Μετά από δύο χρόνια lockdown το Palm Springs », το μεγαλύτερο αμερικανικό φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους, ανοίγει ξανά τις πόρτες του για να υποδεχθεί τις καλύτερες διεθνείς ταινίες της χρονιάς. Με τη σφραγίδα της AMPAS (της Αμερικανικής Ακαδημίας), αυτό το φεστιβάλ προετοιμάζει το έδαφος για την επιλογή των ταινιών που πιθανόν να απασχολήσουν την οσκαρικού κούρσα του επόμενου έτους.
Πριν από λίγη ώρα το Palm Springs Shortfest ανακοίνωσε το επίσημο πρόγραμμά του και η χαρά μας ήταν μεγάλη, καθώς συμπεριλαμβάνει δύο ταινίες από Ελληνίδες κινηματογραφίστριες που κάνουν queer σινεμά: Το «Ολα τα Πλάσματα της Νύχτας» της Μέμης Κούπα επιλέχθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα για το Bραβείο Kαλύτερης LGBTQi+ Tαινίας. και το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Μαρίας Χατζάκου, «Αμυγδαλή», θα διαγωνιστεί για το Bραβείο Best Midnight Short.
Θυμηθείτε κι αυτό: To «Ρουζ» του Κωστή Θεοδοσόπουλου στο Palm Springs Film Festival
Το Flix επικοινώνησε με τις δύο δημιουργούς για να τις συγχαρεί και να μάθει πώς εξέλαβαν την πρό(σ)κληση της αμερικανικής τους πρεμιέρας.
Η Μέμη Κούπα στα γυρίσματα της ταινίας
Τι σημαίνει για εσάς η συμμετοχή στο Palm Springs International ShortFest; Τι ονειρεύεστε για την αμερικανική πρεμιέρα των ταινιών σας;
Μέμη Κούπα: Είναι μεγάλη χαρά να νιώθεις ότι η ιστορία που αφηγείσαι με την ταινία σου έχει λόγο ύπαρξης όπως και η «γλώσσα» της ταινίας, γιατί αγγίζει ανθρώπους που πολιτισμικά βρίσκονται σ’ ένα σύμπαν αρκετά διαφορετικό απ’ το ελληνικό και ευρωπαϊκό. Αυτό δηλώνει ότι η ταινία έχει μια δύναμη, αλλά και το σινεμά όπως όλοι ξέρουμε, έχει τη δύναμη να ενώνει ανθρώπους και κουλτούρες. Το συγκεκριμένο φεστιβάλ είναι πολύ σημαντικό και το παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον, εδώ και χρόνια. Ήταν ενδόμυχη επιθυμία μου να προβληθεί εκεί η ταινία κι έγινε πραγματικότητα. Το Palm Springs τυχαίνει να είναι κι ένα απ’ τα πιο αγαπημένα μου μέρη σ ΄αυτό τον πλανήτη. Εχουν περάσει πολλά χρόνια από την τελευταία φορά που ήμουν εκεί, αλλά νιώθω σαν να έχω αφήσει ένα κομμάτι απ΄ τον εαυτό μου σ’ αυτή την έρημο. Από την εποχή της αθωότητας…
Η πρεμιέρα εύχομαι να δημιουργήσει μια συζήτηση για το ότι δύο ταινίες από Ελληνίδες κινηματογραφίστριες που κάνουν queer σινεμά βρίσκονται στο official selection του φεστιβάλ, φέρνοντας μια καινούργια υπόσχεση απ’ το ελληνικό σινεμά.
