Σε μια μέρα στο Καστελλόριζο μπορείς εύκολα να διασχίσεις το δρόμο από το πιο κοσμοπολίτικο στο πιο αυθεντικά ελληνικό, από την πέτρα στη θάλασσα, απο τη μια χώρα και τη μια θρησκεία στην άλλη, από τον αγώνα κατά του Απαρτχάιντ, στη Βάνα Μπάρμπα. Πόσες αντιθέσεις χωράνε σ' ένα νησάκι που δεν φτάνει τα δέκα τετραγωνικά χιλιόμετρα σε έκταση και που μετρά 250 μόνιμους κατοίκους; Οπως φαίνεται, αμέτρητες και συναρπαστικές.
Διαβάστε αναλυτικά: «Πέρα από τα Σύνορα» | Το Φεστιβάλ του Καστελλόριζου μάς εμπνέει για 7η χρονιά
Το Flix ήρθε για πρώτη φορά επίσκεψη στα μέρη του, παρακολουθεί το 7ο Beyond Borders - Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου που διαρκεί από τις 21 ως και τις 28 Αυγούστου 2022 και μοιράζεται τις εντυπώσεις του ανάμεσα σε βουτιές στην καταμπλέ θάλασσα.
Περίμετρος του μικρού λιμανιού, το «κορδόνι», η παραλιακή περαντζάδα. Στη μία της άκρη, το ξενοδοχείο Μεγίστη (από το επίσημο όνομα του νησιού, καθώς είναι η «μεγίστη» νήσος του συμπλέγματος Καστελλόριζου), δίπλα στο οποίο εκτείνονται τα πιο φιλικά βραχάκια για μπάνιο και το μικρό, σαν εκκλησάκι ατελιέ του Αλέξανδρου Ζυγούρη, του «ξυπόλητου γλύπτη» που λαξεύει έργα εκεί ακριβώς, στην πέτρα, στη φυσική της θέση.
Στην άλλη της άκρη, ο Φάρος που, ακριβώς μετά την... αραγμένη πυραυλάκατο, το Λιμενικό και τα φαντάρια, προσφέρει άλλες βουτιές, λαμπερό ήλιο και καλοκαιρινή ραστώνη. Ανάμεσα, στο κέντρο του πέταλου, τα καφέ και τα ταβερνάκια: εκεί έρχονται τακτική επίσκεψη, άκρη-άκρη, βγάζοντας και τα κεφάλια τους από το νερό, οι καρέτα καρέτα, ξέροντας καλά ότι από τους καθημένους όλο και κάποιος μεζές θα τους έρθει. Το ίδιο ξέρουν και τα μικρά ψαράκια που τις ακολουθούν για να τσακώσουν ό,τι περισσέψει.
Πίσω από τον φάρο, δεσπόζει το τζαμί, με τον ψηλό μιναρέ ν' ανεβαίνει ως τον ήλιο, με την ελληνική σημαία να δίνει μπροστά του το στίγμα, με επισκέψιμο εσωτερικό, γεμάτο με την ιστορία του Καστελλορίζου και εκπληκτικές φωτογραφίες αρχείου.
Εκεί δίπλα, η Πλατεία Ηρώου όπου, μπροστά στα μάτια των περαστικών τουριστών και ντόπιων, έχει στηθεί το δεύτερο σημείο προβολών του 7ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Beyond Borders, αυτό που προβάλλει το Πανόραμα. Εδώ, το βράδυ του Σαββάτου, στήθηκε γιορτή, για να υποδεχτεί την πανελλαδική πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ «George Bizos Icon», μια σε βάθος γνωριμία με τον ατρόμητο Ελληνα δικηγόρο που έδρασε κατά του απαρτχάιντ.
