Ενας Ελληνας σκηνοθέτης έχει μία φιλόδοξη ιδέα: θα γυρίσει μία υβριδική ταινία (ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ) για τον Ρήγα Φεραίο - την επαναστατική του φλόγα, αλλά και την προδοσία που οδήγησε στη σύλληψη του στην Τεργέστη και τη βάρβαρη δολοφονία του στο Βελιγράδι. Όσο το συνεργείο του στήνει κάμερες και φώτα στο ελληνορθόδοξο κοιμητήριο της Τεργέστης, 5 φαντάσματα της εποχής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 ξυπνούν από τους τάφους τους: ο πλούσιος Αρκάδας έμπορος Δημήτριος Καρυτσιώτης, ιδιοκτήτης του Palazzo Carciotti (που εγκατελειμένο πλέον το βλέπει να μετατρέπεται σε διαμερίσματα), ένας ρομαντικός νεαρός ναύτης που αδημονεί να ξαναμπαρκάρει και να ξαναπολεμήσει, ένας φτωχός αλκοολικός λιμενεργάτης (παρατηρητής της Ιστορίας κι αντικείμενο εκμετάλλευσης όποιος κι αν ήταν στην εξουσία), ένας κομπογιαννίτης ταχυδακτυλουργός (από αυτούς που, ιστορικά, πάντα υπάρχουν για “να σου δείξουν που να κοιτάξεις”, ενώ ρίχνουν παραπετάσματα καπνού εκεί που όντως πρέπει να κοιτάξεις) και μία αμίλητη, θλιμμένη αρχοντοπούλα, η Ελευθερία. Μια κοπέλα που αέναα περιμένει έναν ήρωα να επιστρέψει. Ή, κάποιον επιτέλους να κάνει κάτι.

Τα φαντάσματα θα περιηγηθούν στην Τεργέστη του σήμερα, παρατηρώντας την εξέλιξη μας, σιωπηλά αξιολογώντας τη θυσία τους. Παράλληλα και ο σκηνοθέτης περιπλανιέται στους δρόμους και ψάχνει το θέμα του: είναι μόνο ο Ρήγας Φεραίος; Είναι η ταυτότητα του ελληνισμού; Είναι αυτή του μετανάστη σε μια Ευρώπη που τον απαξιώνει;

Είναι ξεκάθαρο ότι ο Νίκος Γεωργάκης ερμηνεύει το alter ego του Θάνου Αναστόπουλου. Γιατί κι ο ίδιος, μπορεί να πήρε αφορμή από τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση για να φτιάξει μία υβριδική ταινία (και σύγχρονη και εποχής), αλλά ξεκάθαρα μιλάει για το σήμερα. Ο Αναστόπουλος (ο οποίος μένει και εργάζεται στην Τεργέστη, μία πόλη με ιστορική ελληνική ρίζα) είναι που αναρωτιέται για την ελληνική ταυτότητα - παρουσιάζοντας με χιούμορ, αλλά και πίκρα, Έλληνες δεύτερης και τρίτης γενιάς που δεν γνωρίζουν τον Ρήγα Φεραίο. Αυτός είναι που κοιτά, με ειρωνία, μία άλλη κατακτητική επέλαση που συμβαίνει ύπουλα στις μέρες μας: τα σπίτια μας που ξεπουλιούνται σε Γάλλους, Άγγλους, Γερμανούς για να τα ανακαινίσουν σε Airbnb. Ο Αναστόπουλος βάζει τους αγίους να τσακώνονται: τον (Σέρβο) Άγιο Σπυρίδωνα και τον (Έλληνα) Άγιο Νικόλαο για το ποιος είναι ο πραγματικός ορθόδοξος ναός. Εκείνος κάθεται στο παγκάκι και μοιράζεται ένα τσιγάρο με τον άστεγο Κροάτη-Σέρβο (υπέροχος ο Ράντε Σερμπέτζια στο ρόλο), ο οποίος είναι από τους λίγους που θα μιλήσει ξεκάθαρα και σοφά για τα Βαλκάνια ως πολιτικά πιόνια στα χέρια των ισχυρών, ενώ οι λαοί δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν. Κι ο Αναστόπουλος στήνει φιξιόν σεκάνς δεξίωσης στο Palazzo Carciotti, όπου η Ελευθερία γίνεται αντικείμενο διεκδίκησης από πλούσιους, ευγενείς, διπλωμάτες, στρατηγούς, Ελληνες και ξένους. Τι πραγματικά παίχτηκε ώστε να ελευθερωθεί η Ελλάδα το 1821; Ηταν ήρωες σαν τον Ρήγα Φεραίο; Η μια τυχαία κανονιά σε αιγυπτιακό πλοίο;

Κατακτητές και πολιορκημένοι, αγνοί επαναστάτες και προδότες, νικητές και ηττημένοι υπάρχουν πάντα σε μια Ιστορία που κάνει κύκλους. Όπως και πανδημίες που χτυπούν την ανθρωπότητα. Κι αυτοί που κερδίζουν πάντα είναι όσοι κρατούν το χρήμα και το σύστημα από τα κέρατα. Απλώς, μέσα στους αιώνες, αλλάζουν ενδυματολογικά και φέρουν άλλα ονόματα.

