Τρία χρόνια περίπου μετά τη λειτουργία του στην πράξη, το πρόγραμμα προσέλκυσης οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα κερδίζει το έδαφος και την αναγνωρισιμότητα που επιδιώκει, ως ένα από τα αποτελεσματικότερα αναπτυξιακά προγράμματα της πρόσφατης ελληνικής οικονομικής πολιτικής - ζητούμενο εδώ και χρόνια από την κινηματογραφική κοινότητα αλλά και τον επιχειρησιακό κόσμο.
Η Ελλάδα έγινε ήδη, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα (επί δύο κυβερνήσεων - σημαντική αναφορά σε μια χώρα που δεν γνωρίζει από συνέχεια στα έργα και τα σχέδιά της), ένας ελκυστικός τόπος για το γύρισμα ξένων ταινιών, μεγάλες παραγωγές φτάνουν εδώ προτιμώντας την από αντίστοιχες ευρωπαϊκές χώρες που υπήρξαν πρωτοπόρες στον τομέα αυτό, ενώ κι ο κόσμος για πρώτη φορά αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως πίσω από την επικοινωνιακή ευκολία του «ελληνικού Χόλιγουντ» κρύβεται μια ολόκληρη βιομηχανία εν τη γενέσει της.
Προσπαθώντας να πιάσουμε από κάπου το νήμα ενός φιλόδοξου εγχειρήματος που βρίσκεται συχνά έρμαιο της έλλειψης κεντρικού κυβερνητικού συντονισμού, δημιουργώντας επικοινωνιακές αλλά και πρακτικές προστριβές ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους που απαιτούνται για την υλοποίησή του, αναζητήσαμε απαντήσεις σε όλα τα καίρια ερωτήματα που αφορούν το ζήτημα της προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα.
Μιλήσαμε με το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας - ΕΚΟΜΕ και την επικεφαλής επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων, κα. Βασιλική Διαγουμά, τον Σύνδεσμο Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Εργων (ΣΑΠΟΕ) και βάλαμε στο κάδρο και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, μέσω του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του κο. Μάρκο Χολέβα και της επικεφαλής του Film Commission κας. Βένιας Βέργου.
Δώσαμε έμφαση στα πρακτικά προβλήματα που πρέπει να λυθούν ή σε παραμέτρους που πρέπει να βελτιωθούν προκειμένου τα πράγματα να κυλούν ομαλότερα προς όλες τις κατευθύνσεις για όλους, επιμείναμε στη διαλεύκανση της πολλές φορές ηθελημένα ασαφούς σχέσης της προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα και της πολύπαθης ελληνικής παραγωγής, ρωτήσαμε τις προβλέψεις που έχουν γίνει για τη βιωσιμότητα του προγράμματος και παραθέτουμε στατιστικά και μια ενδεικτική λίστα ταινιών και τηλεοπτικών προγραμμάτων που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα των κινήτρων προκειμένου να αποκτήσουμε μια εικόνα για τα πρακτικά αποτελέσματά του.
Ο Ρούμπεν Εστλουντ στα γυρίσματα του «Triangle of Sadness»
«Η αποστολή του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας-ΕΚΟΜΕ στοχεύει στην προστασία, υποστήριξη και ανάδειξη των δημόσιων και ιδιωτικών πρωτοβουλιών, εγχώριων και ξένων, στον κλάδο των οπτικοακουστικών μέσων και της επικοινωνίας στην Ελλάδα. Η ίδρυση και λειτουργία του ΕΚΟΜΕ αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες και πιο καινοτόμες παρεμβάσεις της κυβέρνησης στον χώρο της ελληνικής οπτικοακουστικής παραγωγής, της επιχειρηματικότητας και της εκπαίδευσης, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση και ισχυροποίησή τους ως κεντρικών αναπτυξιακών κλάδων της χώρας». Αυτά αναφέρονται στο επίσημο site του ΕΚΟΜΕ ως προς την αποστολή του που σε σχέση με την προσέλκυση των ξένων παραγωγών στην Ελλάδα είναι καίριας σημασίας, αφού το ΕΚΟΜΕ αποτελεί το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο το οποίο θα χρησιμοπιήσει ένας παραγωγός προκειμένου να εξασφαλίσει την απαραίτητη έγκριση για την παραγωγή μιας ταινίας. Η επικεφαλής Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων του ΕΚΟΜΕ, κα. Βασιλική Διαγουμά δίνει το στίγμα της δράσης του ΕΚΟΜΕ, τα βήματα που έχουν γίνει και πρέπει να γίνουν, αλλά και τις σχέσεις του ΕΚΟΜΕ με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους στη διαδικασία της προσέλκυσης αλλά και εκτέλεσης μιας ταινίας στην Ελλάδα.
Σε ποια φάση βρίσκεται η προσέλκυση ξένων παραγωγών στην Ελλάδα; Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε την όλη προσπάθεια πετυχημένη; Εχουν επιτευχθεί οι στόχοι που είχαν μπει από την αρχή; Τι βελτιώσεις θα μπορούσαν να κάνουν ακόμη πιο δυναμική την όλη προσπάθεια;
Τo πρόγραμμα προσέλκυσης οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα σημειώνει ιδιαίτερα ανοδική πορεία, καθώς έχουν επιτευχθεί όχι μόνο οι αρχικοί στόχοι αλλά κυρίως οι στόχοι που τέθηκαν από το ΕΚΟΜΕ και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ήδη από τις αρχές του 2020. Ειδικότερα για την προηγούμενη χρονιά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, παρά το μεγάλο πλήγμα που δέχθηκε η παγκόσμια οπτικοακουστική παραγωγή λόγω της πανδημίας, το πρόγραμμα προσέλκυσης οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα στέφθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία γιατί εν μέσω lockdown το ΕΚΟΜΕ επέλεξε να κρατήσει το χρηματοδοτικό πρόγραμμα ανοιχτό (δηλαδή δεχόμασταν κανονικά αιτήσεις υπαγωγής για το cash rebate) προετοιμάζοντας το έδαφος για τα projects των επόμενων μηνών. Με αυτό τον τρόπο, δώσαμε την ευκαιρία στους παραγωγούς να πραγματοποιήσουν γυρίσματα ήδη από την άρση του πρώτου lockdown στα τέλη Μάϊου του 2020 και χάρη στην επιτυχημένη διαχείριση και της πανδημίας επί ελληνικού εδάφους κερδίσαμε το στοίχημα της αξιοπιστίας και της ασφάλειας. Οσο για το 2021, νομίζω ότι τα επίσημα στοιχεία που διαθέτουμε για τα projects που τρέχουν ήδη από τις αρχές του προηγούμενου μήνα, επιβεβαιώνουν την ικανοποίησή μας για την προσπάθεια που καταβάλουμε καθημερινά.
Τι απαιτήθηκε να γίνει σε επίπεδο δράσεων και αποφάσεων ώστε να μιλάμε σήμερα για ένα πετυχημένο σχέδιο προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα;
Οπως ανέφερα προηγουμένως, η εμπειρία της λειτουργίας του προγράμματος κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής του, σε συνδυασμό με το σχεδιασμό που κάναμε με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για να βελτιωθεί το πρόγραμμα, είχαν ως αποτέλεσμα την αναδιάρθρωση της λειτουργίας του χρηματοδοτικού εργαλείου cash rebate με τις νομοθετικές ρυθμίσεις του Ιουλίου και του Δεκεμβρίου 2020 και την ενεργοποίηση του προγράμματος φορολογικής ελάφρυνσης tax relief, το οποίο ήδη έχει ξεκινήσει να λειτουργεί. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι νομοθετικές ρυθμίσεις που επέτρεψαν στο cash rebate να γίνει πραγματικά ανταγωνιστικό σε διεθνές επίπεδο δικαιώνονται, μέσα από τις παραγωγές που υλοποιούνται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας (ενδεικτικά αναφέρουμε «Greek Freak», «Knives Out 2», «Barracuda»), ενώ έπονται ακόμη περισσότερες («Jack Ryan», «Crimes of the Future», «Τehran 2»).
Τι ορίζοντα βιωσιμότητας έχει το πρόγραμμα; Είναι κάτι που εξαντλείται ή κάτι που όσο τροφοδοτείται από παραγωγές μπορεί να συνεχίζει σε βάθος χρόνου; Πώς έχει διασφαλιστεί η ύπαρξή του ανεξαρτήτως πολιτικών αλλαγών;
To χρηματοδοτικό εργαλείο cash rebate χρηματοδοτείται από τον εθνικό προϋπολογισμό, από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Είναι ένα πρόγραμμα που σημειώνει τεράστια επιτυχία για την προσέλκυση επενδύσεων, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε η ενίσχυση της χρηματοδότησής του με επιπλέον 100 εκατoμμύρια ευρώ.
Η σχέση ΕΚΟΜΕ - ελληνικού σινεμά είναι ευθέως ανάλογη, η δε πρόοδος του ενός επηρεάζεται από την πρόοδο του άλλου. Το τελευταίο διάστημα ταινίες όπως «Ευτυχία», «Μήλα», «Digger», «Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς», «Μonday», «Ράφτης», σημειώνουν εισπρακτική επιτυχία στην Ελλάδα και αποσπούν διθυράμβους στο εξωτερικό και παρά το πλήγμα της πανδημίας στον κινηματογράφο και τα διεθνή φεστιβάλ. Τα έργα αυτά δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν χωρίς την οικονομική ενίσχυση του ΕΚΟΜΕ.»
