Ανεξάρτητα με την κινηματογραφική του αξία η οποία δεν ξεπερνά το επίπεδο του εμπεριστατωμένου ρεπορτάζ, το «Dublin's Trap» ξεχωρίζει, ωστόσο, ανάμεσα στα ντοκιμαντέρ για την ελληνική κρίση που συμμετέχουν στο 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι είναι σκηνοθετημένο από έναν «ξένο», όχι Ελληνα δηλαδή, γεγονός που αυτόματα αυξάνει το ενδιαφέρον του πως «βλέπει» την ελληνική κρίση κάποιος που δεν ζει μέσα στο βαρύ κλίμα που εδώ και καιρό έχει σκεπάσει την Ελλάδα.
Ο δεύτερος και σημαντικότερος είναι πως προσεγγίζει την κρίση στην Ελλάδα, όχι μέσα από το οικονομικό σκέλος της, αλλά μέσα από το πρόβλημα των παράνομων μεταναστών, ένα από τα πιο καίρια ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας που μέσα στην κρίση μοιάζει όχι μόνο να διογκώνεται αλλά και να αποτελεί κέντρο βάρους πολιτικών επιδιώξεων, κοινωνικών αναταραχών, καθημερινών ανακατατάξεων ιδεολογιών και (άνισων) κοινωνικών αγώνων.
Με αφορμή την καταδίκη της Ελλάδας και του Βελγίου στις 21 Ιανουαρίου του 2011 από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ύστερα από προσφυγή που έκανε Αφγανός πολίτης ο οποίος ήθελε να φτάσει στο Βέλγιο αλλά έμεινε εγκλωβισμένος στην Ελλάδα, το «Dublin's Trap» αναζητά την αλήθεια που κρύβεται στη διαδρομή της παράνομης μετανάστευσης προς την Ελλάδα και τη θέση ενός έτσι κι αλλιώς ανοιχτού τραύματος μέσα σε μια πληγωμένη από παντού - και κυρίως εκ των έσω - χώρα.
Οι άθλιες συνθήκες κράτησης και διαβίωσης των παράνομων μεταναστών στα ελληνικά σύνορα, ο διαρκώς αυξανόμενος ρατσισμός των Ελλήνων που χαρακτηριστικά θεωρούν πως η κρίση δημιουργήθηκε επειδή οι «ξένοι» τους έφαγαν τις δουλειές, η παγίδα του κανονισμού «Δουβλινο ΙΙ» που η Ελλάδα υπέγραψε το 2003 και που προβλέπει την επαναπροώθηση των μεταναστών που αιτούνται άσυλο στη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την οποία εισήλθαν (με αποτέλεσμα τον περιορισμό των μεταναστών σε χώρες που δεν είναι ο προορισμός τους και που δεν μπορούν να τους φιλοξενήσουν), η μαρτυρία του ίδιου του Αφγανού Μοχάμεντ Σαμίρ Σαμιμί που κέρδισε την υπόθεση στο Ευρωπαϊκο Δικαστήριο, όλα αυτά και ακόμη περισσότερα στοιχεία περνούν μέσα στα 52 λεπτά του «Dublin's Trap» σαν ένα τείχος που υψώνεται εμπόδιο μπροστά στο θεμελιώδες δικαίωμα του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής.
Σαν αυτό που συζητείται να υψωθεί και στα ελληνικά σύνορα ικανοποιώντας με αυτόν τον τρόπο όσους νιώθουν ασφαλείς μέσα στον «πατριωτισμό» τους, αγνοώντας πως τώρα, περισσότερο από ποτέ στην ελληνική ιστορία, οι έννοιες του «ξένου» του «μετανάστη» και του «πρόσφυγα» δεν μοιάζουν πια τόσο μακρινές για όλους μας.
Ρωτήσαμε τον Μπράιαν Κάρτερ, ο οποίος βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει το ντοκιμαντέρ του πώς βρέθηκε στην Ελλάδα, γιατί αποφάσισε να γυρίσει το «Doublin's Trap» και το κατά πόσο ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να επηρεάσει συνειδήσεις.
