Στο αφιέρωμα «Κινηματογράφος και Πόλη» - που συνεχίζεται μετά από το αφιέρωμα στο βωβό σινεμά που έγινε στις αρχές του καλοκαιριού - θα προβληθούν 13 ταινίες γυρισμένες σε 11 πόλεις: Αθήνα, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Βερολίνο, Ρώμη, Κωνσταντινούπολη, αλλά και Βοστώνη, Μιλάνο, Λισαβόνα, Στοκχόλμη, Χιροσίμα, δια χειρός των Γούντι Αλεν, Μικελάντζελο Αντονιόνι, Βιμ Βέντερς, Κωνσταντίνου Γιάνναρη, Ρίτσαρντ Λέστερ, Νάνι Μορέτι, Ζιλ Ντασέν, Νίκου Παναγιωτόπουλου, Αλέν Ρενέ, Βίλγκοτ Σιόμαν, Μάρτιν Σκορσέζε, Φρανσουά Τριφό και Φεντερίκο Φελίνι.
Η έναρξη θα γίνει την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου με το «Lisbon Story» του Βιμ Βέντερς. Το αφιέρωμα θα προλογίσει η πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού και οι προβολές θα συνεχιστούν με δύο ταινίες κάθε μέρα (20.30 και 22.30) για μία εβδομάδα. Κάποιες από τις ταινίες θα προβληθούν σε νέες ψηφιακές κόπιες, άλλες σε κόπιες αρχείου 35 mm, ενώ ορισμένες ταινίες θα έχουν αγγλικούς, εκτός από ελληνικούς, υποτίτλους.
Αναλυτικά οι ταινίες που θα προβληθούν στο αφιέρωμα «Κινηματογράφος και Πόλη»:
Lisbon Story του Βιμ Βέντερς - Πέμπτη 12/0 στις 20.30
Ενας Γερμανός ηχολήπτης ταξιδεύει μέχρι τη Λισαβόνα για να βοηθήσει το σκηνοθέτη φίλο του να ολοκληρώσει μία ταινία. Καταφθάνοντας όμως στην πόλη συνειδητοποιεί πως ο φίλος του έχει εξαφανιστεί μυστηριωδώς, και ξεκινά την αναζήτησή του. Παρέα με παιδιά της γειτονιάς ανακαλύπτει το μισοτελειώμενο, ασπρόμαυρο φιλμ του σκηνοθέτη, γυρισμένο σε μια παλιά κινηματογραφική μηχανή με μανιβέλα, και αποφασίζει να το ολοκληρώσει, εμπλουτίζοντάς το με τους ήχους της πόλης.Ο Βέντερς καταφέρνει να συνδυάσει σκέψεις γύρω από τα νέα οπτικοακουστικά μέσα, τα διλήμματα των δημιουργών, την απεικόνιση της άπιαστης πραγματικότητας και ένα ομάζ στον Τσίγκα Βερτώφ και αποτίει φόρο τιμής στους αγαπημένους του σκηνοθέτες, σε μία μαγευτική ταινία δρόμου που μεταφέρει τον θεατή στην καρδιά μιας πόλης που σφύζει από ζωή.