Επειδή στο μυαλό του κόσμου η εικόνα δεν είναι καθαρή μπορείτε να μας πείτε με παραδείγματα τι είναι τα οφέλη που θα έχει η Ελλάδα από π.χ. την ταινία για τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, το «Greek Freak»;
Η ταινία που αφηγείται τη βιογραφία ενός από τους μεγαλύτερους αθλητές, ο οποίος κατάφερε να σηκώσει την Ελλάδα στους ώμους του και να την δοξάζει σε κάθε του αγώνα, πραγματοποιείται στην Ελλάδα σε παραγωγή της Disney+. Πέρα από την τεράστια επένδυση που κάνει η Disney στη χώρα μας (σημειώνεται ότι οι επιλέξιμες δαπάνες του έργου ξεπερνούν τα 16 εκατομμύρια ευρώ και αριθμός των απασχολούμενων τα 1.200 άτομα, με γυρίσματα σε Aττική, Βοιωτία, Κορινθία και Αργολίδα), τα ανταποδοτικά οφέλη αυτού του έργου τόσο γύρω από την παραγωγή όσο και από την μετέπειτα διαφήμιση της χώρας μας όχι μόνο για το brand Ελλάδα αλλά κυρίως για το έμψυχο δυναμικό της και τους επαγγελματίες της, νομίζω ότι αποτελούν αρκετά στοιχεία για να γίνει καθαρή η εικόνα στο μυαλό του κόσμου που το αξιολογεί. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος ότι πέραν από τις άμεσες θέσεις εργασίας (στις οποίες απασχολούνται ελληνικά συνεργεία), δημιουργούνται και επιπλέον θέσεις εργασίας γύρω από την ίδια την παραγωγή (χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, νομικές υπηρεσίες, ασφαλιστικές υπηρεσίες, διαμονή και διατροφή, ενοικίαση μεταφορικών μέσων, δαπάνες δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας, κατασκευή ρούχων και σκηνικών, κλπ.) και μάλιστα σε μια χρονιά όπου η πανδημία επέφερε τεράστιο πλήγμα σε όλους τους κλάδους της οικονομίας.
Τι σημαίνει η προσέλκυση ξένων παραγωγών στην Ελλάδα για το ανθρώπινο δυναμικό του κινηματογραφικού τομέα σε θέσεις εργασίας; Υπάρχει πρόβλεψη όπως είχε αναφερθεί αρχικά για εκπαίδευση νέων επαγγελματιών σε διαφορετικές ειδικότητες του σινεμά;
Καταρχάς θα ήθελα να αναφέρω ότι μέσα από το έργο του ΕΚΟΜΕ για την προσέλκυση οπτικοακουστικών παραγωγών (κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, ντοκιμαντέρ, ψηφιακά παιχνίδια και animation) έχει καταγραφεί έκρηξη απασχόλησης στον κλάδο, ειδικότερα την τελευταία διετία. Μέσα από την επαγγελματική τους εμπειρία στα γυρίσματα, όλοι οι απασχολούμενοι αποκτούν εξειδίκευση, εμπειρία και προϋπηρεσία. Εδώ επιτρέψτε μου να προσθέσω ότι δεν ενισχύονται μόνο οι θέσεις που παραδοσιακά φέρνουμε στο μυαλό μας όταν μιλάμε για ένα γύρισμα. Φανταστείτε πόσες επαγγελματικές ειδικότητες εμπλέκονται και πόση μεγαλύτερη εξειδίκευση αποκτούν οι επαγγελματίες που συνεργάζονται με μία μεγάλη ξένη παραγωγή (από τον μαραγκό που θα κληθεί να φτιάξει σκηνικά ή κάποια άλλη κατασκευή και τον ράφτη που θα αναλάβει τα κουστούμια, μέχρι τον ξενοδόχο που θα μεριμνήσει για την φιλοξενία ενός μεγάλου συνεργείου και τον λογιστή ή τον ασφαλιστή που θα καλύψουν με τις αντίστοιχες υπηρεσίες). Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, βλέπουμε απευθείας τα οφέλη για το ανθρώπινο δυναμικό πολλών κλάδων. Παράλληλα, συνεχίζουμε τα προγράμματα κατάρτισης και την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για νέους όπως η έμμισθη μαθητεία στα στούντιο Nu Boyana της Βουλγαρίας ή η πρακτική άσκηση στα γυρίσματα, όπως αυτή που υποστηρίξαμε πρόσφατα στα γυρίσματα του «Greek Freak».
Ποια είναι η σχέση του ΕΚΟΜΕ με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου; Συμπληρωματική, ανταγωνιστική;
Η σχέση του EKOME με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου είναι εξαιρετική. Αμφότεροι αντιμετωπίζουμε το έργο προβολής της χώρας μας διεθνώς κάτω από το ίδιο πρίσμα και μέσα από συντονισμένες συνεργασίες και προσπάθειες. Εχουμε ήδη συνεργαστεί με μεγάλη επιτυχία σε κοινές δράσεις στο εξωτερικό και σχεδιάζουμε ακόμα περισσότερα πράγματα για τη χρονιά που διανύουμε, για τα οποία σύντομα θα λάβετε και περαιτέρω ενημέρωση.
Υπάρχει μια παρεξήγηση που θέλει την ανάπτυξη της δράσης του ΕΚΟΜΕ να σημαίνει και ανάπτυξη για το ελληνικό σινεμά. Να διευκρινίσουμε τη διακριτή δράση των δύο;
Δεν κατανοώ ποια είναι η παρεξήγηση. Η σχέση ΕΚΟΜΕ - ελληνικού σινεμά είναι ευθέως ανάλογη, η δε πρόοδος του ενός επηρεάζεται από την πρόοδο του άλλου. Το τελευταίο διάστημα ταινίες όπως «Ευτυχία», «Μήλα», «Digger», «Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς», «Μonday», «Ράφτης», σημειώνουν εισπρακτική επιτυχία στην Ελλάδα και αποσπούν διθυράμβους στο εξωτερικό και παρά το πλήγμα της πανδημίας στον κινηματογράφο και τα διεθνή φεστιβάλ. Τα έργα αυτά δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν χωρίς την οικονομική ενίσχυση του ΕΚΟΜΕ. Ειδικά για το 2021, η παραγωγή 15 ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας που έχουν υπαχθεί στο cash rebate, θα χρηματοδοτηθεί με 3,2 εκατομμύρια ευρώ από το ΕΚΟΜΕ. Αν σκεφτούμε δε ότι τα τελευταία δύο χρόνια το ελληνικό σινεμά χρηματοδοτήθηκε με πάνω από 3,5 εκατομμύρια ευρώ από το ΕΚΟΜΕ, δεν νομίζω ότι χωρούν περιθώρια παρανόησης στον τρόπο που σχετίζονται.
Πώς κρίνετε τις αντιδράσεις της κινηματογραφικής κοινότητας σχετικά με την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής οδηγίας που δίνει στο ΕΚΟΜΕ τη δυνατότητα για τη διάθεση του ποσοστού που προέρχεται από τις πλατφόρμες;
Η πρόβλεψη για τη χρηματοδότηση της ελληνικής παραγωγής και διανομής οπτικοακουστικών έργων μέσω της δραστηριοποίησης παρόχων περιεχομένου του εξωτερικού στην Ελλάδα (Netflix, Apple TV κτλ) ανοίγει το δρόμο στο ΕΚΟΜΕ για ακόμη πιο συστηματική υποστήριξη της εγχώριας παραγωγής. Εμείς σκοπεύουμε να εφαρμόσουμε το μέτρο που προβλέπει η Ευρωπαϊκή οδηγία με γνώμονα αυτό που έχουμε κάνει πράξη μέχρι σήμερα: να στεκόμαστε στο πλευρό των Ελλήνων επαγγελματιών και δημιουργών.
Υπάρχουν σκέψεις για δημιουργία στούντιο στην Ελλάδα. Είναι κάτι που είχε προκύψει και παλιότερα. Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι συζητήσεις, πόσο εφικτό είναι, τι θα αλλάξει στην όλη δράση με την δημιουργία τους;
Σας παραπέμπω στις διάφορες δημόσιες τοποθετήσεις που έχουν γίνει εκ μέρους επενδυτών όπως Cinespace, York Films/Nu Boyana για την υλοποίηση στούντιο στην Ελλάδα, το οποίο έχει ξεπεράσει το στάδιο των συζητήσεων (π.χ. οι πρόσφατες ανακοινώσεις για την Θέρμη Θεσσαλονίκης). Για εμάς, η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική γιατί λύνει ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει μέχρι τώρα η χώρα μας και που σχετίζεται με την ανεπάρκεια υποδομών. Με την έλευση των μεγάλων διεθνών παραγωγών - που αυτή την στιγμή υλοποιούνται στο ελληνικό έδαφος –όχι μόνο δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις αλλά πλέον παρέχονται και απτές αποδείξεις ότι στη χώρα υπάρχει περιθώριο ακόμη μεγαλύτερης ανάπτυξης στον οπτικοακουστικό κλάδο, για ακόμη μεγαλύτερες παραγωγές.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια του ΕΚΟΜΕ;
Με γνώμονα την υγεία και την ασφάλεια όλων, θα συνεχίσουμε την ήδη δραστήρια παρουσία μας καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς σε διεθνή markets και φεστιβάλ καθώς και επίσης τις δράσεις και τις συνέργειες με την εκπαιδευτική κοινότητα, με στόχο την προαγωγή της οπτικοακουστικής και ψηφιακής παιδείας στην Ελλάδα.
Από τα γυρίσματα της ελληνοισπανικής παραγωγής «Ο Εγγονός»
Ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Εργων (ΣΑΠΟΕ) είναι ο ιδανικότερος για να εξηγήσει την κομβική θέση του Ελληνα παραγωγού στην προσέλκυση και εκτέλεση της ξένης οπτικοακουστικής παραγωγής στην Ελλάδα. Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΠΟΕ εξηγεί στο Flix τα οφέλη για την ελληνική ταινία, τους στόχους για την ακόμη καλύτερη λειτουργία του ΕΚΟΜΕ, τα προβλήματα που ανακύπτουν από τη ραγδαία ανάπτυξη του τομέα της προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα και την κατεπείγουσα ανάγκη αλλαγή νοοτροπίας.
Σε τι συνίσταται η συνεργασία των Ελλήνων παραγωγών και εταιριών παραγωγής με το ΕΚΟΜΕ ως προς τις ξένες παραγωγές που γυρίζονται στην Ελλάδα;
Οταν μια ελληνική εταιρία παραγωγής συνεργάζεται με μια ξένη για την παραγωγή μιας ξένης ταινίας στην Ελλάδα, ο Ελληνας παραγωγός μπορεί να απευθυνθεί στους εγχώριους χρηματοδότες, μεταξύ των οποίων και το ΕΚΟΜΕ, εφόσον φυσικά το έργο τηρεί τα κριτήρια που θέτει κάθε χρηματοδότης. Ο ΕΚΟΜΕ είναι ο οργανισμός που διαχειρίζεται το εγχώριο cash rebate, το χρηματοδοτικό εργαλείο δηλαδή που λειτουργεί ως κίνητρο προσέλκυσης ξένων παραγωγών, επιστρέφοντας το 40% της επένδυσης μιας οπτικοακουστικής παραγωγής. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν κατά βάση αυτόματο χρηματοδότη, του οποίου τα κριτήρια είναι τεχνικά κι όχι ποιοτικά, καθότι η λογική του είναι αναπτυξιακή. Ετσι λοιπόν, ο Ελληνας παραγωγός είναι αυτός που αιτείται τη χρηματοδότηση για μια ξένη παραγωγή στην Ελλάδα, μέσω ενεργοποίησης του cash rebate και είναι ο δικαιούχος ή μή.
Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε ως χώρα ως προς την προσέλκυση ξένων παραγωγών; Τι μπορεί να βελτιωθεί; Τι θα ήταν επιθυμητό;
Δεν είναι υπερβολικό αν θα ισχυριζόμασταν ότι βρισκόμαστε σε ένα πραγματικά κρίσιμο σημείο. Η δημιουργία του ΕΚΟΜΕ, που ήταν πάγιο αίτημα των Ελλήνων παραγωγών εδώ και δύο δεκαετίες, έβαλε την Ελλάδα στον παγκόσμιο κινηματογραφικό χάρτη με τρόπο πρωτόγνωρο. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια πρωτοφανή θέση, όπου η Ελλάδα, μόλις 4 χρόνια μετά τη δημιουργία του, είναι το απόλυτο hotspot με τα μέλη του ΣΑΠΟΕ να φέρνουν ξένες παραγωγές που αγγίζουν επένδυση 100.000.000 Ευρώ σε ένα χρόνο. Οσο σπουδαίο κι αν είναι αυτό, άλλο τόσο επικίνδυνο μπορεί να αποδειχθεί αν η χώρα δεν προετοιμαστεί επαρκώς σε όλους τους τομείς, κυρίως τους θεσμικούς, (μειώνοντας την γραφειοκρατία στο ελάχιστο πχ) για να υποστηρίξει μια τόσο μεγάλη επένδυση.
Τι πρακτικό όφελος έχει μια ελληνική εταιρία παραγωγής που θα αναλάβει την εκτέλεση μιας ξένης παραγωγής στην Ελλάδα;
Πέρα από το οικονομικό όφελος, που είναι προφανές, το ουσιαστικότερο όφελος είναι η προσφορά εργασίας σε Ελληνες επαγγελματίες του οπτικοακουστικού τομέα, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας αλλά και η τεχνογνωσία που αφήνει πίσω της μια ξένη παραγωγή που μπορεί να έχει απαιτήσεις για την υλοποίησή της που μια εγχώρια ενδεχομένως να μην είχε.
Το σημαντικότερο ζήτημα που πρέπει να λυθεί είναι αυτό του cash flow, μιας και η χρηματοδότηση του ΕΚΟΜΕ γίνεται στο απολογιστικό στάδιο μιας παραγωγής, δηλαδή αφού έχει ολοκληρωθεί η δουλειά. Οι ξένες παραγωγές έχουν συνήθως τα κονδύλια να χρηματοδοτήσουν το cash rebate που θα έρθει στο τέλος από τον ΕΚΟΜΕ. Τί γίνεται όμως για μια ελληνική παραγωγή που δεν έχει ταμειακά αποθέματα, ούτε τράπεζες να χρηματοδοτήσουν τέτοια κονδύλια; Αυτό είναι το πιο ουσιαστικό θέμα που οφείλουμε να λύσουμε σαν χώρος, δηλαδή παραγωγοί και Πολιτεία, για να βοηθήσουμε περισσότερο την ελληνική παραγωγή.»
Πόσο εξασφαλισμένη είναι η βιωσιμότητα του ΕΚΟΜΕ; Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα με τις ξένες παραγωγές θα συμβαίνει για πάντα ή κινδυνεύει από πολιτικές και άλλες αποφάσεις;
Καταρχάς φαίνεται ότι η Πολιτεία έχει αντιληφθεί πλήρως τα οφέλη για την Χώρα μας από την προσέλκυση των Ξένων Παραγωγών, άρα πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος για τα αμέσως επόμενα χρόνια να καταργηθούν τα κίνητρα. Θα ήταν ολέθριο για την Οικονομία. Να πούμε εδώ ότι ο προϋπολογισμός του ΕΚΟΜΕ λήγει με το τέλος του 2021. Σαν ΣΑΠΟΕ έχουμε ζητήσει από τον αρμόδιο Υπουργό να μας ενημερώσει για την ανανέωση του προγράμματος για την περίοδο 2022-2025. Πέραν τούτου, για να επιβιώσει σαν οργανισμός ο ΕΚΟΜΕ θα πρέπει να μάθει τη φύση της δουλειάς που έρχεται να υπηρετήσει, δηλαδή την οπτικοακουστική παραγωγή. Σαν νέος οργανισμός, στελεχωμένος με υπαλλήλους που δεν έχουν απαραίτητα γνώσεις εξειδικευμένες, οφείλει να αφήσει πίσω του γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, τυπικές του ελληνικού δημοσίου, να εκπαιδεύσει τα στελέχη του σε θέματα οπτικοακουστικής παραγωγής και κυρίως να βρίσκεται σε στενή κι αγαστή συνεργασία με τους επαγγελματίες του χώρου, με τους οποίους είναι έτσι κι αλλιώς προορισμένος να συνεργάζεται.
Υπάρχει μια παρεξήγηση γύρω από το ελληνικό σινεμά και τις ξένες παραγωγές που γίνονται στην Ελλάδα; Το ελληνικό σινεμά οφελείται από όλη αυτήν την κατάσταση; Πως μια ταινία εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΕΚΟΜΕ αφού δεν είναι ξένη παραγωγή; Και τι συμβαίνει με τα τηλεοπτικά σίριαλ;
Ο ΕΚΟΜΕ έχει δημιουργηθεί τόσο για τις ξένες όσο και για τις εγχώριες οπτικοακουστικές παραγωγές, που συμπεριλαμβάνουν κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους (live action, animation και ντοκιμαντέρ), τηλεοπτικές σειρές και video games. Ουσιαστικά τα μόνα είδη οπτικοακουστικής παραγωγής που αποκλείονται είναι η διαφήμιση, τα εταιρικά βίντεο και το πορνό. Φυσικά, οι ξένες παραγωγές είναι η αιχμή του δόρατος σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, που στόχο έχει την προσέλκυση ξένων επενδύσεων αλλά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ωφελείται το ελληνικό σινεμά από την κατάσταση αυτή. Αντιθέτως, οι ελληνικές παραγωγές είναι κυρίως οι άμεσα ωφελημένες από το cash rebate. Γυρίζονται περισσότερες τηλεοπτικές σειρές με άμεσο αντίκτυπο την μείωση της ανεργίας. Αν το ΥΠΠΟ χορηγούσε περισσότερα χρήματα στο ΕΚΚ, αντί για τα ελάχιστα που υπάρχουν στον προϋπολογισμό του, τότε ναι, θα είχαμε και αύξηση των ταινιών. Το σημαντικότερο ζήτημα που πρέπει να λυθεί είναι αυτό του cash flow, μιας και η χρηματοδότηση του ΕΚΟΜΕ γίνεται στο απολογιστικό στάδιο μιας παραγωγής, δηλαδή αφού έχει ολοκληρωθεί η δουλειά. Οι ξένες παραγωγές έχουν συνήθως τα κονδύλια να χρηματοδοτήσουν το cash rebate που θα έρθει στο τέλος από τον ΕΚΟΜΕ. Τί γίνεται όμως για μια ελληνική παραγωγή που δεν έχει ταμειακά αποθέματα, ούτε τράπεζες να χρηματοδοτήσουν τέτοια κονδύλια; Αυτό είναι το πιο ουσιαστικό θέμα που οφείλουμε να λύσουμε σαν χώρος, δηλαδή παραγωγοί και Πολιτεία, για να βοηθήσουμε περισσότερο την ελληνική παραγωγή.