Σε σκηνοθεσία της Τζέιν Λίπμαν (παρούσας στην προβολή) και του Πίτερ Γκόλντσμιντ, η ταινία ακολουθεί το ταξίδι του Γιώργου Μπίζου που έφυγε, αγοράκι με τον πατέρα του, στην Κατοχή από το Βασιλίτσι της Μεσσηνίας κι έφτασε ως το Ντέρμπαν και το Γιοχάνεσμπουργκ, στη Νότια Αφρική της αποικιοκρατίας και του ρατσισμού. Ο Μπίζος σπούδασε δικηγόρος και, κατευθυνόμενος από μικρός από ένα έντονο αίσθημα προστασίας των αδυνάτων κι εφαρμογής των δημοκρατικών και ανθρωπιστικών αρχών, υπερασπίστηκε με κίνδυνο και της ζωής του τους ανθρώπους που κατηγορήθηκαν και κυνηγήθηκαν από το καθεστώς.
Ανάμεσά τους, κυρίαρχα, τον Νέλσον Μαντέλα με τον οποίο έγιναν στενοί φίλοι: ήταν εκείνος, ο Μπίζος, που του πρότεινε να πει στο δικαστήριο τις φράσεις που έμειναν ιστορικές: «I have cherished the ideal of a democratic and free society in which all persons live together in harmony and with equal opportunities. It is an ideal which I hope to live for and to achieve. But if needs be, it is an ideal for which I am prepared to die.» Εάν η ταινία είναι μια συμβατική παράθεση αρχειακού υλικού και talking heads, η προσωπικότητα του Μπίζου αποκαλύπτεται πεντακάθαρα με όλες της τις αιχμές, ένας άνθρωπος ιδιοσυγκρασιακός, οπωσδήποτε εγωκεντρικός («pater familias» μεταφράζουν τα εγγόνια του την κυριαρχική φιγούρα του στην οικογένεια), χαρισματικός, αληθινά σπουδαίος. Σημαντική, άλλωστε, είναι κι η παρατήρηση του ντοκιμαντέρ, προς το φινάλε του, της απογοήτευσης του Μπίζου, ο οποίος συμμετείχε με τρόπο κομβικό στη δημιουργία του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής, όταν είδε τους διαδόχους του Μαντέλα να απαξιώνουν το δημοκρατικό κείμενο που με αγώνες και αίμα υπερασπίστηκαν: «Το Σύνταγμα δεν φταίει ποτέ,» λέει ο Μπίζος σε μια φράση που εφαρμόζεται σε κάθε χώρα και κάθε πολιτισμό, «είναι οι πολιτικοί που οφείλουν να φανούν αντάξιοί του». Παρόντες στην προβολή επιπλέον, ο Γενικός Γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του ΥπΕξ, Ιωάννης Χρυσουλάκης, η Πρέσβυς της Νότιας Αφρικής στην Αθήνα, Μπέριλ Σισούλου, αλλά και ο ένας από τους τρεις γιους του Τζορτζ Μπίζου, εμφανώς συγκινημένος.
Και μετά τους αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα... στροφή για τα Πλατάνια. Πάνω από τις «σκάλες» (υπάρχουν δύο σετ στο νησί κι αποτελούν ορόσημα), βρίσκεται το γραφικό ταβερνάκι όπου γυρίστηκε το «Mediterraneo» - η Βάνα Μπάρμπα στην αφίσα της οσκαρικής ταινίας, άλλωστε, περιμένει μόνιμα τους επισκέπτες μπροστά στην πόρτα. Δροσιά, γάτες και η σπεσιαλιτέ του Καστελλόριζου, γεμιστά κρεμμυδάκια με ρύζι και γαρύφαλο που μπαίνει, σου λέει, παντού.
Διαβάστε ακόμη: Καστελλόριζο 2022 | Πρώτες (μαγικές) εντυπώσεις από το 7ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ «Beyond Borders»
Διαβάστε αναλυτικά: «Πέρα από τα Σύνορα» | Το Φεστιβάλ του Καστελλόριζου μάς εμπνέει για 7η χρονιά
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το website του Φεστιβάλ ή ακολουθήστε το στο instagram (@beyondbordersfestival)
