Φτιαγμένο αποκλειστικά για τον «Παράδεισο» του Παναγιώτη Φαφούτη, το άρμα με θέμα - τι άλλο; - τον Παράδεισο που συμμετέχει στην παρέλαση της ταινίας υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της παραγωγής. Ευτυχώς γι' αυτούς, η Πηνελόπη Βαλτή, ζωγράφος, βραβευμένη κινηματογραφική σκηνογράφος («Ιστορία 52» του Αλέξη Αλεξίου, «Στρέλλα» του Πάνου Χ. Κούτρα, «Casus Belli» του Γιώργου Ζώη, ανάμεσα σε άλλα) και μόνιμη συνεργάτης του Παναγιώτη Φαφούτη, λάτρευε από μικρή τις απόκριες. Παρακάτω μας εξηγεί τις προκλήσεις που κλήθηκε να φέρει εις πέρας και πόσο εύκολο ήταν να τοποθετήσει ένα dj booth ανάμεσα στον Αδάμ και την Εύα...
Τι ήταν αυτό που σε γοήτευσε στο σενάριο του «Παράδεισου» και αποφάσισες να συνεργαστείς με τον Παναγιώτη Φαφούτη;
Το καρναβάλι της Πάτρας, μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η ταινία, είναι μια έκρρυθμη, διονυσιακή κατάσταση στην οποία συμμετέχει μια ολοκληρη πολη και αυτό από μονο του είναι πολύ γοητευτικο. Αυτή η έντονη ατμόσφαιρα χρωμάτων, μουσικής, χορού και ξεφαντώματος γενικά κρατάει μέρες, επιδρά στις συμπεριφορές όσων συμμετέχουν (ή όχι) σε αυτό, καταλύει τα ψέμματα και τις μικροσυμβάσεις και επισπεύδει την αποκάλυψη της ουσίας του κάθε χαρακτήρα. Αριστη αφορμή δηλαδή για έναν σκηνοθέτη σαν τον Παναγιώτη Φαφούτη, μάστερ των λεπτών ψυχολογικών αποχρώσεων στις ανθρώπινες ιστορίες και γνήσιο τέκνο του πατρινού καρναβαλιού. Βέβαια, εδώ να προσθέσω ότι με τον Φαφούτη θα συνεργαζόμουν με χαρά έτσι κι αλλιώς. Εχουμε συνεργαστεί και στο παρελθόν στα μικρού μήκους του «Ο Γκόγκος» και «Red Sky» και τον εκτιμώ αφάνταστα και σαν καλλιτέχνη και σαν συνεργάτη.
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισες κατά τη δημιουργία του «Παραδείσου»;
H βασική πρόκληση ήταν τα γυρίσματα μέσα στο καρναβάλι, που δεν χρειάζεται να το αναπτύξω. Συγκλονιστικό και εφιαλτικό συγχρόνως. Αλλη μεγάλη πρόκληση ήταν η συνεργασία μου με το καρναβαλικό εργαστήρι της Πάτρας για την κατασκευή του άρματος. Δεν είχα συνεργαστεί ποτέ πριν με ένα τόσο μεγάλο και οργανωμένο εργαστήρι, μια πραγματική βιοτεχνία παραγωγής αρμάτων με συγκεκριμένη ιεραρχία και αισθητική. Οι κατασκευαστές των αρμάτων όμως εκεί είναι πραγματικοί καλλιτέχνες, γλύπτες ως επι το πλείστον, που μπορούν να φτιάξουν οτιδήποτε.
Ποια ήταν η κεντρική ιδέα για το άρμα της ταινίας και πως ολοκληρώθηκε μια τόσο δύσκολη εργασία;
Το άρμα είχε συγκεκριμένες προδιαγραφές που εξυπηρετούσαν το σενάριο. Είχε τον τίτλο «Παράδεισος» και έπρεπε να έχει αρκετό ελεύθερο χώρο στην πλατφόρμα για να ανεβαίνει ο κόσμος και να χορεύει, καθώς και ένα dj booth. Βασίστηκα σε μια εικόνα του παραδείσου, μάλλον από μια σειρά από εικόνες της Παλαιάς Διαθήκης που είχαμε στο δημοτικό και διέθετε ό,τι ακριβώς ήθελα: Αδάμ, Εύα, φίδι, όλα!
