Το Palme d' Or, ο Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, δεν είχε πάντα την μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Το βραβείο γνώρισε πολλές αλλαγές από την δημιουργία του Φεστιβάλ, πριν αποκτήσει το σχήμα και την αισθητική που σχεδίασε και κατασκεύασε ο Οίκος Chopard. Πράγματι, τα πρώτα χρόνια του Φεστιβάλ Καννών η κριτική επιτροπή απένειμε ένα «Grand Prix du Festival International du Film» στον καλύτερο σκηνοθέτη των διαγωνιζομένων ταινιών. Ο νικητής παραλάμβανε ένα έργο τέχνης ενός μοντέρνου καλλιτέχνη της εποχής, όπως πίνακες ζωγραφικής ή βάζα απο πορσελάνη Σεβρών. Δεν είχε γεννηθεί ακόμη ο Χρυσός Φοίνικας.
Διαβάστε ακόμα: Αυτό είναι το επίσημο πρόγραμμα του 68ου Φεστιβάλ Καννών με αναλυτικές παρουσιάσεις όλων των ταινιών
Το 1954 όμως, ο Διευθυντής του Φεστιβάλ, Ρομπέρ Φαβρ Λε Μπρε, κάλεσε διαφορους κοσμηματοποιούς να του παρουσιάσουν σχέδια εμπνευσμένα από το μοτίφ του φοίνικα, με αναφορά στους φοίνικες της Κρουαζέτ που πάντα αποτελούσαν το σύμβολο της πόλης. Ο φοίνικας απεικονίζεται και στο θυρεό των Καννών, υπενθυμίζοντας τον διάσημο θρύλο του Saint Honorat, ένας φοίνικας περήφανος και νικηφόρος, όπως αυτός πάνω στον οποίο σκαρφάλωσε ο Saint Honorat, έτσι ώστε η θάλασσα να μπορέσει να καθαρίσει τον τόπο από τα φίδια. Το σχέδιο που επιλέχθηκε ήταν της σχεδιάστριας κοσμημάτων Lucienne Lazon. Φήμες τη θέλουν να έχει σχεδιάσει το βραβείο από κοινού με τον Ζαν Κοκτώ, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής και σύμβουλος του φεστιβάλ.
Το 1964 όμως, το βραβείο αμφισβητήθηκε και εξαφανίσθηκε για δέκα χρόνια. Το Φεστιβάλ ξαναγύρισε στην απονομή του Grand Prix και ενός διπλώματος. Το γεγονότα του Μάη του 1968, ως γνωστόν διέκοψαν τους εορτασμούς: για πρώτη φορά στην ιστορία του Φεστιβάλ, δεν απονεμήθηκε κανένα βραβείο. Το 1974, ο Φράνσις Φόρντ Κόπολα, θα είναι ο τελευταίος που θα φύγει με ενα έργο τέχνης, συνοδευόμενο από ένα τεράστιο δίπλωμα για την ταινία του «Η Συνομιλία».
Διαβάστε ακόμα: Κάννες made in Greece: Οι ελληνικές ταινίες στην ιστορία του Διαγωνιστικού του Φεστιβάλ Καννών
O Φοίνικας ξαναεμφανίσθηκε το 1975, μετά από παρότρυνση του τότε Γενικού Διευθυντή Μορίς Μπεσί, ο οποίος ήθενα να δώσει ένα στίγμα στο φεστιβάλ και να χρησιμοποιήσει το λαμπερό αυτό σύμβολο. Ο Χρυσός Φοίνικας τοποθετείται λοιπόν σ' ένα κόκκινο δερμάτινο κουτί και παρουσιάζεται έτσι στους νικητές. Στις αρχές της δεκαετίας του 80, το στρογγυλεμένο σχήμα του βάθρου όπου στέκεται το φύλλο, μετατρέπεται σε πυραμίδα. Το 1992, ο Thierry de Bourqueney ξανασχεδιάζει τον Φοίνικα και την βάση του, η οποία ήταν από χειροποίητο κρύσταλλο.