Είναι διάχυτη η συζήτηση για την απορρόφηση μεγάλου αριθμού τεχνικών από τις ξένες παραγωγές. Θετικό από τη μία σε επίπεδο αγοράς εργασίας, αρνητικό ως προς τις ελληνικές ταινίες που δεν έχουν προτεραιότητα; Τι συμβαίνει στα αλήθεια;
Αυτό είναι το άλλο ζωτικό θέμα που πρέπει όλοι μαζί να αντιμετωπίσουμε. Αυτή τη στιγμή η ζήτηση εργασίας είναι μεγαλύτερη της προσφοράς και με δεδομένο ότι τα κινηματογραφικά συνεργεία απαιτούν αρκετά εξειδικευμένες γνώσεις, το θέμα δεν μπορεί να λυθεί παρά μόνο μεθοδευμένα. Εδώ πρέπει να συνεργαστεί η κινηματογραφική παραγωγή με τους κρατικούς θεσμούς, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα αλλά και ιδιωτικές σχολές για να δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο που να δημιουργεί νέους, εξειδικευμένους επαγγελματίες. Επειδή δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό ξανά εδώ αλλά όλα αυτά τα έχουν αντιμετωπίσει κι άλλες χώρες στο παρελθόν, υπάρχουν παραδείγματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Για παράδειγμα, στην Κροατία, το κράτος επιδοτούσε τη συνύπαρξη ενός μαθητευόμενου δίπλα σε κάθε ειδικότητα κινηματογραφικού συνεργείου. Αν δεν το πράξουμε κι εμείς αυτό σύντομα, θα δούμε είτε παραγωγές να φεύγουν σε άλλες χώρες, καθότι εδώ δεν θα υπάρχουν επαρκή συνεργεία, είτε μικρότερες παραγωγές να περιμένουν τη στιγμή που θα δημιουργηθεί ένα κενό στην αγορά για να βάλουν μπρος, είτε τα συνεργεία να οδηγούνται σε διαφορετικές τιμολογιακές λογικές για ξένες κι για εγχώριες παραγωγές. Ολα αυτά τα ενδεχόμενα είναι εξόχως προβληματικά.
Τι έγινε τελικά με την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής οδηγίας σχετικά με τα έσοδα από τις πλατφόρμες και τα κανάλια; Πόσο επηρεάζει αυτό το ελληνικό σινεμά;
Είναι νωρίς ακόμα για να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα. Το ποσοστό που έχει νομοθετηθεί είναι ελάχιστο μπροστά στο αντίστοιχο ποσοστό των άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Τα επόμενα δύο – τρία χρόνια θα δούμε πως και αν μια Ελληνική ταινία θα μπορεί να ωφεληθεί.
Η νέα αυτή εποχή πώς μπορεί να εκμεταλλευθεί σωστά ώστε να γίνει και η βάση για μια υγιή ελληνική παραγωγή;
Τω όντι, μιλάμε πλέον για μια νέα εποχή στον ελληνικό οπτικοακουστικό χώρο. Η οπτικοακουστική παραγωγή έχει όλα τα φόντα για να εξελιχθεί στον δεύτερο πυλώνα ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μετά τον τουρισμό. Χρειάζεται όμως οι επαγγελματίες να αφήσουμε πίσω μας όλες εκείνες τις παλιές νοοτροπίες και συμπεριφορές που ταλαιπώρησαν και ακόμα σε ένα βαθμό επηρεάζουν αρνητικά την εξέλιξη του ελληνικού κινηματογράφου. Δεν φτιάχνουμε ταινίες πλέον με τους όρους της δεκαετίας του 1980, αλλά με όρους 21ου αιώνα.
Σκηνή από το «Digger» του Τζώρτζη Γρηγοράκη
Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και ένας από τους πρωτεργάτες του αιτήματος της θέσπισης κινήτρων για την προσέλκυση ξένων παραγωγών στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, κος. Μάρκος Χολέβας, δίνει τη δική του οπτική πάνω στη ραγδαία ανάπτυξη της Ελλάδας ως προορισμού για την παραγωγή ξένων οπτικοακουστικών έργων, επισημαίνει κενά και διορθώσεις που πρέπει να γίνουν και ξεκαθαρίζει την έμμεση σύνδεση της με την ανάπτυξη του ελληνικού σινεμά.
Σε ποια φάση βρίσκεται η προσέλκυση ξένων οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα; Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε την όλη προσπάθεια πετυχημένη; Εχουν επιτευχθεί οι στόχοι που είχαν μπει από την αρχή; Τι βελτιώσεις θα μπορούσαν να κάνουν ακόμη πιο δυναμική την όλη προσπάθεια; Η σχέση του ΕΚΚ με το ΕΚΟΜΕ σε αυτόν τον τομέα είναι λειτουργική, συμπληρωματική, ανταγωνιστική;
Η ύπαρξη του Hellenic Film Commission εδώ και 16 χρόνια έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην απόκτηση εμπιστοσύνης και έγκυρης ενημέρωσης των ξένων παραγωγών που αναζητούν πληροφορίες για τη πραγματοποίηση γυρισμάτων στη χώρα μας. Αυτό ανέτρεψε ένα κλίμα δυσπιστίας που κυριαρχούσε τα προηγούμενα χρόνια. Η δημιουργία οικονομικών κινήτρων όπως το cach rebate το 2017 μέσω του ΕΚΟΜΕ, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας και την τοποθέτησαν στο κέντρο του ενδιαφέροντος και των μεγάλων αλλοδαπών παραγωγών (studios). Η ίδρυση του ΕΚΟΜΕ το 2015 ήταν μια θετική τομή σε όλη αυτή τη προσπάθεια, όμως η επικάλυψη αρμοδιοτήτων στον ιδρυτικό του νόμο με το Film Commission, δημιούργησε προβλήματα αποτελεσματικότητας. Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης τους, ώσπου να υπάρξει η κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση, οι διοικήσεις των δύο φορέων έχουμε αναπτύξει ένα πλέγμα δημιουργικής συνεργασίας, με αποτέλεσμα την υπογραφή προγραμματικής συμφωνίας για την ενιαία εικόνα τις χώρας στα Διεθνή Φεστιβάλ και Αγορές.
Υπάρχει μια παρεξήγηση - η οποία κατά βάση έχει δημιουργηθεί από μια ηθελημένη σύνδεση από πλευράς δημοσιευμάτων και δελτίων τύπου - σχετικά με τη σύνδεση της προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα με το ελληνικό σινεμά; Να ξεκαθαρίσουμε τη σχέση ανάμεσα στα δύο αυτά διαφορετικά πράγματα;
Οσο αφορά τις ξένες παραγωγές, πέραν των φορολογικών κινήτρων, αυτά που κάνουν την χώρα μας άμεσα ελκυστική στους παραγωγούς οπτικοακουστικών έργων είναι το φυσικό τοπίο της και πολιτιστικό της απόθεμα. Ομως για να παραμείνει η Ελλάδα μακροπρόθεσμα ένας σταθερός και ανταγωνιστικός πόλος προσέλκυσης αλλοδαπών παραγωγών, οφείλει να σχεδιάσει με όραμα και στόχους το μέλλον της κινηματογραφίας της. Να διευρύνει άμεσα την παραγωγική της βάση και να εκπαιδεύει διαρκώς το ανθρώπινο δυναμικό της ακολουθώντας τα υψηλά στάνταρ των κινηματογραφικών παραγωγών. Επιμένω στον ελληνικό κινηματογράφο και στην κινηματογραφική κουλτούρα γιατί αποτελούν στέρεους πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης του οπτικοακουστικού τομέα μιας χώρας. Ολα τα οπτικοακουστικά είδη αντλούν τόσο αφηγηματικά στοιχεία από το κινηματογράφο όσο και κυρίως την εμπειρία των δημιουργών και καλλιτεχνικών του συντελεστών. Θα προσθέσω τη προσφιλή σε πολλούς φράση «η τηλεοπτική σειρά έχει γυριστεί με κινηματογραφικά στάνταρ». Οπως καταλαβαίνετε, κάτι τέτοιο είναι ευρύτερο και πιο σύνθετο των φορολογικών κινήτρων.
Η ευφορία που έχει δημιουργηθεί δε μας αποσπά από το θεσμικό ρόλο του ΕΚΚ, που δεν είναι άλλος από την χάραξη πολιτικής με στρατηγικές ανάπτυξης και προώθησης της ελληνικής κινηματογραφίας. Γι’ αυτό και ο νομοθέτης ενέταξε στα εργαλεία του ΕΚΚ ένα πλέγμα διευθύνσεων που εξυπηρετούν την Ανάπτυξη και Παραγωγή (ΔΑΠ) την Προώθηση και διανομή των ελληνικών έργων (Hellas Film) και την προσέλκυση και εξυπηρέτηση των αλλοδαπών παραγωγών (Hellenic Film Commission).»
