Ο Λουκάς Νοντ είναι μόνον 26 χρόνων, ένα λαμπερό κι όμορφο αγόρι από τη φλαμανδική πλευρά του Βελγίου που, στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο, έκανε ολόκληρο το Φεστιβάλ Καννών να μιλά για το «Κορίτσι» του - κι η συζήτηση κρατάει ακόμα!
Με πρωταγωνιστή τον 15χρονο χορευτή Βίκτορ Πόλστερ, το «Girl», που κέρδισε τη Χρυσή Κάμερα Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, αλλά και το Βραβείο Ερμηνείας στο τμήμα Ενα Κάποιο Βλέμμα στις Κάννες, είναι ένα φιλμ για την (αυτοκαταστροφική ή λυτρωτική) ορμή της εφηβείας. Είναι η ιστορία της Λαρά, ενός αγοριού που θέλει να γίνει κορίτσι και, μάλιστα, μπαλαρίνα, πιέζοντας το σώμα του στα άκρα για να ταιριάξει με τα όνειρά του. Λίγο μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του «Girl» στο Φεστιβάλ, που άφησε την αίθουσα να κλαίει μ' αναφιλητά και να γελά με ενθουσιασμό για τη γνωριμία μ' αυτά τα νέα ταλέντα, ο σκηνοθέτης κι ο πρωταγωνιστής του «Girl» μίλησαν στο Flix. Διαβάστε όσα μας είπαν παρακάτω.
Λουκάς Ντοντ Η ιστορία άγγιξε εμένα, γι’ αυτό την έκανα ταινία, γι’ αυτό τη δούλευα τόσο καιρό, αλλά ήλπιζα ότι θα είχε αντίκτυπο και στο κοινό: το κοινό είναι ο στόχος, γι’ αυτό κάνουμε σινεμά. Το να βλέπω κόσμο ν’ αντιδρά στην ιστορία της Λαρά όπως κι εγώ, τι να πω, μου προκαλεί πολύ έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Βλέπω ανθρώπους να μιλούν για την ταινία, στις κριτικές τους, ή θεατές στα social media και νομίζω ότι στην ουσία χαίρονται επειδή είδαν κάτι που λαχταρούσαν να δουν, που είναι σημαντικό αυτή τη χρονική περίοδο, μέσα σ’ αυτό το κίνημα όπου δίνουμε φωνή σε ανθρώπους που για καιρό δεν μιλούσαν, ή δεν ακούγονταν.
Λ.Ντ Μ’ ενδιαφέρουν ήρωες που αμφισβητούν την κλασική αντίληψη του τι σημαίνει να είσαι άντρας ή γυναίκα. Στη δική μας εποχή αυτοί οι ορισμοί έχουν γίνει πιο ρευστοί. Πιστεύω πως ως άνθρωποι έχουμε μια αρσενική και μια θηλυκή πλευρά μέσα μας κι ένα μέρος του κόσμου δεν επιτρέπει στη μία να εκδηλωθεί κι αυτό το βρίσκω κρίμα. Ως παιδί ένιωθα ότι ήμουν αγόρι αλλά περισσότερο θηλυκό παρά αρσενικό κι αυτό, μεγαλώνοντας, με μπέρδευε πολύ. Είχα γύρω μου πολλά παραδείγματα που ταίριαζαν στη νόρμα. Οπότε για μένα είναι πολύ σημαντικό να δείχνω ήρωες που αυτό το αψηφούν. Ηθελα με την ταινία να προσθέσω κάτι στη συζήτηση. Πιστεύω ότι, με τα χρόνια, η ορατότητα διεμφυλικών ηρώων έχει αυξηθεί, πράγμα που με χαροποιεί πολύ. Ηθελα, επιπλέον, να κάνω μια ταινία για έναν ήρωα, όπου δεν αναζητούσα τη σύγκρουση σε εξωγενείς παράγοντες: ήθελα η οικογένεια της Λαρά να την υποστηρίζει και να την αγαπά χωρίς να την αμφισβητεί και μια ηρωίδα που, εφόσον δεν χρειαζόταν να πολεμήσει τον έξω κόσμο, μπορούσε να είναι όσο σύνθετη ήθελε, να κάνει τα δικά της λάθη, που σίγουρα θα κάνει. Τη λέμε ηρωίδα, αλλά είναι ένας άνθρωπος και μάλιστα έφηβος που, όπως όλοι οι έφηβοι, ζει με την αίσθηση του κατεπείγοντος.