Το Νακ και Πώς να το Αποκτήσετε (The Knack ...and How to Get It) του Ρίτσαρντ Λέστερ, 1965 - Παρασκευή 13/9 στις 20.30
O κουλ και σοφιστικέ Τόλεν μονοπωλεί το φλερτ στις γυναίκες, ενώ ο αφελής και αδέξιος Κόλιν, προσπαθεί απεγνωσμένα να τα καταφέρει. Όταν όμως ο Κόλιν ερωτεύεται μια αγνή επαρχιωτοπούλα, ο Τόλεν σπεύδει να την κατακτήσει για δικό του λογαριασμό. Θα μπορέσει ο Κόλιν να αποκτήσει το "νακ", το ανεξήγητο αυτό χάρισμα που διαθέτει ο συγκάτοικός του, και να κερδίσει αυτήν τη μάχη; Απολαυστική ταινία για το σεξ και τον έρωτα στο Λονδίνο της δεκαετίας του '60 και των swinging sixties, που σφύζει από ζωντάνια, ένταση και χιούμορ. Σήμερα θεωρείται ένα αριστούργημα μοντέρνας αισθητικής της εποχής της, με σουρεάλ στοιχεία, κωμικά γκαγκ του βωβού σινεμά και την αξέχαστη μουσική του Τζον Μπάρι. O Ρίτσαρντ Λέστερ (γνωστός για τις ταινίες του με τους Beatles) απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών (1965)
Ο Πληροφοριοδότης (The Departed) του Μάρτιν Σκορσέζε, 2006- Παρασκευή 13/9 στις 22.30
Στην γυρισμένη στη Βοστώνη γκανγκστερική αυτή ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε, που τελικά του χάρισε ένα όσκαρ, ο Σάλιβαν, ανερχόμενος αστυνομικός, είναι στην πραγματικότητα πληροφοριοδότης του αρχιμαφιόζου Κοστέλο, αρχηγού του υπόκοσμου της Βοστόνης. Ταυτόχρονα, ένας νεαρός μπράβος του Κοστέλο, ο Κόστιγκαν, είναι μυστικός αστυνομικός. Όταν γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει πληροφοριοδότης, οι ζωές των δύο ανδρών κινδυνεύουν θανάσιμα. Η ταινία, ριμέικ της ασιατικής επιτυχίας «Infernal Affairs», και γυρισμένη στη δομή χριστιανικής παραβολής, αποτελεί ένα σχόλιο του Σκορσέζε πάνω στη φύση του Κακού, στην Αμερική της βίας, της διαφθοράς και της ρουφιανιάς. Άλλο ένα δείγμα της σκηνοθετικής βιρτουοζιτέ του μεγάλου αμερικανού σκηνοθέτη.
Μανχάταν (Manhattan) του Γούντι Αλεν, 1979 – Σάββατο 14/0 στις 20.30
Ενας άντρας, μια γυναίκα και ένα παγκάκι με θέα την γέφυρα του Μπρούκλιν. Μια από τις πιο αναγνωρίσιμες σκηνές στην ιστορία του σινεμά, σε μια μαυρόασπρη ταινία φόρο-τιμής του σκηνοθέτη στην αγαπημένη του Νέα Υόρκη, την «πόλη που δεν κοιμάται ποτέ», η οποία φαντάζει σαγηνευτική υπό τους ήχους της τζαζ και της «Γαλάζιας Ραψωδίας» του Τζορτζ Γκέρσουιν. Ο Αϊζακ Ντέιβις, ένας νευρωτικός τηλεοπτικός σεναριογράφος, αποφασίζει να κυνηγήσει το όνειρό του ως συγγραφέας. Τα φτιάχνει με μια δεκαεπτάχρονη μαθήτρια, όμως την εγκαταλείπει για μια χειραφετημένη διανοούμενη, την ερωμένη του παντρεμένου καλύτερού του φίλου.
Το «Μανχάταν», μια από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες του Γούντι Αλεν, και για κάποιους η καλύτερή κωμωδία του, σήμερα έχει μια θέση στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. Την φωτογραφία υπογράφει ο σπουδαίος Γκόρντον Γουίλις («Ο Νονός»).
Η Νύχτα (La Notte) του Μικελάντζελο Αντονιόνι, 1961- Σάββατο 14/9 στις 22.30
Ενα παντρεµένο ζευγάρι σε κρίση πρωταγωνιστεί στο δεύτερο μέρος της τριλογίας του Αντονιόνι (”Περιπέτεια”, “Νύχτα”, “Έκλειψη”) που διαδραματίζεται στο Μιλάνο του ‘60 -μια πόλη που αλλάζει, γίνεται μοντέρνα, αλλά ψυχρότερη, όπως και η σχέση των ηρώων. Ο Τζιοβάνι και η Λίντια, δύο ευκατάστατοι αστοί, επισκέπτονται έναν ετοιμοθάνατο φίλο και στη συνέχεια πηγαίνουν σ' ένα κοσμικό πάρτι. Καθώς η νύχτα βαθαίνει, γίνεται όλο και πιο φανερή η απουσία επικοινωνίας ανάμεσά τους, η κόπωση και η αδιαφορία που έχει διαβρώσει τη σχέση τους. Παγερή ατμόσφαιρα, λίτοτητα, αφήγηση που περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα, αργός ρυθμός –μια ατμόσφαιρα που αναδεικνύει την κενότητα των ανθρωπίνων σχέσεων σε μια ταινία που ταυτίστηκε όσο καμία με την έλλειψη επικοινωνίας του ζεύγους στη σύγχρονη κοινωνία. Χρυσή Άρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου 1961 για τον στυλίστα Αντονιόνι, ο οποίος δικαίως χαρακτηρίστηκε ο «ποιητής της αστικής αποξένωσης».