Η μεγαλύτερη επιτυχία της ταινίας είναι ο χιουμοριστικός της τόνος. Ο Αναστόπουλος δεν παίρνει τον εαυτό του στα σοβαρά, ούτε ισχυρίζεται ότι έχει τις απαντήσεις. Περιπλανιέται κι εκείνος με τα φαντάσματα του. Τους κινηματογραφεί κωμικά (ο Αινείας Τσαμάτης ερμηνεύει το ρόλο του γενναίου ναύτη με τη σωματική παρωδία γελωτοποιού), τους επιτρέπει να κοιτάζουν τον μοντέρνο κόσμο σαν επική φάρσα, αλλά κι εμάς να τους κοιτάζουμε λοξά - κι όχι σαν σοβαροφανή σύμβολα ενός βαρύγδουπου μηνύματος. Κι όμως, όσα αγγίζει, συζητά, διερωτάται είναι απολύτως κρίσιμα. Θα μπορούσε σήμερα, μια εποχή που και πάλι «τρώμε μαύρο ψωμί», να γίνει μία εξέγερση; Πώς θα χαρακτηριζόταν στην εποχή μας ένας Ρήγας Φεραίος που τύπωνε προκηρύξεις για την επανάσταση: ήρωας, ή μαυροντυμένος τρομοκράτης που πηδάει στις ταράτσες των Εξαρχείων και πετάει τρικάκια; Θα διεκδικούσε κανείς αυτή την ταλαίπωρη κόρη, που συνεχώς κοιτά το φακό και μάς γνέφει, την Ελευθερία; Τα φαντάσματα κοιμούνται στα νεκροταφεία ή εμείς είμαστε σε λήθαργο;

Δε θα το κρύψουμε: το ρεαλιστικό σινεμά του Αναστόπουλου( «Η Κόρη», «Διόρθωση») είναι το αγαπημένο μας. Εδώ μοιάζει να θέλει να επανεπισκεφτεί και να ξανακουβαλήσει στις πλάτες του «Ολο το Βάρος του Κόσμου». Ενα σινεμά αλληγορικό, παιχνιδιάρικο, περισσότερο χαοτικό και παρακινδυνευμένο στο να ξεφύγει στην υπερβολή κι εύκολα να χαθεί σε ανισορροπίες.

Ο Αναστόπουλος είναι σίγουρα ωριμότερος, διαυγέστερος. Κινηματογραφεί κι οργανώνει το πολυπληθές σουρεαλιστικό του σύμπαν πολύ πιο άρτια, πολύ πιο γοητευτικά και με σωστή θερμοκρασία. Οι σκηνές αναχρονισμού έχουν μεγάλο ενδιαφέρον κι ο διευθυντής φωτογραφίας Ηλίας Αδάμης φωτίζει και κινηματογραφεί την Τεργέστη με μαεστρία, σαν ένα τεράστιο μυθικό σκηνικό - το παλιό με το καινούργιο παντρεύονται οργανικά, εξυπηρετώντας ουσιαστικά αυτή την πολιτική αλληγορία.

Πάνω από όλα, και παρόλο τον σαρκασμό και την διαπεραστική του ματιά, ο Αναστόπουλος κοιτά τον Ελληνα με τρυφερότητα. Δεν τον διορθώνει. Δεν τον κρίνει. Δεν του κουνάει το δάχτυλο. Απλώς βάζει το παρελθόν με το παρόν στην ίδια βάρκα. Και του ζητάει να κοιτάξει τον ορίζοντα, το μέλλον. Θα ακολουθήσει με αρετή και τόλμη (κάνοντας κουπί έστω) το κορίτσι που επιτέλους χαμογέλασε;

Οι προβολές είναι προσβάσιμες σε θεατές με προβλήματα ακοής.

Πρόγραμμα συζητήσεων μετά τις προβολές της εβδομάδας:

Τρίτη 3 Απριλίου, «Mitteleuropa» | Μετά την προβολή, ο Καθηγητής του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου Νίκος Μπακουνάκης και ο σκηνοθέτης Θάνος Αναστόπουλος εκκινούν μία συζήτηση με θέμα «Mitteleuropa: Ο ελληνισμός ταξιδεύοντας στον κόσμο».

Τετάρτη 4 Απριλίου, «Behind the scenes» | Τι θέλει ο κάπρος στο πλατό και ποιος κρύβεται πίσω από τη μαύρη στολή; Πού πάνε τα άλογα, όταν «πάμε γύρισμα»; Ποιοι είναι ζωντανοί και ποιοι τα φαντάσματα; Οι πρωταγωνιστές: Γιώργος Χωραφάς, Νίκος Γεωργάκης, Θεοδώρα Τζήμου, Αινείας Τσαμάτης, Γιώργος Συμεωνίδης, Γιάννης Αναστασάκης, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου (σώματι) και Πηνελόπη Τσιλίκα, Έκτωρ Λιάτσος (πνεύματι) με τον σκηνοθέτη Θάνο Αναστόπουλο, μοιράζονται στιγμές από την εμπειρία των γυρισμάτων.