Η Μαρία Χατζάκου στα γυρίσματα της «Αμυγδαλής»
Μαρία Χατζάκου: Εγώ, κατά αρχάς, δεν τον πίστευα. Οταν ήρθε το μειλ έτριβα τα μάτια μου. Πάντα θεωρούσα ότι η ταινία είναι ιδανική για το αμερικάνικο κοινό, αλλά ερχόντουσαν όλο απορρίψεις. Είχα χάσει λοιπόν τις ελπίδες μου, αλλά να που έγινε δεκτή και μάλιστα σ' ένα τόσο μεγάλο φεστιβάλ και σε διαγωνιστικό τμήμα (best midnight short). Μου δημιουργεί μεγαλύτερη ακόμα χαρά ότι θα ταξιδέψει μαζί με την υπέροχη ταινία της Μέμης Κούπα («Όλα τα πλάσματα της Νύχτας»). Δύο γυναικείες φωνές σ΄ ένα απ τα σημαντικότερα φεστιβάλ μικρού μήκους. Διπλή χαρά. Και να φανταστείς ότι ξεκινήσαμε μαζί από το φεστιβάλ της Δράμας ένα χρόνο πριν! Επίσης, με πλησίασε και μια μεγάλη αμερικάνικη εταιρεία παραγωγής και διανομής που είδε την «Αμυγδαλή» και μου είπαν ότι ψάχνουν γυναικείες φωνές σαν τη δική μου και όταν κάνω μεγάλου μήκους θα τους ενδιέφερε μια συνεργασία. Οπότε εκτός απ το ν’ αρέσει και στο κοινό, ονειρεύομαι κι ένα άνοιγμα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
The future is female. Αμφιβάλλει κανείς γι’ αυτό;
Τι σημαίνει γυναίκα στο σινεμά για εσάς (πώς θέλετε να τη βλέπετε στην οθόνη, πώς θέλετε να στέκεται πίσω από τις κάμερες;) Πώς ονειρεύεστε τη θέση σας στο σινεμά του μελλοντός μας;
Μαρία Χατζάκου: Γυναίκα στο σινεμά για μένα σημαίνει (ήρεμη) δύναμη. Θέλω να βλέπω γυναικείους χαρακτήρες σε όλες τις εκφάνσεις. Να της δοθεί επιτέλους η φωνή. Το ίδιο επιθυμώ και για τις γυναίκες δημιουργούς και τεχνικούς. Το να δουλεύω με γυναίκες είναι πιο συνειδητό. Πιστεύω ότι υπάρχουν απίστευτες συνεργάτιδες εκεί έξω σε όλα τα πόστα και απλά δεν τους δίνεται τόσο η ευκαιρία. Θα ήθελα να υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ μας. The future is female. Αμφιβάλλει κανείς γι’ αυτό;
Μέμη Κούπα: Η γυναίκα στο σινεμά είναι πολύ απλά μια καινούργια πρόταση για τους θεατές, μια νέα ματιά στο μέσο. Το λέω, ενώ υποκλίνομαι στις πρωτοπόρους γυναίκες κινηματογραφίστριες του προηγούμενου αιώνα και προηγούμενων δεκαετιών, που το έργο τους δεν είχε μέχρι σήμερα την προβολή που του άξιζε. Σήμερα, στο πλαίσιο μιας νέας συζήτησης για την γυναίκα -δημιουργό, δίνονται περισσότερες ευκαιρίες να φτάσουν οι ταινίες μας στο κοινό τους. Χρειάζεται ακόμα όμως να γίνουν πολύ περισσότερα πράγματα θεσμικά, ώστε το κινηματογραφικό σύμπαν να ενθαρρύνει κι άλλες γυναίκες, όλων των ηλικιών, σε όλους τους ρόλους, να δημιουργήσουν και να εκτεθούν. Το όνειρο μου μέσα σε αυτή τη νέα εικόνα, είναι να καταφέρω να κάνω προσωπικό σινεμά με τους δικούς μου όρους. Αυτό είναι μάλλον η μεγαλύτερη πρόκληση.