Το 1997, με την ευκαιρία των 50 Χρόνων του Φεστιβάλ, ένας τιμητικός Φοίνικας απονέμεται στον Ινγκμαρ Μπέργκμαν, για το σύνολο τού έργου του, παρουσία εικοσιοκτώ άλλων σκηνοθετών που είχαν τιμηθεί με το τρόπαιο αυτό. Την ίδια χρονιά, η Chopard εγκαινιάζει το κατάστημά της στην Κρουαζέτ, κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ, με σκοπό να συνδέσει τον Οίκο με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Η Caroline Scheufele, Πρόεδρος και Καλλιτεχνική Διευθυντρια της Chopard, έρχεται σέ επαφή μέ τους διοργανωτές και μία σταθερή σχέση αλληλουποστήριξης γεννιέται. «Στην πρώτη-πρώτη συνάντησή μου με τον τότε Πρόεδρο του Φεστιβάλ, Pierre Viot» θυμάται η Caroline Scheufele «διακρίνω τον Φοίνικα ακριβώς πίσω του, στο γραφείο του. Του ζήτησα να τον δω από πιο κοντά και με ρώτησε αν ήθελα να του προτείνω μία νέα εκδοση, μιά νέα εμφάνιση. Ενθουσιάστηκα και ανέλαβα αυτό το έργο με μεγάλη θέρμη...»
Διαβάστε επίσης: Κάννες 2015: Αυτοί θα αποφασίσουν για το φετινό Χρυσό Φοίνικα
O Xρυσός Φοίνικας της Chopard
Η Scheufele αποφάσισε να ελαφρύνει τον Φοίνικα, δίνοντας του περισσότερο όγκο και βάθος, επιμένοντας στις νευρώσεις του κλαδιού και στα 19 φύλλα. Σχεδίασε επίσης το κλαδί μέ τέτοιο τρόπο, ώστε η βάση του νατελειώνει σε σχήμα καρδιάς, ένα από τα εμβλήματα της κοσμηματοποιίας στην Chopard. Στόχος της Scheufele ήταν το βραβείο να στέκεται στο ύψος αυτού που αντιπροσωπεύει: να ειναι πολύτιμο, με κάθε έννοια του όρου. Αν οι Φοίνικες της δεκαετίας του 90 ήταν vermeil (ένα υπόστρωμα από επιχρυσωμένο ασήμι), η νέα χιλιετία προσφέρει στον Φοίνικα την χρυσή του μορφή: βάρους 125 γραμμαρίων και 18 καρατίων. Η Scheufele του προσθέτει μιά ακόμα πολύτιμη λεπτομέρεια: μια βάση από crystal de roche σκαλισμένο σαν διαμάντι μεγέθους σμαραγδιού. Ο Φοινικας παρουσιάζεται σε μιά δερμάτινη θήκη χρώματος μπλέ ρουά. Κι επειδή το 2001 ο Λαρς Φον Τρίερ, ενθουσιασμένος που τον κέρδισε για την ταινία «Χορεύοντας στο Σκοτάδι», τον σήκωσε στον αέρα πανηγυρικά, με αποτέλεσμα να πέσει στο πάτωμα, έχει εδώ και 14 χρόνια προστεθεί μια ασφάλεια στο κουτί.
Ο Marc Couttet, διευθυντής του τμηματος δημιουργίας Haute Joaillerie στην Chopard, σχολιάζει την νέα μορφή του Χρυσού Φοίνικα: «Ο Φοίνικας τώρα είναι δυναμικός, χαρούμενος, ερωτευμένος με την καρδιά του σκαλισμένη στην βάση του κλαδιού, και τόσο γοητευτικός πάνω στό κρυστάλινο κρεβάτι του! Το cristal de roche, πάνω στο οποίο ακουμπάει ο Φοίνικας, είναι το δίδυμο σύμβολο του βραβείου. Το σκληρό καί διαφανές υλικό, του κρυστάλλου, δίνει την ατμόσφαιρα της ανταμοιβής και της μοναδικότητας...»
Για να αποκτήσει ένα κρύσταλλο με την ποιότητα και το μέγεθος του τροπαίου, ο Marc Couttet και η ομάδα του ξεκινούν από ένα ακατέργαστο κομμάτι (βάρους τουλάχιστον τριών κιλών), που πρέπει να πριονιστεί, να κοπεί, να πάρει φόρμα και να γυαλιστεί μεσω διαφόρων διαδικασιών. Είναι μιά ειδική μεταχείρηση με μεγάλο κόστος που απαιτεί ιδιαίτερα εξειδικευμένες γνώσεις, οι οποίες εγγυώνται την τελική μορφή του κοσμήματος που θα εχει ο Φοίνικας. Η κατασκευή του χρειάζεται επτά τεχνίτες και περίπου 40 ωρες εργασίας για να δημιουργηθεί το μοντέλο σε κερί, να μπει σε γύψο σε φούρνο 760 βαθμών, να γίνει η έγχυση του χρυσού μέσα στό καλούπι, να γυαλιστεί καί να τοποθετηθεί στην βαση από cristal de roche.
