To αφιέρωμα του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στον Καναδό Πίτερ Ουιντόνικ που έφυγε από τη ζωή το 2013, σε ηλικία 60 ετων, ήταν αναπόφευκτο. Φίλος του Φεστιβάλ και ανήσυχος δημιουργός, ο Ουιντόνικ υπήρξε, ανάμεσα σε άλλα, σκηνοθέτης, παραγωγός, προγραμματιστής σε διεθνή φεστιβάλ, κριτικός κινηματογράφου, πάντοτε όμως με κοινό παρανομαστή την αγάπη και την αφοσίωση του στην τέχνη του ντοκιμαντέρ.
Ηδη λίγο μετά την τραγική είδηση του θανάτου του, είχαμε πληροφορηθεί από το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πως από φέτος καθιερώνεται βραβείο κοινού με το όνομά του για το ξένο ντοκιμαντέρ της διοργάνωσης που θα αγαπήσει πιο πολύ το κοινό. Και τώρα πληροφορούμαστε με ανείπωτη χαρά πως ένα από τα μεγάλα αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ θα είναι στο έργο του.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στον Πίτερ Ουιντόνικ, το οποίο συνοδεύεται από δίγλωσση έκδοση για το έργο του, θα προβληθεί η ταινία-σταθμός στην πορεία του δημιουργού: το ντοκιμαντέρ «Κατασκευάζοντας Συναίνεση: Ο Νόαμ Τσόμσκι και τα ΜΜΕ» (1992, συν-σκηνοθεσία με τον Μαρκ Ακμπαρ), ένα πορτρέτο του Νόαμ Τσόμσκι που μυεί έξυπνα το θεατή στα άδυτα των ΜΜΕ. Η ταινία χαρακτηρίστηκε από το National Film Board ως «το καλύτερο καναδικό ντοκιμαντέρ όλων των εποχών», προβλήθηκε σε πάνω από 300 πόλεις ανά τον κόσμο, απέσπασε 22 βραβεία, παρουσιάστηκε σε περισσότερα από 50 διεθνή φεστιβάλ και αναμεταδόθηκε σε 12 γλώσσες.
Σκηνή από το «Κατασκευάζοντας Συναίνεση: Ο Νόαμ Τσόμσκι και τα ΜΜΕ»
Θα προβληθεί επίσης το «Σινεμά Βεριτέ» (2000) στο ο οποίο ο Ουιντόνικ διερευνά την εν λόγω κινηματογραφική σχολή από τις απαρχές της («Ο Νανούκ του Βορρά») ως τη μετεξέλιξή της («The Blair Witch Project»), το ντοκιμαντέρ «Seeing is Believing» (2002, συν-σκηνοθεσία με την Κατερίνα Τσίζεκ), το οποίο εστιάζει στη νέα οπτική επανάσταση που συντελείται με όπλο την κινηματογραφική κάμερα και το κύκνειο άσμα του το «PilgrIMAGE: Προσκύνημα στην Εικόνα» (2009), το οποίο συνυπογράφει η κόρη του, Μίρα η οποία και ταξίδεψε μαζί του από το Κάνσας του «Μάγου του Οζ» μέχρι τη Γαλλία του Ζορζ Μελιές, σε αγαπημένους σύγχρονους και ιστορικούς σταθμούς, ανιχνεύοντας το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του σινεμά και των μέσων επικοινωνίας.
Σκηνή από το «China Heavyweight»
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθεί ακόμη και το «China Heavyweight» του Γιουνγκ Τσανγκ (2012), η τελευταία ταινία στην οποία ο Ουιντόνικ διετέλεσε παραγωγός και αφηγείται το χθες και το σήμερα της Κίνας μέσα από την ιστορία δύο έφηβων κινέζων μποξέρ που προετοιμάζονται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το δεύτερο μεγάλο αφιέρωμα του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα συστήσει στο κοινό το έργο ενός από τους διασημότερους Γάλλους ντοκιμαντερίστες, του Νικολά Φιλιμπέρ, πιο γνωστού στην Ελλάδα για το «Είμαι και Εχω» που είχε βγει και στις ελληνικές αίθουσες το 2001. Στο πλαίσιο του αφιερώματός του θα προβληθεί το σύνολο της φιλμογραφίας του, παρουσία του ιδίου που θα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη ως επίσημης προσκεκλημένος του Φεστιβάλ.
Το πρώτο του ντοκιμαντέρ με τίτλο «His Master’s Voice» (1978, συν-σκηνοθεσία με τον Ζεράρ Μορντιγιά) καταγράφει με διορατική ματιά τη νέα παγκόσμια οικονομική κατάσταση που τότε αρχίζει μόλις να διαφαίνεται. Το 1990 ο Νικολά Φιλιμπέρ αποκαλύπτει την αφανή ζωή σε ένα από τα διασημότερα μουσεία του κόσμου, μέσα από το «Η Πόλη του Λούβρου». Δυο χρόνια αργότερα, το «Η Χώρα των Κωφών» μοιράζεται τη ζωή και τους κώδικες των ανθρώπων με κώφωση. Το 1994, μέσα από το ντοκιμαντέρ του «Ενα Ζώο, Δυο Ζώα», ο Φιλιμπέρ αναζητά τα ίχνη του ανθρώπου, μπαίνοντας ξανά στα άδυτα ενός μουσείου, αυτή τη φορά στο τμήμα ζωολογίας του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Παρίσι. Το 2001 ο Νικολά Φιλιμπέρ υπογράφει το ντοκιμαντέρ «Είμαι και Εχω», ένα συγκινητικό πορτραίτο μιας ομάδας μαθητών σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Γαλλίας, που έκανε αίσθηση στο Φεστιβάλ Καννών και καθιέρωσε τον σκηνοθέτη διεθνώς. Στο ντοκιμαντέρ «Το Παραμικρό» (1996), οι τρόφιμοι του ψυχιατρείου La Borde κάνουν πρόβες για την ετήσια θεατρική τους παράσταση.
Σκηνή από το «Η Πόλη του Λούβρου»
Το «Back to Normandy» (2007) είναι ένα ντοκιμαντέρ για τη μαγεία και τη δύναμη του σινεμά, με τον σκηνοθέτη να επιστρέφει σε μια ταινία που σημάδεψε τον ίδιο (το «I, Pierre Rivière...» του Ρενέ Αλιό) και μια περιοχή (τη Νορμανδία) στην οποία πραγματοποίησε τα πρώτα του κινηματογραφικά βήματα. Η κινηματογραφική εργαλειοθήκη του Φιλιμπέρ είναι εκείνη που ξεχωρίζει και το ντοκιμαντέρ του «Νενέτ» (2009), με κεντρικό χαρακτήρα, ένα γηραιό ουραγκοτάγκο 40 ετών. Στο φακό του σκηνοθέτη πρωταγωνιστεί η συγκινητική εικόνα της Νενέτ και ο ήχος των ανθρώπων που την παρακολουθούν στο Βοτανικό Κήπο του Παρισιού. Το 2012 στο «La Μaison de la Radio», ο Φιλιμπέρ αναλαμβάνει ακόμη μια πρόκληση: Να εικονογραφήσει έναν κόσμο που υπάρχει μόνο μέσα από τον ήχο, εστιάζοντας στην καθημερινότητα του ραδιοφωνικού σταθμού Radio France.
Σκηνή από το «Νενέτ»
Το 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα διεξαχθεί από τις 14 έως και τις 23 Μαρτίου 2014.
