Εκτός αν ζεις στην Αυστραλία όπου συναντά κανείς τις πιο δηλητηριώδεις αράχνες του κόσμου και μπορεί η αλληγορική διάσταση της ιστορίας να είναι θετικότατη σα μήνυμα, αλλά η κυριολεκτική της διάσταση μπορεί κυριολεκτικά να σε σκοτώσει. Πολλοί γονείς διαμαρτυρήθηκαν πως το επεισόδιο θα οδηγούσε τα παιδιά τους να πάνε να γίνουν φίλοι με δηλητηριώδεις αράχνες (όπως εκείνο το κοριτσάκι ήθελε να γίνει φίλη με τα ζόμπι σε εκείνο το αδιανόητα αρρωστημένο επεισόδιο του «Walking Dead») κι έτσι το αυστραλιανό δίκτυο που μεταδίδει την «Peppa» απέσυρε το επεισόδιο.
«Hannibal» («Œuf»)
Και κλείνουμε με ένα γλυκύτατο πιάτο μαγειρεμένο από τον σεφ Χάνιμπαλ Λέκτερ. Από νωρίς φάνηκε πως το αριστούργημα του Μπράιαν Φούλερ δε θα ήταν για όλα τα στομάχια, όταν μόλις το 4ο επεισόδιο της σειράς αποσύρθηκε από το πρόγραμμα προβολής κατόπιν μάλιστα αιτήματος του ίδιου του δημιουργού.
Σε αυτό η έρευνα οδηγεί σε μια σειρά φόνων όπου οικογένειες δολοφονούνται και οι μητέρες είναι πάντα οι τελευταίες που πεθαίνουν. Ο Γουίλ Γκράχαμ ανακαλύπτει πως τα παιδιά που διαπράττουν τους φόνους έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου από μια γυναίκα που παίζει η Μόλι Σάνον. Ο συνδυασμός αυτής της σκληρής ιδέας και της έτσι κι αλλιώς σοκαριστικά έντονης οπτικής αποτύπωσης της βίας, είχαν ως αποτέλεσμα ένα από τα πιο δύσκολα επεισόδια όλης της σειράς. Πιθανότατα ως αντίδραση στο μακελειό του σχολείο Σάντι Χουκ, ο Φούλερ συνεννοήθηκε με το δίκτυο μόλις ώρες πριν την προβολή, πως θα είναι καλύτερο να μείνει εκτός αέρα το συγκεκριμένο 40λεπτο.
«Ηταν οι συνειρμοί που έρχονταν με το θέμα, που ένιωσα πως θα αναστείλουν την απόλαυση του επεισοδίου. Ήταν δική μου ευαισθησία. Θέλουμε να σεβόμαστε το κοινωνικό κλίμα στο οποίο βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή», είπε σε μια ανακοίνωση ο Φούλερ. Με λίγα λόγια ο άνθρωπος είπε «διαβάστε λίγο το δωμάτιο», απέσυρε το επεισόδιο της σειράς του (το οποίο προβλήθηκε πάντως σε άλλες χώρες) κάνοντάς το διαθέσιμο σταδιακά, κατά τμήματα, online. Τελικά έγινε διαθέσιμο εξ ολοκλήρου στην συλλογή της σεζόν σε DVD και streaming, επανετοποθετημένο στην ορίτζιναλ θέση του.
Διαβάστε ακόμη: Eνα φινάλε δεν αρκεί! 12 σειρές που τελείωσαν περισσότερο από μια φορές!