Η εντυπωσιακή ανάπτυξη των ξένων παραγωγών στην Ελλάδα σημαίνει ανάπτυξη και του ελληνικού σινεμά;
Πρόσκαιρη μεγέθυνση ίσως, ανάπτυξη όχι. Στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίστροφο: η ανάπτυξη του ελληνικού σινεμά είναι η προϋπόθεση για την συνέχεια του κύματος των πολλών και μεγάλων ξένων παραγωγών προς τη χώρα μας με σταθερή ένταση και συχνότητα. Μια μικρή και ισχνή εθνική κινηματογραφία δεν μπορεί να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στη μεγάλη ζήτηση παραγωγών τεράστιων, για τα δεδομένα μας, προϋπολογισμών και απαιτήσεων. Χρειάζονται τα κίνητρα, αλλά και μια συνολικότερη πολιτική που θα θέτει στόχους σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Διαφορετικά οι κτιριακές εγκαταστάσεις και οι υλικοτεχνικές υποδομές κινδυνεύουν να έχουν την ίδια μοίρα με αυτή των Ολυμπιακών Ακινήτων. Έμμονη σκέψη μας ας γίνει η επιδίωξη μιας διαρκώς αυξανόμενης προστιθέμενης κινηματογραφικής αξίας, που θα δημιουργείται στην Ελλάδα από το τρίπτυχο: ανάπτυξη εγχώριας κινηματογραφίας, αξιοποίηση τεχνογνωσίας που προσφέρουν οι αλλοδαπές παραγωγές και διαρκής εκπαίδευση. Φυσικά όλα αυτά πρέπει να υποστηριχθούν και από ένα νομικό πλαίσιο που θα διευκολύνει την παραγωγή των έργων και θα θεραπεύσει τις υπάρχουσες επικαλύψεις αρμοδιοτήτων.
Επίσης τι σημαίνει ξένες ταινίες στην Ελλάδα για το ανθρώπινο δυναμικό που δουλεύει στο σινεμά στην Ελλάδα (και σε επίπεδο έλλειψης τεχνικών και ειδικοτήτων) και πως διασφαλίζεται ότι αυτή η επένδυση θα μπορέσει να δώσει πόρους και στο ελληνικό σινεμά το οποίο δεν φρόντισε κανείς για την ανάπτυξή του στον ίδιο βαθμό με τη δράση των ξένων παραγωγών στην Ελλάδα;
Εάν εμείς, βλέποντας το κύμα των ξένων παραγωγών, διακρίνουμε νοερά σε αυτό ένα Ελντοράντο, ίσως τότε ανακαλύψουμε και εκμεταλλευτούμε μια πολύτιμη ευκαιρία για ν’ αναπτύξουμε μια βιώσιμη ελληνική οπτικοακουστική βιομηχανία. Θα μπορούσε για παράδειγμα ένα μέρος των εσόδων που αποκτάει η ελληνική πολιτεία από την ξένη παραγωγή (φόροι, τέλη κλπ), να επανεπενδύεται μέσω ειδικού προγράμματος του ΕΚΚ, στην παραγωγή ελληνικών κινηματογραφικών έργων, σε υποτροφίες, σε κατάρτιση τεχνικών και καλλιτεχνικών συντελεστών κ.α.
Το Κέντρο Κινηματογράφου πώς προστατεύει την ελληνική παραγωγή και πώς διεκδικεί για το ελληνικό σινεμά πράγματα μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα ευφορίας για την επένδυση των ξένων παραγωγών στην Ελλάδα πράγματα για το ελληνικό σινεμά;
Η ευφορία που έχει δημιουργηθεί δε μας αποσπά από το θεσμικό ρόλο του ΕΚΚ, που δεν είναι άλλος από την χάραξη πολιτικής με στρατηγικές ανάπτυξης και προώθησης της ελληνικής κινηματογραφίας. Γι’ αυτό και ο νομοθέτης ενέταξε στα εργαλεία του ΕΚΚ ένα πλέγμα διευθύνσεων που εξυπηρετούν την Ανάπτυξη και Παραγωγή (ΔΑΠ) την Προώθηση και διανομή των ελληνικών έργων (Hellas Film) και την προσέλκυση και εξυπηρέτηση των αλλοδαπών παραγωγών (Hellenic Film Commission).
Στο πλαίσιο του ρόλου αυτού, τον οποίο έχει αποκλειστικά το ΕΚΚ, εντάσσονται και οι αποφάσεις που πήρε η παρούσα Διοίκηση του, ολοκληρώνοντας την αξιολόγηση 374 προτάσεων (που εκκρεμούσαν χρόνια κρατώντας σε ομηρία τους παραγωγούς και τους σκηνοθέτες και εκθέτοντάς τους ως αναξιόπιστους στους ξένους συμπαραγωγούς των σχεδίων τους) παράλληλα με την κατάρτιση και δημοσίευση δύο σημαντικών εργαλείων για τον εκσυγχρονισμό και την αποδοτικότερη λειτουργία του. Αναφέρομαι στον Νέο Κανονισμό Χρηματοδοτικών Προγραμμάτων, με τον οποίο εισάγονται συγκεκριμένα κριτήρια που ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες παραγωγής ταινιών, αλλά και στον Κανονισμό Χρηματοδότησης Διανομής και Προώθησης Κινηματογραφικών έργων, θεσμικό πλαίσιο που αποκτά για πρώτη φορά το ΕΚΚ.
Παράλληλα αναπτύσσεται ένα σύνολο δράσεων και συμπράξεων (ΕΣΠΑ, προγραμματική με Athens Film Office, προγραμματική με ΦΚΘ και ΕΑΚ κ.α.) με στόχο τη δημιουργία πλέγματος δράσεων που θα αναδείξουν τη δυναμική του ελληνικού σινεμά και των ανθρώπων του.
Στον τομέα της χρηματοδότησης ήδη έχει καλυφθεί το οικονομικό κενό που είχε δημιουργηθεί από τη κατάργηση του ΠΔΕ με έκτακτη επιχορήγηση από το ΥΠΠΟΑ ύψους 2.440.000 Ευρώ. Παράλληλα το ΥΠΠΟΑ εξασφάλισε την υπαγωγή του ΕΚΚ στο «Ταμείο Ανάκαμψης» με ποσό περίπου 8.000.000 Ευρώ που θα στηρίξει τα αναπτυξιακά σχέδια του. Θα σας θυμίσω εδώ την κατάργηση της επιστροφής του ειδικού φόρου το 2015 και τη στασιμότητα στην οποία περιήλθε τότε το ΕΚΚ, εξαιτίας της απώλειας του σημαντικού αυτού πόρου που αποσκοπούσε στη στήριξη της παραγωγής.
Τι συνέβη τελικά με την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής οδηγίας για τις πλατφόρμες που θεωρεί ως ταμείο του κράτους το ΕΚΟΜΕ και όχι το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου;
Οπως σας ανέφερα ο ιδρυτικός νόμος του ΕΚΟΜΕ το 2015 δημιούργησε προβλήματα επικάλυψης αρμοδιοτήτων με το ΕΚΚ. Ετσι η πιστοποίηση της ιθαγένειας όλων των οπτικοακουστικών έργων πέρασε στο ΕΚΚ, αλλά τα έσοδα των αλλοδαπών παρόχων πέρασαν στο ΕΚΟΜΕ προς ενίσχυση των ελληνικών οπτικοακουστικών έργων.
Με αφορμή την αναφορά σας στις πλατφόρμες, και άρα στην ανάγκη διατήρησης και αξιοποίησης του κινηματογραφικού μας αποθέματος, θα πρέπει να επισημάνω ότι εδώ μπορεί και πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο το ΕΚΟΜΕ, το οποίο εκ του νόμου έχει την ευθύνη της λειτουργίας του Εθνικού Αποθετηρίου.
Γιατί ακόμη και σήμερα που μοιάζει πιο εφικτό, δεν υπάρχει μια συνολική προσέγγιση του θέματος σινεμά από την Πολιτεία και βρισκόμαστε συνεχώς μπροστά σε μια κομματιασμένη εικόνα του θέματος, χωρίς κοινούς στόχους και κοινή πολιτική;
Εάν όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτό το θέμα συνειδητοποιήσουν ότι η εκπόνηση και ο κεντρικός συντονισμός μιας πολιτικής για ελληνική κινηματογραφία είναι μονόδρομος για την πραγματική και ουσιαστική ανάπτυξη του ευρύτερου οπτικοακουστικού τομέα στη χώρα, τότε το ερώτημα θα μπορεί να απαντηθεί.
Από τα γυρίσματα του «Little Drummer Girl» του Παρκ Τσαν-γουκ
Η επικεφαλής του Film Commission, κα. Βένια Βέργου, μας δίνει τη δική της διάσταση πάνω στο παρόν και το μέλλον της προσέλκυσης ξένων οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα, ξεκαθαρίζει το τοπίο ανάμεσα στις αρμοδιότητες Film Commission και ΕΚΟΜΕ και υπογραμμίζει τη σημασία των ανά τόπων Film Offices για την ακόμη πιο εύρυθμη λειτουργία στον τομέα αυτό.