Με ποιο κριτήριο επιλέγεις τις ταινίες στις οποίες δουλεύεις;
Το κριτήριο που επιλέγω τις ταινίες είναι το σενάριο και ο σκηνοθέτης. Ο φωτογράφος είναι άλλο ένα σημαντικό στοιχείο για μένα, μιας και μαζί δημιουργούμε την αισθητική της ταινίας. Μεγάλο ρόλο επίσης παίζει και ο παραγωγός.
Τι είναι το πιο συναρπαστικό και τι το πιο δύσκολο στη δουλειά ενός σκηνογράφου που δουλεύει σήμερα για το ελληνικό σινεμά;
To πιο συναρπαστικό και το πιο δύσκολο είναι ότι συμμετέχεις σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και του γυρίσματος της ταινίας: στη σύλληψη της αισθητικής της (μαζί με τον σκηνοθέτη, φυσικά), στην υλοποίηση (με τον φροντιστή), στο κάδρο (με τον διευθυντή φωτογραφίας). Αυτό που εννοώ είναι ότι όλοι τα κάνουμε όλα και έτσι δεν βαριόμαστε ποτέ. Λεφτά μόνο δεν βγάζουμε και αυτό είναι κάπως δύσκολο.
Ποιες είναι οι αναφορές σου στη δουλειά σου ως σκηνογράφος;
Οι αναφορές μου προέρχονται από τρεις τομείς. Το χώρο των εικαστικών τον οποίο παρακολουθώ ως ζωγράφος , τον ίδιο τον κινηματογραφο μιας και ήμουν σινεφίλ πολύ πριν ασχοληθώ επαγγελματικά με το σινεμά, και μια άλλη μου αγαπημένη συνήθεια, την ανθρωπολογική μελέτη. Παρατηρώ επι ώρες ανθρώπους σε πολυσύχναστα μέρη, Είναι κάτι που έκανα πάντα.
Πώς ακριβώς ξεκινά η διαδικασία για τα σκηνικά μιας ταινίας; Ποια είναι συνοπτικά τα στάδια μέχρι και την ολοκλήρωση της ταινίας;
Πρώτο στάδιο είναι οι συζητήσεις με τον σκηνοθέτη, οι αναφορές του ακόμα και αν είναι άσχετες με τη συγκεκριμένη ταινία. Μετά βρίσκω εικόνες που να οπτικοποιούν κατά κάποιον τρόπο τις αναφορές αυτές και προτείνω κατευθύνσεις. Μετά αποφασίζουμε περίπου το στιλ, πάμε για ρεπεράζ για να βρούμε τους χώρους της ταινίας και ούτε καθεξής. Δεν κολλάω πολύ στην λεπτομέρεια, πιστεύω στη γενική αίσθηση και όχι στα επί μέρους αντικείμενα.
Με τη «Στρέλλα» του Πάνου Χ. Κούτρα κέρδισες το πρώτο βραβείο σκηνογραφίας της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Πόσο σημαντική ήταν για σένα αυτή η βράβευση;
Ενα βραβείο είναι πάντα ευπρόσδεκτο. Ενιωσα επιβεβαίωση και αυτό για μένα είναι σπουδαίο.
Πως νιώθεις για την άνοδο του ελληνικού σινεμά (στο εσωτερικό και το εξωτερικό) τα τελευταία χρόνια;
Πολύ χαρούμενη. Και εις ανώτερα, μπας και αναγνωριστεί!
Τι ντυνόσουν μικρή στις Απόκριες και τι θα ήθελες να ντυθείς αν συμμετείχες στην ομάδα του αρματος του Παράδεισου;
Μικρή ντυνόμουν πολύ πρωτότυπα πράγματα: περίπτερο, πρόσωπο, εξαντλούσα όλη τη δημιουργικότητα της μαμάς μου. Ποτέ, όμως, βασίλισσα της νύχτας ή κάτι κοριτσίστικο γενικά. Στον «Παράδεισο» θα ήμουν μάλλον ένα μήλο!
Δείτε στο gallery φωτογραφίες από την κατασκευή του άρματος του «Παράδεισου», σχέδια προετοιμασίας, σκηνές από τα γυρίσματα του «Παραδείσου» και διαβάστε περισσότερα για την ταινία που βγαίνει στις αίθουσες στις 26 Ιανουαρίου από τη Strada Films.
