Μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο Φεστιβάλ Καννών είναι τα «Rendez-Vous»: ένας επίσημος καλεσμένος του φεστιβάλ παραδίδει masterclass, ή δίνει μία ομιλία ή μια μεγάλη συνέντευξη στη σκηνή της αίθουσας Debussy, κι όσοι τυχεροί εξασφαλίσουν εισιτήριο περνούν μία ώρα με τις αφηγήσεις του.
Σήμερα, το τιμώμενο πρόσωπο του φεστιβάλ, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο μάς έκλεισε ένα τέτοιο ραντεβού κι ο ενθουσιασμός του κόσμου ήταν τεράστιος. Το standing ovation όταν οσκαρικός πρωταγωνιστής εμφανίστηκε στη σκηνή, είχε διάρκεια και συναισθηματική φόρτιση.
Μαζί του ο φωτογράφος, εικαστικός και καλλιτέχνης JR, τον οποίο γνωρίσαμε από τη συνεργασία του με την Ανιές Βαρντά στο «Πρόσωπα και Ιστορίες». Οι δυο τους έχουν ξεκινήσει την περιπέτεια ενός ντοκιμαντέρ για τη σχέση του Ρόμπερτ Ντε Νίρο με ζωγράφο πατέρα του, την επίσης (υποτιμημένη) ζωγράφο μητέρα του, τα τραύματα και την αγάπη που του έδωσε η οικογένειά του. Αυτή την ιστορία νιώθει την ανάγκη να αφήσει παρακαταθήκη και στα δικά του παιδιά.
Ο JR μάς έδειξε κι ένα μικρό κομμάτι του ντοκιμαντέρ (πρωτότυπο στη φόρμα, με καλλιτεχνικές ιδέες στην αφήγηση και την εικόνα κι έναν υπέροχο Ντε Νίρο να κουβαλάει τις αποσκευές από το παρελθόν του με σκαμμένο πρόσωπο), το οποίο μοιάζει αριστούργημα. Ανυπομονούμε.
Γιατί δέχθηκε να κάνει αυτό το ντοκιμαντέρ; Ψυχανάλυση; «Δεν ξέρω τους λόγους. Κάθε μέρα τους ανακαλύπτω. Πριν πάμε μαζί στο στούντιο του δεν είχα ανοίξει να διαβάσω ούτε τα ημερολόγια του, ούτε την αλληλογραφία του με την μητέρα μου. Δεν ήμουν έτοιμος να σκάψω τόσο βαθιά μέσα μου, παρόλο που είχα κάνει ακόμα ένα ντοκιμαντέρ για τον πατέρα μου με το ΗΒΟ. Αυτό που γυρίζουμε όμως τώρα εμείς δεν έχει αυτή την αυστηρή φόρμα του ντοκιμαντέρ. Κι αυτό αφήνει τα πάντα ανοιχτά. Δεν ξέρω που θα μας βγάλει αυτή η αναζήτησή. Κάποιες μέρες δεν έχω όρεξη για γύρισμα, ούτε να απαντήσω τις ερωτήσεις σου. Όμως το κάνω γιατί είναι σημαντικό. Γιατί θα μείνει αυτή η παρακαταθήκη. Κι ο τρόπος που εσύ καταγράφεις τα πράγματα μού δείχνει κι άλλες οπτικές. Ίσως κάποιος να το ονόμαζε όλο αυτό… ψυχανάλυση».
Ένα ντοκιμαντέρ για όλα όσα ήθελε να ρωτήσει μικρός και δεν το έκανε «Οταν μεγαλώνεις καταλαβαίνεις την αξία που έχουν οι ιστορίες της οικογένειάς σου. Είναι οι ρίζες σου. Όμως συνήθως είναι αργά, οι γονείς σου έχουν φύγει. Όταν ήμουν μικρός η μητέρα μου προσπαθούσε να μου αφηγηθεί πράγματα για τους προγόνους μου. Όμως ήμουν νέος και αδιάφορος και το μυαλό μου ήταν σε άλλα πράγματα. Σήμερα, το μετανιώνω…»
Ρόμπερτ Ντε Νίρο Τζούνιορ «Ήταν πολύ περίεργο που είχαμε το ίδιο όνομα. Γιατί ένιωσα υπεύθυνος κάποια στιγμή. Όταν άρχισα να γίνομαι εγώ διάσημος, ήταν σαν να έσβησα το δικό του. Σαν να ήμουν εγώ ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, εγώ ο καλλιτέχνης. Κι εκείνος στη σκιά.»
Έχει διατηρήσει το στούντιο του πατέρα του, όπως ακριβώς ήταν. «Δεν ξέρω γιατί. Η αρχική ιδέα ήταν να μην πειραχτεί τίποτα μέχρι να καταγράψω, να βιντεοσκοπήσω τα πάντα. Και το έκανα, αλλά μετά δεν ήθελα πχ να πετάξω ούτε το πακέτο με τα τσιγάρα του. Ένιωσα ότι αν διατηρηθεί ο χώρος του, αν μείνουν όλα στη θέση τους, τότε διαιωνίζω και την κληρονομιά του. Ήθελα να υπάρχει αυτός ο τόπος και θα τον επισκέπτονται και τα παιδιά μου και θα καταλαβαίνουν ποιος ήταν ο παππούς τους. Πόσο σημαντικό ήταν το έργο του και πόσο σημαντικός ήταν κι ο ίδιος για μένα.