Οι μίνι Φοίνικες
Στις αρχές του 2000, η Caroline Scheufele αποφάσισε να διορθώσει μια αδικία. Κατασκεύσε «μίνι Φοίνικες», τέλεια αντίγραφα του μεγάλου, για τα βραβεία ερμηνείας καλύτερου ανδρικού και γυναικείου ρόλου, καθώς οι ηθοποιοί μέχρι τότε έπαιρναν μόνο ένα τιμητικό δίπλωμα. To 2006 μαλιστα χρειάστηκαν παραπάνω από δύο βραβείο, καθώς νικητές ήταν όλοι οι ανδρικοί ρόλοι της ταινίας «Days of Glory» (5 άνδρες ηθοποιοί) και όλες οι γυναίκες του «Volver» του Πέδρο Αλμοδόβαρ (έξι γυναίκες ηθοποιοί).
Το 2013 επίσης, χρειάστηκε να κατασκευασθεί ο Χρυσός Φοίνικας εις τριπλούν, καθώς ο Πρόεδρος Στίβεν Σπίλμπεργκ και η κριτική επιτροπή του, αποφάσισαν να βραβεύσουν από κοινού τον σκηνοθέτη Αμπντελατίφ Κεσίς και τις δύο πρωταγωνίστριές του, Αντέλ Εξαρχόπουλος και Λέα Σεϊντού για την ταινία «Η Ζωή της Αντέλ». «Η απόφαση του Προέδρου Σπίλμπεργκ να επιβραβεύσει κατ’εξαίρεση δύο εξαιρετικές ηθοποιούς απονέμοντάς τους Μεγάλους Φοίνικες που συνήθως προορίζονται για την ταινία, ήταν μιά εξαιρετικά υπερβατική απόφαση!» είχε πει τότε ενθουσιασμένος ο Ζιλ Ζακόμπ.
Η Λέα Σεϊντού είχε επίσης δηλώσει: «Ενιωσα ευτυχισμένη που συμπεριλήφθηκα σ' ένα βραβείο με τέτοιο κύρος. Περίμενα ένα βραβείο ερμηνείας, αλλά φυσικά κι όχι το Χρυσό Φοίνικα. Για μένα αυτό ήταν μιά αναγνώριση της δουλειάς μου, στην ταινία αυτή ειδικά αλλά και ποι γενικά σημάδεψε την διαδρομή μου. Είνσαι σαν αυτός ο Φοίνικας να επιβεβαίωσε την επιλογή μου να γίνω ηθοποιός. Είναι το σύμβολο του Φεστιβάλ των Καννών, όπως το φανταζόμουν από μικρή. Είναι η εικόνα ενός φανταστικού, απίστευτου καί μυστηριώδη κόσμου. Τον βλέπω κάθε μέρα: Bρίσκεται στον θρόνο του πάνω στό τζάκι μου!»
Ο Τιερί Φρεμό, Γενικός Διευθυντής του Φεστιβάλ, περιγράφει την ανεκτίμητη αξία του Χρυσού Φοίνικα: «Κάθε απονομή του Φοίνικα είναι μοναδική και θαυμάσια. Και θα μπορούσα να θυμηθώ και να μετρήσω όλες τις χρονιές, κάθε τους στιγμή. Οταν ενας Χρυσός Φοίνικας επιβραβεύει έναν μεγάλο δημιουργό, όπως στις περιπτώσεις των Μάλικ, Χάνεκε, ή Πολάνσκι είναι εξαιρετικό γιατί δίνει την εντύπωση ότι το βραβείο των Καννών παντρεύεται με την ιστορία. Εύχομαι το βραβείο να αποτελεί πάντα το Δισκοπότηρο που κάνει τους κινηματογραφιστές τρελούς από επιθυμία να το αποκτήσουν. Ευχομαι να συνεχίσει να επιβραβεύει μεγάλους καλλιτέχνες, ή να ανακαλύπτει τους μελλοντικούς ταλαντούχους κινηματογραφιστές...»
Η πρώτη ταινία που τιμήθηκε με Χρυσό Φοίνικα δια χειρός Chopard ήταν το «Η Αιωνιότητα και μία Μέρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Μήπως φέτος που το βραβείο γιορτάζει τα 60 του χρόνια, ο Χρυσός Φοίνικας βρεθεί ξανά σε ελληνικά χέρια; Καλή επιτυχία στο Γιώργο Λάνθιμο και το «Lobster».
Διαβάστε ακόμα:
