Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη αντίληψη για να καταλάβεις πως το «Leviathan» είναι μια ταινία που κανονικά δεν θα γυριζόταν εύκολα στη Ρωσία του σήμερα, πόσο μάλλλον όταν η χρηματοδότησή της είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος από το ρωσικό Υπουργείο Πολιτισμού και, κόντρα σε κάθε πρόβλεψη, υπήρξε η επίσημη υποβολή της Ρωσίας για τα Οσκαρ.
Η κριτική του Αντρέϊ Ζβιάγκιντσεφ στη διεφθαρμένη εξουσία, την εκκλησία και τους απάνθρωπους μηχανισμούς ενός συστήματος που συνθλίβει την ατομική ελευθερία είναι ισοπεδωτική, τοποθετημένη στο κέντρο μιας πανέμορφης, πικρής ταινίας που κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου στις Κάννες, το μεγάλο βραβείο στο Φεστιβάλ του Λονδίνου, τη Χρυσή Σφαίρα Ξενόγλωσσης Ταινίας και φαντάζει σήμερα φαβορί και για το Ξενόγλωσσο Οσκαρ.
Πίσω στη Ρωσία, το «Leviathan» βρίσκεται στο κέντρο μιας αντιπαράθεσης ανάμεσα σε κυβερνητικούς και ορθόδοξους κύκλους γύρω από την αντιρωσική ταυτότητά του, με την έξοδό του να κινδυνεύει ήδη από τη λογοκρισία αλλά και από όσους θα ήθελαν να μην βγει ποτέ στις αίθουσες. Η βράβευση της ταινίας με τη Χρυσή Σφαίρα αποσιωπήθηκε από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία χαρακτηρίζει το φιλμ ως «το κακό».
Και οι αντιδράσεις πληθαίνουν με μια ομάδα ακτιβιστών να ζητάει από τον Υπουργό Πολιτισμού να απολύσει τον Βαλέριι Γκρίσκο απότη θέση του Διευθυντή της σχολής θεάτρου της Σαμάρα επειδή παίζει στην ταινία έναν Ορθόδοξο ιερέα, ενώ βουλευτής ζήτησε με αιτησή του να επιστραφούν τα χρήματα που δόθηκαν στην ταινία από την κυβέρνηση, χαρακτηρίζοντας το «Leviathan» αντιπατριωτικό: «Η ταινία δείχνει αρνητικά τη Ρωσία. Είναι μια κακής πίστης καρικατούρα. Κανείς δεν θέλει να στερήσει από τον σκηνοθέτη τη δημιουργική του ελευθερία, αλλά καθώς η ταινία έγινε με κρατικά λεφτά, κάθε ρούβλι πρέπει να χρησιμοποιείται για το όφελος της πατρίδας.»
Διαβάστε ακόμη: Γιατί το Χόλιγουντ πρέπει να χρωστάει αιώνια ευγνωμοσύνη στον Βλαντιμίρ Πούτιν!
Σε δηλώσεις του ο Υπουργός Πολιτισμού Βλαντιμίρ Μεντίνσκι χαρακτήρισε το φιλμ αντιρωσικό: «Αν νομίζω ότι το φιλμ είναι αντιρωσικό; Ναι, δεν μου μοιάζει με μια αγνή ρωσική ιστορία... εκτός από το γεγονός πως γυρίστηκε σε ένα ψαροχώρι στην περιοχή του Μέρμανσκ. Αν βλέπω ρωσικότητα στους ήρωες της ταινίας; Οχι δεν βλέπω. Οσο και αν οι δημιουργοί της ταινία έκαναν του χαρακτήρες να βρίζουν και να κατεβάζουν λίτρα βότκας, δεν είναι Ρώσοι. Δεν αναγνώρισα τον εαυτό μου, τους συναδέλφους μου, τους φίλους ή έστω τους φίλους φίλων μου στους χαρακτήρες του "Leviathan". Ελπίζω στο μέλλον ο Ζβιάγκιντσεφ να κάνει ταινίες χωρίς την υπαρξιακή απελπισία αυτής της ταινίας.»