Ναι, συλλέγει γενικώς πράγματα και αναμνήσεις. «Μου αρέσει να κρατάω τα ρούχα και τα αντικείμενα των χαρακτήρων από τις ταινίες μου. Κάποιοι συνέδελφοι παίρνουν κάτι από το σετ ως σουβενίρ. Εμένα με βοηθάει να δικαιώσω τον ήρωα που έπαιξα. Να κρατήσω ζωντανή την ύπαρξή του, κατά κάποιο τρόπο. Μέσα στα χρόνια όμως ο όγκος της συλλογής αυτής έγινε τεράστιος (πάνω από 8.000 κομμάτια). Αναγκάστηκα να τα δωρίσω στο Harry Ransom Center, στο Πανεπιστήμιο του Οστιν.»
Με ποια ταινία ερωτεύτηκε το σινεμά; Η πρώτη ταινία που μου ανατίναξε το μυαλό ήταν το «Λιμάνι της Αγωνίας» του Ελία Καζάν. Δεν ήταν η πρώτη ταινία που είδα, αλλά εκείνη που με στιγμάτισε. Οπως και το «Splendor in The Grass» του Καζάν. Ο Μπράντο ήταν πολύ επιδραστικός πάνω μου. Όπως κι άλλοι σπουδαίοι ηθοποιοί φυσικά - o Μοντγκόμερι Κλιφτ, ο Λόρενς Ολίβιε, ο Τζέιμς Ντιν. Τώρα ποια ήταν η πρώτη ταινία που είδα, δεν θυμάμαι ακριβώς. Νομίζω το «Πεντάμορφη Και Το Τέρας» του Ζαν Κοκτώ. Ο πατέρα μου με πήγαινε κάθε εβδομάδα σινεμά. Ήταν πιο εύκολο από το να μου μιλάει. Το κάνω κι εγώ καμιά φορά στα παιδιά μου…» (γελάει)
Να εμπιστεύεστε το ένστικτό σας Αν έχω μία συμβουλή να δώσω στους νέους ηθοποιούς είναι ότι συνήθως το πρώτο ένστικτο όταν πλησιάζεις έναν ρόλο είναι και το σωστό. Να το εμπιστεύονται. Να μην αμφιβάλουν. Κι αν είναι έξυπνος και σωστός ο σκηνοθέτης τους θα τους εμπιστευτεί κι αυτός. Γιατί ξέρει ότι ο ηθοποιός τελικά θα κληθεί για να εκτελέσει αυτό που σκέφτηκε. Αυτός θα βγει μπροστά. Όλα φυσικά είναι μία ομαδική διαδικασία και μία συνέργεια, αλλά ο ηθοποιός συνδέεται με κάτι ωμό μέσα του και ενσαρκώνει το ρόλο. Αυτό το ωμό ένστικτο θα σας δείχνει πάντα το δρόμο…»
Ποιο είναι το μέλλον του σινεμά: κινηματογραφική αίθουσα ή πλατφόρμα; «Δεν είμαι κάποιος που μπορεί να σας μιλήσει για το μέλλον του σινεμά. Εγώ ξέρω μόνο να λέω ιστορίες, μέσα από τις ταινίες μου. Δεν είμαι ειδικός να συζητήσω κάτι τέτοιο. Το μόνο που ξέρω είναι ότι το να βλέπεις ταινίες σε streaming και να πηγαίνεις σινεμά είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Ναι, τεχνολογικά μπορείς να το κάνεις. Υπάρχουν πλέον εξαιρετικά συστήματα home cinema, προτζέκτορες, μεγάλες οθόνες που μπορεί κανείς να φτιάξει ένα άρτιο περιβάλλον και να βλέπει μόνος του ταινίες στο σπίτι του. Όμως, δεν υπάρχει σύγκριση. Το να μοιράζεσαι με εκατοντάδες άγνωστους την εμπειρία της αίθουσας είναι κάτι το μαγικό και το αναντικατάστατο».
Γιατί είναι αναγκαίος ο αγώνας ενάντια στο φασισμό «Δεν ξέρω γιατί υπάρχει τέτοια άνοδος του φασισμού παγκοσμίου. Μοιάζει όμως να ξεφυτρώνουν συνεχώς πολλές μορφές τυραννίας κι ολιγαρχίας. Ο κόσμος πρέπει να αντισταθεί, να αγωνιστεί και να αγωνίζεται. Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Πιστεύω ότι όλοι βαθιά μέσα μας ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε. Οι άνθρωποι γνωρίζουν το καλό από το κακό. Και θα εξεγερθούν. Οι τύραννοι γνωρίζουν ότι βρίσκονται στη λάθος πλευρά της Ιστορίας. Απλώς δεν θέλουν να αφήσουν από τα χέρια τους την εξουσία…»
Δεν φοβάται το θάνατο. «Δεν είναι ότι δε φοβάμαι το θάνατο. Αλλά δεν έχω επιλογή, ούτε τον έλεγχο. Οπότε όταν δεν έχεις τον έλεγχο, το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να μην το σκέφτεσαι. Αντί να αναλώνεσαι στον φόβο του θανάτου, ζήσε τη ζωή σου. Μάθε να ζεις την κάθε στιγμή, μην κοιτάς πίσω, να προχωράς μπροστά. Γεύσου τα πάντα, τα καλά και τα κακά - όσα λιγότερα κακά, φυσικά, τόσο το καλύτερα. Αλλά, αυτό είναι. Δεν υπάρχει κάτι άλλο.