Πριν από 19 χρόνια, ο Μπουγιάρ Αλιμάνι ήρθε στην Ελλάδα περπατώντας. Με μια βαλίτσα, πτυχίο από τη Σχολή Καλών Τεχνών των Τιράνων και την αγωνία της επιβίωσης. Το όνειρο της σκηνοθεσίας ήταν θαμμένο. Η κρίση τον είχε αναγκάσει να το παγώσει. Στη γειτονική Ελλάδα ξεκίνησε από το μηδέν, έμαθε τη γλώσσα, έφερε την οικογένειά του, μεγάλωσε εδώ το παιδί του. Ανάμεσα σε πολίτες που έδειξαν καλοσύνη, σε άλλους τρόμο και απόρριψη, κάτω από τις τηλεοπτικές φωνές παραθύρων που έσπερναν το ρατσισμό, αλλά δίπλα σε Ελληνες σκηνοθέτες που αναγνώριζαν το χωρίς σύνορα ταλέντο, ο Μπουγιάρ τα κατάφερε: αναβίωσε το όνειρό του. Σκηνοθέτησε. Τρεις μικρού μήκους ταινίες του («Κατώι», «Υγραέριο», «Πυξίδα») βραβεύτηκαν και ταξίδεψαν στα φεστιβάλ του κόσμου.
Πέρσι τέτοια εποχή ξεκίνησε τα γυρίσματα της «Αμνηστίας», της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του - την πρώτη αλβανική παραγωγή που φιλοξένησε ποτέ το Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου (από το οποίο έφυγε με το βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Αιθουσαρχών Τέχνης). Ενα μονόστηλο σε αλβανική εφημερίδα του έδωσε την ιδέα. Σε πρώτο επίπεδο θα μας αφηγηθεί την ιστορία ενός καταδικασμένου έρωτα ανάμεσα σ' έναν άντρα και μια γυναίκα, δύο συζύγων Αλβανών φυλακισμένων που, όσο εκείνοι ονειρεύονται ένα διαφορετικό μέλλον, το κράτος δίνει αμνηστία στους κρατούμενους και το παρελθόν επιστρέφει για να βαλτώσει τις ζωές τους. Σε μια δεύτερη ανάγνωση όμως, ο Αλιμάνι θα μιλήσει για τη ίδια τη χώρα του, σ' αυτή την μετέωρη μετά-κομμουνιστική της εποχή, που τη βρίσκει από την μία να παλεύει να προλάβει τις επιταγές της Ευρώπης και να τρέξει μπροστά, κι από την άλλη να την κρατάει πίσω το φάντασμα της παλιάς Αλβανίας. Η «παράδοση», η «ταυτότητα», το «έθνος».
«Συμπατριώτες μου δημοσιογράφοι εμμέσως μου επιτέθηκαν, πιστεύοντας ότι δείχνω προς τα έξω μια εικόνα της χώρας μίζερη και στενάχωρη. Δεν πειράζει, τους είπα. Υπάρχουν άλλοι για τα φολκλόρ και τα εύπεπτα. Επιτρέψτε μου εμένα να κάνω σινεμά για τη λαϊκή τάξη, την επαρχία, την καρδιά της Αλβανίας...»
Τα μάτια του χαμογελάνε. On αλλά και off κάμερα μιλάει έντονα για τη χώρα του, για την οικονομική και πολιτική της κρίση, τα καλά και τα κακά της, την πρόοδο και τον νεοπλουτισμό της. Είναι συγκινητικό, ή αν θέλετε σκέτα παράδοξο, ότι μέσα στη ροή του λόγου του μπερδεύει ποια χώρα είναι αυτή. Η Αλβανία ή η Ελλάδα;
«Νιώθω κομμάτι αυτής της χώρας, κι όταν επιστρέφω στην Αλβανία την υπερασπίζομαι σα δική μου. Αισθάνομαι περηφάνια για τους Ελληνες συναδέλφους που τα καταφέρνουν στο εξωτερικό, είναι η δική μου «γενιά», μαζί ξεκινήσαμε. Βιώνω την κρίση όπως κάθε συμπολίτης μου. Δεν απογοητεύομαι - έχω περάσει πολύ χειρότερα. Κι ο Ελληνας έχει περάσει πολύ χειρότερα στο παρελθόν. Θα τα ξεπεράσουμε. Στεναχωριέμαι μόνο για το παιδί μου. Εκείνη μεγάλωσε εδώ και τώρα θα έχει την ίδια μοίρα με μένα - θα αναγκαστεί να φύγει. Δεν θα ήθελα να το περάσει αυτό η κόρη μου. Ονειρευόμουν ότι στεριώσει στην Ελλάδα».
Ο Μπουγιάρ ζήτησε η συνέντευξή του να γίνει σε συμβολικά για τον ίδιον μέρη. Σε κυριολεκτικούς και αλληγορικούς «σταθμούς» που τον προσγείωσαν απότομα σ' αυτόν τον τόπο, όπου διεκδίκησε ένα καλύτερο μέλλον και τα κατάφερε. «Αλλοι θέλουν να αφήνουν πίσω το παρελθόν. Εγώ έρχομαι συχνά εδώ για να θυμάμαι από που ξεκίνησα. Να με θυμάμαι να κατεβαίνω από το λεωφορείο χαμένος και τρομαγμένος. Ετσι παίρνω δύναμη...»
Παρακολουθήστε τη συνέντευξη που έδωσε στο Flix, και διαβάστε περισσότερα για την Αμνηστία.