Μέμη, πώς είχες την ιδέα για τον παρεξηγημένο/queer ήρωά σου; Κάποιον που η κοινωνία κατατρέχει, γιατί δεν το καταλαβαίνει, ενώ το Κουνέλι μόνο βοήθεια προσφέρει;
Στη δική μου αντίληψη, πολιτισμός είναι ο τρόπος που φερόμαστε στους άλλους (ανθρώπους, ζώα, περιβάλλον). Και είναι – με διαφορετική κάθε φορά προσέγγιση – η θεματολογία σε όλες τις ταινίες μουμέχρι σήμερα, αλλά και στην μεγάλου μήκους που ετοιμάζω. Ζούμε σε μια κοινωνία που συγχωρεί τα πάντα στους celebrities και τιμωρεί την διαφορετικότητα και την ενσυναίσθηση. Οταν γράφτηκε το σενάριο, βγαίναμε από μια δεκαετία κρίσης στιγματισμένη από δολοφονίες μεταναστών, ακτιβιστών, εγκλημάτων υποκινούμενων από ομοφοβία και αστυνομικής βίας χωρίς προηγούμενο. Η δολοφονία του Ζακ, ενός queer ακτιβιστή, ήταν η απόλυτη κλιμάκωση, η απόλυτη έκπτωση μιας ολόκληρης κοινωνίας. Από αυτά τα τραύματα γεννήθηκε μέσα μου ένας Ροζ Κούνελος! Ενας αντι-ήρωας, ρομαντικός, αναρχικός και queer. Κάνει το καλό με τους δικούς του όρους. Κοροϊδεύει τους μπάτσους και την εξουσία. Προστατεύει τις τρανς. Είναι τρυφερός με αυτούς, που οι άλλοι θεωρούν σκουπίδια. Η παρουσία του είναι ενωτική. Τον έχουμε ανάγκη για να νιώσουμε και πάλι άνθρωποι.
Μαρία, ήσουν χρόνια στην παραγωγή, αλλά ονειρευόσουν πάντα να σκηνοθετήσεις; Επίσης, το ντεμπούτο σου είναι βουτιά στα βαθιά: χρησιμοποιείς το σινεμά τρόμου για να πεις πολλά περισσότερα. Δεν σε τρόμαξε το να ξεκινήσεις με ταινία είδους;
Οχι, αντίθετα το σινεμά είδους το λατρεύω και το σκέφτομαι χρόνια. Πιστεύω ότι είναι κάτι που λείπει πολύ από ελληνικό σινέμα. Εχω μεγαλώσει με ταινίες horror και με Ντέιβιντ Λιντς στα 80ς και 90ς, οπότε μου βγήκε φυσικό. Γενικά ό,τι γράφω έχει στοιχεία τρόμου ή θρίλερ. Βλέποντας πρόσφατα το καινούριο «Scream» έμαθα και για τον τίτλο «elevated horror» (σ.σ. «arthouse horror») και ενθουσιάστηκα. Νομίζω με αντιπροσωπεύει απόλυτα. Και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη που αυτό το είδος το κατακτούν πια γυναίκες δημιουργοί. Και είναι μόνο η αρχή.
Τώρα για το πώς το τόλμησα... Ναι το ονειρευόμουν πάντα, αλλά δεν το τολμούσα (γενικά είμαι slow burner, lol). Μετά από πολλές παραγωγές και μέρες αμέτρητες σε γυρίσματα είπα «λοιπόν Μαρία ξεκίνα να γράφεις». Εγραψα την «Αμυγδαλή» σε λίγες βδομάδες και ζήτησα από το συνεργάτη και φίλο μου Αλκη Παπασταθόπουλο να το σκηνοθετήσει. Εκείνος όμως παρακίνησε: «Μαρία ξεκόλλα, πρέπει να το σκηνοθετήσεις εσύ». Και το τόλμησα. Και μου άρεσε πάρα πολύ. Ο Αλκης έμεινε στο πλευρό μου και το μόνταρε. Βέβαια πρέπει να πω ότι χωρίς το υπέροχο συνεργείο και τους στενούς μου συνεργάτες (Χριστίνα Μουμούρη, Μαριλένα Ορφανού, Βασιλεία Ροζάνα, Μαρία Βέττα, Νίκη Οβάκογλου, Ευγενία Μπουρζούκου) δεν θα τα κατάφερνα. Τώρα έχουμε πάρει φόρα (παρά τη δυστοκία της χρηματοδότησης- όλ@ βιώσαμε τι έγινε με τις εγκρίσεις μικρού μήκους του ΕΚΚ). Μόλις τελείωσα τα γυρίσματα της 2ης μικρού μήκους και ξεκινάω το μοντάζ!