Σε ποια φάση βρίσκεται η προσέλκυση ξένων παραγωγών στην Ελλάδα; Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε την όλη προσπάθεια πετυχημένη; Εχουν επιτευχθεί οι στόχοι που είχαν μπει από την αρχή; Τι βελτιώσεις θα μπορούσαν να κάνουν ακόμη πιο δυναμική την όλη προσπάθεια; Η σχέση του ΕΚΚ με το ΕΚΟΜΕ σε αυτόν τον τομέα είναι λειτουργική, συμπληρωματική, ανταγωνιστική;
Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα έχει θετικό πρόσημο στο εξωτερικό. Σε επίπεδο προσέλκυσης διεθνών οπτικοακουστικών παραγωγών έχει καταφέρει να είναι μια υπολογίσιμη δύναμη, ακόμη και από τα μεγάλα αμερικανικά στούντιο. Αυτή η επιτυχία οφείλεται στο συνδυασμό πολλών παραγόντων. Προσφέρει το πιο δημοφιλές στην Ευρώπη οικονομικό κίνητρο, το cash rebate, και μάλιστα με το μεγαλύτερο ποσοστό, 40%. Διαθέτει τοποθεσίες με τεράστιο εύρος φυσικού πλούτου και πολιτισμικής κληρονομίας - οι οποίες όχι μόνο μπορούν να καλύψουν μεγάλο εύρος σεναρίων αλλά να φιλοξενήσουν και σενάρια που διαδραματίζονται σε άλλες χώρες (έχουν ήδη γίνει γυρίσματα στη χώρα μας για παραγωγές τα σενάρια των οποίων διαδραματίζονται σε Ιράν, Συρία, Παλαιστίνη, πρώην Γιουγκοσλαβία κτλ.). Η δυνατότητα μιας χώρας να «κλέβει» τέτοιες παραγωγές έχει μεγάλη αξία στην προσέλκυση. Επίσης, στο ανθρώπινο δυναμικό της η Ελλάδα έχει εταιρίες παραγωγής οι οποίες προσελκύουν μεγάλα στούντιο καθώς μπορούν επάξια να σηκώσουν το βάρος ενός πολύ μεγάλου οπτικοακουστικού έργου, καθώς και καλλιτεχνικούς και τεχνικούς συντελεστές με υψηλές δεξιότητες. Διαθέτει ένα εθνικό film commission, το Hellenic Film Commission του Ε.Κ.Κ., το οποίο αφενός προβάλλει όλα όσα προσφέρει η Ελλάδα και αφετέρου βρίσκεται στο πλευρό των παραγωγών, Ελλήνων και ξένων παρεμβαίνοντας όποτε χρειάζεται για την διασφάλιση της απρόσκοπτης και ασφαλούς διεξαγωγής των γυρισμάτων τους.
Ποτέ ξανά στο παρελθόν η Ελλάδα δεν φιλοξενούσε ταυτόχρονα τόσες διεθνείς παραγωγές όσες το διάστημα άνοιξη-φθινόπωρο 2021. Αυτό το γεγονός έχει διπλή αξία εν καιρώ μιας πρωτοφανούς πανδημίας, σε μια εποχή δηλαδή όπου χώρες με εμπειρία πάνω από 30 χρόνια στην προσέλκυση, όπως η Ισπανία, είδαν πτώση 30% στην παραγωγή τους το 2020. Κι εδώ οι συντονισμένες προσπάθειες όλων μας έπαιξαν καταλυτικό ρόλο. Η προβολή της επιτυχημένης αντιμετώπισης του πρώτου κύματος της πανδημίας στην Ελλάδα, η επανεκκίνηση των γυρισμάτων με διασφαλισμένο υγειονομικό πρωτόκολλο από το ΥΠΠΟΑ τον Μάιο 2020 (ήμασταν από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη που «άνοιξαν» στις παραγωγές), η αύξηση του ποσοστού του cash rebate από 35% σε 40% τον Αύγουστο 2020, η διασφάλιση -χάρη στις συντονισμένες ενέργειες του Hellenic Film Commission του Ε.Κ.Κ.-, ότι τα γυρίσματα θα συνεχίζονταν μετά την επιβολή του δεύτερου lockdown τον Νοέμβριο 2020 (και δεν θα σταματούσαν όπως έγινε τον Μάρτιο 2020 όπου όλα είχαν παγώσει), είναι παράμετροι που συνέβαλαν καθοριστικά στο σημερινό success story.
Επίσης, η έλευση των Film Offices συμβάλλει καθοριστικά εφόσον με το έργο τους (προσέλκυση και διευκόλυνση στη δική τους επικράτεια) είμαστε σε θέση να προσελκύσουμε περισσότερες παραγωγές σε όλη τη χώρα. Ειδικά το Athens Film Office έχει υπάρξει πολύτιμος σύμμαχος σε πολλά απαιτητικά γυρίσματα στην Αθήνα τον τελευταίο χρόνο και είναι ένας σημαντικός εταίρος για εμάς, μιας και το ΕΚΚ έχει υπογράψει σύμφωνο συνεργασίας μαζί του. Εχουμε όμως δει πολύ καλά δείγματα γραφής και από τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Ελλάδας, Ιονίων Νήσων, Ηπείρου, Κρήτης.
Ο νέος Χρηματοδοτικός Κανονισμός του ΕΚΚ δεσμεύει όσους παραγωγούς εγκρίνονται για χρηματοδότηση να απασχολήσουν δύο τελειόφοιτους ή απόφοιτους των τριών τελευταίων ετών κινηματογραφικών σχολών της Ελλάδας ή του εξωτερικού σε αμειβόμενη θέση πλήρους απασχόλησης οποιασδήποτε ειδικότητας. Πιστεύουμε πολύ στη διασύνδεση των νέων με την αγορά εργασίας.»
Ειδικά σε σχέση με το Film Commission: ποιο είναι το έργο του, οι στόχοι του και τι πρέπει να γίνει για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η προσπάθεια της προσέλκυσης ξένων οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα;
Την τελευταία τετραετία το Hellenic Film Commission εφαρμόζει μια μελετημένη επικοινωνιακή καμπάνια με στοχευμένα δημοσιεύματα και διαφημιστικές καταχωρήσεις σε εξειδικευμένα έντυπα προσέλκυσης (όπως το World of Locations, Location International, makers κτλ.) και διοργανώνει παρουσιάσεις και webinars στις αγορές των μεγάλων διεθνών φεστιβάλ αλλά και σε εκθέσεις εξειδικευμένες στην προσέλκυση (Κάννες, Βερολίνο, Λονδίνο/FOCUS – the meeting place for international production). Σε αυτές τις παρουσιάσεις, φροντίζουμε να εξηγούμε στους παραγωγούς του εξωτερικού όλο το τοπίο όπως διαμορφώνεται στην Ελλάδα αξιοποιώντας χρήσιμα case studies.
Σε καθημερινή βάση παρέχουμε σε ξένους και Έλληνες παραγωγούς και location managers καθοδήγηση για filming permits, οικονομικά κίνητρα, υγειονομικά πρωτόκολλα, διασύνδεση με το ελληνικό industry guide κτλ.. Επίσης, τους προσκομίζουμε Επιστολές Διευκόλυνσης Γυρισμάτων (προς τους αρμόδιους φορείς όπου απευθύνονται για άδειες κινηματογράφησης, visa, είσοδο εξοπλισμού στη χώρα κτλ.) και διαμεσολαβούμε για την επίλυση προβλημάτων που προκύπτουν πριν ή κατά την διάρκεια γυρίσματος. Συνεργαζόμαστε με αρμόδια υπουργεία για την αλλαγή θεσμικού πλαισίου, όπως ήταν η αλλαγή της υπουργικής απόφασης σύμφωνα με την οποία τα αιτήματα προς το Υπουργείο Πολιτισμού δεν εξετάζονται πλέον όλα από το Κ.Α.Σ. -κάτι το οποίο ήταν πάγιο αίτημα των παραγωγών και το πετύχαμε.
Πριν δυο μήνες, ανακοινώσαμε το Πρόγραμμα Ενίσχυσης Ανεύρεσης Χώρων του Hellenic Film Commission.
Γνωρίζοντας πως η οικονομική ενίσχυση στο στάδιο της προ-παραγωγής αποτελεί σημαντικό εργαλείο προσέλκυσης, αποφασίσαμε να επενδύσουμε στην επιτόπια έρευνα των ξένων για τα project τους ακόμη και από το στάδιο του location scouting -πριν καν δεσμευτούν ότι θα έρθουν στη χώρα μας για γυρίσματα. Έχουμε εγκρίνει ήδη δυο project και συνεχίζουμε να λαμβάνουμε αιτήσεις.