Roma του Φεντερίκο Φελίνι, 1972 - Κυριακή 15/9 στις 20.30
Eμβληματική ταινία-ντοκουμέντο για την Ρώμη, δια χειρός Φεντερίκο Φελίνι, ο οποίος κατορθώνει να αποδώσει όλη τη μεγαλοπρέπεια και την ομορφιά της αιώνιας πόλης. Είναι δομημένη σε επεισόδια, καθένα από τα οποία χρησιμοποιεί και από ένα διαφορετικό αφηγηματικό ύφος. Το 1939, ένας νεαρός φτάνει στο Στατσιόνε Τέρμινι της Ρώμης. Πηγαίνει για να μείνει στην πολυπληθή οικογένεια Παλότα και το βράδυ τρώει σε μια τρατορία. Ο Φελίνι κινηματογραφεί τους γραφικούς τύπους και τα παράξενα της πόλης. Αναμνήσεις και φαντασία εναλλάσσονται σε ένα φιλμ που ακροβατεί στα όρια του ρεπορτάζ, της μυθοπλασίας, της αυτοβιογραφίας και του δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ. Τα προπολεμικά χρόνια, η σύγχρονη Ρώμη του κυκλοφοριακού κομφούζιου και της μόλυνσης, οι ξέφρενες νύχτες, τα αγάλματα και οι πόρνες, οι τουρίστριες και οι ζιγκολό, οι ανασκαφές του μετρό, η Ρώμη του Βατικανού αλλά και των καλλιτεχνών και των μοτοσικλετιστών.
Είμαι Περίεργη: Κίτρινη (I Am Curious: Yellow) του Βίλγκοτ Σιόμαν, 1967 - Κυριακή 15/9 στις 22.30
Σουηδική ταινία που έκανε πάταγο όταν πρωτοπροβλήθηκε, χαρακτηρίστηκε πορνογραφική αλλά τελικά έγινε σύμβολο της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Συνδυάζει τη μυθοπλασία με το ντοκιμαντέρ και αποτελείται από ασύνδετες ιστορίες, με ηρωίδα τη Λένα η οποία κάνει σεξ με τον φίλο της, τριγυρίζει με το ποδήλατό της στην Στοκχόλμη, φαντασιώνεται πως εκδικείται το αντρικό φύλο, κάνει γκάλοπ στο δρόμο σχετικά με τις πολιτικές πεποιθήσεις των Σουηδών. Εμβόλιμες συνεντεύξεις των Γεφτουσένκο, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Ούλοφ Πάλμε, και ένας Έλληνας, ο Ανδρέας Μπέλλης, πίσω από την κάμερα. Βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στη Σουηδία για τη Λένα Νάιμαν, η οποία πρωταγωνίστησε και στην επόμενη ταινία με τίτλο: Είμαι Περίεργη: Μπλε (σ.σ. κίτρινο και μπλε είναι τα δυο χρώματα της σουηδικής σημαίας).