Mέμη, είχε η πανδημία επιρροή στο σενάριό σου για την συλλογική αϋπνία; Θα μπορέσουμε ποτέ να «κοιμηθούμε» ξανά; (Ή, ακόμα πιο αισιόδοξα, να ξυπνήσουμε όλοι αλληλέγγυοι, σαν «κουνέλια»;)
Η πανδημία ήταν άλλη μια συλλογική κρίση που εμφανίστηκε πριν αναρρώσουμε από την προηγούμενη, και το πρώτο διάστημα που ήμασταν όλοι σε πανικό, αναρωτιόμουν πώς θα αντιδράσουμε σαν κοινωνία. Θα στιγματίσουμε τα θύματα του ιού, θα τους επιτεθούμε σαν να είναι κάτι ξένο από εμάς ή θα φερθούμε με αλληλεγγύη;
Επειδή είμαι αισιόδοξος άνθρωπος, επέλεξα την τελευταία εκδοχή κι έγραψα εκείνες τις μέρες το φινάλε της ταινίας, μοιράζοντας αγάπη και βαθύ ύπνο στους άυπνους χαρακτήρες . Είναι επιλογή. Και το δικαίωμα της επιλογής επίσης, μας κάνει ανθρώπους.
Πόσο μεγάλη πρόκληση είναι να γυρίζεις ταινία στην νυχτερινή Αθήνα; Τι σε γοητεύει περισσότερο και τι σε δυσκολεύει;
Η άδεια νυχτερινή Αθήνα έχει μια απόκοσμη μαγεία. Οι αντιθέσεις και οι ατέλειες της την κάνουν μοναδική, ακαταμάχητη στα δικά μου μάτια. Δεν είναι ποτέ βαρετή. Μου εμπνέει μια αίσθηση αχαλίνωτης ελευθερίας. Κινηματογραφικά, η έλλειψη αρχιτεκτονικού φωτισμού στις προσόψεις των κτιρίων, περιορίζει τις επιλογές. Το ίδιο και ο κακοσχεδιασμένος ή ελλιπής φωτισμός των δημόσιων χώρων. Σκέψου ότι φωτίσαμε σχεδόν ολόκληρο το Πάρκο Ελευθερίας εξ αρχής, για τίς ανάγκες των γυρισμάτων. Να αναφέρω εδώ όμως, και να ευχαριστήσω θερμά το Athens Film Office και την Δημοτική Αστυνομία για την βοήθεια που μας παρείχε σε όλη την διάρκεια, ώστε να γίνει εφικτή η κινηματογράφηση της ταινίας. Ηταν καθοριστική η συμβολή τους.
Μαρία, εσένα στάθηκε μεγάλη πρόκληση να δουλέψεις με ερασιτέχνες ηθοποιούς;
Ηθελα να δουλέψω με ηθοποιούς που θα έκαναν το ντεμπούτο τους. Κάναμε εντατικό κάστινγκ με την Ελένη Μολφέτα όλο το καλοκαίρι για τις βρούμε. Στην αρχή έψαχνα για το ρόλο της Μελίνα ένα κορίτσι 10 χρονών. Οταν είδα όμως την Παναγιώτα Γιαγλή είπα εδώ είμαστε: η Σίσι Σπέισεκ στο σήμερα. Και ταίριαξε τέλεια με τις υπέροχες Εύα Σαμιώτη και Ντόνα Πετροπούλου. Και βέβαια είχα μαζί μου ως acting coach την φοβερή Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου. Εκανε σπουδαία δουλειά. Πιστεύω ότι πρέπει να εδραιωθεί ο ρόλος του acting coach στο Ελληνικό σινεμά.
Η Μέμη Κούπα με την πρωταγωνίστρια της Νάσια Συντέτα
Μέμη, αισθάνεσαι κι εσύ πλάσμα της νύχτας; Και γιατί;
Η νύχτα στην ταινία είναι καταρχήν μια μεταφορά για το συλλογικό ασυνείδητο. Είναι και το αντίθετο της ημέρας – μια διάσταση δηλαδή, όπου μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας πέρα από κανόνες και συμβάσεις. Οπότε ναι, είμαι κι εγώ πλάσμα της νύχτας. Χίλια τα εκατό! Γιατί επιτρέπω στον εαυτό μου να είμαι «διαφορετική», δηλαδή να είμαι εγώ - και μέσα από αυτό, να δίνω χώρο στην ενσυναίσθηση, να νοιάζομαι ουσιαστικά για τους άλλους και να αποδέχομαι με σεβασμό τη δική τους διαφορετικότητα.