Βίκτορ Πόλστερ: Από την αρχή με τον Λουκάς είχαμε, μεταξύ μας, μια πολύ υγιή σχέση, κανέναν αρνητισμό, δεν συμπεριφέρθηκε ποτέ ως… αυταρχικός σκηνοθέτης. Ηταν από την αρχή πολύ ευγενικός και γεμάτος φροντίδα για μένα και για όλους. Μ’ αυτή την καλοσύνη δημιούργησε ένα ζεστό περιβάλλον για τους ηθοποιούς και το συνεργείο, η δουλειά μας στο γύρισμα ήταν σκέτη χαρά. Ο Λουκάς μου άφησε μεγάλη ελευθερία για το πώς να προσεγγίσω τη Λαρά ως προς το φύλο της. Αν δεν το είχε κάνει, δεν θα μπορούσα να παίξω με φυσικότητα. Επαιξα ως ένα έφηβο άτομο, όχι ως ένα διεμφυλικό κορίτσι.
Λ.Ντ. Είναι τόσο συνηθισμένο για τον καθένα μας, να έχει μια σύνθετη σχέση με τον αντικατοπτρισμό του στον καθρέφτη, με το σώμα του. Για μένα υπάρχει κάτι το παγκόσμιο, καθολικό σ’ αυτό. Πολλοί άνθρωποι συνδέουν το φύλο με τη σεξουαλικότητα, όπως συνδέουν το σώμα με το φύλο, απλώς γιατί είναι εύκολο – πρέπει να μιλήσουμε περισσότερο γι’ αυτό, ώστε να καταλάβει ο κόσμος ότι πρόκειται για διαφορετικά πράγματα.
Λ.Ντ. Ηταν σημαντικό για μένα, να έχω έναν διεμφυλικό κεντρικό ήρωα και ταυτόχρονα να επικεντρωθώ σε κάθε άλλη πλευρά της προσωπικότητάς της, στην αφήγηση, στην εικόνα και στη δομή της ταινίας. Θα ήθελα να περιγράψω το ύφος μου ως «στιλιζαρισμένο ντοκιμαντέρ». Αφήνω πολλή ελευθερία στο γύρισμα. Για παράδειγμα, στο σπίτι της Λαρά, κάθε δωμάτιο έχει ένα διαφορετικό χρώμα, έκανα ο ίδιος την καλλιτεχνική επιμέλεια της ταινίας, οπότε εκεί βρίσκεται το ύφος μου, αλλά παράλληλα έδινα στους ηθοποιούς την πρόθεση της σκηνής και τους άφηνα να πηγαίνουν από χώρο σε χώρο όπως ήθελαν, να μετακινούν τη σκηνή από το σαλόνι, στην κουζίνα, στο δωμάτιό τους αν ήθελαν κι η κάμερα τους ακολουθούσε. Αυτό το θεώρησα πολύ σημαντικό για τον Βίκτορ ειδικά, γιατί ήταν 15 χρόνων κι ήθελα να νιώθει ότι μπορεί να παραμείνει φυσικός και ν’ αντιδρά, απλώς, στις προκλήσεις που του έβαζε ο Αριέ, που υποδύεται τον πατέρα της Λάρα. Ηταν σημαντικό για μένα, στη σκηνοθεσία αυτού του νεαρού ηθοποιού-χορευτή, να κάνω ό,τι μπορώ για να κρατήσει τη φυσικότητά του και να μπορεί να νιώθει τα πράγματα. Αυτό μου είπε κι ο ίδιος, «έχω μεγάλη σιγουριά όταν χορεύω, αλλά αν θέλεις να με κάνεις να παίξω στις συναισθηματικά φορτισμένες σκηνές, πρέπει να με κάνεις να τις νιώσω.» Επειδή σπουδάζει χορό, είναι πολύ πειθαρχημένος και θέλει πάντα να είναι πολύ καλός σε όλα, άρα και στην ηθοποιία, οπότε ήταν πολύ απαιτητικός. Εκείνος θα με άφηνε να τον ωθήσω πολύ πιο μακριά, ήταν δική μου ευθύνη να πω, θα πάμε ως εδώ και θα σταματήσουμε. Υπήρχε μεγάλη εγγύτητα μεταξύ όλων μας στο γύρισμα και μεγάλη συναισθηματική ειλικρίνεια.
