Ενα μήνα αφότου το «Fuocoammare» του Τζιανφράκο Ρόζι κέρδισε την Αργυρή Αρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου, ένα δεύτερο ντοκιμαντέρ για το πολύπαθο μικρό νησάκι στην άκρη της Ευρώπης φιλοξενείται στη Θεσσαλονίκη. Οι δυο ταινίες δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικές: η πρώτη με έμφαση στην αισθητική, με πανέμορφη φωτογραφία, με υπαρξιακή υπομονή, με καλομελετημένη ένταση. Η δεύτερη, «Η Λαμπεντούζα τον Χειμώνα», ένα rough ντοκιμαντέρ με κάμερα παρατήρησης στο χέρι, αποτυπώνει στιγμές, μιλά με ανθρώπους, καταγράφει μέρες και νύχτες με ρεαλισμό. Γι' αυτό και, ίσως, η δεύτερη, αυτή, ταινία, του Αυστριακού Γιάκομπ Μπρόσμαν, έχει και μεγαλύτερη αξία, σίγουρα όχι κινηματογραφική, αλλά πολιτική.
Διαβάστε ακόμη: 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ολα για το προσφυγικό, όλα Δημήτρης Εϊπίδης
Αυτός ο χειμώνας βρήκε τη Λαμπεντούζα απροετοίμαστη. Δεν είναι ότι το νησί έχει αδειάσει από τουρίστες. Δεν είναι ότι κάθε βράδυ το λιμενικό προσπαθεί να διασώζει τις βάρκες των προσφύγων και μεταναστών που έρχονται από τη βόρεια Αφρική, δυο απλωτές πιο πέρα, με στόχο να επιβιώσουν και να πάρουν το δρόμο προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Είναι, επιπλέον, ότι το φέρρυ του νησιού, με το μεγαλεπήβολο όνομα Paolo Veronese, πήρε φωτιά και βγήκε σε αχρηστία. Το καράβι που, μόνο αυτό, συνδέει τη Λαμπεντούζα με τη Σικελία και την υπόλοιπη Ιταλία: φέρνει προμήθειες, κρέας, λαχανικά, φάρμακα, ενώ μεταφέρει στην υπόλοιπη χώρα τα ψάρια, τη μόνη πηγή εσόδων του νησιού, ενός ψαράδικου τόπου που συνάντησε σε λάθος γεωγραφική γωνία την ιστορία.
Διαβάστε ακόμη: 18 ταινίες που πρέπει να δεις οπωσδήποτε στο 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονικής
Οι κάτοικοι είναι έξαλλοι, οι προμήθειες αρχίζουν να τελειώνουν και, ταυτόχρονα, η Δήμαρχος οργανώνει μεγάλη διαμαρτυρία στο λιμάνι. Καθώς οι συνθήκες δυσκολεύουν, η κοινότητα διχάζεται από εσωτερικές συγκρούσεις. Την ίδια ώρα, λίγοι πρόσφυγες μεταφέρονται με ελικόπτερα - οι υπόλοιποι παραμένουν στο νησί, καίνε τα δάχτυλά τους για να μην μπορούν να δώσουν αποτυπώματα για το Eurodac και κάνουν σιωπηλή διαμαρτυρία μπροστά στην εκκλησία του χωριού, ζητώντας βοήθεια. Οι ντόπιοι δεν έχουν φέρρυ και αγωνίζονται για τις βασικές τους ανάγκες. Οι πρόσφυγες δεν έχουν ελπίδα και αγωνίζονται για τη ζωή τους. Ενα μικροσκοπικό νησάκι στεγάζει ταυτόχρονα δυο δράματα που γίνονται ένα: γιατί η διεκδίκηση των αυτονόητων είναι κοινή προσπάθεια.
«Η Λαμπεντούζα έχει γίνει ιστορία τρόμου για την υπόλοιπη Ευρώπη,» λέει θυμωμένα η Δήμαρχος και το ντοκιμαντέρ αποτυπώνει όλους τους λόγους για τους οποίους αυτός ο τόπος έχει μια δική του κανονικότητα: τα παιδιά προπονούνται, φυσικά, στο ποδόσφαιρο, ο ραδιοφωνικός σταθμός Fashion Radio μεταδίδει διαμαρτυρίες, καντσονέτες και ιταλική ποπ, η ακτιβίστρια της περιοχής κάθεται μαζί με τους πρόσφυγες έξω από την εκκλησία για παρέα, ο ντόπιος καλλιτέχνης εκθέτει τα ευρήματα από τις προσφυγικές βάρκες - αλλά όχι φωτογραφίες και γράμματα, γιατί είναι πολύ προσωπικά. Οι ψαράδες εξακολουθούν να ψαρεύουν, οι λιμενικοί εξακολουθούν να συναντούν ξύλινα σκαριά μέσα στη νύχτα και να προσπαθούν να τα διασώσουν.
H «Λαμπεντούζα τον Χειμώνα» είναι, απλώς, ο σημερινός κόσμος όλες τις εποχές. Τώρα, χτες και, το λιγότερο, αύριο. Κι αν δεν το κάνει με σκηνοθετική μαεστρία, η ταινία το κάνει με εκπληκτική ειλικρίνεια. Αποτυπώνει μια ιστορία που, αν δεν ήταν πραγματική, θα ήταν μια τρέλλα: δυο παράλληλα σύμπαντα που διεκδικούν τη ζωή τους, ένα νησί που αποκόβεται από τον υπόλοιπο κόσμο, χιλιάδες προσφύγων που μπλοκάρονται σ' ένα κομμάτι στεριάς, χωρίς πίσω και μπροστά. Ακόμα πιο ισοπεδωτικό, το γεγονός ότι απ' όταν γυρίστηκε η ταινία, τον χειμώνα του '15, τα πράγματα έχουν τόσο γιγαντωθεί, που η Λαμπεντούζα μοιάζει με μια μικρή πράξη ενός τεράστιου δράματος. Παράλογο κι αυτό.
Η ταινία «Η Λαμπεντούζα τον Χειμώνα» προβάλλεται σε επανάληψη την Πέμπτη, 17 Μαρτίου, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, στις 23.00
Το 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 11 ως τις 20 Μαρτίου 2016. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
Διαβάστε ακόμη:
- 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Ολα για το προσφυγικό, όλα Δημήτρης Εϊπίδης
- 18 ταινίες που πρέπει να δεις οπωσδήποτε στο 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονικής
- 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονικής: 72 ελληνικές ταινίες - καθρέφτης μιας χώρας σε κρίση
- 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αφιερώματα