Τοπκαπί (Topkapi) του Ζιλ Ντασέν, 1964 - Δευτέρα 16/9 στις 20.30
Η Ελίζαμπεθ Λιπ, απατεώνας διεθνούς κλάσεως, συνεργάζεται με έναν μετρ στις κομπίνες, και στήνει μια συμμορία υπεράνω υποψίας για να ληστέψει έναν σουγιά ανεκτίμητης αξίας από το μουσείο Τοπκαπί της Κωνσταντινούπολης. Ανάμεσα στα μέλη της συμμορίας είναι ο μικροαπατεώνας Σίμπσον, τον οποίο συλλαμβάνει και εκβιάζει η τουρκική αστυνομία προκειμένου να μεταφέρει πληροφορίες για τις κινήσεις των επίδοξων ληστών. Η ταινία θεωρείται η πιο διασκεδαστική ταινία που μας έδωσε το δίδυμο Ντασέν-Μερκούρη και, παρόλο που δεν θυμίζει ιδιαίτερα το ύφος του σκηνοθέτη, αποτέλεσε σημείο αναφοράς για πολλές μετέπειτα ταινίες του είδους, όπως η Επικίνδυνη αποστολή. Όσκαρ β' αντρικού ρόλου για τον Πίτερ Ουστίνοφ και μουσική με την υπογραφή του Μάνου Χατζιδάκι ο οποίος «χρωματίζει» γοητευτικά την γυρισμένη στις αγορές και τα παλάτια της Πόλης ταινία με ελληνικές και ανατολίτικες μελωδίες.
Χιροσίμα Αγάπη μου (Hiroshima Mon Amour) του Αλέν Ρενέ, 1959- Δευτέρα 16/9 στις 22.30
Μια γαλλίδα ηθοποιός στην ανοικοδομημένη Χιροσίμα ζει έναν τρελό, σύντομο έρωτα με έναν γιαπωνέζο αρχιτέκτονα με τον οποίο περιπλανιούνται σε διάφορες τοποθεσίες της πόλης. Ταυτόχρονα, αναπολεί στιγμές από το τραυματικό παρελθόν της: τον δεσμό της με έναν γερμανό στρατιώτη στην περίοδο της Κατοχής και την ταπείνωση που υπέστη κατά τη διάρκεια της απελευθέρωσης. Η ταινία, σε σενάριο της Μαργκερίτ Ντυράς (που απέσπασε υποψηφιότητα για Όσκαρ), σηματοδοτεί το πέρασμα του Αλέν Ρενέ από το ντοκιμαντέρ στη μυθοπλασία. Ορόσημο του γαλλικού Νέου Κύματος, θεωρείται κορυφαία κινηματογραφική αποτύπωση της σχέσης προσωπικής και συλλογικής μνήμης, καθώς ο Αλέν Ρενέ, μέσα από μια πρωτοποριακή αφήγηση με συνεχείς εναλλαγές παρόντος-παρελθόντος, υπενθυμίζει στον θεατή πως ο εαυτός μας και η ιστορία μας δεν είναι δυο εντελώς διαφορετικά πράγματα.
Delivery του Νίκου Παναγιωτόπουλου, 2004 - Τρίτη 17/9 στις 20.30
Ένας νεαρός διανομέας πίτσας, αλωνίζει την Αθήνα του περιθωρίου και γίνεται μάρτυρας των εξομολογήσεων των θαμώνων της. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, σε μια από τις καλύτερες ταινίες του, στρέφει το βλέμμα του σε εκείνο το κομμάτι της Αθήνας που οι περισσότεροι αποφεύγουν να κοιτάξουν. Ο αινιγματικός, αμίλητος πρωταγωνιστής του, έρχεται από το πουθενά και συναναστρέφεται ανθρώπους του περιθωρίου, ανθρώπους που δεν ελπίζουν πια σε τίποτα. Κινείται στην Αθήνα της νύχτας, των μεταναστών, της βίας και των ναρκωτικών, στην Αθήνα της απελπισίας όπου άστεγοι κοιμούνται σε χαρτόκουτα και πεινασμένοι ψάχνουν στα σκουπίδια. Χαράζει τη δική του πορεία, και για λίγο ελπίζει, μέχρι το συγκλονιστικό φινάλε. Η αφτιασίδωτη Αθήνα ωστόσο είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής της ταινίας του Νίκου Παναγιωτόπουλου: η πόλη και οι αφανείς «ήρωές» της, που ενσαρκώνουν ιδανικά τα πρόσωπα που επέλεξε ο σκηνοθέτης.