Σε παλιότερη συνέντευξή του στη Guardian, o Ζβιάγκιντσεφ είχε επιτεθεί στον Μεντίνσκι, δηλώνοντας πως θα έπρεπε να απομακρυνθεί από την κυβέρνηση μετά από τις δηλώσεις του για την κρατική χρηματοδότηση και το μνημειώδες: «Ολα τα λουλούδια πρέπει να ανθίζουν αλλά θα ποτίζουμε μόνο αυτά που μας αρέσουν.»
Το «Leviathan» ωστόσο, για λόγους που μάλλον έγκεινται στην μη κατανόηση του σεναρίου από τους ιθύνοντες, ενισχύθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του από κρατική χρηματοδότηση, γεγονός που τώρα βρίσκει την κυβέρνηση σε αμήχανη θέση.
«Οι ιδέες στην καρδιά του φιλμ αφορούν όλον τον πλανήτη», δηλώνει ο Ζβιάγκιντσεφ. «Αλλά φυσικά και είναι μια ταινία για τη Ρωσία. Είναι ένα πολύ ρώσικο φιλμ. Ζούμε σε ένα φεουδαρχικό σύστημα όπου όλες οι εξουσίες βρίσκονται συγκεντρωμένες στα χέρια ενός προσώπου και οποιοσδήποτε άλλος βρίσκεται σε καθεστώς υποταγής.»
Διαβάστε ακόμη: Το νοκ-άουτ του 62χρονου Μίκι Ρουρκ ή πώς στη Ρωσία η παρακμή είναι winner!
Στον πόλεμο κατά του «Leviathan» συντάσσεται και η Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο Ορθόδοξος ακτιβιστής Κιρίλ Φρόλοφ έγραψε στη σελίδα του στο Facebook: «Το "Leviathan" είναι μια χυδαία προσβολή κατά της ρωσικής εκκλησίας και το ρωσικό κράτος. Δεν θα ανησυχούσα με την υπόθεση ότι περιορίζουμε τις ατομικές ελευθερίες. Δεν χρειάζεται να υποστηρίξουμε τις αποφάσεις μας. Το φιλμ είναι το κακό, και δεν υπάρχει χώρος για το κακό στο σινεμά.»
Η ταινία θα βγει σε λίγο καιρό και στις ρωσικές αίθουσες, αλλά λογοκριμένη σύμφωνα με ένα νέο νόμο που απαγορεύει τις «βρισιές» στις ταινίες, πράγμα που ο Ζβιάγκιντσεφ θεωρεί «έναν ανόητο, ηλίθιο νόμο που έχει επιβληθεί χωρίς ιδιαίτερη σκέψη», ενώ οι αρχές στο Μέρμανσκ, αμέσως μετά την οσκαρική υποψηφιότητα της ταινίας, υπέβαλαν αίτηση για να μην επιτρέψουν την προβολή της ταινίας στους κινηματογράφους της περιοχής. Ανεξάρτητοι φιλοκυβερνητικοί έσπευσαν να χτυπήσουν το «Leviathan», μιλώντας για την αρχή ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, προτρέποντας τους θεατές να αγνοήσουν την ταινία.
Με αφορμή το «Leviathan», αλλά και μια σειρά αντικυβερνητικών ταινιών, το Υπουργείο Πολιτισμού λέγεται πως προσπαθεί να βρει τρόπο να απαγορεύσει τις ταινίες που δυσφημούν την εθνική κουλτούρα της χώρας και υποβιβάζουν τις βάσεις της συνταγματικής τάξης.
Το «Leviathan» του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ θα βγει στις ελληνικές αίθουσες - όχι λογοκριμένο - στις 12 Φεβρουαρίου από τη Seven Films/Spentzos Film.
Διαβάστε ακόμη: Η Ρωσία της διαφθοράς και της υποκρισίας είναι έτοιμη για το κοντινό της στο «Leviathan»