Ολα τα Πλάσματα της Νύχτας | Σκηνοθεσία - Σενάριο: Μέμη Κούπα | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Ολυμπία Μυτιληναίου GSC | Μουσική: Kid Moxie | Μοντάζ: Μυρτώ Καρρά | Ηχοληψία: Στέφανος Ευθυμίου | Σκηνογραφία: Δανάη Ελευσινιώτη | Ενδυματολόγος: Ελεάνα Θαλασσούδη | Μακιγιάζ: Αλεξάνδρα Μυτά | Σκριπτ: Αννα Σύρρου | Βοηθός Σκηνοθέτη: Τζω Καπράλου | Casting Director: Ακης Γουρζουλίδης | Sound design & Μίξη ήχου: Γιώργος Μικρογιαννάκης | VFX artist: Νίκος Πίττας | Ηθοποιοί: Κώστας Μπερικόπουλος, Αννα Καλαϊτζίδου, Ορέστης Τζιόβας, Νάσια Συντέτα, Αναστάσης Λαουλάκος, Χρήστος Κραγιόπουλος, Λουκάς Θεοδωσόπουλος, Παναγιώτης Αδάμ και ο Βασίλης Καραμπούλας | Guest: Μάνος Νιφλής | Παραγωγός: Φένια Κοσσοβίτσα | Διευθυντής Παραγωγής: Βαγγέλης Φακίνος | Βοηθός Δ. Παραγωγής: Ελλη Παπαδιαμάντη | Β Βοηθός Σκηνοθέτη: Κίττυ Κεντέζη | Focus Puller: Αλέξης Σταυρόπουλος | Οπερατέρ: Βαγγέλης Κασαπάκης | Βοηθός Κάμερας - DIT: Ελένη Λόλα | Steadicam: Γιώργος Πετράκης | Gaffer: Πάνος Μουσαφιράκης | Color grading: Γρηγόρης Αρβανίτης | Παραγωγή: Blonde | Σε Συμπαραγωγή με: Arctos films, KENT Films | Με τη χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ειδικό πρόγραμμα Covid-19 για την ενίσχυση της ελληνικής κινηματογραφικής κοινότητας) | Με την υποστήριξη: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Athens Film Office
Αμυγδαλή | Σενάριο-Σκηνοθεσία-Παραγωγή: Μαρία Χατζάκου | Συμπαραγωγοί: Μαριλένα Ορφανου, Νίκος Σμπιλίρης | Associate Producer: Ευγενία Μπουρζούκου | Συμπαραγωγός: ΕΡΤ | Με την υποστήριξη του ΕΚΚ | Cast Παναγιώτα Γιαγλή, Εύα Σαμιώτη, Ντόνα Πετροπούλου | Acting Coach Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου | Casting Ελένη Μολφέτα | Διεύθυνση ΦωτογραφίαςΧριστίνα Μουμούρη G.S.C. | Μοντάζ Άλκης Παπασταθόπουλος | Μουσική Μαριλένα Ορφανού | Κοστούμια Βασιλεία Ροζάνα | Art Direction Μαρία-Δήμητρα Βέττα | Μακιγιαζ και Special Make-Up Effects Νίκη Οβάκογλου | Special Make-Up Effects Προκόπης Βλασσερός | Hχος Ξενοφόντας Κοντόπουλος | Ηχητικός Σχεδιασμός Λέανδρος Ντούνης | Colorist Αγγελος Μάντζιος| Εργαστήρια Εικόνας Metapost | Διεύθυνση Παραγωγής Τέτα Αποστολάκη
Το 28ο Palm Springs ShortFest θα πραγματοποιηθεί από τις 21 έως και τις 27 Ιουνίου. Περισσότερες πληροφορίες στο psfilmfest.org