Λ.Ντ. Ηθελα να μην κάνω μια ταινία για το χορό, να έχει η χορογραφία το πάνω χέρι, αν θέλεις κάτι τέτοιο είναι πάντα ωραιότερο να πας να δεις μια χορευτική παράσταση. Ηθελα να δείξω την επίδραση του χορού στο σώμα, τη σωματικότητά του από τα παρασκήνια, τι απαιτείται για να φτάσεις ως εκεί, ως το χορό στη σκηνή, μπροστά σε κοινό. Το συζητήσαμε πολύ με τον χορογράφο μας και του είπα, δεν θα δείξω τη χορογραφία σου, θα μείνω πάνω της αλλά θέλω να ενσωματώσεις κινήσεις που θα κάνουν τις σκηνές ενδιαφέρουσες. Κι επειδή η Λαρά θέλει να γίνει μπαλαρίνα, αναγκάζεται να χορέψει με πουέντ, το οποίο ήταν σπουδαίο σύμβολο γι’ αυτή την προσπάθεια, του να πιέζεις τον εαυτό σου να χωρέσει μέσα σ’ ένα σχήμα. Ο Βίκτορ δεν είχε χορέψει ποτέ με πουέντ, γιατί οι άντρες χορευτές του μπαλέτου δεν φορούν πουέντ, οπότε έπρεπε να προετοιμαστεί και γι’ αυτό, έκανε τρεις μήνες εντατική άσκηση για να το καταφέρει. Ολα αυτά επέδρασαν στην ταινία, η πραγματικότητα κι η μυθοπλασία ενώθηκαν. Οταν έγραφα στο σενάριο τις σκηνές του χορού, εμπνεόμουν από την ιστορία του Ικαρου, κάποιου που θέλει να πετάξει όλο και πιο ψηλά, ως τον ήλιο και καίγεται. Στις σκηνές του χορού ήθελα να νιώθω την ένταση του κορμιού, στο όριο της αυτοκαταστροφής.
Β.Π. Οι σκηνές του χορού ήταν και σύνθετες και απαιτητικές, αλλά δεν ήταν αυτές οι πιο δύσκολες. Ο χορός ήταν κάτι που γνώριζα ήδη, σε αντίθεση με το παιχνίδι της υποκριτικής. Προετοιμάστηκα και για τα δυο, αλλά για την ηθοποιία ένιωσα μεγαλύτερη πρόκληση, χρησιμοποίησα τον τρόπο προετοιμασίας μου για τον χορό, για να γίνω η Λαρά.
Λ.Ντ. Τα 2009 βρήκα ένα άρθρο σε μια βελγική εφημερίδα, για αυτό που έγινε ο σκελετός της ταινίας, ένα κορίτσι που γεννήθηκε σε σώμα αγοριού και ήθελε να γίνει μπαλαρίνα. Κράτησα το άρθρο γιατί για μένα, ο συνδυασμός αυτών των δύο, δηλαδή κάποιου που επέλεξε την αρένα του χορού, όπου πρέπει να δουλέψεις με το σώμα σου και μαζί περνάς μια περίοδο μεταμόρφωσης κι έχεις μια δύσκολη σχέση με αυτό το σώμα, εμπεριέχει μια αντίθεση αλλά κι ένα θάρρος που μου φάνηκε πολύ συγκινητικό. Αφηγηματικά αλλά και προσωπικά, μου έμεινε αυτή η ιστορία. Επικοινώνησα μαζί της, της είπα ότι ήθελα να κάνω κάτι με την ιστορία της και μου είπε ότι ήταν σε μια πολύ ευάλωτη περίοδο για να μιλήσει γι’ αυτό. Εγώ είχα τελειώσει τη σχολή και, τρία χρόνια αργότερα, επικοινώνησα μαζί της ξανά και πήγαμε για ένα ποτό. Γίναμε καλοί φίλοι, συζητήσαμε πολύ και υποστήριξε την ιδέα, μου έδωσε στοιχεία, ήξερε ότι δεν ήθελα να κάνω μια αυτοβιογραφίας της, ήθελα εκείνη να εμπνεύσει και να εμπλουτίσει την ταινία. Εχει γίνει πολύ σημαντική για μένα και την ταινία κι ήταν παρούσα και στην πρεμιέρα μας στις Κάννες: το ότι είδε τη θετική αντίδραση του κόσμου, την έκανε να νιώσει ότι νίκησε. Στα χρόνια που τη γνωρίζω, την είδα να συμβιβάζεται με όσα της συνέβησαν, με όσα αποτελούν την προσωπικότητά της. Νομίζω ότι ο τίτλος της ταινίας εξηγεί τα πάντα πολύ καλά: ήθελε να είναι κορίτσι, αλλά θα είναι πάντα ένα διεμφυλικό κορίτσι κι αυτό δεν είναι κάτι κακό, είναι κάτι πολύ όμορφο και να το αναγνωρίζεις είναι ένα μεγάλο βήμα, που κάποιοι, δυστυχώς, δεν κάνουν ποτέ. Αν αυτή η ταινία μπορεί να βοηθήσει έστω και λίγους να κάνουν αυτό το βήμα, θα είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα της ταινίας.