Για να παραμείνει υπολογίσιμη δύναμη και να γίνει ακόμη πιο ανταγωνιστική, η Ελλάδα χρειάζεται να επενδύσει στην εκπαίδευση μελών συνεργείων στις βασικές ειδικότητες, στην ανάπτυξη και διεύρυνση του ανθρώπινου δυναμικού της. Μέσα στο καλοκαίρι και το φθινόπωρο, το Hellenic Film Commission συνδιοργανώνει workshops με άλλους εταίρους με διακεκριμένους ομιλητές/εκπαιδευτές τα οποία απευθύνονται σε παραγωγούς, location managers, production managers κτλ. Οσο θα διασφαλίζεται η επιστροφή στην κανονικότητα, ειδικά ως προς τις μετακινήσεις, στόχος μας είναι να διοργανώνουμε workshops δυο με τρεις φορές τον χρόνο. Επίσης, ο νέος Χρηματοδοτικός Κανονισμός του Ε.Κ.Κ. δεσμεύει όσους παραγωγούς εγκρίνονται για χρηματοδότηση να απασχολήσουν δύο τελειόφοιτους ή απόφοιτους των τριών τελευταίων ετών κινηματογραφικών σχολών της Ελλάδας ή του εξωτερικού σε αμειβόμενη θέση πλήρους απασχόλησης οποιασδήποτε ειδικότητας. Πιστεύουμε πολύ στη διασύνδεση των νέων με την αγορά εργασίας.
Η προσέλκυση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο δεν έχει τέλος. Είναι μια διαδικασία σε διαρκή εξέλιξη. Αντλούμε διαρκώς τεχνογνωσία από τις ενώσεις μας, European Film Commissions Network (στην οποία είμαι μέλος του ΔΣ) και Association of Film Commissioners International, παρακολουθούμε τις καλές διεθνείς πρακτικές, υιοθετούμε ιδέες τις οποίες εφαρμόζουμε στα δικά μας δεδομένα, και συνεχίζουμε να διεκδικούμε φιλικότερο θεσμικό πλαίσιο. Η προσέλκυση απαιτεί εξειδίκευση. Οσο μεγαλύτερη εξειδίκευση και εμπειρία αποκτούν και τα περιφερειακά film offices τόσο θα διασφαλίζεται και η εκπαίδευση δημόσιων φορέων στο πώς να διαχειρίζονται τις κινηματογραφήσεις σε όλη την επικράτεια.
Από το γυρίσματα του «Man of God» της Γελένα Πόποβιτς
Στατιστικά και λίστα οπτικοακουστικών εργων (2018-2021)
Τα παρακάτω στοιχεία δόθηκαν από το ΕΚΟΜΕ και αφορούν το διάστημα από τον Απρίλιο του 2018 μέχρι και τα τέλη Μαΐου 2021. Ακολουθεί και λίστα με τις οπτικοακουστικές παραγωγές (ταινίες, τηλεοπτικά σίριαλ) που εντάχθηκαν στο κίνητρο του cash rebate.
Aπό τον Απρίλιο του 2018, οπότε ξεκίνησε να λειτουργεί το κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων μέχρι και τα τέλη Μαϊου 2021, κατατέθηκαν στο ΕΚΟΜΕ 187 αιτήσεις. Μέχρι στιγμής έχουν ενταχθεί στο cash rebate ή είναι σε διαδικασία αξιολόγησης 140 έργα. Από αυτά, τα 69 αποτελούν εγχώριες και τα 71 διεθνείς παραγωγές (ευρωπαϊκές, διασυνοριακές, συμπαραγωγές με Ελλάδα αλλά και από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ασία και την Αυστραλία)._
H συνολική επένδυση στη χώρα μας για την παραγωγή των 140 έργων ανέρχεται περίπου στα 169 εκατομμύρια ευρώ και η Δημόσια Δαπάνη (επιστροφή cash rebate) περίπου στα 63 εκατομμύρια ευρώ. Από τα γυρίσματα που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, σε περισσότερες από 130 τοποθεσίες, δημιουργούνται περίπου 35.871 θέσεις απασχόλησης (ηθοποιοί, τεχνικοί, βοηθητικοί, συνεργεία κλπ.).
Locations γυρισμάτων σε: Αττική, Πελοπόννησος, Ηπειρος, Στερεά, Νίσυρο, Δήλος, Κέρκυρα, Κρήτη, Καλάβρυτα, Μύκονο, Ηράκλειο, Χαλκιδική, Κω, Αντίπαρο, Αίγινα, Ισθμός, Μονεμβασιά, Ναύπλιο, Αλίαρτο, Θεσσαλονίκη, Ηλεία, Αρκαδία, Αράχοβα, Κύθηρα, Χανιά, Πάτρα, Γαλαξίδι, Θήβα, Λαμία, Ζαγοροχώρια, Μετέωρα, Πάρο, Μακεδονία, Θράκη, Κιλκίς, Βοιωτία, Σέρρες, Υδρα, Σπέτσες, Μεσολόγγι, Σαντορίνη, Νάξο, Αμοργό, Καβάλα, Αργολίδα, Μεσσηνία, Λακωνία, Κορινθία, Αχαϊα, Θεσσαλία, Επτάνησα, Μαγνησία, Εύβοια, Λέσβο, Αγιο Όρος, Ρόδο, Λευκάδα, Μέγαρα.
Ενδεικτικοί τίτλοι έργων που είναι σε διαδικασία γυρισμάτων ή ετοιμάζονται να ξεκινήσουν γυρίσματα στην Ελλάδα:
1. Greek Freak (παραγωγή SEPOLIA PRODUCTIONS – εκτέλεση παραγωγής FALIRO HOUSE, σκηνοθεσία: Akin Omotoso - τα γυρίσματα συνεχίζονται στην Αττική)
2. Les Cylcades (παραγωγή AVENUE PRODUCTIONS – Γαλλία, εκτέλεση παραγωγής Blonde, σκηνοθεσία: Marc Fitoussi / Πρωταγωνίστριες: Isabelle Huppert, Sandrine Kiberlain - τα γυρίσματα γίνονται αυτή τη στιγμή στις Κυκλάδες)
3. Crimes of the Future (συμπαραγωγή Crimes Productions και ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ, σκηνοθεσία: David Cronenberg, καστ: Viggo Mortensen, Léa Seydoux, Kristen Stewart)
4. Go (σκηνοθεσία: Rian Johnson, καστ : Daniel Craig, Kate Hudson, Dave Bautista, Edward Norton, Janelle Monáe - τα γυρίσματα ξεκινούν στα τέλη Ιουνίου στην Αττική και τον Αργοσαρωνικό για το Netflix)
5. The Grandson (παραγωγή: HOMEMADE FILMS, σκηνοθεσία: Nelly Reguera, πρωταγωνιστεί η Carmen Machi - τα γυρίσματα έγιναν στην Αττική)
6. 13/11 (παραγωγός RECIFILMS - ΓΑΛΛΙΑ, εκτέλεση παραγωγής BLONDE - Ελλάδα, σκηνοθεσία: Cédric Jimenez, πρωταγωνιστούν: Jean Dujardin, Sandrine Kiberlain, Jérémie Renier)
7. Invisible Flight (συμπαραγωγή με Εσθονία, Φιλανδία, Λετονία, με Eλληνα συμπαραγωγό Neda Films - shaolin movie, διαδραματίζεται σε ένα Ορθόδοξο μοναστήρι στη Σοβιετική Eνωση του 1970,)
8. Dodo (η νέα ταινία του Πάνου Κούτρα, μια συμπαραγωγή Γαλλίας, Βελγίου και της ελληνικής 100% Synthetic Films)
9. Jack Ryan (στην Αττική θα γίνουν γυρίσματα για δύο επεισόδια του τρίτου κύκλου της σειράς JACK RYAN με πρωταγωνιστή τον John Krasinski)
10. Voices in the Deep (ξεκίνησαν τα γυρίσματα, Αυστραλιανή κινηματογραφική παραγωγή, εκτέλεση παραγωγής ARCADIA FILMS, σκηνοθεσία: Jason Raftopoulos)
11. Πίσω από τις Θημωνιές ( συμπαραγωγή FICTION PARK- Γερμανία και Αργοναύτες -Ελλάδα, σκηνοθεσία: Ασημίνα Προέδρου)
12. Χειμώνας με τη Βαλμίρα (Στη Χίο, ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα της ταινίας σε σκηνοθεσία Μαρίας Ντούζα, μια συμπαραγωγή Ελλάδα - Steficon και Βουλγαρίας. Η ταινία επελέγη για να παρουσιαστεί στο τμήμα «Works in Progress» του Φεστιβάλ Καννών)
13. Στο Βορρά (To the North - μια συμπαραγωγή SC DE FILM PRODUCTION (ΡΟΥΜΑΝΙΑ) - REMORA FILMS (ΓΑΛΛΙΑ) - SCREENING EMOTIONS (ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ) - BACKGROUND FILM (ΤΣΕΧΙΑ) - STUDIO BAUHAUS (ΕΛΛΑΔΑ). Ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα στην Ηλεία. Σκηνοθεσία: Mihai Mincan /καστ: Oliman Cruz, Niko Becker
14. Exodus (σουηδική παραγωγή B-REEL FILMS AB - εκτέλεση GREEN OLIVE FILMS για το Netflix)
15. Tεχεράνη 2 (συνέχεια της τηλεοπτικής σειράς που γυρίστηκε στην Αθήνα και πουλήθηκαν τα δικαιώματα στην APPLE TV/ εκτέλεση από BLONDE )
16. Ανθρωποι, Θεοί και Αλλα Πλάσματα (κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, συμπαραγωγή DOPPEL (ΓΕΡΜΑΝΙΑ) - SEPPIA (ΓΑΛΛΙΑ) - ΑΝΕΜΟΝ (ΕΛΛΑΔΑ)