Πως αποφάσισες να ασχοληθείς με την κρίση στην Ελλάδα και ειδικότερα με το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης;
Είμαι από το Βέλγιο και εργάζομαι ως δημοσιογράφος για την τηλεόραση. Η μετανάστευση και οι πρόσφυγες με ενδιέφεραν για πολλά χρόνια. Η κοπέλα μου είναι από την Ελλάδα και έχω ταξιδέψει πολλές φορές εκεί. Κάπως έτσι συνδυάστηκαν όλα. Η μεταναστευτική πολιτική στην Ελλάδα μου τράβηξε το ενδιαφέρον. Αλλά για να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για το κοινό του Βελγίου και με βελγική χρηματοδότητση, έπρεπε να βρω μια σύνδεση με το Βέλγιο. Η σύνδεση ήταν η υπόθεση του Μοχάμεντ Σαμίρ Σαμιμί στο Ευρωπαϊκο Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο Σαμίρ Σαμιμί εστάλη πίσω στην Ελλάδα από το Βέλγιο εξαιτίας του κανονισμού «Dublin II» και στη συνέχαι μήνυσε και τις δύο χώρες. Η ιστορία του και ο κανονισμός «Dublin II» μου επέτρεψαν να αναπτύξω το θέμα της μετανάστευσης στην Ευρώπη συνολικά, όχι μόνο στην Ελλάδα.
Πόσο άλλαξε η εικόνα σου για την Ελλάδα πριν και μετά την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ;
Εχω έρθει στην Ελλάδα περίπου 20 φορές τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Εχω βρεθεί στην Αθήνα, στα νησιά των Κυκλάδων, στη Ρόδο, το Ναύπλιο, το Μέτσοβο, τα Ιωάννινα, τα Μετώρα, τη Θεσσαλονίκη, τη Νάουσα... Η εικόνα μου για την Ελλάδα δεν άλλαξε πριν και μετά το ντοκιμαντέρ. Είναι μια χώρα που αγαπώ κυρίως για τους ανθρώπους της, την κουλτούρα της, την ιστορία της, το φαγητό... Το ντοκιμαντέρ μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω περισσότερο τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα και να δω τη χώρα με διαφορετικά μάτια από αυτά του απλού τουρίστα. Οπως κάθε χώρα στον κόσμο, η Ελλάδα έχει καλές πλευρές και λιγότερο καλές πλευρές. Αυτή τη στιγμή, είμαι εξοργισμένος με τα μέτρα που λαμβάνονται στην Ελλάδα και πιστεύω ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θα έπρεπε να δείξει ευαισθησία και για το θέμα των μεταναστών.
Είναι ένα ντοκιμαντέρ ικανό να αφυπνίσει συνειδήσεις;
Δεν είμαι σίγουρος αν μια ταινία ή ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να αλλάξει τα πιστεύω των ανθρώπων. Νομίζω ότι εξαρτάται από τον καθένα και την ευαισθησία του απέναντι σε διάφορα θέματα. Προσωπικά, μια ταινία ή ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να με επηρεάσει. Περισσότερο από κάθε άλλη τέχνη, διασκέδαση η μέσο ενημέρωσης, οι ταινίες και τα ντοκιμαντέρ με επηρεάζουν στο πως αντιλαμβάνομαι μια συγκεκριμένη ιστορία ή ένα γεγονός.
Μπράιαν Κάρτερ - Βιογραφικό
Ο Μπράιαν Κάρτερ γεννήθηκε στις Βρυξέλες το 1983. Απόφοιτος πολιτικών επιστημών και διεθνών σχέσεων, ξεκίνησε να δουλεύει ως τηλεοπτικός ρεπόρτερ για το Associated Press Television News, το Al Jazeera English, το Canal Z and το RTL-TVI. Το 2011 κέρδισε μια υποτροφία από το Belgian Federation of Professional Journalists, που του επέτρεψε να γυρίσει το «Dublin's Trap» που αποτελεί το πρώτο του ντοκιμαντέρ.
Το «Dublin's Trap» του Μπράιαν Κάρτερ προβάλλεται σε παγκόσμια πρεμιέρα σήμερα Δευτέρα 12 Μαρτίου στο Ολύμπιον στις 22.30 και σε επαναληπτική προβολή την Πέμπτη 15 Μαρτίου στις 15.00 στην αίθουσα «Τζον Κασσαβέτης».
Διαβάστε περισσότερα για το 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