Λ.Ντ. Ο διευθυντής φωτογραφίας μας, ο Φρανκ φαν ντεν Εντεν, αγαπά πολύ το φυσικό φως. Επιλέξαμε τα locations ώστε να έχουν πολλά παράθυρα και μπαίνει ο ήλιος άπλετα, σε μια αναλογία με την ιστορία του Ικαρου, ήθελα ο ήλιος να παίζει σημαντικό ρόλο, το κίτρινο, φυσικό φως. Αλλά καμιά φορά ο ήλιος έφευγε και ξαναρχόταν, οπότε αποφασίσαμε να το… αποδεχτούμε και να κάνουμε ότι συνυπάρχει με τα νοήματα της ταινίας!
Λ.Ντ. Πήγα σε πολλά residencies και workshops σεναρίου μ’ αυτή την ταινία και, φυσικά, διάβασαν το σενάριο πάρα πολλοί άνθρωποι, αυτό είναι και το νόημα. Και πάντα μπερδεύονταν πολύ που κρατούσα τον πατέρα ως τόσο ζεστό, γεμάτο κατανόηση ήρωα. Μου έλεγαν, χάνεις μια σπουδαία ευκαιρία για σύγκρουση, μην είσαι χαζός και τους έλεγα, μα δεν θέλω να υπάρχει σύγκρουση με τον πατέρα! Θέλω ο πατέρας να είναι καλός και διασκεδαστικός και να την αγαπάει. Κι έβλεπα ότι όλοι με κοιτούσαν περίεργα. Ο πατέρας την αγαπά άνευ όρων, είναι δίπλα της, οι συζητήσεις τους στήνουν τη δομή όλης της ταινίας.
Λ.Ντ. Το πρώτο μου κάστινγκ, για τον Βίκτορ και τον Αριε, τον ηθοποιό που ενσαρκώνει τον πατέρα, για να δω αν είναι συμβατοί, δεν ήταν στ' αλήθεια κάστινγκ. Τους κάλεσα σπίτι μου και τους άφησα να μαγειρέψουν μαζί ένα φαγητό. Δεν έπαιξαν καμία σκηνή, μόνο μαγείρεψαν, ήθελα να δω πώς επικοινωνούσαν μεταξύ τους, ποια ήταν η χημεία τους. Ετσι μπόρεσα να δω πώς θα ήταν η σχέση τους στο γύρισμα και στην ταινία και, πράγματι, έχτισαν μεταξύ τους μια καταπληκτική επαφή, γεμάτη εμπιστοσύνη. Τον μικρό αδελφό τον επέλεξα, απλώς, γιατί ήταν τόσο απίστευτα γλυκούλης που δεν μπόρεσα να τον ξεπεράσω! Δεν τον σκηνοθέτησα καθόλου, μόνο ο Αριε και ο Βίκτορ τον σκηνοθέτησαν, του έβαζαν «δολώματα» για ν’ αντιδράσει. Ο μικρός αδελφός, δραματουργικά, είναι η αφορμή και για τη Λαρά να συμπεριφερθεί ως μητέρα, που ήταν πανέμορφο να το βλέπεις.
Β.Π. Στην υποκριτική, προσπαθείς να ενσαρκώσεις έναν ήρωα, είναι πιο δύσκολο να εκφράσεις τον εαυτό σου, γιατί το όχημά σου είναι κάποιος άλλος. Αλλά και στο χορό πρέπει να υποδυθείς ένα ρόλο και να τον κάνεις όσο μπορείς πιο πειστικό για το κοινό. Απλώς βρίσκω ευκολότερο να εκφράζομαι μέσα από το χορό, θεωρώ ότι η ηθοποιία είναι λιγότερο παρεμβατική σωματικά, αλλά λιγότερο εκφραστική.
Λ.Ντ. Επέλεξα η Λαρά να μεγαλώνει σε μια μονογονεϊκή οικογένεια με μόνο έναν πατέρα κι όχι μια μητέρα, επειδή ακριβώς πολλοί θα θεωρούσαν ότι ο πατέρας αποδέχεται πιο δύσκολα. Κι ήθελα να δείξω ότι δεν είναι δύσκολο. Επίσης είναι μια δραματουργική επιλογή γιατί η απουσία της μητέρας δίνει στη Λαρά τη δυνατότητα να πάρει το ρόλο της γυναίκας της οικογένειας κι επέτρεψε τη δυναμική μεταξύ πατέρα και παιδιού να γίνει πιο σύνθετη. Βλέπω κομμάτια του εαυτού μου σε όλους τους ήρωες, έχω βάλει προσωπικά μου στοιχεία σ’ αυτούς, είναι όλοι τους εγώ και όχι.
Β.Π. Μετά το «Girl», ναι, θέλω να συνεχίσω μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο γιατί τον αγαπώ πολύ, αλλά χωρίς να σταματήσω τον χορό σε καμία περίπτωση, είναι κάτι που γνωρίζω περισσότερο, έχω μεγαλύτερη εμπειρία και μου προκαλεί το πάθος. Θα ήθελα να κάνω και τα δύο στο μάξιμουμ