17. Σμύρνη μου Αγαπημένη (για την καταστροφή της Σμύρνης, σε σενάριο Μιμής Ντενίση, παραγωγή Tanweer, εκτέλεση BLONDE AE, γυρίσματα σε Αττική και Μυτιλήνη)
Γυρίσματα πραγματοποιούνται επίσης για τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ:
1. Εξι Νύχτες στην Ακρόπολη (βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του νομπελίστα Γιώργου Σεφέρη, παραγωγή BAD CROWD)
2. Καταστρφές και Θρίαμβοι (7 επεισόδια, εκτέλεση παραγωγής Anemon)
3. Σιωπηλός Δρόμος (13 επεισόδια, εκτέλεση παραγωγής Filmiki AE προβάλλεται στο MEGA TV)
4. Αρχαία Ελληνικά Μυστήρια (τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ 7 επεισοδίων, εκτέλεση παραγωγής Green Olives Films AE)
5. Εξαψη (MEGA TV, τηλεοπτική σειρά μυθοπλασίας)
6. LUVs Story ( παραγωγή Magna Production)
7. Η Γενιά του '30 (τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ για τους λογοτέχνες της γενιάς του 30, Παραγωγή «Γυναικείες Δημιουργικές Δραστηριότητες»)
8. 1821-Οι Ηρωες (τηλεοπτική σειρά τεκμηρίωσης, παραγωγή ΣΚΑΪ)
9. Κομάντα και Δράκοι (τηλεοπτική σειρά μυθοπλασίας, παραγωγή MEGA)
10. Συμπέθεροι απ'τα Τίρανα (τηλεοπτική σειρά μυθοπλασίας, παραγωγή MEGA)
11. My Greek Odyssey (τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ, MGO PRODUCTIONS)
12. Μέλλοντες Χρόνοι (κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, παραγωγή Homemade Films AE)
13. Αδέσποτα Κορμιά (Κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, παραγωγή Jungle Films ΑΕ)
14. Σπασμένος Ηχος (Κινηματογραφικό Ντοκιμαντέρ, Foss Production)
Ενδεικτικοί τίτλοι έργων που έχουν ολοκληρωθεί και προβληθεί σε διεθνή φεστιβάλ, κινηματογράφο και τηλεόραση
1. Monday (βασισμένη σε σενάριο του Rob Hayes και του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου και η σκηνοθεσία είναι του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου, Παραγωγή Blonde )
2. H Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς (σκηνοθεσία Γιάννης Οικονομίδης - Αργοναύτες/ FALIRO)
3. Ευτυχία (σκηνοθεσία Αγγελου Φραντζή, πρεμιέρα το Δεκέμβριο του 2019)
4. Μήλα (σκηνοθεσία Χρήστος Νίκου- Boo Productions, πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας)
5. Digger (σκηνοθεσία Τζώρτζης Γρηγοράκης, -παραγωγή Αθηνά Τσαγγάρη- Πρεμιέρα στην Berlinale 2019, προβλήθηκε και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)
6. Φαντασία (σκηνοθεσία Αλέξης Καρδαράς-Pan Entertainment/ Έκανε πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες τα Χριστούγεννα 2019)
7. Adults in the Room (σκηνοθεσία Κώστα Γαβράς/ Viewmaster)
8. Greed (Michael Winterbottom - έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Τορόντο 2019/ Διανομή της Sony Pictures Entertainment / Εκτέλεση ΚΙΝΕΤΙΚΑ)
9. Πράσινη Θάλασσα (σκηνοθεσία: Αγγελική Αντωνίου’/ INKAS παρουσιάστηκε στις Κάννες)
10. Echoes of the Past (η τελευταία ταινία που έπαιξε ο Μαχ φον Σίντοφ πριν φύγει από τη ζωή. Για την σφαγή των Καλαβρύτων / Foss Productions)
11. Εδεμ (γαλλογερμανική Παραγωγή για το προσφυγικό- εκτέλεση Blonde)
12. Τεχεράνη (τηλεοπτική σειρά, γυρίστηκε το 90% στην Αθήνα πουλήθηκαν τα δικαιώματα στην APPLETV/ εκτέλεση από BLONDE συμπαραγωγός COSMOTE)
13. The Durrels (προβλήθηκε από την Cosmote TV / εξολοκλήρου γυρισμένο στην Κέρκυρα)
14. Ετερος Εγω - Χαμένες Ψυχές (σκηνοθεσία Σωτήρης Τσαφούλιας- τηλεοπτική σειρά από την COSMOTE)
15. Αγριες Μέλισσες (τηλεοπτική σειρά, ΑΝΤ1)
16. The Good Place (Season 4- NBC Universal/ INKAS)
17. Chocolate (τηλεοπτική σειρά, παραγωγή της εταιρίας JTBC Content Hubco,Ltd, Νότια Κορέα)
Eνδεικτικοί τίτλοι έργων που έχουν ολοκληρώσει τα γυρίσματα αλλά ακόμη δεν έχουν προβληθεί
1. Man of God (σκηνοθεσία Γελένα Πόποβιτς, πρωταγωνιστούν: Aρης Σερβετάλης, Mickey Rourke, Alexander Petrov- Simeon Entertainment/Viewmaster, στις αίθουσες τον Αύγουστο του 2021, βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Μόσχας 2021 και στο Los Angeles Greek Film Festival 2021)
2. Born to Be Murdered (σκηνοθεσία Fernando Fito Cittomarino, με τον J.W Washington– FALIRO HOUSE Productions, αγόρασε τα δικαιώματα προβολής το Netflix)
3. The Lost Daughter (Εκτέλεση FALIRO HOUSE, σκηνοθεσία Maggie Gyllenhaal, πρωταγωνιστούν: Olivia Coleman, Dakota Johnson, βασισμένο στο βιβλίο της Ελενα Φεράντε)
4. Do Not Hesitate (σκηνοθεσία: Shariff Korver, πρωταγωνιστούν: Joes Brauers, Spencer Bogaert, Tobias Kersloot, επιλογή για το International Narrative Competition στο φεστιβάλ κινηματογράφου Tribeca 2021-διεθνής συμπαραγωγή με Ισπανία, Έλληνας συμπαραγωγός HERETIC FILMS AE)
5. Χαμογέλα στο Φακό - Say Cheese (σκηνοθεσία Francois Uzan , πρωταγωνιστούν: Jacques Gamblin, Pascale Arbillot, Pablo Pauly/ Ελληνογαλλική: Blonde, RADAR FILMS, UNAGI FILMS)
6. Mediterraneo (σκηνοθεσία: Marcel Barrena, πρωταγωνιστούν: Melika Foroutan, Eduard Fernández, Sergi López, διεθνής συμπαραγωγή με Ισπανία, Eλληνας συμπαραγωγός HERETIC FILMS AE)
7. O Δράκος Εφτασε (σκηνοθεσία: Χρήστος Πασσαλής, πρωταγωνιστούν: Αγγελική Παπούλια, Χρήστος Πασσαλής, Σοφία Κόκκαλη- Homemade Films)
8. Light Falls (σκηνοθεσία: Φαίδων Παπαμιχαήλ, πρωταγωνιστούν: Elensio, Μάκης Παπαδημημητρίου, Modiano AE)
9. Broadway (σκηνοθεσία Χρήστος Μασσαλάς, το σενάριο επιλέχθηκε από το Sundance Screenwriters Lab/ Διασυνοριακή : Ελλάδα -NEDA Films, Γαλλία, Ρουμανία)
10. Μια Μέρα στη Ζωή ενός Αρκούδου (ελληνο-κινεζική παραγωγή, σκηνοθεσία Βασίλης Ξηρός, πρωταγωνιστούν: Δημήτρης Μοθωναίος, Τu Hua)
11. Made in Vain (σκηνοθεσία Μιχάλης Κλιούμης- το ντοκιμαντέρ παρουσιάστηκε στην online φέτος Αγορά του Φεστιβάλ Καννών)
12. Ζάκρος (κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία: Φίλιππος Κουτσαφτής, παραγωγή Pan entertainment)
13. Unclickable (κινηματογραφικό Ντοκυμαντέρ, σκηνοθεσία Μπάμπης Μακρίδης, συμπαραγωγή, Neda Films)
14. Mediterranean - Life Under Siege (τηλεοπτικό ντοκiμαντέρ, σκηνοθεσία: Fred Fougea, συμπαραγωγή 5 χωρών για την πανίδα της Μεσογείου, Boreales - Anemon Productions)
15. Istanbul Homicide - Sand in the Sea (τηλεταινία, View Master παραγωγός)
16. Οι Μαθητές του Ουμπέρτο Πρίμο (κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, ΟΝΕΙΡΟ Α.Μ.Κ.Ε., σκηνοθεσία Θάνος Αναστόπουλος)
17. Τα Φαντάσματα της Επανάστασης (Κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, συμπαραγωγή Ελλάδα (ΦΑΝΤΑΣΙΑ) – Ιταλία – Σλοβενία)
18. Brutalia (Μικρού Μήκους, συμπαραγωγή Ελλάδα και Βέλγιο, Ελληνας συμπαραγωγός Avion Films)
Η Ντακότα Τζόνσον στα γυρίσματα του «The Lost Daughter» στις Σπέτσες