Palombella Rossa του Νάνι Μορέτι, 1989 - Τρίτη 17/9 στις 22.30
Ο Μικέλε, άλτερ έγκο του σκηνοθέτη Νάνι Μορέτι, είναι παίκτης στην ομάδα πόλο του Μοντεβέρντε και βουλευτής του ιταλικού κομμουνιστικού κόμματος. Σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα χάνει τη μνήμη του και κατά τη διάρκεια ενός αγώνα πόλο θα προσπαθήσει να τη ξαναβρεί, χαμένος και μπερδεμένος ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν και προσπαθώντας να καταλάβει για ποιο λόγο είναι κομμουνιστής. Η έκτη μεγάλου μήκους ταινία του Νάνι Μορέτι, μια από τις ωραιότερες και πιο πολιτικές κωμωδίες του, εξομολογητική και σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφική όπως όλα τα φιλμ του, προσφέρει μερικές αξέχαστες εικόνες της «αιώνιας πόλης». Η τελευταία σκηνή μάλιστα είναι γυρισμένη στο Τσίρκο Μάσιμο (Μέγας Ιππόδρομος). Η ταινία υπήρξε υποψήφια για επτά βραβεία David di Donatello και απέσπασε το Nastro d’Argento για το καλύτερο σενάριο.
Tα 400 Χτυπήματα (Les Quatre cents coups) του Φρανσουά Τριφό, 1959 - Τετάρτη 18/9 στις 20.30
Ο Αντουάν Ντουανέλ, ένας 13χρονος μαθητής που έρχεται καθημερινά αντιμέτωπος με την αδιαφορία των γονιών του και το απολυταρχικό σύστημα του σχολείου του, οδηγείται σε αντισυμβατική συμπεριφορά και, τελικά, σε αναμορφωτήριο από το οποίο επιχειρεί να αποδράσει, φτάνοντας στην πολυπόθητη για εκείνον θάλασσα, την ελευθερία της οποίας ονειρεύεται. Ο εγκλωβισμένος έφηβος προσπαθεί να διαφύγει στους δρόμους του Παρισιού χαρτογραφώντας την πόλη, μέσα σε μια ειλικρινή ασπρόμαυρη αποτύπωσή της, μέσα από τα μάτια του Τριφό. Με την πρώτη του μόλις μεγάλου μήκους αυτοβιογραφική ταινία, ο Τρυφώ εγκαινιάζει τη Νουβέλ Βαγκ, σε μια κινηματογραφική γραφή ποιητικού ρεαλισμού. Στο πρόσωπο του δεκατριάχρονου τότε πρωταγωνιστή Ζαν-Πιερ Λεό, με τον οποίο θα συνεργαστεί σε ακόμη τέσσερις ταινίες, θα συναντήσει το κινημ/φικό του alter ego.
Από την Ακρη της Πόλης (Κωνσταντίνος Γιάνναρης) - Τετάρτη 18/0 στις 22.30
Ο δεκαοκτάχρονος Σάσια και οι μικρότεροι σε ηλικία φίλοι του, Ρωσοπόντιοι μετανάστες από το Καζακστάν, ζουν στο Μενίδι, στο περιθώριο της ελληνικής κοινωνίας, ονειρεύονται να κατακτήσουν τη μεγάλη πόλη που απλώνεται προκλητική στα πόδια τους, αλλά νιώθουν αποκλεισμένοι στη νέα τους πατρίδα. Πλάκες στη γειτονιά, βόλτες στους οίκους ανοχής, μικροκλοπές, ψωνιστήρι στην Ομόνοια, ναρκωτικά. Όμως οι ζωές των παιδιών, οι αξίες που κουβαλάνε και οι δεσμοί αίματος που τους ενώνουν, καταρρέουν όταν έρχονται σε επαφή με τον ανελέητο κόσμο που με τόση ορμή ξεκίνησαν από την άκρη της πόλης να κατακτήσουν… Ο Kωνσταντίνος Γιάνναρης επέλεξε αντί για επαγγελματίες ηθοποιούς ερασιτέχνες Ρωσοπόντιους και το αποτέλεσμα τον δικαίωσε. Η ταινία, ορόσημο στην φιλμογραφία του, του χάρισε το δεύτερο βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1998.
Το αφιέρωμα «Κινηματογράφος και Πόλη» διεξαγεται από τις 12 μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου στον Θερινό Κινηματογράφο Λαΐς της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
